ĆWICZENIA
CZYNNIKI PRODUKCJI W GOSPODARSTWIE ROLNICZYM
1. Ziemia
Powierzchnia ogólna i struktura użytkowania ziemi;
Powierzchnia i struktura użytków rolnych;
Jakość gleb:
klasy bonitacyjne,
wskaźnik udziału gleb dobrych,
hektary przeliczeniowe,
wskaźnik bonitacji gleb;
Ukształtowanie rozłogu gospodarstwa;
Wskaźnik waloryzacji rolniczej przestrzeni produkcyjnej.
Literatura
Klepacki B.: Ekonomika i Organizacja Rolnictwa. Wydawnictwo Szkolne i pedagogiczne, Warszawa 1998, (str. 23 - 27)
Klepacki B.: Wybrane pojęcia z zakresu organizacji gospodarstw, produkcji i pracy w rolnictwie, Wydawnictwo SGGW, Warszawa 1998, (str. 27 - 35)
Manteuffel R.: „Ekonomika i organizacja gospodarstwa rolniczego”. PWRiL Warszawa 1979, (str. 214 - 221, 305 - 307)
Reisch E., Zeddies J.: Wprowadzenie do ekonomiki i organizacji gospodarstw rolnych. Wydawnictwo Akademii Rolniczej w Poznaniu. Poznań 1995, (str. 19 - 25)
Ziętara W., Olko-Bagieńska T.: Zadania z analizy działalności gospodarczej i planowania w gospodarstwie rolniczym. Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne. Warszawa 1986, (str. 15 - 27)
Ziętara W.: Ekonomika i organizacja przedsiębiorstwa rolniczego. Wydawnictwo FAPA, Warszawa 1998, (str. 26 - 36)
Zadanie 1
Oblicz i ocenić strukturę użytkowania ziemi oraz strukturę użytków rolnych w przykładowych gospodarstwach
Wyszczególnienie |
Gospodarstwo „A” |
Gospodarstwo „B” |
||||
|
Powie-rzchnia [ha] |
Struktura powie-rzchni ogólnej [ %] |
Struktura użytków rolnych [%] |
Powie-rzchnia [ha] |
Struktura powie-rzchni ogólnej [ %] |
Struktura użytków rolnych [%] |
Grunty orne |
32,5 |
|
|
1100,0 |
|
|
Łąki trwałe |
2,2 |
|
|
350,0 |
|
|
Pastwiska trwałe |
3,0 |
|
|
450,0 |
|
|
Razem użytki rolne |
37,7 |
|
|
1900,0 |
|
|
Powierzchnia ośrod. gospodar. |
0,40 |
|
|
4,0 |
|
|
Drogi |
0,30 |
|
|
7,0 |
|
|
Rowy melioracyjne |
0,20 |
|
|
1,0 |
|
|
Razem użytki pomocnicze |
0,90 |
|
|
12 |
|
|
Lasy |
5,0 |
|
|
10,0 |
|
|
Parki |
|
|
|
3,5 |
|
|
Razem użytki nierolnicze |
5,0 |
|
|
13,5 |
|
|
Kamieniste wzgórza |
0,5 |
|
|
5,0 |
|
|
Bagna |
|
|
|
1,0 |
|
|
Razem nieużytki |
0,5 |
|
|
6,0 |
|
|
Razem powierzchnia ogólna gospodarstwa |
44,1 |
|
|
1931,5 |
|
|
Zadanie 2
Oblicz i oceń jakość gleb (liczbę hektarów przeliczeniowych, wskaźnik bonitacji gleb, wskaźnik udziału gleb dobrych) w przykładowych gospodarstwach położonych w II okresu podatkowym
Gospodarstwo „A”
Grunty orne |
Trwałe użytki zielone |
||||||
klasy gleb |
hektary fizyczne |
współcz. przelicz. |
hektary przelicz. |
klasy gleb |
hektary fizyczne |
współcz. przelicz. |
hektary przelicz. |
I |
|
|
|
I |
|
|
|
II |
5,5 |
|
|
II |
|
|
|
III a |
4,3 |
|
|
III |
3,2 |
|
|
III b |
10,5 |
|
|
|
|
|
|
IV a |
15,3 |
|
|
IV |
2,0 |
|
|
IV b |
|
|
|
|
|
|
|
V |
|
|
|
V |
|
|
|
VI |
|
|
|
VI |
|
|
|
Razem |
32,5 |
X |
|
Razem |
5,2 |
X |
|
Wskaźnik bonitacji GO = -------------------------------
Wskaźnik bonitacji TUZ =--------------------------------
Wskaźnik bonitacji UR =--------------------------------
Wskaźnik udziału gleb dobrych =--------------------------------
Gospodarstwo „B”
Grunty orne |
Trwałe użytki zielone |
||||||
klasy gleb |
hektary fizyczne |
współcz. przelicz. |
hektary przelicz. |
klasy gleb |
hektary fizyczne |
współcz. przelicz. |
hektary przelicz. |
I |
|
|
|
I |
|
|
|
II |
|
|
|
II |
|
|
|
III a |
100,0 |
|
|
III |
|
|
|
III b |
360,0 |
|
|
|
|
|
|
IV a |
210,0 |
|
|
IV |
500,0 |
|
|
IV b |
150,0 |
|
|
|
|
|
|
V |
230,0 |
|
|
V |
300,0 |
|
|
VI |
50,0 |
|
|
VI |
|
|
|
Razem |
1100,0 |
X |
|
Razem |
800,0 |
X |
|
Wskaźnik bonitacji GO = -------------------------------
Wskaźnik bonitacji TUZ =--------------------------------
Wskaźnik bonitacji UR =--------------------------------
Wskaźnik udziału gleb dobrych =--------------------------------
Tabele pomocnicze do zadania 2
1) Współczynniki do ustalania hektarów przeliczeniowych UR w okręgach przyrodniczo - ekonomicznych (podatkowych)
Klasy gleb |
Okręgi podatkowe |
|||||||
|
I |
II |
III |
IV |
I |
II |
III |
IV |
|
Grunty orne |
Trwałe użytki zielone |
||||||
I |
1,90 |
1,75 |
1,60 |
1,40 |
1,70 |
1,55 |
1,40 |
1,30 |
II |
1,75 |
1,60 |
1,45 |
1,30 |
1,40 |
1,30 |
1,20 |
1,05 |
III |
1,60 |
1,45 |
1,35 |
1,20 |
1,20 |
1,10 |
1,00 |
0,90 |
III |
1,35 |
1,25 |
1,15 |
1,00 |
|
|
|
|
IV |
1,10 |
1,00 |
0,90 |
0,80 |
0,75 |
0,70 |
0,60 |
0,55 |
IV |
0,80 |
0,75 |
0,65 |
0,60 |
|
|
|
|
V |
0,50 |
0,45 |
0,40 |
0,35 |
0,35 |
0,35 |
0,30 |
0,25 |
VI |
0,20 |
0,15 |
0,10 |
0,15 |
0,15 |
0,15 |
0,10 |
0,05 |
2) Przedziały WBG określające jakość gleb w gospodarstwie
Jakość gleb Wartość wskaźnika bonitacji
Słabe do 0,80
Średnie 0,81 - 1,20
Dobre 1,21 - 1,60
Bardzo dobre powyżej 1,61
Zadanie 3
Przedstaw wpływ kształtu rozłogu gospodarstwa na jego organizację.
2. Organizacja siły roboczej w gospodarstwie
Zasoby siły roboczej
Rola człowieka w procesie produkcyjnym w gospodarstwie rolniczym
Przeciętny poziom zatrudnienia w rolnictwie polskim i gospodarstwach UE
Wykształcenie i kwalifikacje pracowników zatrudnionych w rolnictwie
Kategorie zatrudnionych
Jednostki pełnozatrudnione
Jednostki pełnosprawne
Jednostki pełnosprawne - pełnozatrudnione
Literatura
Klepacki B.: Ekonomika i Organizacja Rolnictwa. Wydawnictwo Szkolne i pedagogiczne, Warszawa 1998 , (str. 27 - 29)
Klepacki B.: Wybrane pojęcia z zakresu organizacji gospodarstw, produkcji i pracy w rolnictwie, Wydawnictwo SGGW, Warszawa 1998, , (str. 66 - 82)
Manteuffel R.: „Ekonomika i organizacja gospodarstwa rolniczego”. PWRiL Warszawa 1979 , (str. 232 - 241)
Rocznik statystyczny rolnictwa, Warszawa 2001, 1993
Rocznik statystyczny, GUS, Warszawa 2002
Ziętara W., Olko-Bagieńska T.: Zadania z analizy działalności gospodarczej i planowania w gospodarstwie rolniczym. Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne. Warszawa 1986, (str. 35 - 43)
Ziętara W.: Ekonomika i organizacja przedsiębiorstwa rolniczego. Wydawnictwo FAPA, Warszawa 1998, (str. 42 - 43)
Zadanie 1
Obliczyć i oceń zasoby robocizny w gospodarstwie i w przeliczeniu na 100 ha UR posługując się następującymi kategoriami:
- liczba osób zawodowo czynnych
- liczba pełnosprawnych jednostek siły roboczej
- pełnosprawnych-pełnozatrudnionych jednostek siły roboczej.
Gospodarstwo rolnicze posiada 18 ha użytków rolnych a w gospodarstwie pracują osoby, których dane zawiera tabela
Lp. |
Członkowie rodziny |
Wiek |
Liczba potencjalnych godzin pracy w gospodarstwie |
Współczynnik przeliczeniowy |
1. |
Ojciec |
68 |
650 |
0,4 |
2. |
Matka |
64 |
350 |
0,4 |
3. |
Gospodarz |
48 |
3200 |
1,0 |
4. |
Gospodyni |
46 |
1900 |
1,0 |
5. |
Syn |
19 |
2500 |
1,0 |
6. |
Córka |
15 |
250 |
0,5 |
7. |
Syn |
14 |
200 |
|
Rozwiązanie
liczba osób zawodowo czynnych = ------------------------------------------------------------------
liczba pełnosprawnych jednostek siły roboczej = --------------------------------------------------
pełnosprawnych-pełnozatrudnionych jednostek siły roboczej = ----------------------------------
3. Trwałe i obrotowe środki produkcji
Trwałe środki produkcji
rodzaje trwałych środków produkcji w gospodarstwie,
znaczenie środków trwałych w produkcji rolniczej,
zużycie środków trwałych w procesie produkcyjnym,
obliczanie wartości środków trwałych (wartość odtworzeniowa, wartość rynkowa, wartość księgowa)
Obrotowe środki do produkcji
rodzaje obrotowych środków produkcji w gospodarstwie,
znaczenie środków obrotowych w produkcji rolniczej,
metody wyceny nietowarowych produktów rolniczych.
Literatura
Klepacki B.: Ekonomika i Organizacja Rolnictwa. Wydawnictwo Szkolne i pedagogiczne, Warszawa 1998 , (str. 29 - 31)
Klepacki B.: Wybrane pojęcia z zakresu organizacji gospodarstw, produkcji i pracy w rolnictwie, Wydawnictwo SGGW, Warszawa 1998, (str. 82 - 95)
Manteuffel R.: „Ekonomika i organizacja gospodarstwa rolniczego”. PWRiL Warszawa 1979 (str. 221 - 232)
Ziętara W., Olko-Bagieńska T.: Zadania z analizy działalności gospodarczej i planowania w gospodarstwie rolniczym. Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne. Warszawa 1986, (str. 43 - 49)
Ziętara W.: Ekonomika i organizacja przedsiębiorstwa rolniczego. Wydawnictwo FAPA, Warszawa 1998 , (str. 36 - 42)
Zadanie 1
Określić wartość netto i roczną ratę amortyzacji środków trwałych podanych w poniższej tabeli
Wyszczególnienie |
Wartość odtworze-niowa [zł] |
Liczba lat użytkowa- nia |
Stopa amortyza-cji [%] |
Suma umorzeń [zł] |
Wartość netto [ zł] |
Roczna rata amortyza-cji [zł] |
Obora |
90000,0 |
22 |
|
|
|
|
Garaż |
20000,0 |
15 |
|
|
|
|
Stodoła |
35000,0 |
25 |
|
|
|
|
R-m budynki |
|
|
|
|
|
|
Ursus C - 360 |
58800,0 |
20 |
|
|
|
|
Ursus C - 330 |
55100,0 |
35 |
|
|
|
|
R-m śr. transportu |
|
|
|
|
|
|
Pług do orek |
1800,0 |
6 |
|
|
|
|
Brony średnie |
1230,0 |
8 |
|
|
|
|
Agregat uprawowy |
4530,0 |
2 |
|
|
|
|
Rozrzutnik do obornika |
9500,0 |
3 |
|
|
|
|
Siewnik nawozowy |
6410,0 |
4 |
|
|
|
|
Kosiarka rotacyjna |
2480,0 |
15 |
|
|
|
|
Przetrząsaczo-zgrabiarka |
2150,0 |
20 |
|
|
|
|
Dojarka |
8200,0 |
8 |
|
|
|
|
R-m maszyny i urządz. |
|
|
|
|
|
|
Razem środki trwałe |
|
|
|
|
|
|
1