Mając na uwadze trudności uczniów w zapamiętaniu reguł ortograficznych opracowałam tzw."niezbędnik ortograficzny"dla uczniów klas I-III.
Jak ułatwić uczniom zapamiętanie reguł ortograficznych?
Nauczanie ortografii sprawia uczniom i nauczycielom wiele kłopotu. Systematyczną pracę nad zasadami ortograficznymi należy rozpocząć od najmłodszych lat. Należy ukształtować w dzieciach tzw. „czujność ortograficzną”.
W klasach I-III nauczanie ortografii ma charakter okazjonalny. Ćwiczenia w tym zakresie należy wplatać w tok nauczania. Należy jednak pamiętać o systematyczności i planowości działań.
W klasach II i III wprowadzamy zasady ortograficzne. Są one często mało zrozumiałe dla uczniów. Dlatego postanowiłam pomóc uczniom w ich opanowaniu przygotowując im w zwięzłej i przejrzystej formie podstawowe reguły ortograficzne przewidziane programem kształcenia zintegrowanego.
Każdy uczeń otrzymuje zbiór takich reguł i korzysta z nich przez cały rok szkolny ( można foliować). Z moich obserwacji wynika, że uczniowie chętnie zaglądają do swojej pomocy, korzystają przy pracach pisemnych i dyktandach. Szczególnie przydatne stały się one dla dzieci objętych ryzykiem dysleksji.
PODSTAWOWE ZASADY POLSKIEJ ORTOGRAFII
dla uczniów klas II i III szkoły podstawowej
Literę ó pisz:
- jeżeli wymienia się na o, e, a
( np. mówić - mowa, siódmy- siedem, wrócić -wracać... );
- w zakończeniach -ów, -ówka, -ówna
( np. żarówka, krówka, butów, kolegów )
- wyjątki: skuwka, zasuwka, okuwka;
- na początku wyrazów: ów, ówczesny, ówdzie, ósemka, ósmy;
- jako ó niewymienne do zapamiętania
( np. córka, jaskółka, góra, tchórz, królowa ...);
- litera ó nigdy nie występuje na końcu wyrazu;
Literę u pisz:
- w cząstkach -uję, -uje, -ujesz, -ują
( np. prasuję, maluje, malują, prasujesz ...);
- w wyrazach z cząstkami -uch, -uchna, -uchny, -ula, -ulec, -unek, -unia, -unio,
-uś, -usia, -uszek, -utka;
( np. kłamczuch, brzydula, hamulec, rachunek, ciotunia, dzidziuś,
wianuszek, matusia ...);
- na początku wyrazu z wyjątkiem: ów, ówczesny, ówdzie, ósemka, ósmy;
- na końcu wyrazu;
- w wyrazach bez uzasadnienia do zapamiętania np. but, gruby, zupa, suma;
Dwuznak rz pisz:
- jeśli wymienia się na r
( np. morze - morski, chmurzyć się - chmura, );
- po spółgłoskach p, b, t, d, k, g, ch, j, w
( np. przystanek, brzoza, trzeba, drzewo, krzak, grzyby, chrzest, ujrzeć,
wrzos ... )
- wyjątki: bukszpan, kształt, pszenica, pszczoła, wszystko, zawsze
- w stopniach przymiotnika: lepszy, dłuższy, najpiękniejszy, brzydszy;
- w cząstkach -arz, -erz
( np. murarz, lekarz, drukarz, weterynarz; kalendarz, kołnierz, zwierz )
- wyjątki: odzież, młodzież, masaż, kradzież, instruktaż;
- jako rz niewymienne do zapamiętania np. rzeka, porzeczka, warzywa, rzucać;
Literę ż pisz:
- gdy wymienia się na g, dz, h, z, ź, s
( np. ważyć - waga, drużyna - druh, koleżanka - kolega, wiążę - wiązać)
- po literach ł, l, r np. rżeć, małża, oskarżyć, ulżyć;
- w wyrazach obcego pochodzenia np. bandaż, pejzaż;
- w wyrazach bez uzasadnienia do zapamiętania, np. żegnać, żyto, życzyć ...;
Dwuznak ch pisz:
- gdy wymienia się na sz
( np. puch -puszek, suchy -susza, ucho -uszko );
- po literze s
( np. schłodzić, schodzić, schab );
- na końcu wyrazu, np. pech, dach, duch, dziewczynkach
( wyjątek : druh );
- w pozostałych wyrazach do zapamiętania;
Literę h pisz:
- tam gdzie wymienia się na g, z, ż, dz
( np. druh-drużyna, błahy-błazen );
- w wyrazach do zapamiętania, np. hamulec, humor, bohater, hala, hejnał;
Nie pisz rozdzielnie:
- z czasownikami, np. nie wiem, nie zjem, nie marzę, nie należy, nie mówiła;
- z liczebnikami, np. nie pierwsza, nie sto;
Nie pisz łącznie:
- z rzeczownikami, np. nieposłuszeństwo, niepokój, nieszczęście;
- z przymiotnikami, np. niemały, nieładny, niewysoki, niegrzeczny;
- z przysłówkami, np. nieładnie, nieciekawie, niemądrze, niegrzecznie;
Opracowała: Renata Woronowicz
|