Poradnictwo może być określone jako działalność praktyczna czyli wszelkie zespoły działań i przedsięwzięć związanych z udzielaniem porad.

Porada to wywarcie wpływu psychicznego PD na PB aby ukierunkować jego aktywność na wybór najbardziej optymalnych i zgodnych z oczekiwaniami społecznymi zachowań i działań.
PD - osoba udzielająca porady
PB - osoba otrzymująca poradę

Warunki optymalnej porady to:

1. stworzenie właściwego klimatu psychofizycznego

2. poznanie problemu i człowieka do którego kierowana jest porada,

Celami poradnictwa (udzielania porad) są:

• modyfikacja lub zapobieganie powstawaniu u człowieka takich stanów emocjonalnych jak depresja, apatia, niepokój bądź inne negatywne stany, które oddziaływają na funkcjonowanie człowieka i jego zachowanie,

• pomoc w kształtowaniu i wytwarzaniu u człowieka pożądanych reakcji, nawyków i zmiana nawyków reakcji czy zachowań na społecznie oczekiwane,

• poznawanie treści podświadomości i podświadomych działań,

• poznawanie potrzeb człowieka, określania poziomu i sposobu ich zaspokajania i pomoc w usuwaniu nieprawidłowości w zakresie zaspokajania potrzeb,

• pomoc w rozwiązywaniu sytuacji trudnych i stresowych,

• pomoc w kształtowaniu właściwego obrazu świata, siebie, własnej wartości,

• korygowanie zaburzeń poznawczych,

• korygowanie zaburzeń emocjonalnych,

• kształtowanie warunków i pomoc w ukierunkowywaniu aktywności człowieka dla optymalnego rozwoju biopsychospołecznego,

• pomoc w dokonywaniu własnych najbardziej optymalnych celów i zadań życiowych.
  

Najogólniej cele poradnictwa to skupienie się na pomocy człowiekowi kiedy ma problemy.

Kulczycki stoi na stanowisku, że poradnictwo i porady powinny być uruchamiane w różnych sytuacjach i okolicznościach gdy następują utrudnienia czy też bariery przystosowawcze. Wyodrębnia grupy utrudnień i odmiany problemów w tych grupach:

Grupy utrudnień	Odmiany, rodzaje problemów
Egzystencjalne (bytowe)	- związane z nauką (niepowodzenia szkolne, niepełnosprawność, marginalizacja, przemoc) - zawodowe (przemoc, zwolnienie, emerytura, choroba, niepełnosprawność, awans zawodowy, możliwość zmiany pracy) - problemy rodzinne (od wyboru partnera, poprzez wszelkie inne wybory związane z życiem rodzinnym) - społeczne - towarzyskie, zabawowe
Podstawowe	- związane ze zdrowiem fizycznym - związane ze zdrowiem psychicznym - problemy dotyczące spraw własnej osoby (samodzielność, zaradność, akceptacja siebie, eksponowanie siebie) - relacje społeczne (odpowiedzialność za rodzinę, identyfikacja z rodziną, zakład pracy, za innych ludzi) - kontakty człowieka z rzeczywistością (świat marzeń, fantazji i przenoszenie ich na codzienne życie)
Integracyjne	- problemy w zakresie nadrzędnych celów życiowych - zasad postępowania zgodnych z oczekiwaniami większości - mądrości zasad życiowych
Inne utrudnienia	- niepełnosprawności, choroby, środki toksyczne i inne czynniki.

Pawłowska wyodrębnia inną klasyfikację:

• utrudnienia związane z różnego rodzaju zaburzeniami i niepełnosprawnościami oraz chorobami

• utrudnienia związane z nadmiernym sięganiem po środki toksyczne związane z „uzależnieniami” od czynności czy zachowań,

• utrudnienia związane z innymi zachowaniami nie akceptowanymi społecznie (nierząd, sponsoring, przemoc)

• utrudnienia związane z barkiem akceptacji w otoczeniu człowieka

• utrudnienia związane z różnego rodzaju przyczynami przyrodniczymi (klęski, kataklizmy)

• utrudnienia związane z rozwojem cywilizacji i techniki (osiągnięcia naukowo techniczne)

• utrudnienia tworzone ludziom przez ludzi

• inne utrudnienia mogące występować wśród ludzi.
  

Działalność poradnicza wg. Pawłowskiej powinna doskonalić i modyfikować zachowania człowieka do twórczej aktywności w otaczającej rzeczywistości, wykrywanie i korygowanie braków i niedociągnięć u człowieka, rozwijanie zdolności, zainteresowań, dążeń. Działalność poradnicza powinna przygotowywać do funkcjonowania w miejscu pracy począwszy od wyboru zawodu poprzez pracę zawodową, doskonalenie, samodoskonalenie łącznie z przygotowaniem do odejścia na zasłużony odpoczynek na emeryturę i życia bez pracy. Przygotowywanie do spędzania czasu wolnego, uczestnictwo w kulturze, rozwijanie własnych cech predyspozycji i osobowości.

Kargulowa - cele poradnictwa:

• modyfikacja lub zapobieganie takim elementom życia człowieka jak jego niekorzystne i nieoptymalne funkcjonowanie, depresja, niepokoje i dylematy, empatia,

• pomoc w kształtowaniu i wytwarzaniu pożądanych (optymalnych) reakcji, zachowań i nawyków oraz zamiany tych których nie zostały prawidłowo ukształtowane,

• poznawanie treści podświadomości u człowieka i jego modyfikacja, sposoby usuwania sytuacji trudnych przez człowieka, reakcji i zachowań na trudności w zaspokajaniu potrzeb,

• kształtowanie prawidłowego obrazu świata, innych ludzi, własnej osoby poprzez przekaz właściwych informacji, zwłaszcza przez korygowanie nieprawidłowości w kształtowaniu struktur poznawczych.

Wysocka - wszelkie zaburzenia w ocenach własnych, rzeczywistości prowadzą do utrudnień przystosowawczych:

• tworzenie optymalnych możliwości optymalnego rozwoju człowieka w każdym etapie jego życia i możliwości dokonywania adekwatnych przez niego wyborów dróg postępowań które powinny być społecznie akceptowane w różnych okolicznościach życia, miejscach, instytucjach w których człowiek może przebywać,

• inne ważne elementy życia człowieka wymagają pomocy związanej ze stanem zdrowia, sposobem zachowań, samorealizacją.

Rodzaje porad w najogólniejszym znaczeniu (podział dychotomiczny): bezpośrednie, pośrednie (są aktualnie bardzo rozpowszechnione).

Porady bezpośrednie to porady najbardziej optymalne tzw. twarzą w twarz. Są znacznie wyżej rangowane i efektywne.

Podział porad bezpośrednich i pośrednich: porada indywidualna, porada grupowa

Porady pośredniej udziela: Internet, radio, telewizja, książki, czasopisma, inne źródła

Porady bezpośredniej udziela: pogadanka, wykład, spotkania indywidualne, grupa wsparcia bądź grupa wraz ze specjalistami

Tradycyjny podział: dyrektywne, niedyrektywne, mieszane

Współczesna klasyfikacja porad: dyrektywne, liberalne, dialogowe

Poradnictwo dyrektywne (porada dyrektywna) - może być określana iż PD nieco instrumentalnie steruje PB aby wybrał on określony sposób postępowania. Może tutaj PD występować w roli informatora, specjalisty, eksperta.

Plusy porady	Minusy porady
1. Daje gotowe rozwiązanie 2. Krótki czas porady 3. Kierowana do osób które mają problem w podejmowaniu decyzji.	1. Narzuca/ nie uczy samodzielności 2. Może wskazywać złą drogę rozwiązanie problemu 3. pojawia się przedmiotowe traktowanie PB 4. Narzucony charakter porady może doprowadzić do tego, że porada nie zostanie zrealizowana.

Poradnictwo dialogowe - wspólne rozwiązywanie problemów w partnerskim dialogu PD - PB, opartym na refleksyjnych analizach sytuacji w których uwzględniane są źródła ograniczeń i możliwości rozwiązania problemów a także wspólne dochodzenie do rozwiązywania problemów.

Plusy porady	Minusy porady
1) partnerskie relacje 2) podmiotowe traktowanie 3) kształtowanie samodzielności 4)daje większe prawdopodobieństwo wprowadzenia tej porady w życie	1) znacznie dłuższy czas udzielania porady 2) mniejsza odpowiedzialność porado dawcy 3) trudności w podawaniu szczegółowych informacji o problemie

W poradnictwie dialogowym osoba udzielająca porady powinna wystąpić jako konsultant.

Poradnictwo liberalne - w ujęciu ogólnym, tworzenie przez porado dawce okoliczności sprzyjających aby porado biorca sam doszedł do rozwiązania problemu. PD więc powinien podmiotowo traktować PB, tworzyć poczucie bezpieczeństwa w samodzielnym dochodzeniu do zmian i rozwiązania problemu. PD może występować w roli spolegliwego opiekuna lub lusyferysty. Często samo wyartykułowanie problemu pomaga nam go rozwiązać.

Lusyferysta - robi wszystko żeby wyciągnąć z człowieka wszystkie elementy związane z problemem nawet te głęboko zakorzenione w podświadomości.

Plusy porady	Minusy porady
1) podmiotowe traktowanie 2) samodzielne dochodzenie do rozwiązania problemu 3) duże prawdopodobieństwo wprowadzenie w życie porady 4) poczucie bezpieczeństwa	1)brak odpowiedzialności porado dawcy 2) długi albo nawet bardzo długi czas trwania porady 3) potrzebna jest bardzo dobra znajomość człowieka i jego problemów 4) porado biorca może nie uwierzyć w swoje możliwości

Paszkowska-Rogacz oraz Kargulowa stwierdzają iż istota poradnictwa sprowadza się do następujących tez:

1. poradnictwo to system czynności ludzkich, to system społeczny w którym występują różnego rodzaju związki i zależności mające różnorodne sploty powiązań które należy uwzględniać w udzielaniu porad

2. poradnictwo jest działalnością racjonalną, to działanie celowe w którym w różnej mierze i zakresie „powiązani są z sobą” PB i PD. Porado bowiem rzadko jest zdarzeniem spontanicznym bądź zdarzeniem przypadku. Raczej to specjalne działanie które może zawierać wiele spontanicznych przeżyć i zachowań uczestników.

3. poradnictwo winno być zorientowane na optymalizację, udoskonalanie cech osobowości i zachowań a zatem poradnictwo powinno być skierowane do PB w taki sposób aby rozwijało w nim motywację, zmieniało a nieraz przekształcało emocje, wzbogacało zasoby informacji a nawet wiedzy, „rozbijało” stereotypy osób uzyskujących poradę. Ponadto poradnictwo winno kształtować refleksyjność nad własnym życiem, postępowaniem, cechami, predyspozycjami osobowości, krytycyzmu. Udzielało pomocy w kształtowaniu właściwych interakcji społecznych, stosunków społecznych sprzyjających usuwaniu wszelkich zaburzeń w tym zakresie. Poradnictwo jest ukierunkowane na nacechowanie cech i predyspozycji osobowości.

4. poradnictwo plasuje się na różnych poziomach życia społecznego i może dotyczyć jednostek uwikłanych w różne relacje życia społecznego. Może dotyczyć bowiem grup formalnych, nieformalnych, zorganizowanych instytucji czy społeczeństwa globalnego. Te fakty są zdeterminowane rodzajami problemów, ich zasięgiem oddziaływań w których uczestniczy PB a także możliwości i zasięgu oddziaływań PD.

5. dzięki poradnictwu rozwiązywane są problemy życiowe ludzi w których są to najczęściej bardzo skomplikowane zadania w różnym zakresie utrudniające procesy przystosowawcze oraz decyzyjne a także stany emocjonalne częstokroć tez sytuacje stresowe, trudne, kryzysowe z którymi człowiek powinien uporać się w życiu, a które przekraczają jego możliwości biopsychspołeczne.

6. przedmiotem badań w poradnictwie nie do końca jest sam człowiek ale jego problem którego nie można inaczej rozpatrywać jak umiejscowienie tego problemu w sytuacji życiowej człowieka. Problem ten w różnym sposób oddziałuje na egzystencję człowieka i utrudnia w różnej mierze i zakresie jego funkcjonowanie.

7. poradnictwo realizowane jest w układach interakcji. Winno poradnictwo sprzyjać kształtowaniu nowych wartości, nastawieniu odmiennych zachowań u PB co jest w dużej mierze zdeterminowane działaniami PD i wytwarzaniem optymalnego klimatu w stosunkach poradniczych.

Poradnictwo to określona działalność w której PD powinien kierować się konkretnymi zasadami postępowania w relacjach z PB oraz odpowiedzialnością za swoje działania.

Poradnictwo to działalność, której przypisywane są określone formy, metody, sposoby postępowania, które mogą ulegać zmianom. Bez względu na te zmiany to zawsze ujawnia się wspomagający charakter PD, życzliwy stosunek z uwzględnieniem zasady akceptacji i pomocy, które winny kształtować korzystne dominanty w pracy poradniczej.

Udział PB w poradnictwie jest dobrowolny. Tylko w wyjątkowych sytuacjach człowiek jest kierowany do instytucji poradniczych. Udział PD wynika z obowiązku wykonywanego zawodu jako specjalisty lub innych instytucji, gdzie porady to składowa oddziaływań.

Proces, sposób udzielania porad może odbywać się: os. udzielająca porady w roli eksperta, rola informatora, rola partnera, rola konsultanta, rola spolegliwego opiekuna (daje azyl bezpieczeństwa), rola lusyferysty - w zależności od okoliczności podejmuje działania, by osoba wybrała jak najlepsze wyjście.

Zasady którymi należy się kierować w poradnictwie (Wojtasik):

• zasada optymalnego rozpoznawania trudności człowieka z którymi zgłasza się po poradę z umiejscowieniem tych trudności w realnych warunkach egzystencji danego człowieka

• zasada indywidualizacji

• zasada odpowiedniego wykorzystania właściwych form, sposobów i metod pracy poradniczej

• zasada przystępności udzielania porady czyli dostosowanie porady do możliwości biospychospołecznych PB

• zasada aktywizowania PB żeby nie nauczyć się bezradności u PB

• zasada dobrowolności

• zasada współpracy z innymi ważnymi dla PB osobami, otoczenia pod warunkiem że PB wyraża na to zgodę

• zasada kształtowania właściwej atmosfery, klimatu (nasz wygląd, miejsce udzielania porady)
  

---