1.Modele i formy integracji?
MODEL MIEDZYNARODOWY jest modelem liberalnym(luźnym ,swobodnym)kraje członkowskie podpisuja umowe ale żaden organ zwierzchni nie może narzucic bezwarunkowego respektowania umowy.
MODEL PONADNARODOWY jest modelem obligatoryjnym,czyli rozwiązania które SA przyjęte,SA obowiązkowe dla krajów członkowskich.
Do tego ugrupowania zaliczamy UE
Formy integracji
*STREFA WOLNEGO HANDLU- grupa krajów umawia się ze będą stosowac polityke liberalizacji np.:obniżać cła,a pozniej likwidowac.Prowadzic z krajami nieczłonkowskimi wymiane handlowa, ale indywidualnie negocjuje warunki np. wymiany gospodarczej.
*UNIA CELNA- jest wyższa forma od strefy wolnego handlu,w swej grupie krajów obniza opłaty celne,ale i stosuje jednolita polityke wobec pońsstw nieczłonkowskich.
Unia Europejska tez jest unia celna.
UNIA CELNA rodzi 2 konsekwencje dla krajów członkowskich:
a)efekt kreacji- jeżeli zniesie cła względem krajów członkowskich(27 państw) to kraje zaczna handlowac towarem którym się nie handlowało bo np.cło było za wysokie.
b)efekt przesuniecia-
*WSPÓLNY RYNEK- nie tylko jest swoboda wymiany handlowej,ale tez transferu kapitałowego(można wybrac kraj w którym chcemy ulokowac swój kapitał,musi się otworzyc obcy kraj)
*UNIA WALUTOWA- dazenie do wspolnej waluty w krajach członkowskich.Tworzy się rezerwy walutowe i mowi się o niej jako pełnej uni walutowej.Kraje które przyjęły EURO SA w pełnej uni walutowej.Natoniast te kraje które nie przyjęły EURO SA w nie pełnej uni walutowej.Kryteria konwergencji-dyscyplinuje gospodarke,musi dostosowac się do kryteriów narzucanych przez parlament uni.
*UNIA EKONOMICZNA-UE jest unia ekonomiczna przeszła wszystkie te etapy(unie celna,unie walutowa,wspolny rynek.Unia ekonomiczna będzie się rozwijac w kierunku uni politycznej, będą euroregiony,utrata suwerenności kraju.
2.EFTA
Organizacja utworzona 1960r przez kraje europejskie,dążące do likwidacji barier w handlu miedzy krajami członkowskimi i doprowadzenie do utworzenia strefy wolnego handlu w obrebie tych krajów.
EFTA powstała na podstawie traktatu podpisanego 4.01.1960r w Sztokholmie
Traktat zawarły:Austria, Dania, Wlk.Brytania.Norwegia ,Szwajcaria, Portugalia, Szwecja
Później przystapiły kraje:Finlandia, Islandia, Lichtenstein.
EFTA początkowo była organizacja konkurencyjna wobec Wspólnot Europejskich ,ale wobec przystapienia większości jej członkow do UE, staje się organizacja o marginalnym znaczeniu.
Zadaniem EFTA jest:
a)likwidowanie barier we wzajemnym handlu miedzy krajami członkowskimi i doprowadzenie do strefy wolnego handlu w obrebie tych krajów.
b)współpraca ze wspólnotami europejskimi, tworząc Europejski Obszar Gospodarczy
3.SPARTECA
Porozumienie o Handlu i Współpracy Gospodarczej miedzy krajami Południowego Pacyfiku, zawarte w lipcu 1983r w Tarawie, stolicy Kiribati.
Obejmuje ono 2 wysoko rozwinięte kraje tj. Australia i Nowa Zelandia, oraz 10 słabo rozwinietych mikropaństw południowego Pacyfiku:Fidżi, Kiribati, Naum, Niue, Samoa Zachodnia, Tonga, Tuvalu, Vanuaty, Wyspy Cooka, Wyspy Salomona.
4.APEC
Układ podpisany 1989r. w Canberrze (Australia).Załozycielami były kraje ASEAN oraz Australia, Nowa Zelandia,Japonia, Korea Południowa,USA, Kanada.Pozniej dołączyły kraje:Chiny ,Tajwan, Hongkong,Meksyk, Paupa-Nowa Zelandia ,Chile
APEC działa na rzecz koordynacji przedsięwzięć finansowych i rozwoju ekonomicznego państw członkowskich. Podstawowym celem jest liberalizacja handlu i wzajemnych stosunków gospodarczych, uzgadnianie stanowiska prezentowanego na forum organizacji GATT i WTO. W ramach APEC odbywają się konsultacje ministerialne oraz coroczne Konferencje Ministrów i spotkania na szczycie szefów państw. 1995, na szczycie w Bogor (Indonezja) ustalono, że w regionie Pacyfiku powstanie do 2020 strefa wolnego handlu. Byłby to najpotężniejszy gospodarczo obszar, obecnie liczący ponad 2 mld ludności, wytwarzający ponad połowę światowej produkcji dóbr i usług oraz koordynujący 40% światowego handlu. Skupia on kraje bardzo różne pod względem tradycji, kultury, rozwoju ekonomicznego i politycznego, co może stanowić przeszkodę w ich ścisłej integracji.
Celem APEC jest znoszenie barier celnych,współpraca technologiczna,dążenie do ściślejszej integracji gospodarczej,popieranie wzrostu gospodarczego i sprawiedliwego rozwoj
5.ASEAN
Stowarzyszenie Narodów Azji Południowo-Wschodniej, ASEAN, organizacja polityczno-gospodarcza założona w 1967 w Bangkoku, z siedzibą w Dżakarcie. Członkowie: Brunei , Filipiny, Indonezja, Malezja, Singapur, Tajlandia, Wietnam .
ASEAN wspiera współpracę gospodarczą i kulturalną w swoim regionie, dąży do utworzenia strefy pokoju, neutralności i wolności, pozbawionej broni jądrowej. Kraje ASEAN podejmują działania na rzecz pokojowego rozwiązywania sporów, normalizacji na Półwyspie Koreańskim. Do współpracy zapraszane są także państwa trzecie, np. kraje Unii Europejskiej, Stany Zjednoczone, Rosja, Chiny. ASEAN zadecydował o wprowadzeniu na swoim obszarze do 2005 strefy wolnego handlu (AFTA). Współuczestniczy w konsolidacji działań w całym regionie Pacyfiku, wchodząc w skład APEC (współpraca gospodarcza z rozwiniętymi krajami regionu - Japonią, Australią i Nową Zelandią).
Siłą tej organizacji był postępujący dynamicznie od przełomu lat 80. i 90. rozwój gospodarczy (“azjatyckie tygrysy”), atrakcyjny rynek, liczący ponad 180 mln ludności i tania siła robocza. Tzw. kryzys azjatycki (1999-2000) oraz narastające problemy wewnętrzne (terroryzm islamski na Filipinach i w Indonezji), wstrzymały rozwój gospodarczy regionu i, w konsekwencji, szybkość procesu integracji.
6.NAFTA
Północnoamerykański Układ Wolnego Handlu - umowa zawarta pomiędzy USA, Kanadą i Meksykiem, tworząca pomiędzy tymi państwami strefę wolnego handlu.
Kraje należące do NAFTA zniosły stawki celne w handlu wzajemnym, zachowując jednak autonomiczne stawki celne w handlu z krajami trzecimi.
Układ zakładał piętnastoletni okres przejściowy, podczas którego zostaną zniesione cła na artykuły przemysłowe. W handlu artykułami rolnymi miała nastąpić liberalizacja. NAFTA stwarza warunki dla uczciwej konkurencji na obszarze strefy wolnego handlu oraz zapewnia skuteczną ochronę praw własności intelektualnej każdej ze stron. Porusza takie kwestie jak: zasady rozwiązywania sporów, prawa pracownicze, inwestycje zagraniczne, standardy techniczne i ochrona środowiska.
Cele NAFTY: osiągnięcie dobrobytu i rozwój krajów członkowskich, dogodny klimat do inwestycji prywatnych, stworzenie warunków politycznych służących rozwojowi wzrostu gospodarczego.
7.COCOM
8.SPECJALNA STREFA EKONOMICZNA (SSE)
Specjalna strefa ekonomiczna (SSE) - wydzielona i niezamieszkana część terytorium kraju, w której działalność gospodarcza może być prowadzona na preferencyjnych warunkach, tj. przedsiębiorstwom, które uzyskały zezwolenie na działalność w strefie przysługuje pomoc publiczna w formie zwolnienia podatkowego. Specjalne strefy ekonomiczne istnieją w Chinach, Indiach, Iranie, Jordanii, Kazachstanie, Polsce, Rosji, na Białorusi i Filipinach.
Specjalne strefy ekonomiczne w Polsce zostały powołane w celu zdynamizowania rozwoju gospodarczego w niektórych regionach Polski. Zajmują łącznie 8 tys. ha, ale na podstawie dokonanej w roku 2006 nowelizacji ustawy o specjalnych strefach ekonomicznych mogą zostać powiększone do 12 tys. ha. Najstarszą SSE jest SSE EURO-PARK MIELEC.
Główna ideą SSE jest :
1)dążenie do złagodzenia strukturalnego bezrobocia
2) całkowitego zwolnienia dochodu od podatku dochodowego prze okres pierwszych 10 lat dział.gospodarczej
3)50% zwolnienia przez lata następne, aż do końca istnienia strefy.
Ustawowe cele istnienia SSE:
1)przyspieszenie rozwoju gospodarczego
2)zwiekszenie konkurencyjności wytworzonych wyrobow i usług
3)zagospodarowanie istniejącego majatku poprzemysłowego i infrastruktury gospodarczej
4)tworzenie nowych miejsc pracy
5)zagospodarowanie niekorzystnych zasobów naturalnych z zachowaniem równowagi ekologicznej
9.KLAUZULA NAJWYŻSZEGO UPRZYWILEJOWANIA (KNU)
pojęcie dotyczące międzypaństwowej wymiany towarowej. Jest to określenie traktatowego zobowiązania stosowanego w międzynarodowych stosunkach handlowych. Państwo przyznające tę klauzulę innemu państwu zapewnia mu uprawnienia i udogodnienia nie mniejsze niż jakiemukolwiek innemu państwu, z którym handluje.
Klauzua ta jest przydzielana na okres 5 lat, później okres ten najczęściej ulega przedłużeniu.
10.KLAUZULA NARODOWA
postanowienie w umowie międzynar. przewidujące, że obywatele danego państwa będą w określonej dziedzinie traktowani w innym państwie na równi z jego obywatelami.