ROZMNAŻANIE GENERATYWNE
Wszystkie rośliny które wiernie przekazują swoje cechyb.
Odmiany dzrzew i krzewów ozdobnych różniące się od swego od swego gatunku cechami zdobniczymi(kształt,wielkość,zabarwienie liści kwiatów),nie możemy rozmnażać generatywnie.Wadątego rozm. Jest niepowtarzalność cech matecznych
Przez rośliny.
Możemy stoaować rozmnażanie generatywne gdy pożądana cecha jest przekazywana w dużym procęcie.Materiał uzyskany tą metodą nie powinien być sprzedawany pod nazwą odmiany ale tylko gatunku.
POZYSKIWANIE MAERIAŁU SIEWNEGO
W celu pozyskania nasion zbiera się owoce,owocostany szyszki.
Z niektórych drzew krzewow zbiera się same nasiona:
-wierzby topole(oddzielając je od puchu lotnego)
-kasztanowate(nasiona wypadające z owocow)
U iglastych zbiera się:
-szyszki(sosna,modrzew)
-szyszkojgody(jalowce)
Drzewa i krzewy iglaste:
-szyszeczki(olchy owocostany)
-kotki(brzozy owocostany)
-strąki(motylkowe)
-dwuskrzydlaki,skrzydlaki(klony jesiony)
-jagody (porzeczki)
-orzechy(laskowe,kasztany jadalne)
-orzeszki(graby wiązy buki)
-żołędzie
Nasiona wielu gatunków z owocni nie wypadają dlatego należy je wydobyć z owoców pojedynczych lub złożonych często mięsistych(jeżyna dzika jabłoń grusza).Nasiona wydobywa się z torebek(topole wierzby żylistki),mieszkow i łuszczynek.
TERMIN ZBIORU
Owoce dzrzew krzrewów i nasiona zawarte w nich osiągają dojrzałość:
#maj-czerwiec-wierzby topole
#pocz.czerwca-klon srebrzysty wiązy
#lipiec-suchodzrew morwa antypka karagana
#sierpień-bez czarny
#wczesna jesień wrześ/paż.-derenie głogi tarnina kalina,róża,jkarząby.
#jesięń-leszczyna orzechy ,jodły,tarnina sosna wejmutka.
#póżna jesień/zima-świerk posp.,sosny:zwyczajna,smołowa,czarna.
#zima-rokitnik,wierzba laurowa,jesiony.
Najlepsząporą na zbiór nasion jest okres oddzielenia się owocow od rośliny matecznej,zbiór należy przeprowadzać w dni suche i sloneczne.
ZBIOR NASION:
W celu pozyskania nasion należy w odpowiednim terminie rtozpocząć zbior owocow.Celem zbiory jest zgromadzenie nasion wysokiej jakości w ilości zaspokojające przewidywane potrzeby.Należy mieć pewność że wybrane skupisko dzrzew zapewni nam czystość odmianową .Na zbior nasion wybieramy osobniki zdrowe i najbardziej typowe.Jest to ważne w przypadku gatunków lub rodzajów o dużej zmienności.jeśli mamy do czynienia z gatunkami obcopylnymi łatwo się krzyżującyminp:berberys,irga,na na siewki musimy wybierać takie osobniki które znajdują się w dużej odległości od gat. Pokrewnych
SPOSÓB ZBIORU
#Zbior z ziemi-najprostszy sosob pozyskania nasion,wykorzystywany jesienią w przypadku owoców i nasion wielkich(żołędzie orzechy),nasion opadających na ziemię wewnątrz dużych owoców(dzika grusza jabłoń),zbior szyszek wiosną(limba)
Zbior przeprowadza się:
-ręcznie
-przy pomocy płacht,folii lub siatek o drobnych oczkach
-otrząsanie
#Zbior z drzew lub krzewów stojących:
-z drzew niskich,zbiór z ziemi,z wysokich przy pomocy drbin,lub samojezdnych podnośnikow z koszem,platformę.
#Zbior z koron dzrew sciętych na zrębie-szyszki lub owoce
#zbior owocow na zielono-niezupełna dojrzałość.Nasiona wykształcone ale z małą ilością substancji zapasowych potzrebnych dom przetrwania zimy.Nasiona takie nie nadająsię do długotrwałego przechowywania i musza być natychmiast wysiane.Zbior przeprowadza się w poł.sierpnia(lipy roże grab jesion).nasiona te wymagają stratyfikacji cieplochłodnej.
PRZECHOWYWANIE NZASION:
Warunki przechowywania nasion są uzależnione od wielu czynnikow.jed. z nich jest wilgotność nasion.
Wyrożniamy dwie kategorie:
#Nasiona znoszące podsuszanie do niskiego poziomu wilgotności 8-10% lub całkowitego odwodnienia-„ORTHODOX”,nasiona te podsuszamy po zbiorze do wilgotności 8-10% i przechowujemy w stanie silnie odwodnionym w szcelnie zamkniętych pojemnikach(buk,brzoza ,olcha,świerk,cis,jalowiec)
#Nasiona nie znoszące odwodnienia lub tolerujące odwodnienie częściowe”RECALCITRANT”.Drzewa o wielkich nasionach(jowor klon srebrzysty ,kasztan jadalny,dęby kasztanowce).Charakteryzują się wysoką wilgotnością po zbiorze 40-50% dlatego w czasie przechowywania należy dążyć do ograniczenia intensywności
ich oddychania.Można to osiągnąć przez schłodzenie nasion i przechowywania ich w obniżonej tęperaturze min.-30C(żolędzie-50C).
W czasie przechowywania nasion należy pamiętać o zachowaniu ich żywotnośći,zdolności do kielkowania i wydawania siewek.Zadaniem zabiegu jest utrzymanie rezerw na jak najdłuższy czas.
Czynniki wplywające na długość okresu przechowywania nasion:
-obniżenie wilgotnosci do wymaganego poziomu
-obniżenie tęperatyry w miejscu przechowywania
-ograniczenie procesu oddychania
-odporność nasion na mroz
SPOSOBY PRZECHOWYWANIA NASION:
Najlepiej przechowywać je w chłodni w kontrolowanych warunkach,w przechowalniach lub chlodnych piewnicach.
-szczelnie zamkniętych nie korodujących pojemnikach(butle szklane,workiz folii)
-w workach nieszczelnych(jutowe,papierowe)
-luzem
-dołowanie nasion i przechowywanie od zbioru do wysiewu
WARUNKI I DŁUGOŚĆ OKRESU PRZECHOWYWANIA
Do krutkotrwałego przechowywania(1-3lat)większość nasion drzew iglastych i liściastych wystarcza tęperatura dodatnia w zakresie od 1-3oC
W procesie długoterminowym przechowywane nasiona wymagają niższych tęperatur:
-drzewa iglaste z kat.”orthodox”od -3do20oC i mogą być przechowywane nawe 30 lat
-Drz.liś.z kat. .”orthodox”do -3oC przech.5-10lat.
-nas.z kat „recalcitrant”od1-3oCokres 2-3lat.
WYMAGANIA JAKOŚCIOWE NASION
#Czystość nasion-%stosunek optycznie czystych i zdrowych i całych nasion do zanieczyszczeń
#MTN-wyrażana w gramach,często ilość nasion w 1 kg
#Zdolność do kiełkowania-%ilość nasion zdrowych i całych ,które skielkują w ciagu czasu
kiełkowania
#Energia kiełkowania-%ilośc nasion czystych ktorza skielkuje na kiełkowniku w określonym dla danego gatunku czasie.
PRZYGOTOWANIE NASION DO SIEWU
Nasiona wieklu gatunkow dzrew i krzewow nie kiełkują zara po zbiorze,nawet w bardzo sprzyjających warunkach.wymagają dłuższego lub krutszego okresu leżakowania.
Nasiona o krutkim okresie przelegiwania wysiane jesienią zaraz po zbiorze ,kiełkują szybko i rownomiernie na pierwszą wiosnę .Wiele gatunkow potrzebuje jednak dłuższego czasu spoczynku imogą kielkować dopiero na drugą lub trzecią wiosnę.nasiona takie muszą być przechowywane w specjalnych warunkach:dostęp powietrza
-dość wysoka wilgotność
-niska teperatur 1-3oCw piwnicach lub-3oC w cłodniach
-odpowiednie podłoze(gruboziarnisty piasek
wymięszany z ziemią lub torfem)
STRATYFIKACJA-jest to okres posprzetnego dojrzeweania nasion wokreślonych warunkach.Wczasie stratyfikacji u dzrew i kkrzewów przechodzą nie tylko główną fazę rozwoju zarodka lecz podlegaja równierz jaryzacji.Stratyfikację morzna przeprowadzić w chłodni piewnicy ludb zakopująć skrzynki z nasionami na dworze.
SKARYFIKACJA-występuje gdy łupina nasienna jest nieprzepuszczalna.
Wyrożniamy metody skaryfikacji:
-mechaniczna(maty ścierne ,narzędzia)
-chemiczna(kwasy azotowe i siarkowe)
-techniczna(zamrarzanie i rozmnarzanie nasion)
PRZEDSIEWNE PRZYGOTOWANIE NASION
Zabiegi te mają na celu:
-spowodowanie szybszego skiełkowania nasion(spryskiwanie wodą powoduje pęcznienie nasion)
-zabicie drobnoustrojow szkodliwie działających w okresie rozwoju siewek przez stosowanie zapraw (np.:zgorzeli)
Wysiew nasion po zbiorze-klon:czerw,cukrowy;magnolia,jesion,lonicra,machnia,wierzba.
Wysiew nasion po stratyfikacji;-arosnia,berberys,leszczyna,głóg,buk,ostrokrzew ,jabłoń,dąb.
Termin wysiewu jesienny:-wys,się nasiona wykazujące pewną odporność w kiełkowaniu (sosna wejmutka,jedlica).Nasiona których przechowywanie w okresie zimy przysparza trudności(jodła-sytraty),oraz nasiona które przesychają i mają dużą masę(dąb,buk,kasztanowiec)siew nasion przeprowadzamy morzliwie,aby przed mrozami nie doszło do wschodów.
Gatunki do siewów jesiennych:
-graby,lipy drobnolistne,klony,jawory,brzozy
-dzrzewa ziarnkowe(jabłonie)1,5-2 miesięcy przed mrozami
-dzrewa pestkowe(wiśnia,czereśnia)2-3miesięcy przed mrozami
Zlety siewu jesiennego:
-obfite wschody,silniejsze siewki i brak potrzeby przechowywania nasion
Wady:
-zbyt wczesne wschody na wiosnę
-gnicie w czasie wilgotnych i cieplych zim
-niszczenie przez gryzonie i ptaki
-brak wolnych miejsc w szkółkach do obsiania
TERMIN WIOSENNY-wysiew nasion jak najwcześniej zaraz po rozmarznięciu gleby.
Najpierw należy wysiewać nasiona które kiełkują w niskich tęperaturach:
-jabłonie,róże,cis,olszę,grb,jesion,lipa,sosny,swierki,modrzew;osika wierzby wiązy -pożna jesień.
SIEW NASION
Głębokość siewu uzależniona jest od:
-grubości nasion(grube głebiej)
-sposób kiełkowania;:
*nadziemne -epigeiczne-wyś.płytko(sona)
*podziemne-hipogeiczne-wysiewamy głęboko(dąb)
-wilgotności
tęperatury
-rodzaju gleby
Nasiona po siewie przykrywamy(piasek gruboziarnisty,torf,kompost,tociny,rozdrobniona kora sosnowa)
METODY SIEWU NASION
#Siew pełny-rownomierne rozmieszczenie nasion na całej obsiewanej powierzchni(brzoza świerk)stosowany w uprawie jednoletnich sadzonek oraz jednolitego materiału wyjściowego doszkołkowania.
#Siew częściowy-pasy róznej szerokości (siew rzędowy lub tasmowy)najczęściej stosowany ze względu na morzliwość mechnicznej pielegnacji.Siew morze być wykonany ręcznie.
#S.jednorzędowy:jesion lipa jarząby
#S.wstegowydwurzędowy:wolno rosnące rośliny silnie krzewiące się(ałycza antypki)
#S.wstęgowy trojrzędowy
SIEW NASION POD SZKŁEM
Stosuje się w przypadku drzew i krzewow wymagających lepszych warunków i pielegnacji
Nasiona wysiewa się do tuneli foliowych,inspektow i szklarni w ziemię kompostową-berberys katalpa,ostrokrzew,magnolia,pieris,roże wielokwiatowe szypszyny na podkładkę.
PIELEGNACJA SIEWEK I SADZONEK
-zap.odpowiedniej wilgoci
-ochrona przed nadmiernym nasłonecznieniem i przymrozkami
-niszczenie chwastow
-przeżedzanie zbyt gęstych siewek
OSŁANIOANIE GLEBY I CIENIOWANIE SIEWEK
Osłanianie zasiewów w okresie wiosennym i letnim chroni przed utratą wilgoci,wymywaniem wywiewaniem nasion oraz chroni przed ptakami.Do osłaniania gleby stosujemy:mech,słomę,trociny,otrf,kompost,folię,włókniny,maty.Ściołka zapewnia wilgotność wzbogaca glebę wpróchnicę,ułatwia podsiąkanie wody na glebach lekkich,zabezpiecza przed przymrozkami oraz chroni przed zachwaszczeniem.
Cieniowanie stosujemy w celu zabezpieczenia kiełkującym roślinom imlodym siewką wilgoci i osłonę przed nadmiernym nasłonecznieniem i wysuszającym działaniem wiatru,przed przymrozkami i wysadzeniem prze mroz(gołomróz-wysadzania korzeni siewek wraz z ziemią u gatunkow płytko ukorzeniających się świerk, brzoza)
SPULCHNIANIE MIĘDZYWĘŹLI I ODCHWASZCZANIE
-kruszenie na pow. Gleby skorupy zaraz po wschodach na głębokościn 1cm przy pomoy pazurkow
-niszczenie chwastów,ręczne, mechaniczne i chemiczne(kerb,reglone,aotop)
PRZERZEDZANIE SIEWEK
Przeżedzanie wykonujemy przez przerywanie lub wycinanie siewek najlepiej po opoadach deszczy lub podlewaniu.
-rownomierne zageszczenie na skutek zbyt gęstego siewu(zabieg przeprowadzany kilka tyghodni po wzejściu siewek)
-gdy materiał zmienił swoje przeznaczenie(np.:z 1 rocznych na 2 leniena wiosnę 2 roku)
PODCINANIE KORZENI'
Podcinanie korzenii u rosnących siewek jest zabiegiem sprzyjającym wykształceniu się skupionego systemu korzeniowego o dużej liczbie drobnych korzeni.Daje podobne efekty jak szkółkowanie .Zabieg podcinania korzeni nie powoduje deformacji korzeni i wykonuje się go na rok przed wyjenciem siewek i wysadzeniem ich w uprawie.PodCinać można korzeń główny lub korzenie boczne najlepiej po opadach deszczu.Potem należy zastosować naworzenie azotem.
WORYWANIE MATERIAŁU
Wyjmowanoie materiału nasadzeniowego wykonujemy starannie aby nie uszkodzić pendow i systemu korzeniowego.
#Wjmowanie ręczne
#W.cz.zmechanizowane
#W.mechaniczne
TERMINY WYKOPYWANIA SADZONEK
#późne lato-gatunki zimozielone przeznaczone do nasadzeń jesiennych(kon.ukorzeniania się przed zimą)
#jesień-wykopywanie sadzonek przeznaczonych do nasadzeń jesiennych lub sprzedaży,materiał do przechowywania(buk,olsza czarna,świerk,brzoza brodawkowata)
#wiosna-w przypadku materiału ozdobnego,rozpoczyna siębardzo wcześnie po rozmarznięciu gleby a kończy przed rozpoczęciem okresu wegetacji.
SORTOWANIE MATERIŁU SADZENIOWEGO
Wykopany materiał podlega klasyfikacji jakościowej.Najlepiej wykonać ją w pomieszczeniu dobrze oświetlonym zamkniętym tak aby nie dopuszczać do obsychania korzeni
Wyróżniamy 2 klasy sadzonek na podstawie:
-wys.cz.ęści nadziemnej
-srednicy w szyjce korzeniowej
-dł.sys.korz.
-ilości pendow bocznych
Wszystkie parametry są brane pod uwagę w odróżnieniu do karzdego gatunku odzielnie wieku sposobu produkcji sadzonki.
Sadzonki I i II klasy sortowane i przechowywane są odzielnie, natomiast materiał nie spełniający wymag. Jakości jest odrzucony.
WYPOSARZENIE TECHNICZNE SZKOŁKAŻA.MORFOLOGIA DRZEW I KRZEWOW .
Gospodarstwa szkołkarskie :
-wyspecjalizowane w prddukcji:drzew owocowych,krzewow jagodowych(porzecki,maliny)
-produkcja materiału sadowniczego:
-truskawki ,borowki
-drzewa i krzewy liściaste,iglaste
-roże
-powojniki
-winogrona
Produkcja szkołkarska należy do wysokowyspecjalizowanych
Budynki i narzędzia powinny znajdować się w centralnym punkcie gospodarstwa co ułatwia organizację i połonczenie ze wszystkimi kwaterami.
Budynki gospodarcze:
-budynek administracyjny
-magazyny środków produkcji(np.:śr.ochr.rośl.,nawozy,drobne narzędzia)
-pracownie szkółkarskie-przygotowanie nasion do siewu sadzonek,sortowanie podkładek iroślin gotowych do sprzedaży,sadzenie roślin w pojemniku szczepienie itd.(sąto pomieszczenia oswietlone wyposarzone w stoły robocze posiadające posiadajace połonczenia z innymi budynkami)
-szklarnie rozmnazanie roślin przez sadzonki zdrewniale izielne (stos.zamgławiania borowka jeżyna rokitniki)pomieszczenia ogrzewane pozwalające na prowadzenie produkcji przez długi okres.
-tunele foliowe wykorzystywane są do letniego wykorzystywania roślin przez sadzonki zielne a także do zimowania roślin(stosuje się podgrzewanie podłoża zamgławianie 120cm szer
100cm wys.)
-inspekty wykorzystywane do hartowania ukorzenionych sadzonek przeniesionych ze szklarni lub tuneli.(są to niskie szklarenki lub tuneliki foliowe)
-przechowalnie i chłodnie służą do przechowywania wykopywanych roślin.Dzieki chłodniom wydłurza się okres chandlowy(do maja)rośl.lepiej się przechowują(nie przemarzają i nie są uszkadzane przez gryzonie0Wykorzystuje się je równierz do szczepienia.Warunki panujące w chłodni :wilgotność pow.95%,temp.regulowana o dużym zakresie(-5-+5OC)
Srodki techniczne stosowane wszkółkach można podzielić na dwie grupy:
#maszyny i narzędziua stosowane :sadzarki,środki transportu,opryskiwacze polowe.
#maszyny i narzędzia specjalistyczne-pługi do wuorywania krzewów i drzewek,narzędzia do defoliacji liści,podcinacze podkładek wegetatywnycch,opielacze szkołkarskie,ciagniki siodlowe
#narzedzia drobne-szpadle łopaty grabie grace sekatory noże do szczepienia i okulizacji,norze do podkrzesywania,opryskiwacze plecakowe lub tarczowe,ręczne,opielacze samobiężne i wiele innych.
ROZMNARZANIE HETEROWEGETATYWNE-OKULIZACJA
Istota rozmnażania :
#Przy rozmnażaniu heterowegetatywnym udział biorą dwie rzadzie trzy rośliny które łonczymy ze sobą w wyniku okulizacji(oczkowania)lub przez szczepienie
#Hetero-oddzielnie,rozne
#Otrzymujemy nową roślinę posiadającą cechy podkładki jak i odmiany szlachetnej
Podkładka-jest to roślina na ktorej zakłada się oczka lub szczepi odmianę szlachetną.Podkładka stanowi u nowej rośliny system korzeniowy,szyjkę korzeniową i część pnia.
Odmiana szlachetna-roślina o pewnych cechach użytkowych lub walorach estetycznych.
Poprzez połonczenie odm.szlachetnej z podkładką możemy wpływać i modyfikować pewne cechy:
-na siłę wzrostu dzrew
-na system korzeniowy i jego wielkość a tym samym na wymagania glebowe rośliny(podkladki otrzymane wegetatywnie o słabym wzroście mają bardzo słabo rozwiniety system korzeniowy wymagają gleb żyznych)
-ziększenie mrozoodporności dzrzew
PODKŁADKI:
-nie ma idealnych podkladek
-mogą wydawać odrosty korzeniowe i ciernie
-powodują występowanie choroby-raka bakteryjnego(antypka-odporna,czereśnia ptasia nie odporna)
-może zmniejszać podatność dzrzew na występowanie różnych chorob lub szkodnikow(mszyce korzeniowe)
-może przyspieszać wchodzenie dzrzew w okres dojrzewania
*na podkł.wegetatywnych drzewa owocują w i roku po posadzniu
*na podkł.generatywnych 5 lat po posadzeniu
-wpływa na dł.okresu wegetacji
*wczesne pojawienie się owocownp:czereśnia
*powoduje przemarzanie odm.szlachetnej
-zwiększa u d.owocowych masę owoców
-może modyfikować sklad chemiczny owocow
*zw.zawartość cukrów a zm.zaw.kwasów
*wpływ na wybarwienie owoców
-niektóre typy podkładek wykazują niezgodność fizjlogiczną z odm.szlachetną(rośnie przez rok lub 8 lat ale później wyłamuje się w miejscu łonczenia)
W przypadku wystąpienia niezgodności fizjologicznej między podkładką a odmianą szlachetną stosuje się tzw. pośrednią (10-5-15cm)
Odmianą pośrednią jest odmiana wykazująca dobrą zgodność fizjologiczną z konkretną podkładką.na jednym pniu 2 rośliny agrest pożeczka róże .Głogi dla jarząbów(nie odwrotnie).
Pigwa-grusze,rośliny ozdobne.Jarzębiny-irgi,jarząby,aronie
Ze względu na siłe wzrostu podkładki dzielimy na;
-silnie rosnące
-półkarłowe
-karłowe
-superkarłowe
OKULIZUJEMY W LECIE!!!!!
#przed okulizacją obcinamy wszystkie pendy
#Oczkujemy na gładkiej powierzchni
#W czasie okulizacji i przed zabiegiem ważna jest czystość(higiena).Przed okulizacją wycieramy pnie żeby noże się nie tepiły i nie brudziły.
Pnie podkładek wyciera się z kurzu w ówczas gdy okulizacja jest wykonuwana w pewnej odległości od ziemi5-20cm-OKULIZACJA NISKA
Na pniu nie musimy wycierać.
W szkolkach ważne jest :
-odchwaszczenie
-warunki pogodowe
-zaopatrzenie szkółki w zrazy
ZRAZY-pendy odmian szlachetnyck,tegoroczne długopendy.Pobieramy je z sadów zraźnikowych,nie owocujące i nie kwitnące.Przez kwiaty mogą przejść choroby,infekcje.Zapylenie innym pyłkiem-zjaw.rozszczepienia cech.
#lokalizacja sadów zraźnikowych powinny rosnąć w odpowiedniej odległości od roślin tego samego gatunku lub tej samej odmiany(izolacja przestrzenna)
najlepsze jakościowo oczka na zrazach znajdują się w części środkowej.
W części nasadowej sąza stare w cz.wierzchołkowej za młode.Oczko do okulizacji powinno zawierać jeden nierozwinięty pąk z którego musi wybić pąk.W przypadku niektórych gatunków (u drzew owocowych)na pendach tegorocznych mogą wytworzyć się pąki kwiatowe np.:wisnia brzoskwinia,są one nieporządane.
METODY OKULIZACJI
1.Na przystawkę(chip-budding)
-okulizacja w literę
-najpowszechnie stos.metoda
-drzewa owocowe
-b.dobre efekty okulizacji roż
-uniwersalna-nie ma konieczności odstawania kory od drzewa9brak aktywności miazgi)pozwala na wykorzystywanie jej w różnych terminach
-możemy okulizować w połowie lipca
do końca sierpnia -początek września-okulizacja głowna
-wczesnąwiosną ok.10 kwietnia wykonujemy okulizację tzw. oczkiem żywym lub oczkiem śpiącym(pąk musi być w stanie nierozwiniętym-czy żywy czy martwy)
-okulizacyjne tarczki pobieramy z żywych pendów na wiosnę -pendy pobrać w okresie zimy,przechowujemy je w chłodni
2.W literę T
-wymaga aktywności miazgi dlatego morze być wykonywana w ściśle określonych terminach od 2 poł lipca do poł. Sierpnia.
3.Okulizacja na krzyż
-rozcięcie kory na podkladkę gdy pączki na zrazie są bardzo grubenp:aesclusb.d.pączki
4.Ok.w odwruconą literę T
-w rejonach dużej ilości opadów
-u roślin po nacięciu płaczą np.:winogron
5.Okulizacja pierścieniowa w dudkę
-wykonywana gdy kora oddziela się od drewna orzech włoski ,kasztan jadalny
-możliwa do wykonywania tylko w okresie intensywnej aktywności miazgi
6.Okulizacja włatkę
Wybór sposobu okulizacji zależy od :
-pory wykonania okulizacji
-aktywności miazgi dla różnych gatunków od maja do września
-gatunku
-wielkości pąków
-wydajności okulizacji
-dostępności pracowników
-ilości gatunkow które mamy w szkułce do zokulizowania
Warunki przyrastania oczek(co decyduje że oczka zrastają się z podkładką):
-intensywny wzrost podładek(zab.agrotechniczne nawożenie)
-dociśnięcie tarczki do pnia
-zabezpieczenie przed wyschnięciem i zalaniem
Zapobieganie wyłamywania się okulantow(młodych roślin wyrastających z oczek):
-zakładanie oczek od strony wiejących wiatrow (w pl.wieją z płd.zachodu)
-prowadzenieczopowe drzewek
-stosowanie podpur(bambusy)przywiązywanie młodych nie zdrewniałych roślin
SZCZEPIENIE
Polega na połonczeniu i zrośnięciu dwuch roślin w taki sposób aby rosły i funkcjonowały jako jeden organizm.W procesie zaszczepienia udział biorą dwa niezależne komponęty .
#Zraz-część którą zaszczepiamy(fragmęt pendu)
#Podkładka-część na której szczepimy(zapewnia system korzeniowy i część pnia)
najczęściej stanowią ją siewki ukorzenione lub nie ukorzenione sadzonki z fragmetem.
korzenia
Szczepienie
-stosuje się w celu uzyskania nowych interesujących form roślin np:placzące formy drzew i krzewow
-jest to metoda kosztowna stosowana gdy inne metody zawodzą np.:u jodły przez nasiona i szczepienie.
W procesie zrastania komponentów wyróżnia się następujące etapy:
-wytworzenie kalusa przez miazgę zraza i podkładki w miejscu zetkniecia się ich i wypełnienie przez komórki parenchymatyczne szczelin między komponentami odrożnicowania się komórek wytworzonego kalusa i podjęcie przez niego f-cji tk. Twórczej i wytworzenie mostka kambialnego,łączącego miazgi zraza i podkładki.Wytworzenie przez kambium nowych tkanek przewodzących ,łonczących elemety przewodzące obu komponentów.
CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA PRAWIDŁOWE ZROŚNIECIE
ZRAZA Z PODKŁADKĄ:
-zgodność anatomiczna i fizjologiczna
-warunki zewnętrzne (dostęp tlenu temp.7-27oC odpowiednio wysoka wilgotność powietrza)
-odpowiednie stadium aktywności fizjologicznej zraza i podkladki
-jakośc podkładki(do szczepienia wykorzystuje się materiał najwyższej jakości,podkładki stosuje się ze względu na grubość szyjki korzeniowej6-8;8-10>10-12cm najlepsze
-zdrowotność roślin z których pobiera się zrazy i podkładkę.
Komponenty dobieramy do siebie pod wzglendem grubości
WYBÓR PODKŁADEK:
-w szkółkarstwie ozdobny szczepi się formy i odmiany danego gatunku na tym samym gatunku.W przypadku szczepienia dwuch różnych roślin jako podkładki wybiera się gatunki blisko spokrewnione o podobnych cechach morfologicznych.
Cechy dobrej podkładki:
-przystosowanie do różnych warunkow glebowych i klimatycznych(duża odporność na mróz0
-odporność na choroby i szkodniki
-dobrze rozwiniety system korzeniowy
-łatwe rozmnażanie
Podkładka wpływając na zraz decyduje o sile wzrostu wczesności i obfitości kwitnienia długotrwałości oraz odporności na choroby i mroz i szczepu.
Wybór zrazów:
-zrazy pobierane z roślin matecznych o cechach typowych dla danej odmiany lub formy.
-pendy wykorzystywane na zrazy to pendy tegoroczne dobrze ulistnione,bezlistne pendy zeszłoroczne lub pendy 2-3letnie
-rośliny o karłowym wzroście pendy 2-3letnie
Cechy zrazow:
-pendy zdrowe i dobrze rozwiniete
-w pełni turgoru w momęcie pobiearania
-dla roślin zimozielonych zrazy pobiera się tuż przed wykonanie zabiegu
-nie można przechowywać
SPOSOBY SZCZEPIENIA
1.Przez stosowanie:
-wykonuje się gdy zraz i podkładka są jednakowej grubości
-podstawą przy wyborze sposobu jest średnica obu komponętow
-oba komponęty przycina się ukośnie pod tym samym kontem i przykłada do siebie.
-powierzchnie cięcia powinny ściśle do siebie przylegać aby miazga zraza i podkładki stykały się ze sobą
-miejsce szczepienia smaruje się pastą ogrodniczą i obwiązuje wiązadłem
-szczepienie z języczkie wykonu je się gdy pendy sącienkie co zwiększa powierzchnię zetknięcia się obu elemętów np.:analiza doniczkowa
-termin;
*przed rozpoczęciem wegetacji
*zimą
*na wiosnę
-szczepienie jabłoni i grusz
2.Szczepienie na przystawkę
-gdy zraz jest niewiele cieńszy od podkładki
-podkładkę przycina się poziomo lub lekko ukośnie i z boku wycina się fragment drewna
taki aby do powierzchni cięcia dopasować zraz który jest przycięty ukośnie
-wykonuje się wiosną:przed ruszeniem pąkow,w 2 połowilata oraz szczepienie w szklarni
-modyfikacje-szczepienie w przystawkę boczną
3.Szczepienie na przystawkę boczną :
-zraz składa się z dolnej części podkładki
-tak samo jak na przystawkę
-sposobem tym rozmnaza się gatunki iglaste i niektóre zimozielone liściaste
-jako zrazy wykorzystuje się wierzcholek pendu dł.4-5cm
-miejsce szczepienia smaruje się pastą i onwiązuje folią
-u iglastych nie smarujemypastą bo mają żywicę.
Wyróżniamy następujące sposoby:
#Szczepienie na przystawkę boczną za korę(zraz zdecydowanie cieńszy wliterę T)
#Sz.na p.b. zjęzyczkiem
#Szcz. w klin:
-wykonuje się gdy zraz jest cieńszy od podkładki
-dolną część zraza przycina się w klin
-podkładkę przycina się poziomo w miejscu gdzie nastąpi szczepienie i wycina się zboku tójkątne zagłębienie równe klinowi zraza.
-oba komponenty łonczy się ze sobą smaruje mąścią ogrodniczą i obwiązuje wiązadłem
-termin zima lub wiosna
#SZ.w szparę boczną-
-przy szczepieniu roślin iglastych i zimozielonych liściastych
-zrazy w dolnej części przycinamy klinowato i wstawiamy do szpary wyciętej u dołu podkładka tak aby jego miazga przynajmniej z jednej strony stykała się z miazgą podkładki
-wykonuje się zimą lub wczesną wiosną lub w 2 połowie lata w szklarni
4.Szczepienie prze zbliżenie(ablaktacja)
-u roslin słabo rosnących lub o cienkich delikatnych pendach,
-zraz w momencie szczepieni zostaje połonczony z rośliną mateczną do całkowitego zrośnięcia się z podkładką .
-w celu wykonania szczepienia wokół rozmnażanej rośliny sadzi się lub dołuje rosnące w pojemnikach podkładki
-na podkładce w miejscu szczepienia odcina się pasek kory o dł.kilku cm podobne cięcie wykonuje się na pendzie przeznaczonym na zraz
-oba komponenty łonczy się dotykając a następnie zawiązujemy
-po zrośnieciu się pendow podkladki przycinamy nad a zraz pod miejscem szczepienia
-szczepienie wykonujemy w okresie wzrostu rośliny od wiosny do jesieni.
5.Szczepienie w korzeń
-wykonuje się na krzewach i pnączach (powojniki)
-podkładkę stanowi fragment korzenia dł.6-10cm na który szczepi się 2-4 pąkowy zraz sposobem w klin, przez stosowanie lub na przystawkę
-zimą i tylko w szklarni
-szczepy wiąże się w pęczki 50-100sztuk umieszcza się w wilgotnym piasku o tęperaturze7oC do czsu wytworzenia kalusa(2 miesiące)w tym okresie zabliznione szczepy przechowuje się w temp. 2-4oC do wiosny.
6.Szczepienie w rozszczep ze ściętym wierzchołkiem podkładki
-u iglakow podkładką są 3 letnie siewki
-klinowatościęty zraz
-wiąże się
7.Szczepienie zimowe
-jest procesem pozwalającym na produkcje roślin w okresie zimy
-szczepienie wykonujemy metodą przez stosownie lub w klin
w okresie 2 poł.lutego do1poł.marca
-u lilaków topoli wierzb,pigwowca japońskiego,drzew owocowych(jabłoń,grusza śliwa żadziej czereśnia)oraz niektórych iglastych
-po połonczeniu zaszczepione podkładki przechowuje się w temp.16-18oC przez okres 2 tygodni lub wtemp.11-13oCprzez 3 tyg.(tworzenie tk.kallusowych)po tym okresie szczepy przenosi się do chłodni i pozostawia do momętu wysadzenia na pole