JOMERI -gen.armii fr.
We Francji w XIX wieku baron de Jomeri w „Zarysie sztuki wojennej” pisał o logistyce, czyli sztuce wprawiania w ruch oddziałów, o tym jak organizować przemarsz oddziałów. Pisał także o lokalizacji i zaopatrywaniu magazynów, przygotowaniu środków transportu i zaopatrywaniu oddziałów.
DUPUIT-inżynier uważał, że aby dobrze organizować działalność należy wybudować magazyny. Połączył w jedno ogniwo magazynowanie i transport +tr rzeczny, tr drogowy:zalety,cena;rach k.log
RODOWÓD NAZWY „LOGISTYKA”
Logistyka - z grec. logos, logis, logicas, prawidłowo myślący, rozsądny; z franc. zakwaterowanie, kwatera.
Koncepcje logistyki:
1) w sensie praktycznym logistyka są to procesy fizycznego przepływu dóbr materialnych w przedsiębiorstwie, a także między przedsiębiorstwami oraz przepływy strumieni informacyjnych odzwierciedlających procesy rzeczowe i wykorzystywane w sterowaniu tymi procesami;
2) w sensie praktycznym logistyka jest to koncepcja, filozofia zarządzania procesami przepływu dóbr, czyli procesami realnymi oparta na zintegrowanym ujmowaniu tych procesów;
3) w sensie naukowym logistyka jest nauką badającą prawidłowości iż zjawiska przepływu dóbr i informacji w gospodarce a także w poszczególnych jej ogniwach;
Definicje te uzupełniają się.
ZADANIA LOGISTYKI
- koordynacja przepływu (surowców, materiałów, półfabrykatów, dóbr trwałego użytku, środków pracy);
- minimalizacja kosztów przepływu;
- podporządkowanie działalności logistycznej wymogom obsługi klienta;
Zadania logistyki:
- zapewnienie właściwego poziomu obsługi klienta
- umocnienie pozycji rynkowej i sprostanie konkurencji (usprawnienie procesów zarządzania przepływem dóbr rzeczowych)
- redukcja kosztów, czyli zwiększenie efektywności przepływu
Zadania te są ze sobą powiązane. Najważniejszą rolę odgrywa odbiorca, a poziom obsługi wskazuje na organizację procesów logistycznych. Procesy logistyczne są traktowane jako procesy pomocnicze w gospodarce, jednak ich rola jest dosyć istotna, gdyż warunkują sprawność działania całej organizacji.
FAZY ROZWOJU LOGISTYKI
Faza I: faza startu i budzenia się logistyki - połowa lat 50-tych w USA - logistyka (dystrybucja fizyczna)
Faza II: faza definiowania i konceptualizacji teorii logistyki oraz pierwsze próby jej zastosowania w praktyce - lata 60-te w USA i początek lat 70-tych w Europie Zachodniej - zdefiniowanie założeń i struktury logistyki marketingowej
Faza III: faza zmian priorytetów i kreowania podstawowych wymiarów zintegrowanej logistyki (rozszerzenie roli logistyki) - II połowa lat 70-tych i I połowa lat 80-tych -
1977 - logistyka jako systemowa determinanta sprawczości i efektywności
1978 - logistyka jako koncepcja i metoda zarządzania, logistyka jako instrument planowania i działania strategicznego na rynku, logistyka jako funkcja organizacji przedsiębiorstwa
1984 - koncepcja zintegrowanej logistyki w skali przedsiębiorstwa
Faza IV: faza dynamicznego rozwoju logistyki jako zintegrowanej koncepcji zarządzania przedsiębiorstwem i układu powiązań rynkowych (powszechne wykorzystanie walorów logistyki w praktyce) - koniec lat 80-tych i lata 90-te -
1987 i następne - logistyka jako potencjał wzrostu wydajności i korzyści ekonomiczno - rynkowych w aspekcie strategicznym
1989 i następne - logistyka jako orientacja i komponent zintegrowanego zarządzania przedsiębiorstwem
1990 - rozwój zintegrowanych strategii logistycznych - strategii poziomych i pionowych powiązań logistycznych
1993 - internacjonalizacja (globalizacja) struktur i działań logistycznych: Euro-Logistyka; kooperacja z partnerami rynku w łańcuchu logistycznym, integracja poprzez systemy informatyczne
PODSTAWOWE SKŁADNIKI PROCESÓW LOG::
- fizyczny przepływ dóbr rzeczowych
- procesy informacyjno - decyzyjne
- utrzymanie zapasów rzeczowych
- infrastruktura procesów logistycznych
- koszty logistyczne
Rys. Podstawowy schemat procesu logistycznego
Logistyka zaopatrzenia: rynek dostawców, magazyny dostawców, magazyn surowców
Logistyka produkcji: magazyn surowców, proces produkcji, magazyn wyrobów gotowych
Logistyka dystrybucji: magazyn wyrobów gotowych, kanały dystrybucji, rynek klientów
Mikrologistyka - ważnymi procesami są realne procesy przepływu: zakupy, manipulacje dobrami, magazynowanie, udostępnianie i sprzedaż dóbr odbiorcom. Procesy informacyjne dotyczą zakupu, sterowania zapasami i sprzedażą.
Mezologistyka - dotyczy branż, działów gospodarki narodowej. Procesy logistyczne rozpatrywane w skali szerszej wymagają rozpatrzenia dodatkowych zjawisk. W sferze realnej tj. pojawiające się centra obsługi logistycznej. W sferze informacyjnej tj. klasyfikacje danych branż, kodowanie dóbr, powstawanie centrów informacyjnych, ujednolicony system miar i wag.
Logistyka przemysłowa - związana z działaniem podmiotów działających w przemyśle. Przepływ dóbr jest dosyć skomplikowany
Logistyka wojskowa - działanie logistyczne polega na zlokalizowaniu zapasów, przemieszczaniu wojsk
Makrologistyka - całokształt przepływu dóbr materialnych w gospodarce, wielkość i struktura utrzymywanych zapasów a także infrastruktura techniczna warunkująca procesy przepływu i utrzymania zapasów. Makrologistyka i mezologistyka nie mają organizacyjnego wydźwięku.
W gospodarce można wyodrębnić szereg faz przepływu dóbr:
1) pozyskiwanie surowców z przyrody - dotyczy przemysłu wydobywczego, rolnictwa, leśnictwa, rybołówstwa. Jest to surowiec pierwotny. Wiążą się z tym problemy tworzenia zapasów. Jest to często kontakt bezpośredni. Nie jest to przepływ skomplikowany. Bardzo często nie ma pośredników;
2) przetwórstwo surowców w materiały i półfabrykaty - może być różny stopień przetworzenia materiałów. Może być bardzo rozwinięty system logistyczny, tworzone są zapasy. Występuje dosyć rozwinięta sieć przepływu dóbr. Jest to przepływ masowy, występuje szeroki asortyment towarów, w tych przepływach uczestniczy dużo podmiotów. Musi być rozwinięta infrastruktura transportowo - magazynowa. Występują tu pośrednicy;
3) produkcja części, elementów, dóbr finalnych, konsumpcyjnych, produkcyjnych;
4) handel środkami produkcji i konsumpcji - występują tu przepływy wielostopniowe, dosyć silna integracja między podmiotami na rynku, kontakty są częstsze i mają charakter partnerski. Jeżeli chodzi o dystrybucję należy posiadać środki, które ułatwiają logistykę: magazyny i środki umożliwiające transport;
5) procesy usługowe, naprawy, remonty;
6) pozyskiwanie odpadów i przepływ surowców wtórnych do przetwórstwa - pozyskiwanie odpadów powinno odbywać się w każdej z faz przetwórstwa;
Eurologistyka - wraz z procesami integracyjnymi można widzieć perspektywę rozwoju logistyki. Wiele firm w Polsce dostarczających produkty ma swoje pochodzenie za granicą. Przepływy dóbr są tu skomplikowane. Jest to zagadnienie modelowe, ale taka perspektywa logistyki istnieje.
Narzędzia usprawniania procesów logistycznych
1. Tablica krzyżowa - podaje się tu wielkości dobowych przepływów z miejsc dostawy do miejsc odbiorów (jednostki ciężaru: kg, tony)
2. Schemat Sankey'a - w pewnej skali pokazuje rzeczywiste odległości w przepływach
W nich są odzwierciedlone przepływy strumieni rzeczowych, włącznie z wejściami i wyjściami. Dzięki nim można wyeliminować zbędne ogniwa zatrzymania. Przepływ jest lepiej synchronizowany w czasie.
6W
Przedsiębiorstwa konkurują między sobą:
- właściwym towarem
- we właściwej ilości
- we właściwym czasie
- w odpowiedniej, właściwej jakości
- właściwym miejscem sprzedaży produktu
- właściwą ceną
Są to zasady działań logistycznych, których spełnienie powoduje, że firma jest bardzo konkurencyjna. Powinny być one zachowane przy odpowiednich relacjach kosztowych.
Zastosowanie logistycznego podejścia do przepływów firm amerykańskich zmniejszyły koszty o 1/3, skróciły o 30% czas dostaw, poprawiły poziom obsługi klienta o 30%.
ROZWIĄZANIA SYSTEMOWE PAŃSTWA: (str.10)
zakres swobody kształtowania cen
stopień otwarcia na rynki zagr.-ulgi, kontyngenty
stopień konkurencyjności -demonopolizacja, ustawodawstwo antymonopolowe, przekszt. własnościowe, powstawanie nowych podmiotów
oddziaływanie na popyt-stawki podatków i ceł, % kredytów i depozytów
zasady obrotu towarowego, gwarancje jakościowe, itp.
szczególne rozwiązania:
rezerwy i zabezpieczenia (suwerenność kraju)
zamówienia publiczne
zakazy wprowadzania do obrotu (normy jakościowe, bezpieczeństwa zdrowia i życia, sanitarne )
Warunki techniczne:
zasady klasyfikacji, znakowanie towarów (kody kreskowe)
normy przedmiotowe
ujednolicenie wzorów dokumentów
FUNKCJE REZERW:(str.11)
obronność i bezpieczeństwo kraju
eliminowanie zakłóceń w funkcj. gospodarki (klęski żywiołowe, pogorszenie stosunków z krajem-dostawcą, awaria aparatu wytw.)
aktywne oddziaływanie na przebieg proc. prod (niedobory surowców), przeciwdziałanie gwałtownemu wzrostowi cen
INSTYTUCJE RZĄDOWE DS. REZERW:(str.12)
Agencja Rezerw Materiałowych
Agencja Rezerw Art. Sanitarnych
Agencja Rynku Rolnego
FUNKCJE ZAMÓWIEŃ PUBLICZNYCH:(str.12)
-racjonalne wydatkowanie środków publ.
-pobudzanie koniunktury gosp., wytwórczości jednostek o dużym potencjale wytw.
-rozw. problemów społecznych (roboty publiczne)
RODZAJE ZARZĄDZANIA LOGISTYCZNEGO:(str.13)
strategiczne-logistyka to 1 z dziedzin zarządzania w przedsiębiorstwie, jest wbudowana w strategię firmy, w jej system zarządzania oraz plany długookresowe
interfunkcyjne-nacisk na funkcje logistyczne (magazynową , inform. , finans., oper.)
interorganizacyjne- integracja, wmontowanie procesów log. firmy w proc.log. całej gospodarki
ZADANIA SŁUŻB LOGISTYCZNYCH:9str.13)
obsługa logistyczna produkcji
magazynowanie wyrobów
przechowywanie zapasów materiałowych
transport wewn.
planowanie, koordynacja sprzedaży, produkcji i dostaw
INFRASTRUKTURA PROCESÓW LOGITYCZNYCH:(str.14)
I.Transportowa (t. kolejowy, samoch., lotniczy, żegluga 8, rurociągowy)
I.magazynowa i manipulacyjna (budynki i budowle, śr.transp. i manipulacji, urządz.mag-we)
Opakowania
I.informatyczna (oprogramowanie-software, sprzęt informatyczny-hardware)
ŚRODKI TECHNICZNE W INFRASTRUKTURZE LOG.(str.15)
śr.transportu i manipulacji (transport wewn. i zewn.)
budynki i budowle magazynowe
wyposażenie magazynów
opakowania
śr.przetwarzania informacji-baza informatyczna
OGNIWA ŁAŃCUCHA TRANSP.-MAGAZ. (STR.15)
jednostki ładunkowe
budowle magazynowe
budynki produkcyjne
fronty załadunkowo-wyładunkowe
urządzenia do składowania produktów
środki transportu
środki manipulacji ładunkami (dźwigi, wózki widłowe itp)
INFRASTRUKTURA TRANSPORTU
drogi dla wszystkich gałęzi transportu
punkty transportowe (dworce, lotniska, porty morskie)
urządzenia pomocnicze do obsługi dróg i punktów transp.
KRYTERIUM PODATNOŚCI MAGAZYNOWEJ ŁADUNKÓW:(STR.19)
niepodatne -trwałość-doba
średniopodatne-trw. od 2 dni do m-ca
podatne-ponad 1 m-ąc
PODZIAŁ MAGAZYNÓW:(str.20 )
1)ze wzg.na stan skupienia:
zbiorniki
silosy
mag.uniwersalne
2)ze wzg.na rozwiązania techn-budowlane i zabezp.podatności mag.:
m.otwarte (place składowe, pow.utwardzona)
m.półotwarte-wiaty, szopy, nie mają wszystkich ścian
zamknięte (naziemne, podziemne )
specjalne (np.na mat.wybuchowe)
ZNAKI NA OPAKOWANIACH :(str. 22)
zasadnicze (podst.cechy produktu, odbiorca, miejsce przeznaczenia)
informacyjne (masa opakowania wraz z zawartością, wymiary opak. )
niebezpieczeństwa (wskazują cechy groźne dla otoczenia np.gaz łatwopalność, promieniowanie itp)
manipulacyjne (jak obchodzić się z załadunkiem np.kruche)
kreskowe ( usprawnia prace ewidencyjne, identyfikację )
KLASYFIKACJA OPAKOWAŃ:(str.23)
rodzaj tworzywa (trwałość, koszt, lekkość)
forma konstrukcyjna opakowania (beczki, prostopadł.)
przeznaczenie (palety)
obniżka kosztów (opak.zbiorcze)
Podział opakowań:
1. rodzaj tworzywa (drewniane, metalowe, szklane, papierowe, sztuczne, tkaniny, kompozycje materiałów)
2. konstrukcja (skrzynie, klatki, pudła, beczki, worki, butle)
3. podatność na składanie i rozbieranie (rozbierane, składane, składane gniazdowo)
4. związek z produktem (bezpośrednie, pośrednie)
5. przeznaczenie (jednostkowe, zbiorcze, transportowe, jednokrotnego użytku, wielokrotnego użytku)
6. forma rozliczeń ( z ceną towaru, osobno fakturowane, pożyczone, zwrotne)
FUNKCJE OPAKOWAŃ:(str.21)
ochronna
magazynowa i transportowa
manipulacyjna
informacyjna
utylizacyjna
RODZAJE SYSTEMÓW INFORMACYJNYCH:(str.24)
ewidencyjno-rozrachunkowe
informacyjno-decyzyjny
sterowania procesami
zintegrowany
ZASADY SYSTEMÓW INF.:
niezawodność
wydajność
elastyczność
otwartość
efektywność ekonomiczna
MARKETING ZAKUPÓW(str.25)-odpowiednie przygotowanie się przedsiębiorstwa i podejmowanie decyzji odnośnie zakupów. Z góry przemyślany zespół decyzji i działań firmy, określający jego politykę i strategię zaopatrzenia materiałowego oraz wynikający z nich wybór najbardziej korzystnych z rozpoznanych przez kupującego źródeł i form zakupu dla konkretnego asortymentu.
ORGANIZACJA DOSTAW (str.30)
1. opracowanie zamówienia i jego złożenie (wymagane potwierdzenie zamów.)
2. ewidencja złożonych zamówień i śledzenie ich realizacji
3. monitorowanie nadchodzących dostaw (ewent.postępowanie reklamacyjne)
4. zapłata za dostawę (ewent.doliczenie kar umownych)
PROCESY PRODUKCYJNE:
zarządzanie przepływem strunieni mater. w procesach prod.
projektowanie kanałów przepływów (kanały, transport wewn., zapasy prod. nie zakończonej)
(obróbczo-montażowe i o chartka aparatuorwym)
PODZIAŁ ZAPASÓW produkcji w toku: (str.32)
z.m/ komórkowe- przechowywane w magazynie po danej fazie technologicznej
z. bieżące- zależą od przepustowości stanowiska roboczego
z.zabezpieczające -przed zakłóceniami, awariami
z. wewnątrzkomórkowe
z. cykliczne (technologiczne )- wynikają z normalnej pracy stanowiska roboczego
z. operacyjne -roboty w toku, w danym momencie w obróbce
międzyoperacyjne -wynikają np. z braku synchronizacji czasu pracy na stanowiskach roboczych
z. transportowe- na urządzeniach transportowych
z. kompensacyjne- wyrównujące różnice
z. awaryjne- zw. z awariami
b) z. pozacykliczne- utrzymywane na wypadek zakłóceń w przebiegu np. dostaw
KLASYCZNE MODELE STEROWANIA ZAPASAMI: (str.39)
Model poziomu zapasu alarmowego-wyznacza: moment zamawiania danego dobra (gdy zapas spada do poziomu z. alarmowego); poziom zapasu alarmowego ( ma char. stały); wielkość zamawianej partii dostawy
Model stałego cyklu zamawiania- wyznacza poziom zapasu max.
ustalamy optymalny cykl zamówień
zmienia się partia dostawy w zależności od popytu na dane dobra ( nie zawsez jest to dostawa ekonomiczna )
LOGISTYCZNA OBSŁUGA WYROBÓW obejmuje:
przeglądy gwarancyjne
bezpłatne naprawy gwarancyjne
odpłatne naprawy pogwarancyjne
diagnozę wyrobu ( ocena zdatności do użycia po zakupie wyrobu)
instruktaż i szkolenie nabywcy wyrobu
instalowanie dodatkowego sprzętu
modernizacja wyrobu
przyjmowanie wyeksploatowanego wyrobu np. utylizacja
Obsługa może być wykonywana u odbiorcy, w sieci obsługi producenta, czy tez w innych firmach obsługi. Ważna jest dostawa niezawodna, co do ilości ale też i co do czasu dostawy (np. przyśpieszenie jej może powodować pewne problemy). Istotne jest też obsługiwanie informacyjne klientów, potwierdzenie zamówień klientów. Kolejna grupa to kontrola realizacji zamówienia, a dalej fizyczna realizacja dostawy (łącznie z przekazaniem klientowi odpowiedniej dokumentacji). Ostatni etap to obsługa informacyjna sprzedaży.
OPTYMALNY POZIOM OBSŁUGI KLIENTA ( str.36)-poziom , dla którego występuje najwyższa róznica między zmianą zysku ze wzrostu sprzedaży a kosztami realizacji tej sprzedaży.
PRAWO GRAWITACYJNE DETALUReilly
Ośrodki miejskie przyciągają zakupy klientów ze swojego zaplecza w stosunku wprost proporcjonalnym do liczby mieszkańców tych miast i odwrotnie proporcjonalnym do kwadratu odległości oddziałującej klientów od centrów tych miast.
KOSZTY ZAPASÓW: (STR.42)
k. tworzenia zapasów-
k.fiz. tworzenia zapasów (k. funkcj. służb zakupu)-względnie stałe
k. zakupu materiałów -wprost proporcjonalne do rozmiarów zakupów
k.procesów informacyjnych zw. z zakupem danych dóbr
II. k. utrzymania zapasów-
k. zamrożenia środków (zaangażowanego kapitału )
k. magazynowania (śr.stan zap. x kwsk.k.magazyn.)
magazynowania zw. z ruchem zapasów-k.składowania, manipulacji
k.starzenia się zapasów(wartość zap.x % lokat terminowych)
a)k.fiz. oraz ekon.starzenia sie zapasów
III. k. wyczerpania się zapasów
utrata korzyści , jakie firma mogłaby osiągnąć, mając odpowiedni zapas
dodatkowe k. zw. z wyczerpaniem sie zapasów
KOSZTY LOGISTYCZNE
k. sensu stricte (rzeczywiste)-znajduja się w rachunkach firmy)
k.pracy i zużycia czynników wytw.
wydatki finansowe
k. zdarzeń nadzwyczajnych ( kształtują wynik finansowy)-ujemne efekty niesprawności proc. log. np. przeceny, zapasy przestarzałę, kary za nie dotrzymanie terminu)
k. utraconych korzyści (przychodów)-niesprawność proc. log.np. asortyment nieadekwatny do popytu
KOSZTY LOGISTYCZNE wg Kotlera
transport-35%
utrzymanie zapasów-30 %
magazynowanie-20%
przyjmowanie i realizacja zamówień-10 %
inne-5%
CZYNNIKI WEWN. wpływające na k.l.:
specyfika działalności firmy
utrzymywane zapasy
struktura produkcyjna
struktura asortymentu
sytuacja finansowa firmy
CZYNNIKI ZEWN. wpływające na K.L.:
st. % kredytów
stopa amortyzacji
stawki opłat ekologicznych
stawki podatkowe
k. specjalistycznych usług obcych
METODA ABC W przypadku wytwarzania skomplikowanych produktów wykorzystywane są różne materiały. Stosowana jest tu metoda ABC. Jest to technika, która pozwala podejść racjonalnie do wszystkich materiałów sprowadzanych do firmy.
A-do 20% asortymentu (wartość zużycia do 80 %), mater. cenne, zużywane w dużych ilościach. B. rygorystyczne zasady dostaw i zapasów.
B- asortyment -ok. 20 % (wartość zużycia 10-20 % )
C- dużo pozycji -ok. 60 % ( wartość zużycia ok. 10 %). Materiały pomocnicze, nie są systematycznie używane, mniej ścisła kontrola zamówień i utrzymywanych zapasów
CENTRA OBSŁUGI LOG. Należą do mezologistyki, wyspecjalizowane firmy wg działów przemysłu i branż gospodarki (w zakresie usług logistycznych) (f. transportowe, sterujące, magazyn, obsługa odbiorców, dostawców)
DYSTRYBUCJA FIZYCZNA:
ZADANIA POL. LOGISTY.: Brak wyspecjalizowanych działów logistycznych, działania maja charakter odcinkowy, brak zintegrowanych procesów logistycznych: inf tr, zapasy strateg, nastaw na klienta (po socjalizmie)
ZASADY PRAWNE OBROTU TOWARAMI: Są odpowiednie wymogi jakościowe, sanitarne i bezpieczeństwa. Istnieją zasady klasyfikowania znaków towarowych, normy przedmiotowe, dąży sie do ujednolicenia wzorów dokumentów
METODY SKRACANIA CYKLU PROD. Just in time, Kanban, skracanie TPZ,
BUDŻETOWANIE K.LOG -zestawienie planowanych k.log z podziałem na ich rodzaje i miejsca powstawania oraz określamy limit tych kosztów.
DYSTRYBUCJA: przemieszczanie prod. z miejsc ich wytworzenia i sprzedaży do miejscich konsumpcyjnego lub prod. użytkowania.
KANAŁ DYSTR. -zbiór wzajemnie zależnych od siebie org.współuczestniczących w procesie dostarczenia prod lub usługi do użytkownika lub konsumenta.
Pobrano z www.umcs.net.pl