Wyroby kamienne stosowane w budownictwie
Kamień naturalny w budownictwie jest stosowany na elementy konstrukcji nośnych i do celów dekoracyjnych.
Jako elementy konstrukcji nośnych są używane wyroby kamienne o różnym stopniu obróbki - od kamieni w stanie surowym do, nie obrobionych, aż po wyroby w dużym stopniu obrobione i wykończone. Kamienne wyroby budowlane (np. stopnie schodowe, cokoły, balustrady) mają zawsze kształt dokładnie dostosowany do ich funkcji i są na ogół znormalizowane.
Kamień łamany
Są to nieregularne odłamki skalne o powierzchniach naturalnego przełamu skalnego i ostrych krawędziach (PN-B-11210:1996). Wyróżnia się trzy odmiany kamienia łamanego w zależności od jego przeznaczenia: B - do budowy murów i fundamentów, I (lub J) - do budowy dróg i budowli inżynierskich, K - do przerobu na kruszywo. W zależności od właściwości technicznych skały, wyróżnia się cztery klasy kamienia łamanego wg tabeli 1. Kamień łamany klasy III i IV nie znajduje zastosowania przy budowie dróg i obiektów inżynierskich.
W zależności od wymiaru zasadniczego bryły, kamień łamany dzieli się na sześć grup: grupa I - 20-250 mm, grupa II - 250-500 mm, grupa III - 20-500 mm, grupa IV - 500-800 mm, grupa V - 250-800 mm i grupa VI - 20-800 mm . Dopuszcza się zawartość do 5 % brył większych i do 5 % brył mniejszych od określonych w poszczególnych grupach kamienia łamanego.
Bloki, formaki i płyty surowe
Blokami i płytami surowymi (PN-B-11200:1996) nazywa się bryły kamienia naturalnego określonej wielkości, uzyskane w wyniku urabiania złoża skalnego lub obróbki nieregularnych brył. Znalazły one bezpośrednie zastosowanie w budownictwie i przy wyrobie kamiennych elementów budowlanych. Ze względu na rodzaj skały, z której są wyprodukowane, wyróżnia się następujące rodzaje bloków, formaków i płyt surowych: granitowe (G), sjenitowe (S), granodiorytowe (Gr), gabrowe (Gb), serpentynitowe (Sr), marmurowe (M), z wapieni zbitych (Wz), z wapieni lekkich (W), z trawertynów lub do nich podobnych (T), z dolomitów (D), z piaskowca (P), z tufu (F).
Rozróżnia się bloki regularne o kształcie zbliżonym do prostopadłościanu, bloki nieregularne o dowolnym kształcie, o wymiarach liniowych powyżej 200 mm i płyty surowe grubości nie większej niż 200 mm, powstałe w wyniku piłowania bloków. Objętość bloków granitowych i bloków z piaskowca nie powinna być mniejsza niż 0,5 m³, z wapieni lekkich - nie mniejsza niż 0,4 m³, z pozostałych zaś skał - minimum 0,25 m³. Powierzchnie surowych płyt granitowych nie powinny być mniejsze niż 0,3 m², płyt granodiorytowych, serpentynitowych, piaskowcowych i z wapieni lekkich - minimum 0,15 m². Z piaskowca i wapieni lekkich produkowane są płyty grubości 30-200 mm co 10 mm, natomiast w przypadku pozostałych rodzajów skał, o grubości 20-200 mm co 10 mm . Grubość płyt z piaskowców i wapieni lekkich nie powinna być mniejsza niż 30 mm . W zależności od dopuszczalnych różnic długości przeciwległych boków i dopuszczalnych odchyłek grubości płyt surowych rozróżnia się trzy klasy bloków i płyt surowych: I, II, III.
Elementy murowe z kamienia naturalnego (PN-EN 771-6:2002)
Są to wyroby o grubości 80 mm lub większej, które stosuje się w konstrukcjach murowych nośnych i nienośnych, wewnętrznych i zewnętrznych. Produkuje się je ze skał magmowych, osadowych i metamorficznych. Biorąc pod uwagę kształt tych wyrobów, wyróżnia się: kamień łupany, czyli element murowy o kształcie prostopadłościanu lub innym, o zróżnicowanych wymiarach, powierzchni licowej nierównej lub obrobionej, kamień łupany prostopadłościenny, o kształcie prostopadłościanu, którego wymiary są deklarowane przez producenta, element murowy o kształcie regularnym, który ma kształt prostopadłościanu, element murowy o kształcie specjalnym, którego bryła nie jest prostopadłościanem, element murowy uzupełniający, którego kształt umożliwia uzupełnienie geometrii muru, kamień wymiarowy (element gotowy), którego wymiary wszystkich powierzchni są zgodne z wymiarami deklarowanymi.
Wymiary elementu murowego z kamienia naturalnego powinny być podane przez producenta w mm w następującej kolejności: długość l, szerokość w, wysokość h. Szczegółowe dane dotyczące metod badań oraz liczby próbek wymaganych do ich przeprowadzenia zamieszczono w PN-EN 771-6:2001.
Płyty kamienne do okładzin pionowych
Płyty kamienne, którymi licuje się ściany zewnętrzne i wewnętrzne (układ warstwowy i warstwowo wiązany), produkuje się z granitów, sjenitów, marmurów, wapieni, trawertynów i piaskowców. Płyty mają fakturę powierzchni licowej piłowaną, szlifowaną lub polerowaną. Wymiary płyt kamiennych do licowania ścian są różne ale znormalizowane.
W zależności od przeznaczenia i wymagań technicznych wyróżnia się dwie grupy płyt: Pz - płyty okładzinowe zewnętrzne, Pw - płyty okładzinowe wewnętrzne. Ze względu na rodzaj zastosowanego materiału kamiennego rozróżnia się następujące odmiany płyt: łupaną (łup), grotowaną (grt), płomieniowaną (pło), piłowaną (pił), piaskowaną (psk), szlifowaną (szl), polerowaną (pol) oraz groszkowaną (grk).
Wymagania stawiane płytom okładzinowym zewnętrznym zamieszczono w PN-B-11203:1997, a dotyczą one: wytrzymałości na ściskanie w stanie nasycenia wodą, wytrzymałości na ściskanie po badaniu mrozoodporności, nasiąkliwości zwykłej i mrozoodporności. Wymagania stawiane płytom okładzinowym wewnętrznym zawarto także w tej normie i obejmują one tylko wytrzymałości na ściskanie w stanie powietrznosuchym oraz nasiąkliwość.
Kamienne podokienniki zewnętrzne
W zależności od użytego materiału kamiennego wyróznia się trzy rodzaje podokienników (PN-B-11201:1996): granitowe (G), sjenitowe (S), piaskowcowe (P). Powierzchnie widoczne podokienników powinny mieć fakturę szlifowaną, powierzchnie spodnie zaś są surowe, uzyskane przez przepiłowanie. Dopuszcza się podział podokienników na dwie lub trzy części, które nie powinny być krótsze niż 500 mm.
Ze względu na wymiar długości rozróżnia się dwanaście typów podokienników oznaczonych cyframi rzymskimi od I do XII. W zależności od grubości podokienników rozróżnia się w każdym z typów dwie odmiany: a i b.
Wymagania stawiane materiałom kamiennym stosowanym do produkcji podokienników zewnętrznych są następujące: nasiąkliwość zwykła - nie więcej niż 5,0 %, mrozoodporność - co najmniej 25 cykli bez uszkodzeń, wytrzymałość na ściskanie po badaniu mrozoodporności - co najmniej 25 MPa.
Wg „Budownictwo ogólne - materiały i wyroby budowlane - tom 1” 2005 r. (amw)
Str. 2 Wyroby budowlane z kamienia
(amw) materiałoznawstwo str. 1
Data utworzenia 2006-03-31 17:14 Data ostatniego wydruku 0000-00-00 00:00