1.Wymagania stawiane pomieszczeniom przeznaczonym na pobyt ludzi.

Spełnienie trwałości i ekonomiki użytkowania, spełnienie wymagań funkcjonalnych dopasowanych do przeznaczenia budynku, spełnienie bezpieczeństwa budowy i użytkowania, spełnienie podstaw ochrony cywilnej, zapewnienie ochrony środowiska, ochrona pomieszczeń otaczającej przestrzeń przed szkodliwymi czynnikami atmosfery, hałasem, drganiami, promieniowaniem, zanieczyszczeniem wód, gruntów, gleby, radioaktywnym polem magnetycznym, uzyskanie max. Izolacji cieplnej i przeciwwilgociowej, oraz optymalnego stopnia przeszklenia, zapewnienie bezp. I prawidłowej eksploat terenó sąsiednich i obiektów budowlanych.

Pomieszczenia budynku dzielimy na : stały czas przebywania ludzi (te same osoby przebywają przez okres pow 4 godz w ciągu godz), , na czasowy pobyt ludzi od 2-4hna h, nie przeznaczony na pobyt ludzi

Obiekty budowlane wraz ze związanymi z nimi urządzeniami budowlanymi należy projektować i budować zgodnie z zasadami wiedzy technicznej i Prawa budowlanego zapewniając:

1. spełnienie wymagań podstawowych dotyczących:

1. bezpieczeństwa konstrukcji,

2. bezpieczeństwa pożarowego,

3. bezpieczeństwa użytkowania,

4. odpowiednich warunków higienicznych i zdrowotnych oraz ochrony środowiska,

5. ochrony przed hałasem i drganiami,

6. oszczędności energii i odpowiedniej izolacyjności cieplnej przegród;

2. warunki użytkowe zgodne z przeznaczeniem obiektu, w szczególności w zakresie:

1. zaopatrzenia w wodę i energię elektryczną oraz, odpowiednio do potrzeb, w energię cieplną i paliwa, przy założeniu efektywnego wykorzystania tych czynników,

2. usuwania ścieków, wody opadowej i odpadów;

3. warunki bezpieczeństwa i higieny pracy;

4. niezbędne warunki do korzystania z wybudowanych obiektów użyteczności publicznej przez osoby niepełnosprawne, w szczególności poruszające się na wózkach inwalidzkich;

5. odpowiednie usytuowanie obiektów na działce budowlanej;

6. odpowiednie dostosowanie obiektów do rodzaju prowadzonej działalności oraz liczby zatrudnionych pracowników;

7. poszanowanie, występujących w obszarze obiektu, uzasadnionych interesów osób trzecich, w tym zapewnienie dostępu do drogi publicznej.

2.Zagadnienia ochrony ppoż. w budownictwie- zasady ogólne

Zamknięcia pożarowe: drzwi, bramy , kurtyny, okna,

Klapy: dymowe, odcinające, kanały wentylacyjne

Oddzielenia pożarowe: ściany , stropy

Zabezpieczenia konstrukcji: stalowe, drewniane, żelbetowe, sufity podwieszone

Konstrukcje systemowe:

Przeszklenia:

Wykończenie wnętrz: materiały ognioodp, wykładziny podłogowe, posadzki przemysłowe, podłogi, sufity podwieszane, farby i środki ochronne

Instalacje: do wykr dymu, pożaru, urządzenia oddymiające, oświetlenia awaryjne, instalacje rozgłoszeniowe, instalacje gaśnicze

Hydranty: szafki , węże , zawory

Znaki bezpieczeństwa:

3. Rodzaje i zasady oddziaływania obciążeń

• Wiadomości wstępne

• Podział obciążeń

1. ze względu na sposób przyłożenia do konstrukcji

2. ze względu na dynamikę przyłożenia do konstrukcji

3. ze względu na czas trwania i sposób działania

4. ze względu na rolę, jaką pełnią w obliczeniach statycznych

Obciążenia ciężarem własnym

Obciążenia gruntem

Obciążenia technologiczne stropów

Obciążenia ściankami działowymi

Obciążenia pojazdami

Obciążenie śniegiem

Obciążenie wiatrem

• Wiadomości wstępne

Obciążenia działające na konstrukcje budowlane można podzielić w różny sposób, przyjmując różne kryteria. Należy przy tym pamiętać, że dane obciążenie będzie miało określone miejsce w każdym z podzbiorów wyznaczonych różnymi kryteriami. Podział obciążeń dokonano według czterech kryteriów:

• sposobu przyłożenia do konstrukcji

• dynamiki przyłożenia do konstrukcji

• czasu trwania i sposobu działania

• roli, jaką spełnia w obliczeniach statycznych

II Podział obciążeń

1. Ze względu na sposób przyłożenia do konstrukcji:

• objętościowe (np. ciężar własny betonu)

• powierzchniowe (np. ciężar wykładziny podłogowej leżącej na płycie stropowej)

• liniowe (np. ciężar ściany działowej ustawionej na stropie)

• skupione (np. obciążenie słupem innego elementu konstrukcji)

2. Ze względu na dynamikę przyłożenia do konstrukcji:

• statyczne - ich wartość zwiększa się powoli od zera do wartości maksymalnej (np. obciążenie ławy fundamentowej murowaną na niej ścianą)

• dynamiczne - ich wartość zmienia się nagle lub cyklicznie. (np. obciążenie mostu spowodowane przejeżdżającym pociągiem)

3. Ze względu na czas trwania i sposób działania

• stałe - ich wartość, kierunek i miejsce przyłożenia do konstrukcji nie zmieniają się w czasie jej wznoszenia i eksploatacji. Zaliczamy do nich ciężar własny stałych elementów konstrukcji budowli, ciężar własny gruntu w stanie rodzimym, nasypów i zasypów oraz parcie z niego wynikające.

• zmienne - ich kierunek działania, wartość lub położenie może ulegać zmianie. Obciążenia zmienne dzieli się na technologiczne oraz środowiskowe. Te pierwsze zależne są od funkcji i sposobu użytkowania budowli, zaś drugie zależne od środowiska, w którym budowla jest wzniesiona.

W zależności od czasu trwania wyróżniamy obciążenia:

• zmienne w całości długotrwałe, należą do nich:

• ciężar własny tych części konstrukcji, których położenie może ulegać zmianie w czasie trwania budowli

• ciężar własny urządzeń na stałe związanych z użytkowaniem budowli (np. kotły)

• ciężar własny i parcie ciał sypkich, cieczy i gazów wypełniających urządzenia lub transportowanych przez nie w czasie użytkowania

• obciążenie gruntem budowli zagłębionych w gruncie

• obciążenie temperaturą powstałą podczas użytkowania urządzeń stałych

• parcie wody o stałym poziomie zwierciadła

• zmienne w części długotrwałe:

• obciążenia od suwnic, ładowarek, wyciągarek i innych urządzeń używanych w czasie eksploatacji konstrukcji

• obciążenia stropów w pomieszczeniach magazynowych, mieszkalnych itp.

• ciężar ludzi, urządzeń i materiałów w miejscach remontu maszyn i urządzeń

• parcie wody o zmiennym poziomie zwierciadła

• siły wywołane nierównomiernym osiadaniem podłoża

• ciężar pyłu (gdy się gromadzi)

• zmienne w całości krótkotrwałe:

• obciążenie termiczne pochodzenia klimatycznego

• oblodzenie

• obciążenie wiatrem

• parcie kry lodowej

• obciążenie śniegiem

• obciążenie wywołane specyfiką produkcji materiałów bud.

• Obciążenia powstające w czasie transportu i montażu konstrukcji

• wyjątkowe - są to obciążenia wynikające z mało prawdopodobnych zdarzeń, ale możliwych do wystąpienia w czasie eksploatacji budowli (np. uderzenia pojazdów, trzęsienia ziemi, powódź, wiatr huraganowy, wybuch pożaru lub spowodowane nierównomiernym osiadaniem konstrukcji)

1. Ze względu na rolę, jaką pełnią w obliczeniach statycznych:

• charakterystyczne - wykorzystywane są w celu sprawdzenia warunku sztywności. Jest ona ustalona odpowiednio do przewidywanego sposobu użytkowania konstrukcji.

• obliczeniowe - uzyskuję się mnożąc wartość charakterystyczną przez odpowiedni dla danego obciążenia (zgodnie z normami) współczynnik obciążenia

III Obciążenie ciężarem własnym

Obciążenie ciężarem własnym konstrukcji określa się, przyjmując projektowane wymiary elementów konstrukcji oraz ciężary objętościowe materiałów, z których mają one być wykonane. Dotyczy to także określania obciążeń materiałami wykończenio-

wymi, wyrównującymi i izolacyjnymi.

Znając wartość ciężaru objętościowego materiału (γ) dla elementu o wymiarach l x b x h, możemy określić obciążenie:

powierzchniowe liniowe

skupione

IV Obciążenie gruntem

Budowle przejmują obciążenia i przekazują je na grunt. Nazywa się go wtedy podłożem gruntowym. Grunt wywiera parcie na budowlę i traktuję się go wtedy jako obciążenie budowli.

V Obciążenia technologiczne stropów

Wartości charakterystyczne zmiennych obciążeń stropów wynikają z funkcji i przeznaczenia pomieszczeń, w których się znajdują. Mniejsze będzie obciążenie stropu pokoju w budynku mieszkalnym, a znacznie większe stropu pomieszczenia biblioteki. Ponieważ wartość ustalana jest na podstawie danych technologicznych wykorzystania poszczególnych pomieszczeń, nazywamy je obciążeniami technologicznymi. Ich wartość podawana jest jako równomiernie rozłożona na powierzchni stropu w kN/m² .

VI Obciążenie ściankami działowymi

W przypadku rozpatrywania obciążeń ściankami działowymi stropów w budynkach nie uwzględnia się w nich otworów o powierzchni mniejszej niż 4 m². Jeżeli ciężar ścianek działowych ustawionych równolegle do rozpiętości stropu nie przekracza 2,5 kN/ m² to do obliczeń przyjmuje się obciążenie zastępcze równomiernie rozłożone na strop.

Obciążenie stropu ściankami działowymi razem z wyprawą o ciężarze do 1,5 kN/ m² można pominąć wówczas, gdy obciążenie zmienne stropu lub obciążenie zmienne zastępcze równomiernie rozłożone przekracza 5 kN/ m² , pod warunkiem że wysokość ścianek nie przekracza 3 m, a odległość pomiędzy nimi są większe niż połowa rozpiętości stropu w świetle.

W stropach gęstożebrowych ciężar ścianki działowej obciążającej żebro rozkłada się na 3 żebra.

VII Obciążenia pojazdami

Obciążenia jakie wywierają pojazdy, można podzielić na 2 grupy:

1. zamierzone - np. w stropach budynków przemysłowych, garaży, podług itp. Są to obciążenia głównie pionowe

2. niezamierzone - są to uderzenia pojazdów. Mają one kierunek poziomy i szczególnie istotne jest ich znaczenie dla bezpieczeństwa konstrukcji słupów i ścian umiejscowionych przy ulicach i przejazdach w odległości do 1 m od krawężników, na narożnikach i w łukach ulic, w magazynach, garażach itp.

VIII Obciążenia śniegiem

Obciążenie śniegiem dachu zależy od:

1. położenia geograficznego budowli

2. kształtu i pochylenia dachu

Jeżeli w danym przypadku możliwe są różne warianty obciążeń, do obliczeń należy przyjmować warianty najbardziej niekorzystne.

IX Obciążenie wiatrem

Obciążenie wiatrem jest obciążeniem równomiernie rozłożonym. Kierunek jego działania jest zmienny, ale do obliczeń statycznych przyjmuję się, że wiatr działa prostopadle do obciążanych powierzchni.

Wartości obciążenia wiatrem zależą od:

• położenia geograficznego

• aerodynamiki budowli

• wysokości budowli

• usytuowanie budowli w terenie

• podatność budowli na dynamiczne działanie wiatru

4. Ogólne zasady posadowienia budynków

(Omówiono w materiałach co kserowaliśmy)

5. Fundamenty bezpośrednie - ławy, stopy, płyty, ruszty

6.Fundamenty pośrednie - pale, studnie

(Omówiono w materiałach co kserowaliśmy)

Fundament jest podstawowym elementem konstrukcyjnym budowli. Jego zadaniem jest przekazanie obciążeń z budowli na podłoże gruntowe w taki sposób, aby cały układ konstrukcyjny budynku był stateczny.

Fundamenty klasyfikuje się ze względu na sposób wykonania, zastosowany do ich budowy materiał oraz na rodzaj współpracy z podłożem gruntowym. Biorąc pod uwagę ten ostatni czynnik, fundamenty dzieli się na bezpośrednie i pośrednie.
Fundamenty bezpośrednie przekazują obciążenie budowli na podłoże gruntowe przez dolną powierzchnię, zwaną podstawą fundamentu. Fundamenty bezpośrednie występują w postaci stóp i ław fundamentowych. Są posadowione bezpośrednio na gruncie nośnym lub na wcześniej przygotowanej warstwie chudego betonu, żwiru lub piasku, którą stosuje się, celem wzmocnienia gruntu. Fundamenty bezpośrednie są zwykle fundamentami płytkimi, ponieważ są oparte na warstwie nośnej występującej na głębokości, nie przekraczającej zazwyczaj 4 - 5 m. Fundamenty te wykonuje się najczęściej w otwartym wykopie bez konieczności stosowania specjalnych wzmocnień i technologii.
Jeśli warstwa nośna gruntu występuje na dużej głębokości wówczas konieczne jest wykonanie fundamentów głębokich. Wykonuje się je w głębokich, odwodnionych wykopach jako fundamenty bezpośrednie, częściej jednak stosuje się fundamentowanie pośrednie. Fundamenty pośrednie przekazują obciążenie z budowli za pośrednictwem dodatkowych elementów konstrukcyjnych wprowadzonych do gruntu lub w nim uformowanych.

Fundamenty bezpośrednie

Stopy fundamentowe konstruuje się na mocnym gruncie jako fundament pod pojedyncze słupy, których rozstaw jest większy niż 4-5 m. Wykonuje się je z kamienia, cegły lub zbrojonego betonu. Obecnie często znajdują zastosowanie stopy prefabrykowane w całości lub składane z kilku elementów.

Małe stopy obciążone osiowo projektuje się jako kwadratowe, stopy obciążone mimośrodowo projektuje się jako prostokątne. Przy większych polach powierzchni podstawy stosuje się przekrój schodkowy, uzyskując w ten sposób oszczędność materiału. Stopom o bardzo dużych wymiarach nadaje się kształt wieloboczny a w przekroju pionowym mają one kształt prostokątny, schodkowy lub trapezowy. Stopy dla budynków jednorodzinnych zbroi się zwykle w warstwie dolnej siatką z prętów stalowych. Ilość i rodzaj potrzebnego zbrojenia określa projektant budynku.

Ławy fundamentowe stanowią fundamenty pod ściany budynków. W budynkach murowanych o 3 - 4 kondygnacjach, posadowionych powyżej wody gruntowej na jednolitym gruncie nośnym, ławy fundamentowe mogą być wykonane z cegieł. Jeśli jednak z obliczeń wypada znaczna szerokość fundamentu ceglanego, wymagająca więcej niż 4 odsadzek, lub spód fundamentu znajduje się poniżej poziomu wody gruntowej, wówczas ławy wykonuje się z betonu lub betonu zbrojonego. Ławy żelbetowe stosuje się na gruntach słabych, gdy zachodzi niebezpieczeństwo nierównomiernego osiadania budynku, przy dużych obciążeniach fundamentu i ograniczonej wysokości ławy oraz pod rzędy słupów w przypadku, gdy rozstaw słupów jest niewielki.

W budownictwie jednorodzinnym najczęściej stosuje się ławy żelbetowe zbrojone podłużnie 4 prętami stalowymi o średnicy 10 - 14mm. Pręty zbrojeniowe łączy się strzemionami o średnicy 4,5 - 6 mm, rozstawionymi co 25 - 30cm. Grubość otuliny betonowej dla prętów zbrojeniowych przyjmuje się równą 5cm gdy pod ławą wykonana jest warstwa chudego betonu klasy 7,5 o grubości co najmniej 10cm. Gdy brak jest podkładu z chudego betonu grubość otuliny zbrojenia wynosi 7cm.

W budynkach o konstrukcji szkieletowej, posadowionych na słabych gruntach, pod szeregiem słupów nośnych projektuje się często ruszt fundamentowy powstały z krzyżujących się ław. Ma on na celu zwiększenie sztywności fundamentu i zapewnienie równomiernego osiadania budynku.

Znaczną sztywność fundamentu uzyskuje się także konstruując płyty fundamentowe. Projektuje się je wówczas, gdy z obliczeń konstrukcyjnych ogólna powierzchnia ław lub stóp wypada tak duża, że opłacalne jest połączenie ich w jedną całość tworzącą jednolitą płytę. Płyty fundamentowe są dobrym rozwiązaniem w przypadku, gdy grunt pod budynkiem jest niejednorodny a także, gdy podziemia budynku znajdują się poniżej zwierciadła wody gruntowej i konieczne jest wykonanie izolacji wodoszczelnej w części podziemnej. Konstrukcja płyt fundamentowych zależy od nacisku podłoża i może mieć formę płyty o jednakowej grubości lub płyty użebrowanej.

Skrzynie fundamentowe projektuje się najczęściej pod budynki wysokie. Konstrukcja tych fundamentów przypomina monolityczną skrzynię zbudowaną z żelbetowych ścian podłużnych i poprzecznych, zwieńczonych u góry i u dołu żelbetowymi płytami. Ten rodzaj fundamentów cechuje się bardzo dużą sztywnością toteż stosuje się go również do posadowienia budynków na terenach szkód górniczych.

Głębokość posadowienia fundamentów bezpośrednich przyjmuje się poniżej głębokości przemarzania gruntu, określonej w normie budowlanej PN-81/B-03020. W zachodniej Polsce głębokość przemarzania przyjmuje się równą 80cm, w Polsce centralnej i wschodniej 1,0m. Dla obszarów górskich i na Mazurach głębokość ta wynosi 1,2m a na Pojezierzu Suwalskim nawet 1,4m. Fundament posadowiony zbyt płytko - powyżej granicy przemarzania może być zimą nierównomiernie podnoszony w wyniku zamarzania wody w gruncie, co spowoduje pękanie ław fundamentowych.

Fundamenty pośrednie

Jeśli w poziomie posadowienia znajduje się grunt nie nadający się do posadowienia bezpośredniego stosuje się fundamentowanie pośrednie. W grupie fundamentów pośrednich wyróżnia się fundamenty podparte, sięgające nośnej warstwy gruntu i fundamenty zawieszone w słabym gruncie, utrzymujące się dzięki tarciu gruntu o ścianki boczne fundamentu. Z fundamentów tego rodzaju najczęściej są stosowane pale i studnie.

Pale dzielimy na normalne, stojące i zawieszone. Pale normalne to takie, których nośność w równym stopniu zależy od oporu gruntu pod ostrzem i od oporu tarcia wzdłuż pobocznicy pala. W palach stojących nośność zależy od oporu pod ostrzem pala, natomiast w palach zawieszonych nośność zależy głównie od oporu tarcia gruntu wzdłuż pobocznicy pala. Pale mogą być wykonane z drewna i stali, jednak najczęściej stosowane w praktyce są pale betonowe i żelbetowe.

Studnie opuszczone są formą posadowienia pośredniego, stosowaną w przypadkach, gdy grunt nośny zalega głęboko, na fundament działają znaczne obciążenia poziome i dodatkowo pomieszczenia podziemne mają spełniać rolę użytkową. Studnia opuszczana jest to ciężka, żelbetowa skrzynia, zagłębiająca się pod wpływem własnego ciężaru w wyniku stopniowego wybierania gruntu ze środka i usuwania go na zewnątrz. Studnie mogą być jednokomorowe o przekroju kolistym lub wielokomorowe o przekroju kwadratowym, bądź prostokątnym.

7. Konstrukcje murowe - zasady ogólne , wymag. kontr.

(Omówiono w materiałach co kserowaliśmy)

Wiązanie elementów w kontr murowych ma na celu równomierny rozkład naprężeń w murze , wpływa na wytrzymałość kontr i zapobiega jej odkształceniom. Konstrukcje murowe przenoszą najczęściej obciążenia ściskające(obciążenia pionowe) rzadziej rozciągające.

8. Zasady wykonywania murów z cegieł- wiązania

Zasady wiązania: elementy w murze należy układać prostopadle do obciążeń tj na płask, spoiny pionowe jednej warstyw powinno przykrywać się pełnymi powierzchniami, warstwy muru należy układać ściśle w poziomie,

Sposoby wiązania cegieł w murze

• Wiązanie krzyżykowe (weneckie). Nazwa pochodzi od występującego w licu muru powtarzalnego motywu krzyżyka.

Sposobów ułożenia cegieł jest wiele, ale wszystkie powinny spełniać dwie zasady:

• cegły powinny być ułożone poziomo największą płaszczyzną (układ płaski),

• spoiny pionowe każdej warstwy powinny być przykryte pełnymi powierzchniami cegieł warstwy następnej.

Zapewnia to równomierny rozkład naprężeń w murze i jego dobrą wytrzymałość. Zapobiega także jego odkształceniom.

Rodzaje wiązań stosowanych przy murowaniu ścian z cegły

Zależnie od tego, czy w licu muru są widoczne wozówki, czy też główki, układane na przemian warstwy muru nazywa się wozówkowymi lub główkowymi. Często stosuje się też wiązanie wozówkowe z przesunięciem o pół lub o ćwierć cegły.

Powszechnie stosowane jest wiązanie pospolite, zwane też blokowym. Warstwy wozówkowe przekrywa się na przemian warstwami główkowymi. Spoiny pionowe jednej warstwy przesunięte są względem spoin warstwy następnej o 1/4 cegły.

Równie popularne jest wiązanie kowadełkowe, w którym główki i wozówki widoczne są na przemian w warstwach kolejno następujących po sobie. Wiązanie kowadełkowe wymaga nieco większej uwagi i staranności w wykonaniu niż pospolite.

Wiązanie krzyżykowe (weneckie) do złudzenia przypomina układ kowadełkowy. Nazwa tego wiązania pochodzi od występującego w licu muru powtarzalnego motywu krzyżyka. W wiązaniu tym, podobnie jak w kowadełkowym, układa się na przemian warstwy wozówkowe i główkowe, z tą różnicą, że co druga warstwa wozówkowa jest przesunięta o pół cegły w stosunku do poprzedniej.

Wiązanie, w którym w jednej warstwie na przemian jest układana główka - wozówka - główka, tak że w następnej wozówka jest nad główką, a główka nad wozówką, nazywa się flamandzkim.

9. Mury z przewodami dymowymi, spalinowymi, wentylacyjnymi - zasady proj. I wykon. Kanałów, wyprowadzanie kominów ponad dach

Budowa przewodów kominowych

Przewody dymowe i spalinowe wykonu­je się ze specjalnych pustaków ceramicznych albo z ceramicznej cegły pełnej, kla­sy nie niższej niż 15. Przewodów tych nie należy wykonywać z cegły drążonej lub z ceramicznych pustaków ściennych. Spaliny zawierają między innymi pary kwasu siarkowego i azotowego, agre­sywnie działające na ścianki, które mu-szą być wobec tego odporne na niszczącą je korozję.

Coraz częściej stosowane obecnie do ogrzewania gaz lub olej opałowy zawiera­ją znacznie większe ilości pewnych sub­stancji, takich jak np. tlenki azotu, niż pa­liwo stałe, a ponadto mają niższą tempera­turę spalania, co powoduje z kolei szybsze nawilżanie ścianek przewodów spalino­wych skondensowanymi parami żrących kwasów. Dlatego szczególnie przy zmia­nie ogrzewania z paliwa stałego na płynne lub gazowe należy instalować wkłady ko­minowe ze stali kwasoodpornej. Do budowy kominowych przewodów wentylacyjnych, w których transportowane powietrze nie zawiera agresywnych związków chemicznych, stosuje się spe­cjalne ceramiczne lub silikatowe pustaki wentylacyjne.

Wszystkie przewody w kominie - w szczególności dymowe i spalinowe - muszą być wykonane szczelnie. Spoiny trzeba dokładnie wypełniać zaprawą, a spaliny nie mogą przedostawać się ani do wewnątrz pomieszczeń, ani z jednego przewodu do drugiego. Grubość przegród między kanałami nie powinna być mniejsza niż pół cegły; minimalna dopuszczalna grubość ścianek zewnętrznych wynosi również pół cegły, jeśli sąsiednie pomieszczenie jest ogrzewane, lub grubość całej cegły, gdy kanał zlokalizowany został w ścianie szczytowej, względnie ścianie nie ogrzewanej. Przewody dymowe i spalinowe z pustaków ceramicznych do przewo­dów dymowych powinny być obmuro­wane cegłą pełną na grubość co najmniej pół cegły.

Wielkość przekrojów poszczególnych przewodów w kominie zależy od pełnionych funkcji i powinna być stała na całej wysokości, łącznie z przejściami przez stropy i wieńce, zgodnie z dokumentacją projektową budynku. W dolnej części przewód powinien zostać wyposażony w zamykane otwory wyczystkowe. Ścianki zewnętrzne i przegrody między-kanałowe muszą być wystarczająco od­porne na uderzenie kuli kominiarskiej. Przewody w kominie prowadzi się piono­wo. Dopuszcza się odchylenie od pionu o kąt 30°, a w uzasadnionych przypadkach o kąt większy. Wymaga to jednak uzgodnienia z władzami wydającymi po­zwolenie na budowę.

Zakończenie kominów

Przykrycie komina to czapka, wykonana z lekko zbrojonej płyty betonowej, zatartej z wierzchu zaprawą cementową. Płyta powinna mieć spadki na zewnątrz. Pod płytą należy umieścić izolację z papy w celu oddylatowania części żelbetowej od murowanej.

Kanały dymowe i spalinowe wyprowa­dza się przez płytę betonową, a kanały wentylacyjne kończy się wylotami bocz­nymi, umieszczonymi ok. 30 cm niżej, żeby uniknąć przedostawania się do nich dymu lub spalin.

Na wierzchu komina umieszcza się często „kapelusze” z nierdzewnej blachy lub ceramiczne. Ich zadaniem jest ochrona przed działaniem deszczu, śniegu i wia­tru, niszcząco oddziałujących na konstrukcję komina. „Kapelusze” pełnią także funkcje estetyczne.

Usytuowanie kominów na dachu

Komin nad dachem powinien mieć taką wysokość, aby doszło do wytworzenia odpowiedniego ciągu, zależnego od różnicy ciężaru gorących spalin i po­wietrza atmosferycznego. Należy także zapewnić bezpieczeństwo pożarowe. Wysokość komina zależy od spadku da­chu, od usytuowania komina na dachu i od materiału pokryciowego. Przy da­chach niepalnych i trudno zapalnych o kącie nachylenia większym niż 12° wy­lot przewodów kominowych powinien znajdować się na wysokości co najmniej 0,30 m ponad powierzchnię dachu oraz w odległości nie mniejszej niż 1,0 m od tej powierzchni, mierzonej w kierunku poziomym.

Przy pokryciu nieogniotrwałym dachu nachylonego pod kątem większym od 12° wylot przewodów kominowych po­winien być zlokalizowany co najmniej 0,8 m powyżej kalenicy. Na dachach o nachyleniu mniejszym niż 12° wylot przewodów również powinien znajdować się co najmniej 0,8 m powyżej kalenicy. Na dachach nachylonych więcej niż 12°, ale posiadających naturalne przeszkody, wyloty przewodów kominowych powin­ny znajdować się ponad płaszczyzną wy-prowadzoną pod kątem 12° w dół od poziomu najwyższej przeszkody dla komi­nów znajdujących się w odległości 3-10 m od tej przeszkody. Dla kominów usytuowanych w odległości 1,5-3,0 m od tej przeszkody wylot prze­wodów powinien leżeć co najmniej na po­ziomie górnej krawędzi przeszkody, a dla kominów odległych mniej niż 1,5 m - przynajmniej 0,3 m powyżej tej krawędzi. Komin powinien być dokładnie obrobio­ny kołnierzami z blachy w celu ochrony poddasza od zacieków wody deszczowej.

Na dachu powinien znajdować się system komunikacji dachowej, tj. w pobliżu ko­mina ława kominiarska, wyłaz dachowy i ewentualnie stopnie ułatwiające komi­niarzowi dojście do komina. Przewody kominowe wymagają określonych okresowych remontów. Mogą je wy­konywać tylko uprawnieni kominiarze. Określa to rozporządzenie ministra spraw wewnętrznych z 3 listopada 1992 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej bu­dynków (Dz. U. nr 92 z 1992 r.) z późniejszymi zmianami z 1995 r. Zgodnie z tymi przepisami właściciel lub zarządca budyn­ku zobowiązany jest zlecać kominiarzom przeglądy i czyszczenie przewodów dy­mowych i spalinowych co najmniej cztery razy w roku w przypadku używania pali­wa stałego i przynajmniej dwa razy w ro­ku, jeśli spalane jest paliwo płynne lub ga­zowe; raz w roku należy kontrolować drożność przewodów wentylacyjnych. Właściwie wykonane i odpowiednio czyszczone kominy zapewniają dobrą ochronę przeciwpożarową oraz stwarzają prawidłowy ciąg kominowy, dający efek­tywne spalanie i dobrą wentylację pomieszczeń w budynku.

10. Zasady projektowania i obliczania kontr. murowych

11. Mury z pustaków ceramicznych

Wyroby ceramiczne są od dawna stosowane na placach budowy. Wraz z postępem budowlanym zwiększa się gama produktów ceramicznych, których parametry techniczne są coraz lepsze.
Omawiając ceramikę budowlaną stosowaną do wznoszenia ścian zacznijmy od zwykłej cegły pełnej.
Jest to materiał dostępny w kilku klasach wytrzymałościowych, zwykle stosowany do wznoszenia ścian zewnętrznych i wewnętrznych zwłaszcza konstrukcyjnych - cegły tego typu w przypadku wyższych klas można używać do wykonywania fundamentów, czy też murów narażonych na wilgoć. Właściwości takiej cegły: wymiary 250x120x65, ciężar objętościowy 1800-1900kg/m3 , współczynnik przenikania ciepła 0,75W/moC, zużycie materiału na 1m2 ściany o grubości muru 12 cm wynosi 52szt a dla grubości 25cm - 94szt.
Zbudowanie ściany zewnętrznej z samej cegły pełnej z zachowaniem obowiązujących wymagań jest praktycznie niemożliwe (ściana musiałaby mieć ponad metrową grubość aby spełnić wymagania izolacyjności cieplnej).
Lepsze pod względem izolacyjności cieplnej są pustaki ceramiczne, czy też cegły kratówki. Dostępne są w kilku klasach wytrzymałościowych. Wyroby te zwykle stosuje się do budowy ścian zewnętrznych warstwowych (takich, które składają się z warstwy nośnej, izolacyjnej, często pustki powietrznej oraz warstwy fakturowej), ścian wewnętrznych konstrukcyjnych i działowych.
Współczynniki izolacyjności to 0,46W/moC dla kratówki; 0,32-0,40W/moC dla pustaków - obserwuje się tu dużą różnić w izolacyjności w porównaniu z cegłą pełną, jednak wybudowanie ściany zewnętrznej z zastosowaniem jedynie pustaków ceramicznych wiązałoby się z koniecznością wznoszenia ściany o grubości ok. 80cm.

Na rynku dostępne są również:
cegła modularna stosowana jako materiał uzupełniający przy wznoszeniu murów z pustaków ściennych (np. MAX 220) oraz do wykonania ścianek działowych. Parametry techniczne: (288x88x220); l=0,49W/m2; masa do 6kg; zużycie materiału na 1m2 ściany: grubość muru 9cm - 14,5szt; gr. 29cm - 42 szt.,
cegła dziurawka stosowana do ścian działowych oraz lekkich stropów Kleina. Parametry dziurawki: (250x120x65); masa 2,5kg; zużycie materiału na 1m2 ściany: grubość muru 6,5cm - 30szt; gr.12cm - 52szt; gr.25cm - 103szt.
cegła kratówka przeznaczona do wznoszenia ścian zewnętrznych nośnych, samonośnych i osłonowych oraz wewnętrznych nośnych i wypełniających. Nie należy stosować cegły kratówki do ścian fundamentowych i kominów. Parametry techniczne K1: (250x120x65); l=0,47W/m2; masa do 2,0kg; zużycie materiału na 1m2 ściany: gr.12cm - 52szt, gr.25cm - 94szt. K2:(250x120x140); l=0,47W/m2; masa do 5kg; zużycie materiału na 1m2 ściany: gr.12cm - 26szt, gr. 25cm - 51szt. Parametry techniczne K3: (250x120x250); l=0,47W/m2; masa do 7kg; zużycie materiału na 1m2 ściany: gr.12cm - 16szt, gr.25cm - 34szt.
pustak ścienny “MAX”220 przeznaczony do wznoszenia ścian zewnętrznych i wewnętrznych nośnych i samonośnych oraz działowych. Parametry techniczne: (288x188x220); l=0,44W/m2; masa ~6kg; zużycie materiału na 1m2 ściany: grubość muru 9cm - 14,5 szt; gr.29cm - 24 szt.

Przełomowym produktem ceramicznym do wznoszenia ścian są pustaki poryzowane - dopiero od kilku lat produkowane w naszym kraju.
Właściwością tego wyrobu jest dobra izolacyjność cieplna pozwalająca bez przeszkód wznieść jednowarstwową ścianę zewnętrzną o normalnej grubości. Porowate pustaki ceramiczne, umożliwiają budowę ciepłych ścian jednowarstwowych.
Ściany z pustaka ceramicznego mają grubość 38 lub 44cm. Grubości te są zgodne z przepisami o ochronie cieplnej budynków, nawet przy użyciu zwykłej zaprawy cementowo -wapiennej. Używając zaprawy perlitowej termoizolacyjnej, ścianę uważa się za jednorodną (bez mostków termicznych). Współczynnik przenikania ciepła U ma wartość obowiązującą ściany wielowarstwowe z dociepleniem {U=0,3W/(m*K)}. Współczynnik przewodzenia ciepła nowoczesnych pustaków ceramicznych wynosi K=0,11W/(m*K). Podana wartość dotyczy materiału w stanie suchym.
Wilgotność ścian po wybudowaniu z ceramiki poryzowanej wynosi 0,7% objętościowo, co powoduje pogorszenie współczynnika przewodzenia ciepła ściany o 4,2%. Pomimo pogorszenia wartości współczynnika, jest on o wiele lepszy od współczynnika betonu komórkowego w tej samej sytuacji.
Dom wybudowany z ceramiki poryzowanej potrzebuje około roku na uzyskanie wilgotności „nominalnej”, natomiast dom z betonu komórkowego potrzebuje na to około 5 lat. Dużą zaletą tej metody jest możliwość budowy domu na raty, ponieważ ściany mogą pozostać nie otynkowane przez kilka sezonów.Ze względu na dużą przepuszczalność pary wodnej z wnętrza domu na zewnątrz, w domu utrzymana jest odpowiednia wilgotność powietrza potrzebna dla dobrego samopoczucia mieszkańców. Na ścianach nie pojawiają się grzyby i pleśnie.
Współczynnik izolacyjności akustycznej wynosi Rw=53dB (dobra zdolność tłumienia dźwięków przez materiał).

Pustaki poryzowane posiadają właściwości akumulowania ciepła co ma znaczenie np. podczas awarii ogrzewania.

Istnieją dwie odmiany pustaków,: z piórem i wypustem oraz z tak zwaną kieszenią. Z piórem i wypustem muruje się tylko na spoiny poziome. Z kieszenią również nie posiadają spoin pionowych, wypełniana jest w nich sama kieszeń.
Zalecana grubość spoiny z zaprawy termoizolacyjnej wynosi 12mm, można od niej odbiegać o 2mm bez żadnego wpływu na parametry termiczne. W ofercie producentów znajdują się pustaki o różnych wymiarach i kształtach oraz zaprawy murarskie i tynkarskie. Murowanie jest łatwe i szybkie (można używać tradycyjnych narzędzi).
Proces powstawania pustaków ceramicznych polega na dodawaniu do gliny pyłu drzewnego. Następnie całość zostaje dokładnie wymieszana, uformowana i suszona. Kolejny etap to wypalanie podczas którego pył drzewny ulega spaleniu pozostawiając mikropory. Cały proces produkcji odbywa się bez żadnych substancji powodujących reakcje chemiczne wewnątrz materiału.
Pustaki poryzowane są bezpieczne dla środowiska. Ceramika porowata od 25 lat jest powszechnie stosowanym materiałem budowlanym, a zwykła cegła ceramiczna znana jest od setek lat i cieszy się uznaniem oraz zaufaniem. Wyniki badań przeprowadzonych w Zakładzie Badań Wytrzymałościowych ITB wykazały (zgodnie z normą dla ścian zewnętrznych), że można z nich wykonywać ściany nośne do wysokości 6 kondygnacji. Cena 1m2 gotowej ściany jest zbliżona do ściany wykonanej z dobrej jakości betonu komórkowego.

Przyszli inwestorzy często zadają sobie pytanie: z czego budować dom? Czy klasycznie z cegły, a może wybrać którąś z nowoczesnych technologii. Gdy wybierzemy którąkolwiek technologię, należy pamiętać, że nie ma złych i dobrych technologii, istnieje tylko dobre i złe wykonawstwo.

12.Mury z bloczków betonowych.

Dostępny obecnie beton komórkowy nie jest już tym suporkiem sprzed lat. Gdy obalono mity o jego szkodliwości, zawojował rynek.
Składnikami betonu komórkowego są kruszywo - piasek lub popioły lotne, spoiwo - cement i wapno oraz spulchniacz - proszek lub pasta aluminiowa. Jeśli kruszywem jest wyłącznie piasek, powstaje beton komórkowy nazywany popularnie białym. Beton szary ma w swoim składzie popioły lotne. Beton komórkowy produkowany jest w odmianach od 300 do 800. Im wyższej odmiany jest beton, tym ma lepszą wytrzymałość, ale gorszą izolacyjność cieplną.

Bloczki - mają powierzchnie boczne gładkie albo wyprofilowane we wpusty i wypusty, często mają też uchwyty ułatwiające ich przenoszenie. Buduje się z nich ściany jedno-, dwu- i trójwarstwowe.
Płytki - to elementy cieńsze od bloczków. Wykonuje się z nich przede wszystkim warstwy elewacyjne ścian trójwarstwowych, choć mogą też służyć jako deskowanie tracone nadproży i wieńców.

• Ściana jednowarstwowa - może mieć od 30 do 42 cm grubości. Muruje się ją na cienkie spoiny grubości 1-3 mm z zaprawy klejowej lub spoiny grubości 1-1,5 cm z zaprawy ciepłochronnej, z bloczków odmiany 300, 400 i 500. Tylko bloczki o bardzo dokładnych wymiarach można murować na cienkie spoiny.

• Ściana dwuwarstwowa - warstwa nośna takiej ściany ma od 17,5 do 30 cm. Najczęściej muruje się ją na zaprawę cementowo-wapienną, choć można też na ciepłochronną lub na cienkie spoiny z zaprawy klejowej z bloczków odmiany 600 i 700. Ponieważ beton komórkowy ma lepsze od ceramiki właściwości cieplne, może być zaizolowany nieco cieńszą (9-14 cm) warstwą ocieplenia.

• Ściana trójwarstwowa - grubość warstwy nośnej takiej ściany jest taka sama jak dwuwarstwowej. Warstwa ocieplenia może być natomiast 1-2 cm cieńsza i wynosić od 8 do 13 cm. Na warstwę elewacyjną grubości od 6 do 12 cm stosuje się płytki, które następnie wykańcza się tynkiem.

Ściany warstwowe z betonu komórkowego (tak samo jak ściany z ceramiki) można ocieplać zarówno styropianem, jak i wełną mineralną lub szklaną. Jednak, ocieplenie wełną zwiększa grubość ścian trójwarstwowych o 3-4 cm, ze względu na konieczność wykonania szczeliny wentylacyjnej.
Od zewnątrz na bloczki nakłada się tynk mineralny, a od wewnątrz - tynk gipsowy bądź suche tynki, czyli płyty gipsowo-kartonowe. Wykańcza się tak ściany jednowarstwowe oraz trójwarstwowe. Ściany dwuwarstwowe od strony zewnętrznej wykańcza się tynkiem cienkowarstwowym.

13. Mury szczelinowe

Ściany trójwarstwowe ( szczelinowe )- składają się z dwóch warstw murowych wymurowanych w odległości 5-15 cm od siebie i połączonych ze sobą kotwami. Powstałą między murami szczelinę wypełnia się całkowicie, lub częściowo materiałem termoizolacyjnym. W tego typu ścianie występuje wyraźny rozdział funkcji poszczególnych jej warstw:

 

-warstwa zewnętrzna - konstrukcyjna - chroni ścianę przed wpływami zewnętrznymi,

-warstwa środkowa - termoizolacyjna - zapewnia odpowiednią izolacyjność cieplną ściany jako przegrody zewnętrznej ,

-warstwa zewnętrzna- osłonowa - chroni ścianę przed wpływami zewnętrznymi.

 

Ściany  szczelinowe charakteryzują się tak samo dobrymi wskaźnikami wytrzymałościowymi i termoizolacyjnymi jak ściany dwuwarstwowe przy dużo większej ich trwałości ( ok. 100 - 150 lat ). Co prawda koszt budowy ścian trójwarstwowych jest o ok. 40 % większy od ścian dwuwarstwowych to jednak z uwagi na dużo niższe koszty eksploatacyjne  budynku ze ścianami szczelinowymi ich zastosowanie jest również ekonomicznie uzasadnione. Ponieważ każda warstwa ściany szczelinowej ma inne zadanie do spełnienia , możliwe jest optymalne ich zaprojektowanie, a tym samym optymalizacja całej przegrody. Wewnętrzna warstwa konstrukcyjna przenosi na fundamenty obciążenia 

pionowe od konstrukcji dachu i stropów oraz obciążenia poziome ( np. parcie wiatru ) przekazywane za pośrednictwem kotew z warstwy 

osłonowej. Jednocześnie nie jest ona narażona na wpływ czynników atmosferycznych. Dlatego praktycznie jedyny wymóg stawiany tej warstwie to odpowiednia wytrzymałość na ściskanie. W celu poprawienia izolacyjności całej przegrody warstwę nośną wykonuje się z pustaków , które oprócz odpowiedniej wytrzymałości charakteryzują się również dobrą izolacyjnością termiczną. Warstwę tę wykonuje się z pustaków szczelinowych typu Max, U, Sz ,K065-2W, pustaków  termoizolacyjnych oraz  z cegieł kratówek ( K-2, K-3 ), a bardziej obciążone fragmenty muru ( np. filarki międzyokienne) z cegły pełnej. Przy czym zastosowanie konkretnego rodzaju wyrobu zależy w dużej mierze od lokalnych tradycji i dostępności rynku. Zadaniem zewnętrznej warstwy osłonowej jest ochrona ściany przed wpływami atmosferycznymi i przenoszenie  obciążeń poziomych od parcia i ssania wiatru na inne elementy konstrukcji  budynku. 

Warstwa ta nie jest obciążona  stropami. Elementy warstwy osłonowej muszą być odporne na działanie mrozu i wilgoci atmosferycznej oraz duże wahania temperatury. Z tego względu najlepiej nadają się tu cegły elewacyjne (licowe) i klinkierowe. W tym przypadku ściany oczywiście nie tynkuje się od zewnątrz. Możliwe jest również wykonanie warstwy osłonowej ze zwykłej cegły pełnej lub kratówki  - konieczne jest wówczas ułożenie tynku lub innej warstwy wykończeniowej np. płytek elewacyjnych. Szczelina wewnątrz ściany może być całkowicie lub częściowo wypełniona materiałem termoizolacyjnym. 

 

Materiał termoizolacyjny w postaci płyt lub mat mocuje się do wewnętrznej konstrukcyjnej ścianki  za pomocą kotewek i „szpilek' z nakładką dystansową lub jest miejscowo przyklejany. W Polsce praktycznie tylko styropian , wełna mineralna i szklana mają odpowiednią skuteczność izolacyjną i z tego względu zaleca się stosowanie tych materiałów do ścian warstwowych. Najbardziej prawidłowe jest projektowanie ścian warstwowych ze szczeliną nie wypełnioną w pełni materiałem termoizolacyjnym, a więc z pozostawieniem pustej szczeliny powietrznej. Szczelina ta usytuowana od strony zewnętrznej - powinna być przewietrzana  ( wentylowana ) powietrzem napływającym z zewnątrz przez puste nie wypełnione zaprawą „spoiny” lub przez zastosowanie kratki wentylacyjnej w miejsce spoin pionowych w dolnej warstwie muru i wypływającym górą pod okapem. Zadaniem szczeliny powietrznej jest odprowadzenie pary wodnej ( pochodzącej z wnętrza domu ) wykraplającej się na styku ścianki osłonowej i termoizolacji, dzięki czemu nie zachodzi do jej zawilgocenia. Brak wentylowanej szczeliny może powodować zawilgocenie materiału termoizolacyjnego również na skutek przedostającej się wilgoci bezpośrednio ze ścianki zewnętrznej od opadów atmosferycznych. Zawilgocenie termoizolacji znacznie pogarsza izolacyjność cieplną ściany , prowadzi do zwiększenia strat ciepła w pomieszczeniach , a tym samym do zwiększenia kosztów ogrzewania budynku. Ponadto elementy murowe stykające się przez dłuższy czas z zawilgoconą termoizolacją w okresach obniżonych temperatur są narażone na destruktywne działanie zamarzających , znajdujących się w porach muru drobin wody. Natomiast w okresie letnim szczelina powietrzna wentyluje i chłodzi warstwę muru osłonowego ( np. z klinkieru ) zapobiegając powstawaniu nadmiernych naprężeń termicznych w tej warstwie , mogących prowadzić do zarysowań termicznych przy dużym nasłonecznieniu. Skutecznie działająca wentylacja szczeliny powietrznej znacznie zwiększa trwałość całej ściany. Przestrzeń wentylowana powinna mieć szerokość minimum 4 cm.  Otwory wlotowe powietrza u dołu i wyloty u góry ściany powinny mieć łączny przekrój 10 cm² na pasmo muru o szerokości 1m   wg norm brytyjskich). Otwór wlotowy można uzyskać np. przez niezapełnienie spoiny pionowej między cegłami lub wmurowując cegłę albo dziurawkę na rąb w ściance osłonowej i nie tynkując w tych miejscach, jednak najbardziej odpowiednim elementem na wypełnienie spoiny pionowej jest specjalna kratka wentylacyjna wykonana z tworzywa sztucznego. Zapewnia ona odprowadzenie pary wodnej wykraplającej się na styku ściany elewacyjnej i termoizolacji, dzięki czemu ta ostatnia nie ulega zawilgoceniu. Wspomniano  wyżej, że warstwy murowe w ścianach szczelinowych łączy się za pomocą kotew, których celem jest przenoszenie obciążeń poziomych od wiatru z warstwy osłonowej  na wewnętrzną warstwę konstrukcyjną. Kotwy powinny być wykonane ze stali nierdzewnej. Łączny przekrój kotew powinien wynosić 0,6 cm² na 1m² ściany i powinno ich być nie mniej niż 5 na 1 m² muru, przy maksymalnej odległości między nimi 75 cm w poziomie i 50 cm w pionie. W narożnikach i przy otworach  okiennych i drzwiowych należy ułożyć dodatkowe kotwy. Oprócz właściwego rozstawu kotew istotne jest również ich położenie w przekroju ściany. Ponieważ ścianka osłonowa i ścianka osłonowa i ścianka konstrukcyjna murowane są z różnych elementów nie zawsze dobranych pod względem wysokości należy dążyć do tego aby te spoiny , w których umieszcza się kotwy miały równy poziom. W poziomach , gdzie jest to niemożliwe należy wygiąć kotwy ze spadkiem na zewnątrz ( w celu odprowadzenia ewentualnych skroplin jak najdalej od termoizolacji ). Minimalna długość zakotwienia kotew w warstwach murowych wynosi 50 mm. W murach z wentylowaną szczeliną powietrzną kotwy powinny być zaopatrzone w kapinos i tak ułożone w murze, aby kapinos znajdował się w pustce powietrznej. Zadaniem kapinosa jest niedopuszczenie do przepływu wody po kotewce ze ścianki osłonowej do konstrukcyjnej. Woda zatrzymuje się na kapinosie i skapuje w wentylowaną szczelinę powietrzną , skąd częściowo jest odparowywana , a jej nadmiar, który gromadzi się na dole na  warstwie izolacji przeciwwilgociowej odprowadzany jest na zewnątrz ściany przez otwór odpływowy.   

14.Stropy - podział, wymagania techniczne.

Podział stropów ze względu na rodzaj rozwiązania konstrukcyjnego:

strop belkowy - elementem nośnym są belki ułożone równolegle do siebie strop płytowy - elementem nośnym jest płyta oparta bezpośrednio na ścianach

strop płytowo - belkowy - elementem nośnym jest płyta oparta na belkach równoległych do siebie i opartych na ścianach lub płyta oparta na ruszcie z belek

strop gęstożebrowy - elementem nośnym są żebra (lekkie belki) oparte na ścianach, pomiędzy żebrami umieszcza się pustaki ceramiczne lub betonowe

Podział stropów z uwagi na zastosowane materiały do ich wykonania:

stropy drewniane

• stropy ceramiczne

• stropy stalowo - ceramiczne

• stropy żelbetowe monolityczne i prefabrykowane

Strop drewniany - jest odmiana stropu belkowego.Jego konstrukcja składa się z belek opartych na ścianach. Powyżej belek układana jest podłoga, od spodu przybita podsufitka.

Strop ceramiczny - wykonywane z cegieł lub pustaków, bardzo rzadko występują jako ceramiczne płyty podparte bezpośrednio na ścianach. Najczęściej są to:

• strop stalowo-ceramiczny, w których elementem nośnym są belki stalowe, na których opierają się płyty ceramiczne (np. strop Kleina)

• strop ceramiczno-żelbetowy, w których elementem konstrukcyjnym są żebra żelbetowe, pomiędzy którymi układane jest wypełnienie z pustaków (strop FERT, strop Ceram).

Do stropów gęstożebrowych z wypełnieniem ceramicznym należy także popularny niegdyś w budownictwie mieszkaniowym strop Akermana (Ackermana).

Strop żelbetowy - może być wykonywany jako: strop monolityczny lub prefabrykowany, płytowy, płytowo - belkowy lub gęstożebrowy (z pustaków betonowych opartych na prefabrykowanych belkach żelbetowych).

15. Stropy drewniane

W stropach drewnianych elementami przenoszącymi obciążenia są belki - w postaci żeber lub podciągów. Drewno powinno być sosnowe lub świerkowe. W zależności od ich układu i wymiarów rozróżniamy kilka typów stropów.

Strop żebrowy - jest oparty na belkach drewnianych o niewielkich wymiarach (żebrach) i rozstawie nie przekraczającym 90 cm - najczęściej 30-60 cm. Żeby zmniejszyć obciążenie, żebra układa się w kierunku mniejszej rozpiętości stropu, opierając je na ścianach zewnętrznych i wewnętrznych za pośrednictwem belek podwalinowych. Najłatwiejsze do wykonania, i z tego powodu najbardziej popularne, są żebra o przekroju prostokątnym. Wymiary przekrojów żeber są ustalane przez projektanta budynku. Wykonuje się je najczęściej z desek o grubości 3,2-5 cm i odpowiednio dobranej wysokości. Żebra o innych kształtach przekroju, np. dwuteowe lub kratownicowe, są bardziej wytrzymałe, dzięki czemu mogą mieć mniejsze wymiary.

Zależnie od potrzeb (decyzja należy do projektanta) stosuje się stężenia usztywniające strop, które zapobiegają nadmiernym ugięciom i zwichrowaniu belek.

Drewniane stropy żebrowe przenoszą niewielkie obciążenia.

Stropy belkowo-żebrowe - żebra są podparte na większych belkach zwanych podciągami. Takie stropy stosuje się w sytuacji, gdy rozstaw ścian ma być na tyle duży, że oparte na nich żebra miałyby zbyt dużą rozpiętość (co mogłoby doprowadzić do nadmiernego ugięcia stropu). Podciągi mogą być drewniane lub stalowe. Podciągi drewniane mają przekroje prostokątne (z jednej lub kilku zbitych desek) bądź dwuteowe, zaś podciągi stalowe wykonuje się najczęściej z dwuteowników walcowanych. Oparcie żeber na podciągach zwiększa grubość stropu. Żeby ją zmniejszyć można zastosować inne rozwiązanie: zamiast opierać żebra na podciągach od góry, można je zamontować między podciągami - podwiesić do nich na stalowych wieszakach.

Strop belkowy - przy dużej rozpiętości stropu i rozstawie belek jego wymiary muszą być znacznie większe niż w stropie żebrowym. Belki mają najczęściej kształt prostokątny i są wykonane z drewna litego lub klejonego.

Drewno klejone wykonuje się z cienkich warstw drewna sklejanych w podwyższonej temperaturze pod ciśnieniem. Ma większą wytrzymałość niż drewno lite, dlatego wykonane z niego elementy mogą mieć mniejsze wymiary.

16. Stropy staloceramiczne na przykłądzie stropu Kleina

składa się z belek stalowych dwuteowych, z płyt płaskich międzybelkowych wykonanych z cegły i zbrojonych prętami stalowymi lub płaskownikami. Płyty ceramiczne oparte są na dolnych stopkach belek stalowych. W zależności od rozstawu belek i wielkości obciążeń płyty międzybelkowe można wykonać typu lekkiego (1/4 cegły), typu półciężkiego (grubość 1/4 cegły plus żeberka wzmacniające z cegieł ustawionych na rąb) lub typu ciężkiego (1/2 cegły). Rozstaw belek wynosi 1,0 - 1,6 m. Płytę stropową wykonuje się na deskowaniach podwieszonych do dolnej stopki belek. Strop belkowy KLEINA powstał przed wojną, obecnie jest rzadko stosowany.

17.Stropy gęsto żebrowe na przykładzie DZ i Fert.

Stropy DZ skladaja sie z prefabrykowanych belek o rozstawie osiowym 60 cm, pustaków betonowych, gipsowych lub ceramicznych oraz górnej plyty betonowej, wspólpracujacej z belkami przy przenoszeniu obciazen dzialajacych na strop. W zaleznosci od rodzaju belek rozróznia sie stropy: DZ-3 (rys. 2-58), DZ-4 (rys. 2-59) i DZ-5 

Belki DZ-3 i DZ-4 powinny opierac sie na scianach nosnych na odcinku o dlugosci co najmniej 8 cm, a belki DZ-5 - 10 cm za posrednictwem wienca. W tym celu stosuje sie tzw. wieniec opuszczony Belki mozna równiez oprzec bezposrednio na scianie nosnej i wykonac wieniec, którego podstawa jest na poziomie spodu belek Zbrojenie wienców sklada sie z czterech pretów podluznych o srednicy nie mniejszej niz 10 mm oraz strzemion o srednicy 4,5 mm, rozmieszczonych co 30 cm. Belki zamocowane w scianie
musza miec przy podporze równiez zbrojenie górne, którego koniec kotwiony jest w wiencu. W tym celu po ulozeniu belek i pustaków przewleka sie przez wystajace strzemiona jeden pret zbrojeniowy 
W czasie wykonywania stropu DZ belki nalezy dodatkowo podeprzec rygami (deskami na rab) opartymi na stemplach. W wypadku zastosowania wienców opuszczonych podparcie rygami musi byc wykonane bezposrednio przy scianach, a ponadto:
- w stropie DZ-3 - w srodku rozpietosci, jezeli dlugosc belek przekracza 420 cm,
- w stropach DZ-4 i DZ-5 - pod dwoma skrajnymi otworami na zbrojenie zebra rozdzielczego.
Dodatkowe podparcie belek stropowych moze byc usuniete najwczesniej po 12 dniach od zakonczenia betonowania stropu.Górny poziom ryg przysciennych powinien byc o 5 mm nizszy od ryg srodkowych. W stropach o rozpietosci 540 cm i wiekszej stosuje sie co najmniej jedno zebro rozdzielcze przebiegajace prostopadle do belek stropowych, a gdy zachodzi potrzeba dobrego  usztywnienia scian budynku stropami, to jedno zebro rozdzielcze stosuje sie przy rozpietosci stropu do 480 cm, dwa - od 480 do 540 cm oraz trzy - przy rozpietosci powyzej 540 cm. Wykonanie zebra ulatwiaja prefabrykowane ksztaltki zebrowe. Mozna równiez w tym celu stosowac zasklepione pustaki (pustaki z denkami) rozsuniete na odleglosc 7-10 cm. Zebra rozdzielcze nalezy stosowac równiez pod sciankami dzialowymi ustawionymi prostopadle do belek. Jezeli scianki dzialowe przebiegaja równolegle do belek, to nalezy pod nimi umieszczac dwie belki, a przy ciankach grubszych dodatkowo wzmocnic je zebrem monolitycznym 
Do przenoszenia belek DZ nalezy stosowac uchwyty nozycowe, które obejmuja belke od spodu. Nie wolno podnosic belki za wystajace z konców prety montazowe. Aby zachowac odpowiedni rozstaw belek oraz zabezpieczyc je przed przesunieciem sie podczas ukladania pustaków, przy obu ich koncach umieszcza sie rzad pustaków. Nastepnie uklada sie pozostale pustaki i przystepuje do zbrojenia plyty zgodnie z rysunkami roboczymi. Betonowanie stropu odbywa sie z pomostu ulozonego z desek grubosci 38 mm, opartego na górnej powierzchni belek miedzy strzemionami Klasa betonu stosowanego do betonowania stropu DZ musi byc zgodna z przewidziana w projekcie technicz-nym. Najczesciej beton stosowany do produkcji bele] DZ oraz do betonowania stropu jest klasy B20. Betonowanie wienców, plyty, pachwin (przestrzeni miedz' belka a pustakiem) i zeber rozdzielczych powinno odbywac sie jednoczesnie. W czasie 2 dób od zabetono wanta stropu nie wolno po nim chodzic ani je?dzi< taczkami, a w ciagu nastepnego tygodnia wolno poru szac sie tylko po pomostach z desek ulozonych pros topadle do belek.

Strop DZ-3
Rozpiętość modularna stropu wynosi 2,40-6,0 m ze zmianą (rozpiętości) co 30 cm.
Wysokość konstrukcyjna stropu - 0,23 m.
Grubość płyty nadbetonu - 0,03 m.
Wysokość belki prefabrykowanej - 0,20 m.
Wysokość pustaka - 0,20 m.
Belki są wykonywane z wibrowanego betonu B15, dolne zbrojenie główne - ze stali klasy A-III 34GS, zbrojenie górne montażowe ze stali klasy A-0 średnicy ??4,5-10 mm.
Głębokość oparcia belek na podporze nie może być mniejsza niż 8 cm i belki powinny być zakotwione w wieńcu.

Strop DZ-3 o rozpiętości modularnej 4,20 m w czasie montażu i dojrzewania betonu musi być podpierany w środku rozpiętości na poziomych poprzecznicach.


Strop DZ-4
Ten typ stropu stosuje się o rozpiętościach 6,60 m w budownictwie ogólnym i 6,30 m w budownictwie wiejskim.
Wysokość konstrukcyjna stropu - 0,27 m.
Grubość płyty nadbetonu - 0,03 m.
Wysokość belki prefabrykowanej - 0,20 m.
Wysokość pustaka - 0,245 m.
Belki i stal przyjmuje się jak w stropie DZ-3. Głębokość oparcia belek nie powinna być mniejsza niż 8 cm, a szerokość podpory nie mniejsza niż 20 cm.

Rozwiązania konstrukcyjne jak w stropie DZ-3. Strop DZ-4 podpiera się w czasie montażu i dojrzewania betonu w dwóch miejscach w środkowej części rozpiętości.

Strop DZ-5
Typ DZ-5 stosuje się dla rozpiętości 7,80 m, przeważnie w budownictwie szkolnym na przegrody międzykondygnacyjne i stropodachy.
Wysokość konstrukcyjna stropu - 0,34 m.
Grubość płyty nadbetonu - 0,03 m.
Wysokość belki prefabrykowanej - 0,25 m.
Wysokość pustaka - 0,315 m.
Belki prefabrykowane są wykonane z betonu B20 i stali A-III. Głębokość oparcia belek na podporach nie powinna być mniejsza niż 10 cm, a szerokość podpory nie mniejsza niż 25 cm.
Na płytę nadbetonu i uzupełniający beton pachwinowy stosuje się beton klasy B15. Rozwiązania konstrukcyjne jak w stropie DZ-3.

Stropy Fert

Są to stropy ceramiczno-żelbetowe gęstożebrowe, betonowane na miejscu budowy, stosowane głównie w budownictwie jednorodzinnym. Składają się z prefabrykowanych belek ceramiczno-żelbetowych, pustaków ceramicznych i wylewanej płyty nadbetonu.

Spotyka się trzy rodzaje stropów Fert różniące się rozstawem żeber i wysokością a tym samym i nośnością. Belki prefabrykowane typu Fert stanowiące po zabetonowaniu żebro konstrukcyjne stropu, składają się z dolnego pasa złożonego z kształtek ceramicznych szerokości 12cm, wysokości 4cm i długości 25cm, zbrojenia złożonego z trzech prętów stalowych, z których dwa znajdują się w pasie dolnym i jeden w pasie górnym oraz strzemion ze stali o średnicy 4,5 mm ułożonych w formie kratownicy o przekroju trójkątnym i łączących zbrojenie górne ze zbrojeniem dolnym. Dolną stopkę żebra stanowi kształtka ceramiczna wypełniona betonem klasy B20. Górną część żebra i płytę betonuje się po ułożeniu belek i pustaków betonem klasy B15.

Pustaki Fert mają długość 30cm, wysokość 20cm i szerokość odpowiednio 32, 37 i 52cm. W dolnej części mają wrąb dostosowany do ułożenia na dolnej stopce belek. Sposób układania pustaków i betonowania stropu jest analogiczny do tego, jaki występuje w stropie CERAM. Pustaki należy układać z pomostów roboczych wykonanych z desek grubości 38mm. Pustaki nie powinny opierać się na ścianach, na których układane są belki. Układanie belek należy rozpoczynać od tych belek, które są przeznaczone na żebra pod ścianki działowe równolegle do kierunku belek stropowych, przy czym żebro w tym miejscu powinno być wzmacniane przez ułożenie obok siebie dwóch belek, lub w sposób podany w projekcie stropu. Przy modularnej rozpiętości stropu większej niż 4,5 m należy wykonać w środku rozpiętości stropu żebro rozdzielcze szerokości 7-10 cm, zbrojone dwoma prętami stalowymi średnicy nie mniejszej niż 10mm.

Rys. 3 Konstrukcja stropu Fert-40

18.Konstrukcje dachowe.

Wiązary jętkowo-stolcowe. Wykonuje się w dachach dwuspadowych o rozpiętości w świetle ścian 7÷9 m i pochyleniu połaci 0,7÷1,5 - gdy jętka podparta jest na jednym stolcu oraz o rozpiętości 9÷12 m i pochyleniu 0,6÷1,25 - gdy jętka jest podparta dwoma stolcami. Stolce są słupami rozstawionymi co 3÷4 m na długości więźby. Zadaniem stolcy jest:

· podparcie jętek za pośrednictwem płatwi i zmniejszenie wskutek tego ich długości

wyboczeniowej oraz rozpiętości w przypadku, gdy przenoszą obciążenia od stropu nad poddaszem,

· podparcie jętek za pośrednictwem platwi i zmniejszenie wskutek tego ich długości

· dodatkowe usztywnienie dachu w kierunku poprzecznym przy zastosowaniu mleczy.

Pochylenie mieczy wynosi zwykle 45°, a ich długość około 1÷1,2 m.

Gdy jętki podparte są jednym rzędem stolców, nie stanowi to pełnego usztywnienia dachu w kierunku podłużnym i dlatego konieczne jest stężenie połaci dachowej wiatrownicami. Dwa rzędy stolców zapewniają pełną sztywność więźby w kierunku podłużnym.

Wiązary płatwiowo-kleszczowe. Stosuje się przy rozpiętościach 9÷12 m i pochyleniu połaci 0,4÷1,0. Elementami wiązara (rys.1.3-4) są dwie krokwie wspierające się na płatwiach pośrednich i stopowych, oraz dwa słupy, które kleszcze obejmują z obu stron z krokwiami. Płatnie pośrednie połączone są ze słupami za pomocą mieczy.

Wiązary wieszarowe. Są stosowane jeżeli rozpiętość przekracza 6 m, gdy nie jest wskazane oparcie elementów więźby na belkach i stropie. Wiązary wykonuje się w więźbie w co 4÷5 parze krokwi. Rozróżnia się wiązary jedno i dwuwieszakowe.

Wiązar jednowieszakowy składa się z zastrzałów, wieszaka, ściągu, krokwi, płatwi i mieczy. Zastrzały pracują na ściskanie, wieszak na rozciąganie, ściąg na rozciąganie i zginanie. Miecze stężają wieszary z płatwią kalenicową na długości więźby.

Wiązar dwuwieszakowy - oprócz zastrzałów, dwóch wieszaków i ściągu ma jeszcze rozporę pracującą na ściskanie oraz kleszcze obejmujące i stężające wieszaki z krokwiami.

Więźby ciesielskie płatwiowo-kleszczowe są stosowane zarówno w wypadku stromych jak i łagodnych pochyleń połaci dachowych. Różnice konstrukcyjne tkwią tylko w szczegółach. Każda więźba składa się z wiązarów głównych (pełnych) rozstawionych co 3 ÷5 m oraz wiązarów pośrednich (pustych).

W tradycyjnym wiązarze pełnym krokwie są oparte na płatwiach stopowych, płatwiach pośrednich oraz kalenicy. W zależności od kąta nachylenia krokwi do poziomu, różne jest jej zamocowanie do płatwi stopowej.

Dachy krokwiowe

19. Stropodachy

Stropodach jest to strop nad ostatnią kondygnacją budynku, który spełnia jednocześnie rolę dachu; jest to dach płaski. Cechą charakterystyczną takiego rozwiązania jest brak poddasza. Ze względów konstrukcyjnych i fizycznych (czyli układ warstw) stropodachy dzielimy na:

stropodachy wentylowane, uważane za poprawne rozwiązanie dla budownictwa mieszkaniowego

stropodachy pełne, stosowane częściej w budownictwie przemysłowym.

Stropodachy pełne zbudowne są z następujących warstw:

warstwa konstrukcyjna (strop lub inny element nośny dachu np. trapezowa blacha fałdowa)

warstwa paroizolacji (nie zawsze stosowana; wykonywana z folii lub papy)

warstwa termoizolacji (obecnie najczęściej wełna mineralna, rzadziej styropian)

warstwa pokrycia dachowego (papa)

Stropodachy wentylowane zbudowne są z następujących warstw:

warstwa konstrukcyjna (zazwyczaj strop)

warstwa paroizolacji (nie zawsze stosowana, wymagana nad pomieszczeniami o dużym nasyceniu powietrza parą wodną, tzw. pomieszczenia mokre; wykonywana z folii lub papy)

warstwa termoizolacji (obecnie najczęściej wełna mineralna, rzadziej styropian)

przestrzeń powietrzna wentylowana lub odpowietrzana

warstwa konstrukcyjna pod pokrycie dachowe (najczęściej żelbetowe płyty korytkowe wraz z warstwą wyrównującą z zaprawy cementowej lub betonu ułożone na ściankach ażurowych postawionych na najwyższym stropie)

warstwa pokrycia dachowego (papa).

Do stropodachów zalicza się także tarasy nad pomieszczeniami. Tarasy różnią się od opisanych wyżej stropodachów warstwą nawierzchni, która oprócz izolacji przeciwwodnej musi zapewnić także odporność na uszkodzenia mechaniczne powstające przy użytkowaniu.

20. Pokrycia dachowe

DACHÓWKI CERAMICZNE- stosowane od niepamiętnych czasów należą do najchętniej używanego typu pokrycia. Są trwałe, estetyczne, niepalne, odporne na wpływy termiczne. Tak jak wszystkie pokrycia składające się z elementów drobnowymiarowych nadają się do krycia dachów nawet o bardzo skomplikowanych kształtach. Podczas układania niewiele jest odpadów. Pokrycie daje się łatwo naprawiać poprzez wymianę pojedynczych elementów. Należą do pokryć typu ciężkiego, dlatego wymagają więźby o grubszych elementach konstrukcyjnych. Układane są na podkładzie z łat drewnianych mocowanych prostopadle do krokwi. Łaty o przekroju najczęściej 38x50 mm, zabezpieczone odpowiednimi preparatami przed korozją biologiczną, powinny być przybijane jednym gwoździem do każdej krokwi. Dachówki ceramiczne są produkowane z gliny. Po przerobieniu surowca i dodaniu składników uszlachetniających z otrzymanej masy formuje się dachówki. Następny etap to suszenie w suszarni i wypalanie w piecu w temperaturze ok. 10000C. Niektóre typy dachówek są barwione w masie, inne są barwione powierzchniowo a także mogą być glazurowane (szkliwione). Produkowane są w wielu różnych kolorach, od naturalnego ceglasto-czerwonego, brązowego, po szare, grafitowe, zielone i niebieskie. Oprócz dachówek producenci oferują elementy uzupełniające takie jak: gąsiory, dachówki wentylacyjne, dachówki boczne, elementy koszowe i inne. W ofercie handlowej znaleźć można wiele typów dachówek. Od dawna stosowane są karpiówki układane pojedynczo lub podwójnie 'w koronkę' i dachówki klasztorne. Najczęściej spotykamy je na obiektach zabytkowych. Ze względu da duży ciężar i małą szczelność obecnie są rzadko stosowane. Częściej stosowane są dachówki esówki (holenderki) i dachówki zakładkowe. Posiadają większą szczelność i stanowią lżejsze pokrycie. Układanie pokrycia rozpoczyna się po wykonaniu wszystkich obróbek blacharskich, wyprowadzeniu wszystkich elementów ponad połacie dachu oraz otynkowaniu kominów. Układanie rozpoczyna się zawsze od okapu. Dachówki zawieszane są na łatach przy pomocy specjalnie wyprofilowanego zaczepu. Układane są bez użycia zaprawy. Zachodzące na siebie fragmenty poszczególnych dachówek zapewniają szczelność pokrycia. Fragmenty te mogą być płaskie (karpiówka) lub posiadać specjalnie wyprofilowane zamki (esówka, zakładkowa). Do mocowanie niektórych typów dachówek stosuje się gwoździe lub drut. Podkład pod dachówki ceramiczne to najczęściej deskowanie, papa, kontrłaty (wzdłuż krokwi) i łaty. Innym nowocześniejszym rozwiązaniem jest zamiast pełnego deskowania i papy, układana wprost na krokwiach folia wstępnego krycia (zbrojona, paro przepuszczalna), kontrłaty i łaty lub tylko łaty.

DACHÓWKI CEMENTOWE- przypominają wyglądem dachówki ceramiczne. Stosowane już od ponad 150 lat posiadają różne wzory i kolory. Należą do pokrycia ciężkiego. Produkowane są z piasku, cementu i wody. Nowoczesna technologia produkcji zapewnia wysoką ich jakość i trwałość. Najczęściej można spotkać dachówki esówki i zakładkowe. Ich waga ok. 35-50 kg/m2. Dachówki cementowe barwione są w masie i najczęściej dodatkowo powierzchniowo. Podkład pod dachówki cementowe stosowany jest taki sam jak pod dachówki ceramiczne. Nachylenie dachu 22-600, a przy stosowaniu dodatkowego uszczelnienia nawet od 100. Mocując każdą dachówkę można je układać nawet na powierzchniach pionowych. Producenci oferują dodatkowe elementy uzupełniające podobnie jak w przypadku dachówek ceramicznych.

DACHÓWKI BITUMICZNE- należą do pokryć lekkich. Stosowane od około 50 lat przypominają z daleka dachówki tradycyjne. Mają budowę warstwową, składają się z osnowy (włókniny szklanej lub celulozowej) pokrytej obustronnie masą asfaltową i posypką mineralną. Wierzchnia warstwa to posypka gruboziarnista z minerałów o różnych naturalnych barwach. Zapewnia to trwałość i niezmienność barw. Podkładem na ogół jest deskowanie pełne lub sklejka, w przypadku małego nachylenia połaci, pokryte papą podkładową. Dzięki lekkości (8-15 kg/m2) można stosować oszczędniejsze konstrukcje dachowe. Układanie jest proste, nie wymaga specjalistycznego sprzętu, kolejne pasy materiału pokryciowego są przybijane do podłoża gwoździami lub specjalnymi zszywkami. Charakteryzują się ogromną łatwością krycia dachów o nieraz bardzo skomplikowanych kształtach i zróżnicowanym nachyleniu (12-900). Dzięki małym wymiarom pojedynczych elementów mają dużą odporność na odkształcenia pod wpływem zmian temperatury i pracy podłoża. Jest to jeden z tańszych rodzajów pokrycia, a jego trwałość osiąga nawet 40 lat. Niektóre typy dachówek mają od spodu warstwę bitumiczną przyklejającą się (wulkanizującą), pod wpływem ciepła słonecznego, do dolnego elementu, przez co następuje dodatkowe doszczelnienie pokrycia. Na rynku dostępne są dachówki bitumiczne o różnych kształtach (różne wycięcia) i kolorach (różnobarwne posypki). W tym rodzaju pokrycia niewiele się spotyka elementów dodatkowych, ponieważ z elementów podstawowych można wykonać również obróbki kalenic, naroży, koszy i inne. Dachówki bitumiczne są materiałem nowoczesnym, odpornym na wodę i ogień, niewrażliwe na wysoką temperaturę, mają wysoką wytrzymałość na rozciąganie.

POKRYCIA BLASZANE- dawniej używano blachę płaską: miedzianą, cynkową, ołowianą. Później również blachę mosiężną, stalową ocynkowaną. Współcześnie używane są również blachy profilowane z rdzeniem stalowym lub aluminiowym powleczone kilkoma warstwami ochronnymi. Blachy profilowane (dachówkowe, faliste, fałdowe) w przeciwieństwie do blach płaskich nie wymagają podkładu pełnego z desek, wystarczą łaty drewniane lub stalowe. Blacha ze względu na swoją lekkość nadaje się do renowacji starych dachów. Podobnie jak inne lekkie pokrycia wpływa korzystnie na koszty więźby dachowej. Aby zabezpieczyć blachę (stalową, aluminiową) przed korozją i różnymi wpływami atmosferycznymi jej zewnętrzną warstwę pokrywa się żywicą akrylową, poliestrem, plastizolem lub puralem. W rejonach o wysokiej wilgotności i dużej ilości opadów najlepiej stosować pokrycia z rdzeniem aluminiowym. Blacha miedziana- jest odporna na korozję i bardzo trwała. Jej trwałość szacuje się na 100-300 lat. Pod wpływem związków siarki zawartych w powietrzu nabiera charakterystycznej zielonkawej patyny. Jej jedyną wadą jest wysoka cena. Stosowana jest tradycyjnie w postaci płaskiej, nie profilowanej. Blacha cynkowa- trwałość ok. 50 lat (z dodatkiem tytanu ok. 100 lat). Stosowana w postaci płaskiej. Blacha aluminiowa- zabezpieczana powłoką poliestrową przed działaniem promieni UV. Trwałość ponad 50 lat. Dostępna zarówno w postaci płaskiej jak i profilowanej (dachówkowej, fałdowej), a także w zróżnicowanych kolorach. Blacha stalowa ocynkowana- jest najczęściej stosowana ze względu na korzystną cenę. Oprócz obustronnego ocynkowania chroniona jest też dodatkowymi warstwami ochronnymi. Trwałość 30-50 lat. Stosuje się w postaci płaskich arkuszy oraz jako blachę dachówkową lub trapezową. Blacha stalowa pokryta alucynkiem- czyli cienką warstwą stopu zawierającego 55% aluminium, 43,4% cynku i 1,6% krzemu. Aluminium stanowi ochronę przed korozją oraz działaniem kwasów i zasad. Cynk uniemożliwia korozję w miejscach zarysowań i cięcia blachy. Natomiast krzem nadaje powłoce ochronnej odpowiednią twardość. Dodatkowo pokrywa się blachę lakierem poliestrowym nadając jej różne kolory. Takie pokrycie posiada wielokrotnie większą trwałość od zwykłej blachy ocynkowanej. Blacha z posypką ceramiczną- przypomina wyglądem dachówkę ceramiczną. Posiada rdzeń stalowy pokryty galwanicznie stopem aluminiowo-cynkowym, oraz warstwą epoksydową. Zewnętrzna strona posiada ponadto warstwę akrylu oraz żywicy z drobnoziarnistym kruszywem mineralnym pokrytym żywicą akrylową. Od spodu blacha zabezpieczona jest powłoką poliestrową. Blachy z posypką imitują dachówkę, łupek kamienny lub gont.

PŁYTOWE ELEMENTY WIELKOWYMIAROWE- należą do pokryć lekkich, łatwych do ułożenia oraz dosyć tanich. Stosowane są do krycia nieskomplikowanych połaci dachowych o mniejszym nachyleniu oraz budynków przemysłowych, rzemieślniczych, wiat i innych prostych zadaszeń. Bitumiczne płyty dachowe- profilowane w kształcie falistym. Posiadają osnowę z włókna celulozowego nasyconego materiałem bitumicznym. Barwione są na różne kolory. Płyty włóknisto-cementowe- płaskie oraz profilowane w kształcie falistym. Podkład z włókien celulozowo- polipropylenowych nasycany cementem i wypełniaczami mineralnymi. Barwione w masie lub powierzchniowo. Płyty z tworzyw sztucznych- płaskie, profilowane oraz strukturalne. Wykonane z materiałów przepuszczających promieniowanie słoneczne takich jak: poliwęglan (komorowe i gładkie), polimetakrylan (gładki i ornamentowy), polistyren, i inne. Zastosowanie jako doświetlające elementy pokrycia dachowego.

PAPY I FOLIE- stosowane głównie do krycia dachów płaskich i o małym spadku. Podkładem może być gładź cementowa, deski, wełna mineralna, styropian. Układane są w jednej lub dwóch warstwach, mocowane metodą termozgrzewalną lub mechanicznie. Dzięki dużej szczelności można kryć dachy o nachyleniu od 00. Papy- posiadają podkład z tektury, włókniny szklanej lub tkaniny poliestrowej. Nasycane są masą bitumiczną i wykańczane posypką mineralną w różnych kolorach. Folie- produkowane z PVC na welonie z siatki poliestrowej lub włóknie szklanym. Do krycia dachów płaskich o lekkiej konstrukcji oraz do renowacji starych pokryć bitumicznych.

POKRYCIA BEZSPOINOWE- można układać na każdym dachu, niezależnie od jego kształtu a także naprawiać i konserwować istniejące pokrycia dachowe. Gotowe masy po ułożeniu są bardzo szczelne, tworzą powłokę elastyczną, bez żadnych połączeń. Trwałość szacowana jest na ponad 15 lat. Pokrycia bezspoinowe najlepiej nadają się na dachy płaskie. Większość mas wzmacnia się wkładkami zbrojącymi i wykańcza posypką mineralną. Masy asfaltowo-kauczukowe- mają postać ciekłą, po rozprowadzeniu wysychają na powietrzu. Można je układać na betonie, papie asfaltowej, drewnie, blasze itd. Niektóre odmiany można układać na wełnie mineralnej, styropianie i piance poliuretanowej. Zwykle stosuje się wkładki zbrojące i wykańcza posypką mineralną. Wkładki te to najczęściej maty z włókien szklanych, poliamidu, poliestru lub polipropylenu. Posypkę mineralną rozsypuje się ręcznie na wierzchniej, jeszcze nie wyschniętej, warstwie masy. Stosuje się w tym celu najczęściej drobnoziarnisty łupek w różnych kolorach, taki sam jak w dachówkach bitumicznych. Masy poliuretanowe- przygotowywane w specjalnych agregatach i natryskiwane na połacie dachowe tworzą dodatkowo izolację termiczną. Rozprowadzoną masę poliuretanową pokrywa się farbą chroniącą przed promieniami UV lub układa na niej warstwę żwiru. Pokrycie to można wykonać na niemal każdym podłożu.

• NAJWIĘKSZE, NAJMNIEJSZE ORAZ ZALECANE POCHYLENIE POŁACI DACHOWYCH (wg PN-89/B-02361 Pochylenie połaci dachowych):

• Papa asfaltowa potrójnie na betonie lub deskowaniu najmniejsze 3st(5%), największe 17st(30%), zalecane 3st(5%)- 11st(20%)

• Papa asfaltowa podwójnie na betonie lub deskowaniu najmniejsze 11st(20%), największe 31st(60%), zalecane 11st(20%)- 22st(40%)

• Blacha stalowa i aluminiowa fałdowa bez styku i ze stykiem poprzecznym najmniejsze 3st(5%), zalecane od 11st(20%)

• Blacha stalowa ocynkowana najmniejsze 11st(20%), zalecane od 17st(30%)

• Ceramiczna dachówka karpiówka pojedynczo najmniejsze 39st(80%), największe 50st(120%), zalecane 39st(80%)-45st(100%)

• Ceramiczna dachówka karpiówka podwójnie w łuskę najmniejsze 31st(60%), największe 50st(120%), zalecane 35st(70%)-50st(120%)

• Ceramiczna dachówka holenderka najmniejsze 11st(20%), największe 50st(120%), zalecane 39st(80%)-47st(110%)

• Ceramiczna dachówka zakładkowa najmniejsze 31st(60%), największe 45st(100%), zalecane 35st(70%)-42st(90%)

• Ceramiczna dachówka marsylka najmniejsze 31st(60%), największe 45st(100%), zalecane 35st(70%)-42st(90%)

21. Zasady krycia dachów dachówkami na przykładzie dachówki karpiówki.

Dachówki karpiówki są wypalane z glinianej masy. Są one wytwarzane pasmowo i dlatego nie mają żłobkowań.
W zależności od wykrzywienia i wichrowatości rozróżnia się karpiówki I i II gatunku. Nie ma to wpływu na wodo nie przepuszczalność, odporność na mróz i wytrzymałość.

Dachówka karpiówka może być układana w następujący sposób:

podwójnie,

w koronkę,

pojedynczo z gontem

Przy kryciu dachówką podwójnie na każdej łacie dachowej leży jedynie jeden rząd dachówek. Poszczególne rzędy są przesunięte o pół szerokości w stosunku do rzędu leżącego niżej. W ten sposób powstaje pokrycie przez przewiązanie. Następny trzeci rząd dachówek winien przekrywać rząd pierwszy o pół wysokości dachówki.

Przy kryciu w koronkę na każdej łacie leżą dwa rzędy dachówek. Dolna warstwa nazywa się podporową, druga, górna - pokrywającą. Dachówki każdego rzędu są tu również przesunięte o pół szerokości, co tworzy wiązanie dachowe. Dachówki warstwy podporowej leżą w jednej linii od okapu do kalenicy, podobnie warstwy pokrywające. Wiązania dachowe, tj. każde 2 rzędy są przesunięte względem siebie o pół wysokości dachówki

(zakład) co zapewnia szczelność pokrycia.

Przy pokryciu pojedynczym z gontem tylko jeden rząd dachówek leży na każdej łacie. Pokrywa on rząd leżący niżej bez przesunięcia, tak, że fugi obu warstw leżą w jednej linii od okapu do kalenicy. Pod każdą fugą umieszczone są cienkie gonty z drewna.

Poszczególne rzędy kładzione są na zakład równy połowie wysokości dachówki. To pokrycie stosuje się jedynie w dachach o mniejszym znaczeniu (stajnie, stodoły).

W stosunku do tych trzech sposobów krycia dachówką karpiówką stosowane są powszechnie uznane zasady w odniesieniu do spadku dachu.

Krycie dachówką podwójnie min. 30!,
Krycie dachówką w koronkę min. 30!,
Krycie pojedyncze z gontem min. 40!.

Przy braku spełnienia powyższych warunków odnośnie do pochylenia, lub przy podniesionych wymaganiach, konieczne są - jak przy każdym kryciu ceramicznym odpowiednie dodatkowe zabezpieczenia. Przy kryciu dachówką karpiówką minimalny zakład zależy od kąta pochylenia dachu.

Maksymalna odległość pomiędzy łatami dachu (mLW) w przypadku dachówki karpiówki wynika z długości dachówek (L), minimalnego zakładu (MHf) i sposobu krycia.

Podwójne krycie: mLW = (L - MHf) : 2
Krycie w koronkę mLW = L - MHf
Krycie z gontemm LW = L - Muf

Powierzchnię dachu należy podzielić w zależności od rodzaju pokrycia, szerokości i odległości między łatami w kierunku krokwi i okapu. Pokrycie dachówką karpiówką można wykonywać jako lewostronne, tj. w kierunku z lewa na prawo lub odwrotnie.

Na początek i zakończenie rzędów można przygotować odpowiednie niepełne dachówki. Wytwórcy dachówek proponują jednak również dużą liczbę pomocniczych dachówek w postaci dachówek okapowych, kalenicowych, szczytowych, połówek itp.

Przy pokryciach dachówką karpiówką mogą być wykonywane również pokrycia koszy. Poza tym są możliwe, jak przy wszystkich pokryciach, dachówką, metalowe kosze.

Rozstaw osiowy łat przy pokryciu w łuskę od 13-16cm, należy pamiętać że każda dachówka wisi na łacie.

Rozstaw osiowy łat przy pokryciu w koronkę od 26-32cm, ułożenie poszczególnych łat tworzy koronkę.

22. Zasady krycia dachów papą na betonie.

Do krycia dachów najczęściej stosujemy papy smołowe, lepik smołowy (stosowano dawniej), papy asfaltowe modyfikowane (termozgrzewalne), papy z folia aluminiową.

Przy rozmieszczeniu papy na podłożu betonowym należy pamiętać że beton podlega dużym odkształceniom termicznym pod samym pod pokryciem papowym,

bardzo ważna jest dylatacja stropodachu przed wykonaniem pokrycia.(dotyczy to także podkładu betonowego)

Technika dylatowania:

Dylatujemy pola o bokach 2,5 x 3,0m przy pomocy listewek. Wkładamy listewki o szer. 1cm, które później wyciągamy.

Inny sposób - dylatacje wykonujemy kielnią szer. szczeliny dylatacyjnej ok. 2-3mm co 1,5m pola.

Technika układania papy na betonie

- podłoże betonowe przed ułożeniem papy należy starannie oczyścić, wykonać dylatacje a następnie zagruntować lepikiem

- wykonaną dylatację należy dodatkowo zabezpieczyć poprzez naklejenie wąskiego paska papy

- papy nie wolno kłaść na mokrej izolacji z lepiku

- należy pamiętać żę minimalna wilgotność podkładu betonowego dla pokryć dachowych to 8% w poradniku majstra 6%

- po wykonaniu powyższych czynności i spełnieniu warunków w opisanych powyżej przystępujemy do wykonania pokrycia dachowego ( pokrycie wielowarstwowe)

- jako pierwszą układamy papę podkładową (ma ona najmniejszą zawartość lepiku i jest bardzo cieńka)

- następnie układamy papę nawierzchniową

- jeśli jest to pokrycie dwuwarstwowe to papę zaczynamy układać od ½ rolki następnie nakładamy całą rolkę tak aby powstał zakład ok. 60cm

- jeśli stosujemy pokrycie 3x PAPA na lepiku to wówczas I warstaw to 1/3 długości, II warstwa 2/3 długości, III warstwa cała długość także na zakład

Należy pamiętać: Papę układamy od okapu do kalenicy nigdy nie odwrotnie.

Jeżeli układamy termozgrzewalne to przy 2% pochyleniach stosujemy 2 warstwy papy

Przy papach zwykłych gdy:

pochył wynosi 10% układamy 2xPAPE na lepiku

pochył wynosi 5% układamy 3xPAPE na lepiku

P.P. papa podkładowa

P.N. papa termozgrzewalna

23. Zasady odprowadzenia wody opadowej z dachów - rynny, rury spustowe, koryta.

Odprowadzenie wody z dachu może przebiegać na zewnątrz do połaci dachowej lub do wewnątrz budynku do koryta, czyli wpustu dachowego. W przypadku odprowadzenia do wewnątrz wpust dachowy powinien być ogrzewany, ważna jest także szczelność wpustu. Idea do wewnątrz jest najbardziej korzystna dla budynku.

Odsunięcie attyki od wpustu powinno wynosić 50cm.

Sprawnie działająca kanalizacja deszczowa zapewnia naszemu dachowi bezpieczeństwo i trwałość. W tej roli sprawdzają się systemy rynnowe, łączące tradycje z najnowszymi zdobyczami techniki. Współczesne rynny i rury spustowe to trwała i sprawna instalacja, wpisująca się w estetykę domu.

Zadaniem  deszczowej instalacji kanalizacyjnej jest zebranie wody z dachu i odprowadzenie jej do sieci kanalizacji deszczowej lub do gruntu. System rynnowy polega na naturalnym (grawitacyjnym) spływie wód po połaci dachowej, skąd jest przejmowana przez system rur. System ten również pracuje grawitacyjnie. Umowną granicą instalacji deszczowej jest wylewka, z której woda może być skierowana do sieci kanalizacji deszczowej (ogólnospławnej) lub na grunt.

Rynny

Przewody o przekroju otwartym (okrągłym, prostokątnym, eliptycznym, trapezowym, okapowym) biegnące wzdłuż krawędzi dachu. Zadaniem rynien jest zebranie wody opadowej. Rynny prowadzone są z lekkim spadkiem w kierunku narożników budynku, dzięki czemu woda nie wylewa się za krawędzie, tylko płynie w kierunku rur spustowych.

Budowa systemu rynnowego
Zarówno rynny, jak i rury spustowe mogą być wykonane z PVC lub z metalu (stal, miedź, tytancynk, aluminium). Nowatorskie rozwiązanie to połączenie dwóch materiałów w obrębie jednego produktu (najczęściej PVC i metal). Należy jednak stosować jeden rodzaj materiału w jednej instalacji (np. tylko miedź albo tylko rynny z fabrycznie połączonych materiałów). Do wymiarów rynny dobiera się przekrój rury spustowej. Do jednego wymiaru rynny można dobrać kilka przekrojów rur spustowych. Przekroje te są zależne od materiału.

Przebieg rur
Rynny muszą biec z odpowiednim spadkiem - wystarczającym do spływu grawitacyjnego wody, ale też nie za dużym - wówczas w przypadku deszczów nawalnych rury spustowe zagrożone są uderzeniem hydraulicznym. Rury spustowe powinny biec pionowo, z lekkim odsadzeniem (szczególnie w dolnej części), by woda nie spływała po ścianie budynku, a była od niego odprowadzona.

Co decyduje o prawidłowej pracy instalacji?
Prawidłowa praca instalacji polega na odbieraniu wody deszczowej niezależnie od wielkości opadów:

• kluczową sprawą jest wykonanie połączeń między rurami. Powinny być szczelne i dodatkowo wzmocnione;

• nie należy zapominać o dylatacjach (szczelinach) umożliwiających zachowanie dobrych parametrów wytrzymałościowych (odcinki rur nie mogą być zbyt długie). Dylatacje muszą być prawidłowo uszczelnione;

• rury instalacyjne ulegają rozszerzaniu pod wpływem temperatury (szczególnie jest to istotne przy rurach z PVC). Trzeba uwzględnić "luz" podczas montażu naściennego;

• dobór materiału na system orynnowania trzeba uzależnić od lokalnych warunków środowiskowych, aby nie uległy zniszczeniu pod wpływem opadów.

Rury spustowe 
Pionowe odcinki przewodów o przekroju zamkniętym (najczęściej okrągłym lub prostokątnym). Zadaniem rur spustowych jest zebranie wody płynącej rynnami i odprowadzenie ich poza budynek. Rura spustowa może mieć stały przekrój lub zwężać się (rura łańcuchowa).

24. Izolacje przeciwwilgociowe i przeciwwodne - klasyfikacja i zasady projektowania

Wiadomości ogólne


Część wody z opadów odparowuje. Inna część wsiąka w grunt, albo przedostaje się do wód gruntowych, czyli pokładów zalegających nad warstwami nieprzepuszczalnymi lub zatrzymuje się w warstwach wyższych. Utrzymuje się tam dłuższy czas, tworząc tzw. wodę zawieszoną. Zarówno szybkość jej przesiąkania do wód gruntowych jak i ilość w postaci zawieszonej, ściśle zależą od rodzaju gruntu, w tym od tzw. współczynnika filtracji.
Przez piaski i żwiry wody opadowe przesiąkają szybko.
Pozostaje, więc niewielka ilość wody zawieszonej. Przez piaski gliniaste wody opadowe przesiąkają wolno. Dużą jej ilość zatrzymują glina oraz iły w warstwach górnych. W praktyce są wodoszczelne i nawet wykorzystuje się je do wykonywania izolacji przeciwwodnych. Ochrona budynku przed wilgocią i wodą zaczyna się od najszybszego i najdokładniejszego odprowadzania wilgoci poza tę część budynku, która jest zagłębiona w gruncie. Osiąga się to poprzez wykonanie drenażu.
Woda gruntowa jest kapilarne podciągana do góry. Jeżeli niema izolacji przeciw wodnej, to z gruntu stykającego się z podziemną częścią budynku, czyli ze ścianami podziemia, przenika do nich woda, powodując stałe ich zawilgocenie. Zawilgocone elementy konstrukcyjne podlegają korozji atmosferycznej, a czasem i biologicznej. Szybko ulegają zniszczeniu - zwłaszcza na skutek zamarzania wody w sezonie zimowym. Kryształki lodu szybko niszczą elementy budowy. Do tego jeszcze dochodzi pojawienie się wody w piwnicach, zawilgocenie tynków, łuszczenie się farb. Pojawia się tak zwany grzyb ujemnie wpływający na zdrowie ludzi. W zależności od położenia i konstrukcji wszystkie izolacje stosowane w budownictwie możemy podzielić na dwie grupy.

Warunkiem skutecznego i trwałego zabezpieczenia obiektu przed zawilgoceniem jest fachowo i starannie wykonana izolacja. Należy ona do tzw. robót zakrytych i wszelkie błędy oraz niedokładności w wykonaniu już w krótkim czasie dają bardzo przykre następstwa to jest zawilgocenie a nierzadko i pojawienie się wody w pomieszczeniach piwnicznych. Aby ochrona przeciwwilgociowa lub przeciwwodna była dobrze wykonana muszą być przestrzegane następujące zasady :
izolację należy układać na suchym i czystym podłożu w okresach ustalonej bez deszczowej pogody przy temperaturze nie niższej niż + 5o C. Optymalna temperatura dla prowadzenia prac wynosi +20o C
materiały papowe powinny być na kilka godzin przed użyciem rozwinięte w miejscach nasłonecznionych. Papę po rozwinięciu trzeba pociąć na mniejsze odcinki, ułatwiające prowadzenie prac izolacyjnych
papy należy przyklejać metodą lepik do lepiku a nie - jak się często w praktyce wykonuje - papa na lepiku
izolacja z lepiku czy papy i lepiku musi dobrze przylegać do podłoża całej powierzchni. Na izolowanej powierzchni nie mogą się tworzyć pęcherze. Izolacja nie powinna się tłuszczyć, ma być elastyczna - odporna na drgania i osiadanie obiektu.
izolacja pionowa murów zewnętrznych musi być ciągła na całej wysokości - od poziomej dolnej do poziomej górnej, z wyprowadzeniem do minimum 30 cm do powyżej terenu
izolacje pionowe pap należy układać zawsze warstwami pionowymi. Ich rozłożenie warstwami poziomymi powoduje obsuwanie się arkuszy papy
zakładki pap o szerokości minimum 10 cm trzeba z wierzchu posmarować lepikiem
izolacji pionowych nie wolno wykonywać z lepików kładzionych bezpośrednio na powierzchnie cegieł czy kamieni

Izolacja typu lekkiego jest izolacją bitumiczną, najczęściej jest to lepik na gorąco. Izolacja ta jest niszczona punktowo podczas zasypywania fundamentów przez ostre krawędzie kamieni, gruzu i wszelkich przedmiotów znajdujących się w gruncie na placu budowy. Przez powstałe nieszczelności woda opadowa dostaje się do struktury ścian. Jednocześnie warstwa lepiku skutecznie uniemożliwia odsychanie powierzchni elementów budynku. W konsekwencji prowadzi to do akumulacji wilgoci w materiałach konstrukcyjnych.

Izolacja typu średniego stosuje się w celu zabezpieczenia budynku przed bezpośrednim działaniem wody opadowej na dachach, tarasach, loggiach opadowych oraz przed działaniem wody opadowej. Na ścianach fundamentowych stosuje się izolacje bitumiczne zawierające 2 warstwy papy.

Izolacja typu ciężkiego ma chronić ściany fundamentowe przed wodą o dużym ciśnieniu hydrostatycznym. Stosujemy ja wówczas gdy:
poziom wody gruntowej jest powyżej poziomu posadzki piwnic
budynek posadowiony jest na gruntach o niskiej wodoprzepuszczalności (glinach, iłach) i nie jest możliwe wykonanie drenażu opaskowego przeciwdziałającego tworzeniu się zastoisk wody opadowej wzdłuż ścian piwnic.

Tradycyjna izolacja typu ciężkiego składa się z wodoszczelnych warstw bitumicznych chronionych przed uszkodzeniami mechanicznymi ściankami dociskowymi w płaszczyźnie pionowej i gładzią cementową w płaszczyźnie poziomej.

25. Izolacje przeciwwilgociowe i przeciwwodne budynków podpiwniczonych i niepodpiwniczonych.

Izolacja obiektu odpiwniczonego, posadowionego na gruncie suchym lub wilgotnym, o poziomie wody gruntowej znajdującej się poniżej poziomu ław fundamentowych.
W izolacji budynku podpiwniczonego można wyróżnić jej dwa rodzaje :
przeciwwilgociową - pionową (powłokową)
przeciwwilgociową - poziomą (papowa)

Izolację przeciwwilgociową poziomą i pionową muru fundamentowego przeprowadza się w trzech fazach :
I - po wykonaniu betonowej ławy fundamentowej.
Wyschnięte podłoże betonowe trzeba zagruntować rzadkim roztworem asfaltowym. Z kolei po jego wyschnięciu, po 12 godzinach, beton trzeba zaizolować 2 - ma warstwami papy asfaltowej. Do sklejenia i przyklejenia izolacji do zagruntowanego podłoża należy zastosować lepik asfaltowy na zimno.
II - po wykonaniu muru fundamentowego z cegły lub kamienia.
Na górnej warstwie powierzchni muru należy wykonać warstwę wyrównawczą - szlichtę cementową (1:3), o grubości 10 - 20mm. Z chwila jej wyschnięcia trzeba zagruntować ją rzadkim roztworem asfaltowym, metodą smarowania. Następnie po wyschnięciu zagruntowanego podłoża trzeba przykleić izolację przeciwwilgociową poziomą z 2 warstw papy asfaltowej.
III - po wykonaniu izolacji przeciwwilgociowej - poziomej (górnej).
Na zewnętrznej stronie muru fundamentowego trzeba ułożyć izolacje przeciwwilgociową - pionową (powłokowa), zabezpieczającą przed nasiąknięciem wilgoci z gruntu. W tym celu na zewnętrznej części fundamentu należy wykonać tzw. szczelny tynk (o grubości minimum 20 mm), który należy ułożyć w co najmniej 2 warstwach. Wierzchnią warstwę należy na jeszcze wilgotnej warstwie dolnej, z zaprawy cementowej 1:3 (dolna warstwa 1:2).

Nawierzchnię terenu wokół domu można zabezpieczyć przez wykonanie koryta drenażowego, który zapobiegać będzie gromadzeni się wilgoci w gruncie przy fundamentach, a także rozwojowi niepożądanej roślinności. W tym celu przy ścianach formujemy rowek głębokości 50cm i szerokości od 50 - 100cm, który napełniamy kolejno 2 - ma warstwami filtracyjnymi : najpierw dolną grubości 20 cm ze żwiru, a następnie wierzchnią z tłucznia kamiennego, otoczaków rzecznych itp.
Koryto jest chronione od strony ogrodowej przed zanieczyszczeniem ziemią i zarastaniem - krawężnikiem kamiennym lub betonowym. W gruntach wilgotnych należy dodatkowo założyć drenaż opaskowy na głębokości 1m poniżej terenu, służący do odprowadzania wód opadowych od ścian obiektu, a zwłaszcza podczas roztopów wiosennych. Tak wykonane koryto drenażowe przy domu (zwłaszcza drewnianym lub o ścianach z kamienia) przyjmuje jednocześnie funkcję kształtującą naturalne oddzielenie, jak również powiązanie między ogrodem a budynkiem

Izolacja przeciwwilgociowa - pozioma
W większości budynków występuje wcześniej czy też później zawilgocenie.
Powietrzno suche drewno lub pozostające w kontakcie z powietrzno suchymi materiałami nie ulegają zagrzybieniu, tapeta nie wybrzusza się, farba nie łuszczy się, nie pojawiają się zarodniki powodujące astmę i inne choroby układu oddechowego.
Zawilgocenie powyżej 22 % wilgotności względnej wymaga natychmiastowej interwencji, chociaż elementy drewniane nie będą sprawiać wrażenia wilgotnych. Drewno mokre jest widoczne dopiero przy 30 - 40 %. W związku z tym budynki powinny być systematycznie badane, 1 lub 2 razy w roku.
Na budynku lub na jego planie zaznaczamy rejony o jednakowym poziomie zawilgocenia, co wskaże nam punkt centralny. Znacznie trudniej jest ustalić powód zawilgocenia dolnych partii murów na parterze. Zwykle przypisuje się to podciąganiu kapilarnemu, chociaż nie zawsze jest to przyczyną. Zwilgocenie to może być spowodowane kondensacją, jako że ściany w dolnych partiach są zimniejsze.
Istnieją 4 główne źródła zawilgocenia :
· penetracja wody deszczowej
Boczne przenikanie deszczu poprzez mur może być spowodowane znaczna porowatością cegły lub uszkodzeniem obrzutki w postaci włoskowatych pęknięć. Zawilgocenie tego typu najczęściej pojawia się na południowych i południowo - zachodnich elewacjach.
· uszkodzenie rynien, wiszących rur spustowych
· uszkodzenie instalacji wodociągowej
Na ścianach wewnętrznych pojawiają się plamy wokół źródła wilgoci. Najczęstszym uszkodzeniem jest niedrożność rur opadowych w dolnym odcinku i podniesienie się poziomu wody deszczowej. W wielu budynkach rynny są umiejscowione zbyt nisko i mają mały spadek, mogą też być zapchane przez liście i mechanizmy należy je sprawdzać, zwłaszcza w okresie silnych
deszczów.

podciąganie kapilarne
Ten rodzaj zawilgocenia następuje wskutek podciągania wody z gruntu.
Gdy nie ma przegrody uszczelniającej, mokry obszar ciągnie się wzdłuż całej ściany do wysokości 50cm nad poziomem podłogi. Jeśli warstwa izolacyjna istnieje, plamy wilgoci pojawiają się w miejscach jej uszkodzenia lub zasypania ziemią z klombów albo tam, gdzie zbudowano na niej kamienie czy betonowe cokoły.

Bardzo istotną sprawą przy ustalaniu źródła zawilgocenia jest dokładne określenie rodzaju soli występujących na powierzchni ścian:
jeśli ściana jest wilgotna przez długi okres i woda paruje z jej powierzchni, wszystkie sole rozpuszczalne tam się gromadzą,
jeśli wilgoć pochodzi z wody deszczowej, która nie zawiera żadnych soli, jednym ich dostarczycielem są materiały budowlane. W takim przypadku zawartość soli jest mała i mają one charakterystyczny skład. Są to węglany, magnezy i chlorki,
jeśli źródłem jest przeciek z uszkodzonej sieci wodociągowej to zawartość soli i ich skład będzie zbliżony do tego co wyżej i zmienny w zależności od twardości wody,
jeśli jednak źródło wody znajduje się w glebie, często występują chlorki i azotany, co wystarcza do postawienia diagnozy o podciąganiu kapilarnym. Zawilgocenie, którego przyczyną jest podciąganie kapilarne, wykryte dzięki stwierdzeniu obecności soli pochodzących z gleby, można zwalczać przez usunięcie klombu dotykającego ściany lub osuszenie gruntu. Konieczne staje się również zdjęcie tynku z zaatakowanych obszarów i usunięcie nagromadzonych tam higroskopijnych soli. W przeciwnym wypadku ściana będzie w dalszym ciągu wilgotna, absorbując wodę z atmosfery. Zalecane jest położenie grubej warstwy wodoodpornego tynku, co zastępuje kosztowną przeciwwilgociową izolację.

Iniekcja krystaliczna („IK”)
Metoda dotyczy osuszania budynków, które uległy zawilgoceniu wskutek podciągania kapilarnego wód gruntowych. Warstwa izolacyjna tworzy się przez krystalizację nierozpuszczalnych w wodzie minerałów w porach i kapilarach materiału budowlanego. Przepona izolacyjna jest w praktyce wykonana w sposób możliwie prosty. W jednej linii równolegle do powierzchni podłogi w odstępach co 10-15 cm wierci się otwory. Do tych otworów zostaje wstrzyknięty roztwór wodny specjalnego rodzaju cementu portlandzkiego ze środkiem silikonowym.

Fundament obiektu podpiwniczonego, posadowionego na gruncie wilgotnym, o poziomie wody gruntowej znajdującej się okresowo powyżej dolnego poziomu ław fundamentowych

Budynek wymaga zastosowania izolacji w 3 fazach.
Po wykonaniu ławy fundamentowej.
Suche podłoże betonowe należy zagruntować metodą posmarowania rzadkim roztworem asfaltowym na zimno. Następnie należy wykonać izolację przeciwwodną - poziomą z 3 warstw papy asfaltowej, sklejonych i przyklejonych do zagruntowanego podłoża lepikiem asfaltowym na zimno.
Na tak wykonanej izolacji muruje się ścianę fundamentową z cegły do wysokości 30 cm ponad przyległy teren zwieńczony od góry warstwą wyrównawczą z zaprawy cementowej (1:3).
Po wykonaniu ściany murowanej fundamentu.
Zewnętrzną powierzchnię muru tynkuje się mocno zaprawą cementową (1:2) i zatrzeć na ostro. Po przesuszeniu tynku należy zagruntować ją rzadkim roztworem asfaltowym na zimno, metodą smarowania. Na zagruntowanym podłożu trzeba ułożyć izolację przeciwwodną - pionową z 3 warstw papy asfaltowej. Do ich przyklejenia i sklejenia używa się lepiku asfaltowego na zimno. Izolację ściany trzeba połączyć z pozostawionymi zakładami izolacji poziomej ławy fundamentowej.
Po wykonaniu izolacji pionowej - papowej ściany.
Z chwilą zagruntowania szlichty (faza II) układa się izolację przeciwwodną poziomą z 3 warstw papy asfaltowej - połączonej zakładami istniejącej izolacji pionowej - chroniąc je przed deszczem przez jej nakrycie. Po zakończeniu całej izolacji, na zewnątrz muru, muruje się ściankę ochronną z cegły ceramicznej pełnej na zaprawie cementowej (1:3) lub zabetonować w dodatkowo rozrobionym oszalowaniu. Do wykonania 1m2 izolacji przeciwwodnej poziomej 3 warstw papy asfaltowej są potrzebne :
rzadki roztwór asfaltowy do gruntowania na zimno - 0,50 kg
lepik asfaltowy stosowany na zimno - (2,20 + 1,76 + 1,87) = 5,83kg
z warstwy papy asfaltowej izolacyjnej na welonie z włókien szklanych odm. P 100/1200 - 2,30 m2
papa asfaltowa powlekana na welonie z włókien szklanych odm. W 100/1400 - 1,15 m2

26. Ścianki działowe- rodzaje, rozwiązania materiałowo konstrukcyjne.

Ściany działowe - przegrody wewnętrzne, zwykle o wysokości jednej kondygnacji - przenoszą wyłącznie ciężar własny oraz zawieszonych na nich sprzętów. Ich zadaniem jest jedynie odgradzanie pomieszczeń. Ściany działowe powinny być wznoszone już po wykonaniu konstrukcji nośnej domu. Nie można ich stawiać jednocześnie ze ścianami konstrukcyjnymi, ponieważ mogą powodować nieprzewidziane w projekcie rysy, pęknięcia albo uszkodzenia

Rodzaje ścianek działowych:

ceramiczne, betonowe lub żelbetowe, gipsowe, drewniane, stalowe

ścianki ceramiczne czyli murowe - z cegły pełnej grubość 6,5 cm, 12cm

- z cegły dziurawki 6,5cm, 12cm
- z cegły z kratówki 12cm
- z cegły szczelinówki 12cm

- inne pustaki

Ściany z cegieł i pustaków ceramicznych

Najczęściej mają grubość 6,5 cm lub 12 cm. Najlepiej wykonać je z cegły dziurawki lub pustaków, gdyż te z cegły pełnej znacznie obciążają strop. Po wymurowaniu zwykle się je tynkuje, chyba że są z cegły klinkierowej - wtedy często celowo pozostawia się je nieotynkowane. 

Cegły i pustaki ceramiczne układa się na zaprawie cementowo-wapiennej, rzadziej cementowej. Gdy ściana ma grubość 1/4 cegły (6,5 cm) i długość ponad 5 m, to powinno się ją zbroić prętami stalowymi o średnicy 6 mm.

Zbrojenie układa się co trzecią spoinę. Ściany grubości 1/2 cegły (12 cm) są bardzo ciężkie, więc trzeba je stawiać na żebrze lub podciągu. 

Zalety:

• dobra izolacyjność akustyczna,

• duża ognioodporność,

• duża wytrzymałość,

• duża odporność na uszkodzenia mechaniczne.

Wady:

• konieczność wykonywania prac mokrych przy wznoszeniu ścian (jest ich trochę mniej, gdy stosuje się pustaki łączone na wpust i wypust, ponieważ nie trzeba wykonywać spoin pionowych), duży ciężar w porównaniu z innymi materiałami,

• pracochłonność wykończenia.

Ściany z wyrobów wapienno-piaskowych (silikatów)

Do murowania ścian działowych najczęściej stosuje się bloczki i kształtki wapienno-piaskowe, rzadziej cegły. Bloczki i kształtki mają wymiary większe niż cegły. Produkuje się je jako pełne lub drążone. Niektóre bloczki mogą mieć boczne krawędzie z wyprofilowanym wpustem i wypustem. Cegły, bloczki i kształtki muruje się przeważnie na zaprawie cementowo-wapiennej. Dzięki temu, że elementy silikatowe produkowane są z dużą dokładnością, można je też murować na cienką spoinę z zaprawy klejowej. Ściany z elementów wapienno-piaskowych muruje się podobnie jak ściany z tradycyjnych cegieł, przestrzegając prawidłowego łączenia elementów. W kolejnych warstwach poziomych elementy powinny być przesunięte względem siebie nie mniej niż 0,4 wysokości elementu i nie mniej niż 40 mm.

Zalety:

• dobra izolacyjność akustyczna, dobra odporność ogniowa,

• duża wytrzymałość,

• dobra paroprzepuszczalność,

• możliwość pozostawienia bez tynku,

• duży wybór kolorów,

• odporność na grzyby i pleśnie.

Wady:

• duży ciężar, kruchość, przez co w transporcie materiały wymagają szczególnego zabezpieczenia.

Ściany betonowe - z betonów lekkich.

Do budowy ścian działowych zwykle używa się nie bloczków, lecz płytek grubości 11,5 cm. Płytki te układa się na zaprawie cementowo-wapiennej lub zaprawie klejowej. Trzeba pamiętać o przewiązywaniu kolejnych warstw oraz o tym, że ściany o rozpiętości większej niż 5 m wymagają zbrojenia prętami stalowymi. Jeśli stosuje się zaprawę klejową, to płytki muruje się na cienkie spoiny, czyli grubości 1-2 mm. Wymaga to szczególnej staranności wykonania. 

Zalety:

• stosunkowo duża wytrzymałość, łatwość obróbki elementów,

• odporność na działanie ognia,

• duża paroprzepuszczalność. 

Wady:

• duża nasiąkliwość związana z porowatością, kruchość, a ze względu na nią - konieczność ostrożnego transportu, załadunku i obróbki.

ŚCIANIKI DZIAŁOWE Z PŁYT GIPSOWO ŚCIENNYCH TYPU PRO-MONTA

Nowoczesne budownictwo powinno być energooszczędne, ekologiczne, komfortowe, a zarazem ekonomiczne i tanie. Pozytywne zmiany zachodzące ciągle na polskim rynku budowlanym widoczne są w postaci nowych technologii, materiałów oraz organizacji systemów budowania, które na stałe zadamawiają się na naszych budowach.

Zmiany te są inspirowane nie tylko względami ekonomicznymi budowy i kosztami późniejszej eksploatacji ale potrzebą godziwych warunków pracy, mieszkania
i wypoczynku oraz potrzebą swoistego komfortu czy nawet w pewnym względzie niezbyt kosztownego luksusu. Jest to szczególnie widoczne w zakresie podziału wewnętrznego pomieszczeń, aranżacji wnętrz i materiałów wykończeniowych.

Jednym z nowoczesnych materiałów wykończeniowych spełniających wymagania coraz bardziej wymagającego klienta i wyrafinowanego rynku budowlanego są naturalne, szybkosprawne spoiwa gipsowe oraz prefabrykaty gipsowe.
Pefabrykaty w postaci płyt gipsowych ściennych Pro-Monta, produkowane są na w pełni zmechanizowanych maszynach formierskich w Zakładach Przemysłu Gipsowego DOLINA NIDY. Surowcem do produkcji jest gips budowlany wyprażony z naturalnego, ekologicznie czystego kamienia gipsowego.

Główne zalety płyt gipsowych ściennych typu Pro-Monta to:

są wykonane w postaci wygodnych i estetycznych elementów w kształcie prostopadłościanu (rys. nr 1) z doskonałego, naturalnego surowca. naturalnego gipsu doświadczyli już budowniczowie piramid w starożytnym Egipcie.

Rys.1. Płyta Pro-Monta

Również współcześni chętnie korzystają z tego materiału, budując przy pomocy płyt ściennych ścianki działowe, estetycznie i szybko wykańczając mieszkania czy tworząc modne ostatnio aneksy kuchenne oraz aranżacje przeróżnych pomieszczeń użytkowych.

Pozwalają one na tworzenie krawędzi ścian o nieregularnej linii oraz nietypowych otworów okiennych ( w kształcie koła czy elipsy). Wystarczy tylko nakreślić wymagany kształt (np. fala) i zastosować typowa mechaniczną wyrzynarkę. Tego typu artystyczne zmiany odróżniające tworzoną ścianę od innych, trudno jest uzyskać z tradycyjnie stosowanych materiałów.

Do montażu nie potrzebujemy piasku, cementu, wapna lub betoniarki. Wystarczy tylko szpachelka, paca, elastyczne wiaderko i trochę kleju gipsowego P i koniecznie poziomica. Wydajność kleju wynosi ok. 2,5 kg na 1m2 ściany.

Budowa ścianki działowej jest niezmiernie szybka i pozwala zaoszczędzić dużo czasu. Na każdy 1m2 ścianki, zamiast 40 cegieł przypadają tylko 3 płyty Pro-Monta.

Ścianek działowych, wykonanych z tych płyt , w ogóle się nie tynkuje się z żadnej strony. Należy tylko zebrać nadmiar kleju ze spoin i cieniutko przeszpachlować powierzchnię.

Założenie instalacji elektrycznej nie stanowi żadnego problemu. Ręcznie lub bruzdownicą elektryczną frezujemy kanał, montujemy odpowiedni przewód i zaszpachlowujemy tym samym klejem gipsowym P.

W ciągu ośmiu godzin jeden pracownik może postawić nawet 20m2 ścianki działowej gotowej po kilkunastu godzinnym schnięciu do malowania , tapetowania, ułożenia płytek ceramicznych itp.,

Ścianki działowe z płyt gipsowych typu Pro-Monta są higieniczne - łatwe w eksploatacji, konserwacji i w utrzymaniu bieżącej czystości oraz nie ma fizycznych możliwości na zagnieżdżenie się w niej żadnych insektów, bakterii czy roztoczy co jest bardzo istotne przy projektowaniu i budowie szpitali, stołówek czy też akademików i hoteli.


Podstawowe parametry ścianek działowych to:
- zalecane wymiary ścianek: długość do 6,90 mb, a wysokość do 3,90 m, w przypadku przekroczenia ich należy
zastosować odpowiednie wzmocnienia,
- grubość 80 mm przy montażu pojedynczych płyt lub 220 mm przy budowie ścianki z podwójnych płyt z 60 mm
pustką powietrzną lub izolacją wełną mineralną pomiędzy płytami,
- masa 1 m2 ściany z pojedynczej płyty do - 75 kg,
- ilość płyt na 1 m2 ściany - 3 szt.,
- współczynnik przewodności cieplnej wynosi 0,4 W/mK,
- wskaźnik izolacyjności akustycznej właściwej RW=38 dB, z dodatkową izolacją płytami
z wełny mineralnej grubości 50 mm RW=49 dB, a dla ściany podwójnej RW=56 dB,
- odporność ogniowa 4 godziny /klasa odporności ogniowej F 4/ - niepalne
i nierozprzestrzeniające ognia.

Dysponując płytami gipsowymi ściennymi w kształcie prostopadłościanu z trapezowymi piórami i wypustami o minimalnej tolerancji wymiarów montaż odbywa się z dużą dokładnością niemalże na zasadzie klocków Lego, potrzebne jest tylko trochę wiedzy budowlanej i wyobraźni.



Rys.2.Ogólne wskazówki do budowy ścianki działowej;
1- taśma izolująco-tłumiąca
2- przycięta płyta przy suficie
3- narożnik aluminiowy
4- ościeżnica metalowa
5- otwory na kotwy, dyble
6- ocynkowana taśma stalowa

Montaż ścian działowych rozpoczynamy po wykonaniu głównych robót instalacyjnych, wbudowaniu stolarki okiennej oraz wykonaniu tynków gipsowych na ścianach nośnych i sufitach

Prace montażowe (rys. nr 2) rozpoczynamy od wyznaczenia przebiegu ścianki
działowej na podłożu, ścianach bocznych i suficie, a następnie skuwamy w tym miejscu tynk o szerokości 10 cm i ustawiamy oraz zabezpieczamy ościeżnice drzwiowe.
Następnie w miejscu przebiegu ścianki układamy na kleju gipsowym P pasek materiału izolująco-tłumiącego (filc, korek prasowany, papa) i przystępujemy do starannego ułożenia pierwszej warstwy płyt, ustawiając płyty dłuższym bokiem poziomo z wpustem w dół.
Po dopasowaniu i ewentualnym przycięciu płyt styki pokrywamy cienką warstwą przygotowanego zaczynu z kleju gipsowego P i starannie ustawiamy poszczególne płyty dobijając je gumowym młotkiem.
Następne warstwy układamy zgodnie z zasadą sztuki murarskiej, kontrolując poziomicą prawidłowość budowy ścianki. Pod sufitem płyty docinamy na odpowiednią wysokość zostawiając szczelinę ok. 10 mm, którą wypełniamy elastyczną przekładką izolacyjną i uzupełniamy klejem gipsowym P.
Przy budowie ścianki należy przestrzegać zasady umiarkowanego i równomiernego klejenia krawędzi płyt oraz mocnego nacisku i ślizgu wzdłużnego płytą dla rozprowadzenia spoiwa aż do jego wyciśnięcia ze spoin.
Ościeżnice metalowe lub drewniane powinny być dopasowane do grubości stosowanej płyty. Stolarkę drewnianą należy zamocować w ściance przy pomocy tzw. łapek, kotew lub kołków rozporowych.
Przewody instalacji elektrycznych montuje się w wyciętych bruzdach o głębokości do 15 mm i szerokości ok. 20 mm, a następnie szpachluje się zaczynem z kleju gipsowego P.
Wykończenie ścian działowych z płyt gipsowych ściennych typu Pro-Monta polega na wyrównaniu klejem P widocznych lub wyczuwalnych zagłębień, a następnie całą ściankę należy wygładzić zaczynem z kleju gipsowego P lub gipsu szpachlowego G, a po wyschnięciu scyklinować i przeszlifować drobnoziarnistym papierem ściernym. Powierzchnia ścian powinna być równa i gładka, a spoiny między płytami niewyczuwalne.
Ścianki mogą być malowane farbami klejowymi, emulsyjnymi lub olejnymi, a także tapetowane czy okładane płytkami ściennymi ceramicznymi. Powierzchnie ścian na których mają być montowane płytki trzeba tylko oczyścić i zagruntować środkiem gruntującym np. ATLAS UNI-GRUNT lub innym posiadającym aprobatę ITB.

Ścianki z płyt gipsowo kartonowych

Ściany działowe wykonuje się mocując płyty gipsowo-kartonowe przy pomocy wkrętów do szkieletowej konstrukcji wykonanej z systemowych profili stalowych ocynkowanych. W celu poprawienia izolacyjności akustycznej ścian wypełniamy wełną mineralną przestrzeń znajdującą się wewnątrz profili.

Ścianki działowe z płyt gipsowo - kartonowych są od paru lat w naszym kraju bardzo powszechnie wykorzystywane do podziału przestrzeni na pomieszczenia. Ich główne zalety to: lekkość, a więc możliwość ustawienia w dowolnym miejscu na stropie, idealna gładkość powierzchni wykończonej ścianki działowej, łatwość i szybkość montażu rusztu nośnego i płyt gipsowych, możliwość wykonania dowolnej grubości ścianki dla zapewnienia żądanej izolacyjności akustycznej pomiędzy przedzielanymi pomieszczeniami, dowolność kształtowania łuków i uskoków w ściankach, łatwość prowadzenia instalacji w przestrzeni ścianki - bez przekuć. Z uwagi na różniorodność zastosowań produkowane są płyty gipsowo kartonowe zwykłe, wodochronne, ogniochronne, gipsowo - włóknowe. Płyty zwykłe mają karton zewnętrzny w kolorze szarym, płyty wodochronne z jednej strony mają karton w kolorze zielonym, a płyty ogniochronne możemy poznać po czerwonym kolorze kartonu. Zielone płyty są dodatkowo impregnowane i stosujemy je w pomieszczeniach o podwyższonej wilgotności. Konstrukcję ścianek stanowi ruszt drewniany lub ruszt z profili stalowych o rozstawie 40-60cm. Jeżeli stosujemy ruszt drewniany to drewno powinno być dobrze przesuszone. Słupki rusztu drewnianego powinny mieć przekrój 6x6cm albo 6x8cm natomiast łaty 4x6cm do 4x8cm. Metalową konstrukcję rusztu wykonujemy z zimnogiętych profili stalowych typu C i U. Poziome elementy rusztu wykonuje się z profili typu U przykręconych do podłogi i do sufitu za pomocą kołków rozporowych. Słupki wykonujemy z profili typu C łączonych z profilami typu U przy pomocy blachowkrętów. Profile zrobione są z blachy o gr.0,6mm bardzo łatwo się je ucina, formuje i skręca. Między elementami rusztu układa się izolację akustyczną najczęściej z wełny mineralnej lub szklanej. Jeżeli ścianka jest również przegrodą zewnętrzną, na przykład na poddaszu to zwiększamy grubość izolacji a dodatkowo kładziemy od wewnątrz warstwą folii paroizolacyjnej. Płyty gipsowo - kartonowe produkuje się o grubościach 0,9cm, 1,25cm, 1,5cm, 2cm, 2,5cm. W celu zwiększenia odporności ogniowej ścianek często stosujemy po każdej stronie 2 warstwy płyt gipsowych ogniochronnych. Przy 10cm wełny mineralnej taka ścianka ma godzinną odporność ogniową. Płyty gipsowe mają długość od 200 do 375cm a szerokiość 120 lub 125cm w zależności od producenta. Należy pamiętać, że połączenia ścianki działowej ze ścianą nośną lub słupami drewnianymi wypełnia się masą akrylową w celu uniknięcia spękań na połączeniach.

Ścianki działowe drewniane

Ścianki o różnej konstrukcji

- ściany z desek układane warstwami

- ściany o konstrukcji szkieletowej

27. Tynki - wymagania i klasyfikacje.

Tynk - warstwa z zaprawy lub gipsu pokrywająca powierzchnie ścian, sufitów, kolumn, filarów itp. wewnątrz i na zewnątrz budynku. Zadaniem jej jest zabezpieczenie powierzchni przed działaniem czynników atmosferycznych (w przypadku tynków zewnętrznych), ochrona przed działaniem czynników wewnątrz pomieszczeń (np. para wodna), ogniem (elementy drewniane) oraz nadanie estetycznego wyglądu elementom budynku. Tynk stosuje się również jako warstwę podkładową pod elementy wymagające gładkiego podłoża (płyty styropianowe, płytki ceramiczne) - powszechnie stosuje się wówczas tynk cementowy, cementowo-wapienny lub gipsowy.

Tradycyjne tynki wykonuje się jako jednowarstwowe (surowe, tylko zgrubsza wyrównane, pomieszczenia gospodarcze, piwnice itp.:), dwu- lub trójwarstwowe. Ze względu na miejsce zastosowania tynki można podzielić na zewnętrzne i wewnętrzne; ze względu na jakość i technikę wykonania widocznej powierzchni: tynki zwykłe, szlachetne, tynki z zapraw plastycznych, tynki specjalne; sposób wykonania: tynki wykonywane ręcznie lub mechanicznie; rodzaj użytego materiału: tynki cementowe, cementowo - wapienne, wapienne, gipsowe.

Klasyfikacja tynków.

Ze względu na miejsce

-wewnętrzne

-na powierzchniach poziomych (sufity)

-zewnętrzne

-na powierzchniach poziomych ( ściany)

Z uwagi na materiał stosowany do wykonania tynku

-wapienne

-cementowo-wapienne

-cementowe

-gipsowe

monolityczne, prefabrykowane

-gliniane

-cementowo-gliniane

Ze względu na ilość warstw

-1 warstwowe obrzut 5-7mm

-2 warstwowe obrzut, narzut

-3 warstwowe obrzut, narzut-warstwa podkładowa gładź-warstwa wykończeniowa

Podział ze względu na rodzaje

-tradycyjne

-pocienione tynki z wyprawy tynkarskiej grubość 1-3

Tynki wykonujemy metodą lekką lub mokrą zwane na budowie „pucem”

Pocienione tynki z wyprawy tynkarskiej dzielimy na:

Mineralne i żywiczne(akrylowe, silikatowe)

Należy pamiętać aby odpowiednio przygotować podłoże pod tynk

Przed wykonaniem tynku na ścianie murowanej należy ją nawilżyć, przez co zwiększymy przyczepność ( ścianę należy 3x zruszać wodą (drobnym deszczem), później odczekać aż utworzy się powłoka wodna i następnie nakładamy tynk.

Przy wymianie tynku należy najpierw dokładnie usunąć starą warstwę najlepiej szczotką. Następnie skropić odczekać i układać nową warstwę tynku lub tynk właściwy.

Przy wymianie fragmentu tynku należy odpowiednio przygotować krawędzie starego tynku tak aby po wypełnieniu nie pozostał ślad.

28. Zasady przygotowania podłoża po tynki.

Najczęściej popełniane błędy podczas prac tynkarskich należy podzielić na trzy grupy, w zależności od etapu wykonania. Na błędy powstałe na etapie przygotowania podłoża pod tynk. Na błędy powstałe podczas układanie tynków oraz podczas pielęgnacji świeżo położonych tynków.

Przygotowanie podłoża

Dopuszczalna resztkowa wilgotność podłoża tynkarskiego nie powinna przekraczać 3%. Pomiaru wilgotności resztkowej dokonuje się urządzeniem CM. Dopuszczalna temperatura podłoża nie powinna być niższa niż +5 st.C. Temperaturę podłoża można zmierzyć termometrem laserowym. Dopuszczalna temperatura pomieszczenia, w którym rozpoczyna się prace tynkarskie nie powinna być niższa niż +5 st. C, w czasie całego procesu nakładania tynku i dojrzewania tynku.

Przed przystąpieniem do wykonania prac tynkarskich należy koniecznie pamiętać o odpowiednim przygotowaniu podłoża pod tynk - o konieczności zastosowania odpowiednich gruntowników:

  - na podłoże betonowe - stosujemy gruntownik (najlepiej - polecany przez producenta tynku) zapewniający nam odpowiednią przyczepność tynku. Nanosi się go pędzlem lub metodą natryskową;

  - na podłoże z betonu komórkowego (np. Ytong, Hebel) również konieczne jest zastosowanie właściwego środka gruntującego;

  - podłoże ceramiczne - w przypadku bardzo chłonnego podłoża oraz dla zapewnienia równomiernego (ceramika i spoiny między ceramiką) schnięcia i dojrzewania tynku można zastosować polecany przez producenta tynku środek gruntujący ( z reguły w najrzadszym rozcieńczeniu);

  - obszary graniczne o różnym podłożu, przejścia podłoża betonowego w ceramiczne (granice pomiędzy betonem a cegłą) - konieczne jest zastosowanie wzmocnienia podłoża odpowiednią siatką na szerokości około 10 cm z każdej strony granicy podłoża;

  - podłoże stare, zmurszały, sypiący się tynk - należy zbić młotkiem i zagruntować potem środkiem polecanym przez producenta tynków;

  - przed przystąpieniem do tynkowania stropów betonowych - bardzo ważne i konieczne jest usunięcie resztek oleju szalunkowego z powierzchni betonu.

 

Wykonanie - układanie tynków

Nie należy nakładać tynku w zbyt cienkich warstwach - minimalna dopuszczalna warstwa tynku gipsowego nie może być cieńsza niż 8 mm, a w przypadku tynku ręcznego warstwa minimalna może mieć grubość 5 mm;. Maksymalna grubość naniesionego tynku na stropach nie może przekraczać 15 mm a maksymalna grubość tynku nakładanego w jednej warstwie nie może przekroczyć 25 mm. Tynk układany zarówno na ścianie, jak i na stropie musi posiadać odpowiednią konsystencję - zapewniającą natychmiastową przyczepność materiału do podłoża i odpowiednią, dalszą obróbkę. W czasie układania tynków nie dopuszczać do intensywnego przewietrzania, ani do występowania przeciągów. W zasadzie nie należy nakładać tynku dwuwarstwowo, jeśli jest konieczność pogrubienia to zawsze należy sią starać nakładać materiał na zasadzie "mokry na mokry". Jeśli materiał, ułożony tynk, wysechł już i występuje konieczność ułożenia drugiej warstwy - wtedy konieczne jest zagruntowanie suchego podłoża odpowiednim środkiem gruntującym. W czasie wykonywania prac tynkarskich nie należy używać nagrzewnic gazowych, tylko elektryczne.

 

Pielęgnacja i konserwacja powierzchni tynkarskich

W czasie wysychania i dojrzewania ułożonego tynku gipsowego należy zapewnić odpowiednią, swobodną cyrkulację powietrza. W pomieszczeniach wytynkowanych należy zapewnić temperaturę powyżej 5 st. C. Po wyschnięciu tynku, przynajmniej po 14 dniach (w zależności od warunków pogodowych) można powierzchnię tynku poddać dalszej obróbce: malować, tapetować, okładać różnymi okładzinami ceramicznymi, kamiennymi, itp. Zawsze jednak należy pamiętać, że powierzchnia tynku powinna być zagruntowana odpowiednim środkiem (najlepiej - polecanym przez producenta tynku) przed przystąpieniem do dalszej obróbki. 

 

Na podłożach niestabilnych i nie zapewniających odpowiedniej przyczepności dla tynku należy zastosować nośniki tynku, mocowane do podłoża. Na rynku występują one w postaci siatek nierdzewnych lub ocynkowanych z przeplotami z tektury lub wkładkami z elementów ceramicznych lub w formie ponacinanej blachy, która po rozciągnięciu tworzy siatkę. Na stabilnych, ale gładkich podłożach należy zastosować środki zwiększające przyczepność nakładanych tynków do podłoża. Na podłożach o dużej i zmiennej chłonności należy użyć środki zmniejszające i wyrównujące chłonność podłoża. Rodzaj takich środków zależy od rodzaju tynku: inne są dla tynków cementowo-wapiennych, inne - dla gipsowych.

29. Zasady wykonania tynków zwykłych i szlachetnych.

Zasady wykonywania tynków zwykłych w zależności od rodzaju zaprawy

Tynki gipsowe
Wykonywane są z zapraw na bazie gipsu budowlanego lub gipsu tynkarskiego (zawierającego dodatkowo drobne wypełniacze i modyfikatory). Tynki gipsowe umożliwiają otrzymanie bardzo równej i gładkiej powierzchni. Stwarzają w pomieszczeniach mieszkalnych korzystny mikroklimat, dzięki zdolności regulacji wilgotności powietrza. Charakteryzują się krótkim czasem schnięcia, małą higroskopijnością, niewielkim oporem dyfuzyjnym pary wodnej, dobrą izolacyjnością cieplną, wysoką odpornością ogniową. Są jednak mało odporne na wilgoć i dlatego stosowane są wyłącznie wewnątrz budynków. Przy zawilgoceniu wykazują znaczny spadek wytrzymałości i odkształcenia. Są mało odporne na uderzenia i powodują korozję niezabezpieczonych elementów stalowych. Mogą wykazywać nadmiernie duże pęcznienie w początkowym okresie wiązania i twardnienia, co może mieć wpływ na zmniejszenie przyczepności do podłoża. Wymagają najczęściej stosowania skutecznych środków gruntujących na powierzchniach kontaktu z tworzywami zawierającymi cement, z uwagi na możliwość tworzenia się pęczniejących kryształów etryngitu.

Tynki wapienne
Nazwą tą określa się tradycyjnie tynki wykonywane z zapraw na bazie wapna powietrznego (ciasta wapiennego, wapna hydratyzowanego lub wapna palonego mielonego). Tynki wapienne wykazują zdolność absorpcji wilgoci, zapewniając korzystny dla mieszkańców mikroklimat wnętrz. Charakteryzują się także dużą paroprzepuszczalnością. Są jednak stosunkowo mało odporne na uderzenia i zarysowania ze względu na niewielką wytrzymałość zapraw wapiennych na ściskanie. Tynki wapienne stosuje się jako wyprawy wewnętrzne. Ich stosowanie na zewnątrz budynków, bez dodatków i domieszek podnoszących odporność na wpływy atmosferyczne, jest niezalecane.

Tynki gipsowo-wapienne i wapienno-gipsowe
Tynki te łączą zalety obu rodzajów spoiw. Dodatek wapna do zaprawy gipsowej redukuje zmiany objętości gipsu przy zmianach wilgotności, zmniejsza rdzewienie niezabezpieczonych antykorozyjnie elementów stalowych, polepsza urabialność i wpływa na opóźnienie wiązania zaprawy. Tynki wapienno-gipsowe mają ładniejszy wygląd, a także większą wytrzymałość mechaniczną w stosunku do tynków wapiennych. Tynki gipsowo-wapienne i wapienno-gipsowe jako zawierające gips nadają się do stosowania wyłącznie wewnątrz budynków.

Tynki cementowo-wapienne
Tynki tego rodzaju są odporne na działanie wilgoci i wód opadowych oraz charakteryzuje je dobra wytrzymałość mechaniczna. Są łatwe do zacierania. Nie są jednak tak paroprzepuszczalne jak tynki gipsowe, wapienne czy gliniane. Stosowane są jako tynki zewnętrzne oraz wewnętrzne w pomieszczeniach wymagających wypraw mocniejszych i odpornych na uderzenia, np. w magazynach, warsztatach, sklepach. Zaprawy cementowo-wapienne stosuje się także jako narzut wewnętrznych tynków wapiennych w pomieszczeniach mieszkalnych na ścianach i sufitach betonowych lub ze starej cegły.

Tynki cementowe
Tynki te stosowane są w miejscach, gdzie wymagana jest od wyprawy duża wytrzymałość, zwartość i szczelność - np. poniżej poziomu terenu jako warstwa wyrównawcza pod hydroizolacje, w obszarze cokołu budynku, czy też w pomieszczeniach mokrych (kuchniach przemysłowych, łaźniach itp.), w garażach podziemnych, ustępach. Zaprawa cementowa stanowić może obrzutkę pod niektóre tynki cementowo-wapienne. Tynki cementowe słabo przepuszczają parę wodną, są ponadto trudno urabialne i charakteryzują się dużym skurczem.

Tynki cementowo-gliniane
Zaprawy cementowo-gliniane charakteryzują się większą wodoszczelnością i odpornością na działanie słabych kwasów niż zaprawy cementowe. Posiadają dobrą urabialność, a ich twardnienie przebiega znacznie szybciej niż zapraw cementowo-wapiennych, a także cementowych. Tynki cementowo-gliniane mogą być stosowane zamiast wewnętrznych i zewnętrznych tynków z zapraw cementowo-wapiennych.

Tynki gliniane, gliniano-wapienne i gliniano-gipsowe
Tynki te zdobywają ponownie coraz większą popularność dzięki rozpoczęciu ich produkcji w postaci suchych mieszanek tynkarskich. Warto zatem poświęcić im nieco więcej uwagi. Główną zaletą tynków glinianych jest korzystny wpływ na mikroklimat pomieszczeń. Spowodowane jest to przede wszystkim zdolnością wypraw glinianych do wchłaniania wilgoci z powietrza i późniejszego jej oddawania, zdolnością wiązania kurzu, nieprzyjemnych zapachów oraz szkodliwych substancji zawartych w powietrzu wewnętrznym, np. dymu tytoniowego. Tynki gliniane powodują podniesienie komfortu cieplnego pomieszczeń dzięki zdolności akumulacji i wypromieniowywania ciepła. Z tego też względu są one szczególnie przydatne do stosowania w przypadku instalacji ogrzewania ściennego, także wysokotemperaturowego. Wyprawy gliniane są ponadto dobrym materiałem dźwiękochłonnym. Ze względu na niską wilgotność równowagową gliny wyprawy gliniane w kontakcie z drewnem wykazują w stosunku do niego własności ochronne, utrzymując drewno w stanie suchym. Tynki gliniane mogą być stosowane jako wyprawy jedno- lub dwuwarstwowe wewnątrz budynków. W celu zwiększenia wytrzymałości na ściskanie oraz odporności na zawilgocenie dodaje się niekiedy do zaprawy glinianej niewielkie ilości ciasta wapiennego lub wapna hydratyzowanego. Stosowany czasem dodatek kazeiny, spełniający taką samą rolę jak inne źródła białka spotykane w dawnych recepturach (np. białka kurze, krew), zwiększa odporność tynku glinianego na wietrzenie i ogranicza skurcz. Wynika to z działania białka jako środka smarnego pomiędzy płytkami minerałów ilastych, co prowadzi do zmniejszenia zapotrzebowania wody zarobowej i w konsekwencji do mniejszego skurczu podczas wysychania wyprawy. W celu zwiększenia odporności udarowej oraz wytrzymałości na rozciąganie stosuje się do zaprawy glinianej także różnego rodzaju dodatki pochodzenia roślinnego, np. włókna roślinne (konopne, paździerze lniane), słomę jęczmienną itp. Stosowanie zapraw glinianych na zewnątrz budynków wymaga wprowadzenia dodatków zwiększających własności hydrofobowe i odporność na wpływy atmosferyczne. Szczególnie przydatny, sprawdzony w wielowiekowej praktyce, jest dodatek nawozu krowiego w ilości 10?15% objętości masy tynkarskiej. Związane jest to z zawartością związków azotowych oraz włókien roślinnych. Współcześnie częściej jednak stosuje się dodatek do masy tynkarskiej kleju kazeinowo-wa- piennego (przygotowywanego z chudego twarogu i ciasta wapiennego), tworzącego odporny na wpływy atmosferyczne związek białka z wapnem. Wybrane cechy fizyczne najczęściej stosowanych tynków zwykłych podano w tabeli 5.

Zakres stosowania tynków zwykłych w zależności od kategorii tynku

Tynki surowe
Jako wyprawy wewnętrzne stosowane są na strychach, w piwnicach i w budynkach gospodarczych. Jako wyprawy zewnętrzne stosowane są na ścianach budynków gospodarczych. Odpowiednio wyrównane stanowić mogą podłoże pod powłokowe izolacje wodochronne. Tynki rapowane układane bez prześwitów podłoża stosowane bywają niekiedy na cokołach budynków mieszkalnych.
Tynki pospolite
Jako tynki wewnętrzne kat. II stosowane są w przeciętnie wykończonych wnętrzach budynków - w korytarzach, klatkach schodowych, pomieszczeniach gospodarczych, magazynowych. Jako tynki zewnętrzne kat. II stosowane są na przeciętnie wykończonych elewacjach. Jako tynki wewnętrzne kat. III należą do jednych z najbardziej rozpowszechnionych wypraw stosowanych w budownictwie mieszkaniowym, użyteczności publicznej i przemysłowym.
Tynki doborowe
Stosowane są w starannie wykończonych wnętrzach i na elewacjach budynków. Tynki filcowane stosuje się w wykwintnie wykończonych pomieszczeniach mieszkalnych i reprezentacyjnych.
Tynki wypalane
Stosowane są w pomieszczeniach, w których wymagana jest gładka, wodoszczelna powierzchnia ścian, np. w pralniach, sanitariatach, pomieszczeniach przemysłowych.

Wymagane cechy tynku w zależności od powłoki lub okładziny zewnętrznej
Powierzchnia tynku może pozostać odsłonięta lub może być pokryta powłoką malarską, tapetami, płytkami ceramicznymi lub innymi materiałami okładzinowymi. Tynki jako podłoża pod powłoki i okładziny muszą spełniać określone wymagania w zależności od stosowanego materiału pokrywającego. Wymagania te dotyczą grubości, gładkości i równości, rodzaju zaprawy, ilości warstw, wytrzymałości mechanicznej, a także wilgotności czy też stopnia karbonizacji tynku. Podstawowe zalecenia dotyczące okładzin z płytek ceramicznych i tapet podano poniżej.
W przypadku wypraw stanowiących podłoże pod okładziny z płytek ceramicznych zaleca się stosowanie tynków jednowarstwowych o grubości co najmniej 1 cm. Mogą to być tynki cementowo-wapienne lub zawierające gips. Powierzchnia tynków nie może być gładko zatarta ani filcowana. Wyprawy już wygładzone należy przed mocowaniem płytek zmatowić i oczyścić z powstałego pyłu. Zaleca się, aby wytrzymałość tynku na ściskanie wynosiła co najmniej 2,0 MPa, a w przypadku stosowania płytek ciężkich co najmniej 2,5 MPa.
Jeśli tynk ma stanowić podłoże pod tapety, to stopień równości i gładkości jego powierzchni powinien odpowiadać wymaganiom określonym dla tynków IV kategorii. W przypadku stosowania tapet ciężkich, mogących wywoływać naprężenia w tynku, zaleca się, aby wytrzymałość zaprawy tynkarskiej na ściskanie wynosiła co najmniej 2,0 MPa.
Warunkiem przystąpienia do prac okładzinowych jest oprócz właściwych warunków termicznych odpowiednia wilgotność tynku i stopień jego dojrzałości.

Tynki szlachetne:

• Sztablatura - tynk wapienno gipsowy naniesiony na podstawowy tynk trzywarstwowy o całkowicie gładkiej powierzchni,

• Stiuk - imitacja marmuru polerowanego,

• Sztukateria - gotowe odlewy dekoracyjne,

• Sgraffito - wielowastwowy i wielobarwny; ułożenie kilku rózno barwnych warstw zaprawy i wyskrobanie różnych wzorów.

30. Podłogi i posadzki - wymagania, klasyfikacje, zasady konstruowania.

2

---