Hormony:a)dokrewne-ich wydzielina dostaje sie do płynów ustrojowych(wpierw do płynu tkankowego potem do krwi i limfy)b) tkankowe-grópy komórek wydzielniczych umiejscowionych w obrębie tkanek różnych narządów wew.np.komórki dokrewne błony śluzowej żąłądka wydzielają hormon-gastryna(pobudza wydzielanie kwasu solnego):prostaglandyny-np.w płucach,wątrobie, naczyniach krwionośnych,przewodzie pokarmowym.Część współdziała z innymi hormonami,niektóre zwiększają lokalne cisnienie krwi,np.prostaglandyna wywołująca skurcze porodowe macicy.Powstają w tkankach wskutek pobudzenia nerwowego,działania hormonów i wielu leków.c)neurohormony-wytwarzane przez tkankę nerwową.Funkcje:regulują intensywność i kierunki procesów już zachodzących;wpływ.na tępo syntezy enzymów i innych białek;zmieniają aktywność już działających enzymów;Rytm Hormonalny-stęzenia hormonów wykazują naturalne okresowe zmiany oparte na cyklu24h.Zienia się tez w czasie zycia osobniczego,np.w czasie pokwitania gonadotropiny są wydzielane w dużych ilościach,a ich stężenie osiąga max w godz.nocnych,gdy u osób dojrzałych płciowo są wydzielane pulsacyjnie przez cała dobę.Tabela:Podwzgórze-Wazopresyna(zapobiega odwodnieniu organizmu,zmniejsza ilość wody w moczu)-moczówka prosta;Oksytocyna(pobudzanie skurczów mięśni gładkich macicy i wydzielanie mleka);Hamujące i pobudzające przysadke.2.Przysadka mózgowa-Hormon wzrostu(pobudzanie wzrostu,regul.metabolizmu)-u dzieci karłowatość-u dzieci gigantyzm,u dorosłych akromegalia;HormonyTropowe(pobudzanie czynności:tarczycy,koryNadnerczy,gonad)-odpowiedznio podobne do niedoczynności :tarczycy,kory nadnerczy,gonad-odpowiednio podobne do nadczynności:tarczycy,kory nadnerczy,gonad.3.Szyszynka-Melatonina(regulująca dojrzewania biologicznego,sen.4.Tarczyca-Tyroksyna(zaw.jad)(wzrost tępa metabolizmu)-u dorosłych wole i obrzęki-uczucie gorąca i nadmierne pocenie się,chorobaBasedowa;Kalcytonina(gospodarka wapniowa)5.Przytarczyce-Parathormon (gospodarka wapniowa)-niski poziom wapnia we krwi,nadmierna pobudliwość nerwowa-wysoki poziom wapnia we krwi,łamliwość kości.6.Trzustka a)komórkiα-Glukagon(podwyż.poziomu cukru we krwi);b)Komórkiβ-Insulina(obniż.poziomu cukru we krwi)-cukrzyca typuI-niedobór cukru we krwi.7.Nadnercza-a)Kora-Kortykoidy(regulacja gospodarki wapnia,potasu,gospod.wodnej,regulacja metabolizm.związków organicznych)-obniżenie odporności;b)Rdzeń-Adrenalina noradrenalina( podwyż.ciśnienia krwi,tempa metabolizmu,stęzenia cukru we krwi.8.Jadra-Androgeny(rozwój drugorzęd.cech płciowych,poped płciowy)-wysoki głos,brak owłosienia twarzy,niemęska budowa ciała,zaburzenia płodności.9.Jajniki-Estrogeny(rozwój cech płciowych,popęd płciowy,regul.cykli męstruac.)-męska budowa ciała,zaburzenia popędu płciowego,płodności;Progesteron(podtrzymywanie ciąży).
F.układu nerwowego-odbieranie bodżców przez narządy odbiorcze(receptory) ze środowiska zew.i wew.oraz ich przewodzenie do narządów wykonaw.którymi są mięśnie i gróczoły.Regulacja i koordynacja czynności narządów wew.Układ nerwowy zbudow.jest z komórek nerwowych-to podstawowa jednostka funkcjonalna ukł.nerwowego.Synapsa-wyspecjaliz.połączenie w którym zakończenie aksonu kontaktuje się z inna komórką ktorej przekazuje pobudzenie.W tym miejscu następuje zmiana sposobu przekazywania inf.z elektrycznej na chem. Za pomocą przekażników chem.np.acetylocholiny.Neurony:czuciowe-przewodzą impulsy nerwowe od receptorów do ośrodkowego ukł.nerwowego.Ruchowe-przew.impulsy z ośro.ukł.nerwowego do narządów wykonaw.Pośredniczące-wyst.między neuronami czuciowymi i ruchowymi.Właściwości:pobudliwość,przewodnictwo impulsów.Przewodzenie impulsów: niepobudzona kom.nerwowa wykazuje tzw.potencjał spoczynkowy.Wew.pow.błony naładowana jest ujemnie a zew.+.Taki stan nazyw .polaryzacją i jest on utrzymywany dzieki działalności pompy sodowo-potasowej.2.przy pobudzeniu następuje miejscowa depolaryz. błony,tzn.jony soduNa dostają się do wnętrza włókna,a potasu nazewnątrz.Dochodzi do zmiany biegunowości.3.Nadmiar ładunków+ we wnętrzu pow.powstanie potencjału czynnościowego błony neuronu.Wywołuje on depolaryz.sasiednich fragmentów prowadząc do przemieszczenia impulsu.4.Repolaryzacja prowadzi do przywró.stanu spoczynkowego.Układ nerwowy:1.Ośrodkowy:mózgowie(mózg, mózdzek,rdzeń przedłuż.)rdzeńKręgowy.2.Obwodowy:nerwy czaszkowe(12par),nerwy rdzeniowe(31par).Podział czynnościowy: Somatyczny(zapewnia odbiór bodzców docierających do organizmu ze środ.zew.;reguluje stan napięcia i pracę mięśni szkieletowych) Autonomiczny(odbiera bodzce z wnetrza ciała;odpowiedziałny za stałośc środowiska wew.organizmu.
Odruch-automatyczna reakcja narządu wykonawczego na bodziec zew.lub wew.zachodząca przy udziale ośrodkowego ukł.nerwowego (bez udz.kory mózg.)Łuk odruchowy-droga od receptora do narzadu wykonaw.Składa się z:receptora,drogi nerwowej dosrodkowej, osrodka nerwowego,drogi nerwowej odśrodkowej,efektora.Odruchy dzielimy:Bezwarunkowe-wrodzone;odbywają się za pośredn. ośrodków rdzenia kręgowego i podkorowych części mózgu.np.odruch kolanowy,żrenicy,kaszlu.2.Warunkowe-wyuczone;w ich powst. zasadnicza role odgrywa kora mózgowa.np.unik boksera.Mózg-a)Otoczony jest3oponami:1.twarda-najb.zew.,włóknista, stanowiąca tez okostną czaszki.2.pajęczynówka-pośrednia,odzielona od opony miekkiej przestrzenią która wypełnia płyn mózgowo-rdzeniowy.3. Opona miekka-najb.wew.przylegająca bezposrednio do mózgu,silnie unaczyniona.b)Bruzda boczna i środkowa dzielą każdą z półkul na:płat czołowy,ciemieniowy,potyl.,skroniowy.4.Ośrodki korowe:Kojarzenia(ruchowe,pisania,ruchowy mowy)w płacie czołowym; Czuciowe(odbierajace wrazenie dotyku,ciepła,chłodu)w pł.ciemien.;Słuchu,mowy,słuchowy mowy w pł.skroniowym;Wzroku w pł. potyl.Przekruj czołowy:warstwa zew.-kora zbudowana z ciał komór.nerwowych;warstwa wew.-podkorowa,zbudowana ze śćiśle przylegających do siebie włókien nerwowych.Móżdzek-składa się z2półkul.Funkcje:reguluje utrzymanie równowagi i pionowej postawy ciała,utrzymuje napięcie mięśniowe,koordynuje ruch mięśni.Rdzeń przedłuz.-przez niego przebiegaja wszystkie impulsy,które ida z mózgu do rdzenia kręg.i odwrotnie;do czynności odruchowych kontrolow.przez rdzeń przedł.należą:odruch ssania,żucia, połykania,kichania,kaszlu,pot;najważ.ośrodki w rdzeniu:oddechowy,naczyniowy,czynności serca,wymiotny,regulacji przem.materi. RdzeńKręgowy-w kanale kręgowym,odchodza od niego nerwy rdzeniowe(31par),otoczony jest3oponami,zbudowany z istoty szarej i otaczającej ją istoty białej;uczestniczy w tzw.odruchach rdzeniowych.