Fałd - to ciągła deformacja tektoniczna polegająca na wygięciu plastycznym warstw skalnych bez przerwania ich ciągłości, powstała na skutek fałdowania.
Prosty, normalny, symetryczny fałd należy do rzadkości.
Fałd składa się z dwu zasadniczych części: części wypukłej (antykliny) i części wklęsłej (synkliny,łęku). Części pośrednie pomiędzy łękiem a siodłem nazywają się skrzydłami fałdu.
Antyklina posiada w swoim jądrze utwory starsze, natomiast synklina posiada w swoim jądrze utwory młodsze. Wewnętrzna część fałdu to jądro fałdu.
Elementy fałdu
przegub - odcinek warstwy fałdowanej, w obrębie którego zachodzi najszybsze wygięcie
oś fałdu - prosta, przez której przemieszczenie w przestrzeni może być utworzona powierzchnia fałdu
kąt nachylenia - kąt między osią fałdu a płaszczyzną poziomą
powierzchnia osiowa fałdu - powierzchnia łącząca osie fałdu
Wielkość fałdów
Fałdy mają najrozmaitszą wielkość. Największe, wielokilometrowe fałdy wyznacza się na podstawiemapy geologicznej. Kilkusetmetrowe fałdy można obserwować w wysokich górach, na zdjęciach lotniczych. Fałdy kilkudziesięciometrowe widać w naturalnych lub sztucznych odsłonięciach, np wkamieniołomach. W skali próbki możemy oglądać fałdy i fałdki kilku-kilkunastocentymetrowe, do milimetrowych. W płytce cienkiej obserwowanej pod mikroskopem opisywane są mikrofałdy wielkości ułamka milimetra.
Klasyfikacje fałdów
Klasyfikacja geometryczno-kinematyczna
Uwzględnia położenie skrzydeł względem powierzchni osiowej:
fałdy stojące - fałdy zbudowane normalnie i symetrycznie o skrzydłach zapadających się pod prawie takim samym kątem w przeciwnych kierunkach na zewnątrz. Fałdy stojące są niesymetryczne, gdy kąty upadu skrzydeł są różne.
fałdy pochylone - fałdy o jednokierunkowym upadzie obu skrzydeł pod kątem 90-60°.
fałdy obalone - fałdy o jednokierunkowym upadzie obu skrzydeł pod kątem 60-30°.
fałdy leżące - fałdy przy upadzie skrzydeł mniejszym niż 30°.
fałdy przewalone
Klasyfikacja ze względu na symetrię fałdu
symetryczne - fałd, gdzie płaszczyzna osiowa dzieli fałd na dwie równe części, tzn. gdy kąt upadu na obie strony jest mniej więcej jednakowy.
asymetryczne - są znaczne różnice upadu obu skrzydeł.
Klasyfikacja ze względu na położenie osi fałdu
fałdy pionowe
fałdy poziome
fałdy pochylone
Klasyfikacja ze względu na rozmieszczenie w planie
Klasyfikacja ze względu na stosunek promienia fałdu do wysokości fałdu
fałdy szerokopromienne
fałdy średnopromienne
fałdy wąskopromienne
Klasyfikacja geometryczno-morfologiczna
fałdy zygzakowate
fałdy hiperboliczne
fałdy paraboliczne
fałdy skrzynkowe
fałdy półkoliste
fałdy grzebieniowate
fałdy wachlarzykowate
Klasyfikacja ze względu na kąt pomiędzy skrzydłami
fałdy normalne (kąt jest większy niż zero)
fałdy izoklinalne (kąt jest równy zeru)
fałdy wachlarzowe (kąt jest mniejszy od zera)
Klasyfikacja strukturalna
fałdy koncentryczne
fałdy symilarne
fałdy dysharmonijne
Genetyczna klasyfikacja fałdów