X. GOSPODARKA OPARTA NA WIEDZY (GOW) ;
SPOŁECZEŃSTWO INFORMACYJNE
► Wiedza w szerokim znaczeniu - zbiór informacji, poglądów i wierzeń, którym przypisuje się wartości poznawcze lub praktyczne;
► Wiedza w węższym znaczeniu - ogół wiarygodnych informacji o rzeczywistości wraz z umiejętnością ich wykorzystania (wiedza naukowa);
Kapitał wiedzy społeczeństwa (tzw. kapitał ludzki) - nagromadzona wiedza naukowa tj. skumulowane wyniki badań naukowych (B+ R) oraz poziom wiedzy społeczeństwa wyrażony poprzez poziom wykształcenia ( kapitał wykształcenia);
● Kapitał strukturalny (infrastruktura informacyjna) - systemy informacyjne, technologie, wynalazki, bazy danych, publikacje, działania i procedury organizacyjne i inn;
Kapitał intelektualny = kapitał ludzki + kapitał strukturalny
Gospodarka oparta na wiedzy (knowledge-based economy) lub - gospodarka informacyjna, w której wiedza jest traktowana jako odrębny czynnik produkcji (obok ziemi, pracy i kapitału wyróżnianych w klasycznej ekonomii). Wzmocnieniem tego pojęcia jest gospodarka napędzana wiedzą (knowledge driven economy) jako gospodarka, w której wiedza staje się ważniejszym czynnikiem determinującym rozwój niż pozostałe czynniki.
Społeczeństwo informacyjne - społeczeństwo dysponujące (poddane oddziaływaniu i wykazujące zapotrzebowanie) coraz większymi zasobami informacji niezbędnymi do rozwoju. Człowiek ery cywilizacji informacyjnej musi przez całe życie uzupełniać swoją wiedzę, gdyż postęp społeczny i ekonomiczny polega na generowaniu coraz większych zasobów informacji.
Istotnym czynnikiem współczesnej cywilizacji informacyjnej są nowoczesne technologie informacyjne czyli metody i urządzenia techniczne do generowania, gromadzenia, przetwarzania, przechowywania, przekazywania i udostępniania informacji. W nowoczesnych gospodarkach wykształcił się i dynamicznie się rozwija sektor technologii informacyjno-komunikacyjnych (ICT).
W UE sektor ICT rozwija się bardziej dynamicznie niż cała gospodarka w ogóle ( 50% wzrostu gospodarczego przypada na ten sektor, a usługi softwarowe i informatyczne mają najwyższy współczynnik wzrostu (5,9% w 2006-2007).
Wskaźniki określające poziom i zdolność wykorzystania wiedzy oraz nowych technologii w gospodarce:
łączne wydatki na badania i rozwój (B+R) jako % PKB;
wydatki na technologie informacyjno-komunikacyjne (ICT) jako % PKB
liczba wniosków patentowych zgłoszonych do Europejskiego Urzędu Patentowego (EPO) i Urzędu Patentu i Marki Handlowej USA (USPTO) wg kraju wynalazcy na 1 mln mieszkańców;
Użytkownicy Internetu na 1 tys. mieszkańców
Odsetek populacji w wieku produkcyjnym z wykształceniem powyżej średniego;
udział produktów high-tech w eksporcie przemysłu przetwórczego;
Wydatki na badania i rozwój (B+R) ; % PKB
Lata |
UE-27 |
UE-15 |
Polska |
USA |
Japonia |
Chiny |
2000 |
1,86 |
1,92 |
0,64 |
2,70 |
3,0 |
1,68 |
2007 |
1,84 |
1,98 |
0,56 |
2,79 |
3,2 |
1,98 |
Źródło: Eurostat,OECD
Rewolucja technologiczna w informatyce najwidoczniej przejawia się w rozwoju masowego środka komunikowania się - Internetu. Dla przeciętnego mieszkańca Ziemi dynamiczny rozwój technik komunikowania się w skali globu jest prawdopodobnie najbardziej wymownym i namacalnym przejawem globalizacji.
Światowy Szczyt Społeczeństwa Informacyjnego w Tunisie (2005/XI) - dzięki Internetowi i innym nowoczesnym technikom informatyczno-komunikacyjnym informacja stała się bezpośrednio dostępna, powszechna i wielokierunkowa. W 2005 r. na świecie z Internetu korzystało średnio 136 na 1 000 osób.
Rewolucja technologiczna doprowadziła do tego, że procesy zachodzące w gospodarce światowej nabrały przyśpieszenia i nowej jakości. Nastąpiły zmiany w sposobie przekazywania informacji, systemie produkcji i funkcjonowania rynków.
Wiedza stała się czynnikiem od którego zależy przyszły rozwój.
W nowej gospodarce konkurencja wymaga szybkiego i umiejętnego wykorzystywania technologii oraz elastycznego reagowania na potrzeby rynku. Konkurencja determinuje nieustanny rozwój i innowacyjność; z drugiej strony - globalizacja nasila presję konkurencyjną oraz wpływa na rozwój nauki i technologii.
Zaniechanie dostosowań do tych procesów oznaczać może marginalizację.