|
|
Rola tożsamości społecznej w stereotypowym postrzeganiu grup i jednostek
|
Źródło artykułu (gdzie dokładnie został wydany: czasopismo, rok, numer czasopisma)
Studia Psychologiczne. t. 45 (2007), z. 3, s. 15-27
|
Problem badawczy, pytania badawcze + kontrolowane zmienne:
Jaki wpływ wywierają formy tożsamości społecznej na:
jawnie mierzone stereotypy etniczne?
wskaźniki asymetrii świadczące o wyrazistości stereotypów etnicznych?
nasilenie stereotypów spiskowych?
formy tożsamości społecznej (grupowa, kategorialna i atrybucyjna) - badanie 1,2 i 3
nasilenie stereotypu wobec rodzaju narodowości (Czecha, Żyda, Niemca) - badanie 1
nasilenie stereotypu wobec Żyda - badanie 2
nasilenie stereotypu spiskowego wobec Żydów - badanie 3
|
Sposób przeprowadzenia badań i zastosowane metody badawcze:
Badanie było jednoetapowe, w warunkach grupowych. Jego prawdziwy cel został utajony. Najpierw następował pomiar dominującej formy tożsamości społecznej za pomocą fragmentu Kwestionariusza Spostrzegania Społecznego, w którym badani mieli dokończyć zdania „My to…”. Uzyskany materiał jakościowy był poddany ocenie dwóch sędziów kompetentnych. Następnie dokonano pomiaru nasilenia stereotypu, posługując się autorską, 9-itemową skalą, gdzie osoby badane miały ustosunkować się na pięciostopniowej skali do twierdzeń dotyczących cech charakteru typowego Czecha, Żyda, Niemca, Polaka. Udział w badaniu był dobrowolny i nieodpłatny.
Zastosowano identyczną procedurę jak w badaniu 1. Różnica polegała na wykorzystaniu pośredniej techniki do pomiaru stereotypu etnicznego, tj. techniki mierzącej efekt asymetrii w szacowaniu dystansów JA-INNI. Badani otrzymali dwa rysunki będące lustrzanymi odbiciami. Na każdym z nich znajdowały się punkty podpisane imionami typowymi dla różnych narodowości (w tym Żydów) i jeden oznaczony jako JA. Osoby badane miały oszacować fizyczne dystanse między sobą a przedstawicielami różnych narodowości.
Zastosowano procedurę podobną jak poprzednio, jednak do pomiaru stereotypu spiskowego wykorzystano 18-itemową skalę, gdzie osoby badane proszone były o ustosunkowanie się na pięciostopniowej skali do twierdzeń dotyczących narodowości Czechów, Żydów, Niemców, Polaków.
|
197 osób (37 kobiet i 160 mężczyzn), studenci wyższych uczelni warszawskich; średnia wieku: 20,9 lat
320 osób (169 kobiet i 148 mężczyzn, 3 nie zaznaczyły płci), studenci wyższych uczelni warszawskich; średnia wieku: 20,79 lat
334 osoby (147 kobiet i 185 mężczyzn, 2 osoby nie zaznaczyły płci), studenci wyższych uczelni warszawskich; średnia wieku: 21,03 lat
|
Najważniejsze wyniki badawcze:
Wskaźniki stereotypu przyjęły najwyższe wartości w przypadku typowego Żyda, średnie w wypadku Niemca i najniższe w wypadku Czecha. Ponadto osoby o tożsamości atrybucyjnej uzyskały najniższe wskaźniki stereotypów.
Najsilniejszy efekt judocentryczny, będący przejawem posiadania wyrazistego stereotypu etnicznego Żyda, wystąpił w przypadku tożsamości kategorialnej.
Osoby o tożsamości atrybucyjnej wykazały najniższe wskaźniki spiskowej stereotypizacji, natomiast osoby o tożsamości kategorialnej - najwyższe.
|
Dlaczego te badania zaliczyłeś/zaliczyłaś do psychologii społecznej? (uzasadnij)
Badania te poruszają problematykę tożsamości społecznej (schematu MY), czyli definiowania własnej tożsamości na podstawie poczucia przynależności do danej grupy, a także na podstawie porównań MY-INNI i MY-ONI. Konsekwencją takiego dookreślania siebie jest dzielenie świata społecznego na grupy i kategorie, co pociąga za sobą tendencję do posługiwania się uproszczonymi wizjami innych (jednostek jak i całych grup), a więc stereotypami, które należą do przedmiotu zainteresowania psychologii społecznej.
|