Analiza SWOT Streszczenie
SWOT - Nazwa została utworzona z pierwszych liter angielskich słów strength- mocne strony firmy, weaknesses- słabe strony firmy, opportunities- szanse(okazje) i threats- zagrożenia występujące w otoczeniu.
Jest to kompleksowa metoda służącą do badania otoczenia organizacji oraz analizy jej wnętrza. Porządkuje ona wyniki tak, by uzyskać obraz na tle otoczenia i poszukać możliwości dalszego działania firmy. Dotyczy dwóch zasadniczych etapów procesu zarządzania strategicznego, tj. etapu analizy strategicznej oraz etapu formułowania (generowania) strategii. Według zasady, SWOT strategia firmy jest określana na podstawie maksymalnego dopasowania między silnymi i słabymi stronami zasobów i umiejętności firmy, z jednej strony, oraz występującymi w otoczeniu (bliższym i dalszym) możliwościami (okazjami, szansami) i zagrożeniami- z drugiej. Mocne strony- to wszystkie czynniki w przedsiębiorstwie, które wpływają na poprawę jego sytuacji i zdobycie przewagi konkurencyjnej. Mocnymi stronami mogą być np. doskonała sytuacja finansowa, duży potencjał produkcyjny, fachowa, dobrze wykształcona kadra pracownicza, itp. Słabe strony- są to wszystkie czynniki, które uniemożliwiają firmie swobodny rozwój i pomniejszają dystans między nią a konkurencją. Tymi czynnikami mogą być: słaba technologia, niewykwalifikowana kadra, zła kondycja finansowa. Okazje- Są to atrakcyjne sytuacje, jakie stwarza firmie otoczenie, dzięki którym może ona osiągnąć przewagę konkurencyjną. Dostrzeganie oraz wykorzystanie szans nadarzających się na rynku jest bardzo ważne dla każdego przedsiębiorstwa. Okazje można różnicować ze względu na ich atrakcyjność oraz prawdopodobieństwo sukcesu. Zagrożenia (Trudności)- są to wszystkie sytuacje powstające w otoczeniu przedsiębiorstwa, w wyniku których następuje pogorszenie się sytuacji w firmie. Należy zauważyć, że zagrożenia mają zdecydowanie bardziej subiektywny charakter od okazji. Trudnościami, które napotyka organizacja mogą być np. konkurencja, zmiany w technologii, zmiany w przepisach prawnych, finansowych itp.
Czynnik wpływające na obecną i przyszłą sytuację strategiczną przedsiębiorstwa
Klasyfikacji czynników dokonuje się, według następujących kryteriów:
Miejsca powstania- na wewnętrzne i zewnętrzne,
Sposobu oddziaływania- na pozytywne i negatywne.
Ze skrzyżowania tych dwóch kryteriów powstają cztery grupy czynników:
Czynniki zewnętrzne pozytywne, czyli szanse
Czynniki zewnętrzne negatywne, czyli zagrożenia
Czynniki wewnętrzne pozytywne, czyli mocne strony
Czynniki wewnętrzne negatywne, czyli słabe strony
Analiza wewnętrzna i zewnętrzna:
Analiza zewnętrzna- (szans i zagrożeń) powinna obejmować szerokie obszary środowiska zewnętrznego, tj. ocenę sytuacji konkurencyjnej, wielkości i perspektyw rozwoju rynku, analizę segmentów rynku, zachowań nabywców oraz ocenę czynników makrootoczenia przedsiębiorstwa. Dzięki wnikliwej ocenie wszystkich wymienionych elementów można zidentyfikować takie zmiany zachodzące w otoczeniu, które będą ograniczały rozwój przedsiębiorstwa, a nawet mu zagrażały. Źródłem ich może być zmiana sytuacji politycznej, niekorzystna regulacja prawna lub też wzrost liczby i znaczenia konkurencji. Szanse stwarzane przez otoczenie, jeśli są dobrze rozpatrywane i odpowiednio wykorzystane, mogą stać się bodźcem rozwojowym i usunąć istniejące trudności.
Analiza wewnętrzna (mocnych i słabych stron) oparta jest na szczegółowej analizie aktywów, jakimi przedsiębiorstwo dysponuje. Zmierza ona do ustalenia jego atutów i słabości jako wyznaczników siły konkurencyjnej przedsiębiorstwa na danym rynku. Świadomość własnych atutów i słabości ma podstawowe znaczenie w kształtowaniu realistycznej strategii rozwoju przedsiębiorstwa. Firma, która w porównaniu z konkurentami wykazuje więcej silnych, niż słabych punktów, ma większe możliwości wykorzystania stwarzanych przez otoczenie szans lub obrony dotychczasowej pozycji przed pojawiającymi się zagrożeniami.
Rodzaje strategii dla przedsiębiorstwa opracowane na podstawie analizy SWOT
MAXI-MAXI- Jej zastosowanie ma miejsce wtedy, gdy silne strony przedsiębiorstwa przeważają nad słabymi a szanse są większe niż zagrożenia. Taka sytuacja jest najkorzystniejsza dla przedsiębiorstwa ponieważ we wszystkich obszarach plusy przeważają nad minusami. Przykładem mogą być tu przedsiębiorstwa, które dysponują nowoczesną technologią i dużym potencjałem produkcji. Może więc dzięki temu inwestować w nowe produkty i zdobywać silną pozycje na rynku.
MINI-MAXI -Jest ona druga w kolejności według najbardziej korzystnych. Strategia ta jest stosowana wtedy, kiedy słabe strony przedsiębiorstwa przeważają nad mocnymi. Jednak w otoczeniu przedsiębiorstwa szanse które się tam znajdują są większe niż zagrożenia więc jeśli te szanse zostaną wykorzystane to możliwa jest poprawa sytuacji w przedsiębiorstwie. Jeżeli przedsiębiorstwo znajdzie się położeniu, które wymusi zastosowanie tej strategii to aby mogło ono poprawić swoją kondycje finansową i zyskać dostęp do nowych rynków. Możliwe jest też połączenie się z innym przedsiębiorstwem, jednak w tym wypadku słabsze przedsiębiorstwo jest praktycznie przejmowane przez silniejsze.
MAXI-MINI -W strategii tej przedsiębiorstwo a nadal przewagę swoich atutów nad słabymi stronami, ale zewnętrzne szanse są tu znacznie mniejsze niż możliwe zagrożenia. W tej sytuacji przedsiębiorstwo musi użyć wszystkich swoich atutów aby zniwelować zagrożenia. Tutaj samo przedsiębiorstwo funkcjonuje bardzo dobrze, bez większych nieprawidłowości. Problemy natomiast znajdują się w jego otoczeniu i to co tam się dzieje szkodzi przedsiębiorstwu i powoduje straty. Aby tą sytuacje poprawić, utrzymać się na rynku lub nie stracić przedsiębiorstwo musi podjąć jakieś działania i może to być np. strategia polegająca na wyeliminowaniu lub przejęcia innego przedsiębiorstwa w celu przejęcia jego udziałów lub zmniejszenia konkurencji.
MINI-MINI - Stosuje się ją wówczas, gdy kiedy słabe strony przeważają nad tym w czym przedsiębiorstwo jest silne a jednocześnie zewnętrzne zagrożenia są większe niż potencjalne szanse. Sytuacja przedsiębiorstwa jest tu bardzo trudna, nie ma ono żadnych mocnych stron które mogłoby wykorzystać do poprawy słabych i zwalczenia zagrożeń. Strategia w tym wypadku stawia sobie za cel przetrwanie przedsiębiorstwa i utrzymanie się go na rynku lub połączenia z inna organizacją, w pesymistycznym wariancie może sprowadzić się do działań mających na celu jego likwidacje.
Zalecenia wynikające z analizy SWOT
Unikanie zagrożeń
Wykorzystywanie szans
Wzmocnienie słabych stron
Opieranie się na silnych stronach
Bibliografia
J. Penc, Strategiczny System Zarządzania, warszawa 2001, wyd Placet
A. Atabryła, Zarządzanie Strategiczne W Teorii I Praktyce Firmy, wyd naukowe PWN, warszawa-kraków 2002
G. Gierszeska, Analiza Strategiczna Przedsiębiorstwa, polskie wyd ekonomiczne, warszawa 1997
M. Grudzewski, J.K. Hejduk, Zarządzanie Strategiczne, Wyd. Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa 2002
R. Kłeczek, W. Kowal, J. Woźniczka, Strategiczne Planowanie Marketingowe, PWE, Warszawa 1999