Stan cywilny możemy rozumieć dwóch aspektach:

- zespół cech mówiących o sytuacji osobistej danej osoby (podstawowe dane osobowe), w tym o jej pozycji w rodzinie (posiadanie danego rodzaju członków rodziny, np. dziecka, współmałżonka);

- fakt pozostawania bądź niepozostawania w związku małżeńskim (stan wolny lub zajęty) lub rejestrowanym związku partnerskim.

Na stan cywilny składają się dane osobowe. Termin ten został zdefiniowany w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 roku o ochronie danych osobowych. Ustawodawca określa dane osobowe jako wszelkie informacje dotyczące zidentyfikowanej lub możliwej do zidentyfikowania osoby fizycznej. Zaliczamy do nich:

- imię, nazwisko

- wiek

- miejsce urodzenia

- miejsce zamieszkania

- płeć

- stan rodzinny (czy ktoś pozostaje w związku małżeńskim, czy też jest kawalerem, panną, osobą rozwiedzioną albo wdową lub wdowcem)

- pokrewieństwo

- dzieci

- i inne

Stan cywilny zawarty jest w ewidencji ludności a także w opisanych przez nas aktach stanu cywilnego, co gwarantuje im specjalna ochronę.

Akta stanu cywilnego

Szczegółowe zasady prowadzenia aktów stanu cywilnego zostały zawarte przede wszystkim w ustawie z dnia 29 września 1986 r. : Prawo o aktach stanu cywilnego ale także w rozporządzeniu MSWiA z dnia 26 października 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad sporządzania aktów stanu cywilnego, sposobu prowadzenia ksiąg stanu cywilnego, ich kontroli, przechowywania i zabezpieczenia oraz wzorów aktów stanu cywilnego, ich odpisów, zaświadczeń i protokołów.

Zgodnie z Art.2 w księgach stanu cywilnego dokonuje się rejestracji tego stanu w formie aktów urodzenia, małżeństwa oraz zgonu. Akty stanu cywilnego stanowią wyłączny dowód zdarzeń w nich stwierdzonych; ich niezgodność z prawdą może być udowodniona jedynie w postępowaniu sądowym.

Akta stanu cywilnego prowadzi się w urzędach stanu cywilnego (jednen USC na gminę chyba, że ilości zmieni wojewoda).

Czynności z zakresu rejestracji stanu cywilnego dokonuje kierownik urzędu stanu cywilnego lub jego zastępca (zastępcy). Kierownikiem USC jest wójt, burmistrz lub prezydent. Dla osób zamieszkujących poza granicami kraju odpowiednikiem kierownika USC jest konsul. Ogólny nadzór nad rejestracją stanu cywilnego sprawuje minister właściwy do spraw administracji publicznej.

Właściwość miejscowa

Urodzenie oraz zgon osoby rejestruje się w urzędzie stanu cywilnego miejsca takiego zdarzenia.

Zawarcie małżeństwa następuje w urzędzie stanu cywilnego wybranym przez osoby zamierzające wstąpić w związek małżeński.

Akt urodzenia:

Akt stanu cywilnego stwierdzający fakt narodzin dziecka.

Urodzenie dziecka należy zgłosić w ciągu 14 dni od dnia urodzenia.

Jeżeli dziecko urodziło się martwe, zgłoszenie takiego zdarzenia powinno nastąpić w ciągu 3 dni. W takim wypadku sporządza się akt urodzenia z adnotacją w rubryce "Uwagi", że dziecko urodziło się martwe; aktu zgonu nie sporządza się.

Do zgłoszenia urodzenia dziecka są obowiązani:

1) ojciec dziecka albo matka, jeżeli jej stan zdrowia na to pozwala, albo inna osoba obecna przy porodzie;

2) lekarz albo położna.

Zawieranie małżeństw i akt małżeństwa.

Cudzoziemiec zamierzający zawrzeć małżeństwo jest obowiązany złożyć kierownikowi urzędu stanu cywilnego dokument stwierdzający, że zgodnie z właściwym prawem może zawrzeć małżeństwo.

Kierownik urzędu stanu cywilnego sprawdza tożsamość osób wstępujących w związek małżeński oraz tożsamość i pełnoletniość świadków.

Ponieważ w lipcu 1998 roku podpisano ustawę konkordatową, dzięki której wystarczy zawrzeć związek małżeński w Kościele oraz dopełnić kilku formalności, aby był on uznawany przez polskie prawo. Tak więc Ślub Konkordatowy jest jednocześnie ceremonią religijną oraz aktem prawnym, bowiem Kościół ma obowiązek w ciągu 5 dni od daty zawarcia małżeństwa przesłać dokumenty do urzędu stanu cywilnego, który sporządza akt ślubu.

Akt zgonu

Zgon osoby należy zgłosić najpóźniej w ciągu 3 dni od dnia zgonu.

Jeżeli zgon nastąpił wskutek choroby zakaźnej, zgłoszenie powinno nastąpić w ciągu 24 godzin od zgonu.

Do zgłoszenia zgonu są obowiązani w kolejności:

1) małżonek lub dzieci zmarłego;

2) najbliżsi krewni lub powinowaci;

3) osoby zamieszkałe w lokalu, w którym nastąpił zgon;

4) osoby, które były obecne przy zgonie lub naocznie się o nim przekonały;

5) administrator domu, w którym nastąpił zgon.

Odpisy aktów stanu cywilnego i zaświadczenia

Z ksiąg stanu cywilnego wydaje się:

1) odpisy zupełne i skrócone aktów stanu cywilnego;

2) zaświadczenia o dokonanych w księgach stanu cywilnego wpisach lub o ich braku;

3) zaświadczenia o zaginięciu lub zniszczeniu księgi stanu cywilnego.

Odpisy oraz zaświadczenia wydaje się na wniosek sądu lub innego organu państwowego, osoby, której stan cywilny został w akcie stwierdzony, jej wstępnego, zstępnego, rodzeństwa, małżonka lub przedstawiciela ustawowego.

OBOWIĄZEK MELDUNKOWY

Przejdźmy teraz do kolejnego zagadnienia jakim jest obowiązek meldunkowy, będący obowiązkiem administracyjnym. Jest on sprecyzowany w ustawie z dnia 10 kwietnia 1974 r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych.

Obowiązek meldunkowy polega na:

1) zameldowaniu się w miejscu pobytu stałego lub czasowego,

2) wymeldowaniu się z miejsca pobytu stałego lub czasowego,

3) zameldowaniu o urodzeniu dziecka,

4) zameldowaniu o zmianie stanu cywilnego,

5) zameldowaniu o zgonie osoby,

6) zameldowanie o posiadaniu broni.

- Pobytem stałym jest zamieszkanie w określonej miejscowości pod oznaczonym adresem z zamiarem stałego przebywania

- Pobytem czasowym jest przebywanie bez zamiaru zmiany miejsca pobytu stałego w innej miejscowości pod oznaczonym adresem lub w tej samej miejscowości, lecz pod innym adresem.

- Osoba zameldowana na pobyt czasowy i przebywająca w tej samej miejscowości nieprzerwanie dłużej niż 3 miesiące jest obowiązana zameldować się na pobyt stały, chyba że zachodzą okoliczności wskazujące na to, iż pobyt ten nie utracił charakteru pobytu czasowego.

- Osoba, która przebywa w określonej miejscowości pod tym samym adresem dłużej niż trzy doby, jest obowiązana zameldować się na pobyt stały lub czasowy najpóźniej przed upływem czwartej doby, licząc od dnia przybycia.

- Osoba, która opuszcza miejsce pobytu stałego lub czasowego trwającego ponad 3 miesiące, jest obowiązana wymeldować się w organie gminy, właściwym ze względu na dotychczasowe miejsce jej pobytu, najpóźniej w dniu opuszczenia tego miejsca.

- istnieje również obowiązek meldunkowy wczasowiczów i turystów, cudzoziemców, oraz obowiązki najemców, właścicieli domów i lokali, administratorów i dozorców domów, zakładów pracy oraz sołtysów

Do procedur meldunkowych należy również wymiana dowodu osobistego. Składają się na nią takie elementy:

WYMAGANE DOKUMENTY:

1. Dotychczasowy dowód osobisty.

2. Uzasadniony wniosek rodziców lub opiekunów prawnych - w przypadku osób, które nie ukończyły 13 roku życia.

3. Wniosek o wydanie dowodu osobistego.

4. Dwie aktualne, wyraźne fotografie

5. Dowód uiszczenia opłaty.

6. W przypadku zmiany danych:

odpis skrócony aktu urodzenia, w przypadku osób, które nie wstąpiły w związek małżeński,

odpis skrócony aktu małżeństwa z adnotacją o aktualnie używanym nazwisku lub z adnotacją o rozwodzie (jeżeli dane zawarte w dowodzie nie uległy zmianie a w dokumentacji znajdują się odpisy akt stanu cywilnego - ponowne złożenie nie jest wymagane).

Na żądanie organu:

7. Poświadczenie obywatelstwa polskiego lub inny dokument potwierdzający posiadanie obywatelstwa polskiego, jeżeli dane zawarte w dokumentach budzą wątpliwości co do obywatelstwa osoby.

TERMIN ODPOWIEDZI:

Do 1 miesiąca.

ORGAN WŁAŚCIWY:

Wójt, burmistrz, prezydent miasta.

TRYB ODWOŁAWCZY:

Do Wojewody, w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji, za pośrednictwem organu, który wydał decyzję.

UWAGI:

1. Dowód osobisty jest dokumentem:

stwierdzającym tożsamość osoby, poświadczającym obywatelstwo polskie,

uprawniającym obywateli polskich do przekroczenia granic między państwami członkowskimi Unii Europejskiej.

2. Wniosek składa się osobiście.

3. Dowód osobisty odbiera się osobiście.

4. Wymaga się obecności rodziców w przypadku osób do 13 roku życia.

5. Na uzasadniony wniosek rodziców lub opiekunów dowód osobisty może być wydany osobie, która nie ukończyła 13 roku życia.

6. Dowód osobisty jest ważny:

10 lat od daty jego wydania, bezterminowo - w przypadku osób, które ukończyły 65 lat, 5 lat - w przypadku osób, które nie ukończyły 18 roku życia.

7. Dowód osobisty należy wymienić w razie:

zmiany danych, które zamieszczane są w dowodzie osobistym,

uszkodzenia dowodu osobistego lub zaistnienia nowej okoliczności utrudniającej ustalenie tożsamości osoby, upływu terminu ważności dowodu osobistego.

8. W razie zmiany danych zawartych w dowodzie osobistym, należy wystąpić o jego wymianę w terminie 14 dni od dnia zaistnienia faktów powodujących zmianę.

9. W razie upływu terminu ważności dowodu osobistego, uszkodzenia lub powstania innej okoliczności utrudniającej ustalenie tożsamości osoby posiadającej dokument, należy niezwłocznie wystąpić o jego wymianę.

---