DOS (Disk Operation System)

System operacyjny stworzony przez firmę Microsoft, dlatego spotyka się też nazwę MS DOS.

System ten pracuje w trybie tekstowym. Obecnie stosowany jest zazwyczaj w przypadku awarii systemu Windows.

1. Nazwy plików w DOS

Nazwa pliku składa się z dwóch części:

Nazwy właściwej - może mieć długość maksymalnie ośmiu znaków

Rozszerzenia - maksymalnie i zazwyczaj trzyznakowego

Nazwa właściwa jest oddzielona od rozszerzenia kropką.

Nazwa pliku lub katalogu może się więc składać maksymalnie z dwunastu znaków.

Nazwa pliku lub katalogu może zawierać litery od A do Z cyfry 0-9 oraz dodatkowe znaki np.:

$, %,-,@,{},~,#,( ),&,^,!

DOS nie odróżnia małych i dużych liter.

Nie można stosować w nazwach tzw. polskich znaków np. ą,ę,ź,ć.

2. Rozszerzenia nazw plików

Rozszerzenia określają daną grupę plików. Może je nadawać automatycznie program w którym plik został wykonany np. MS Word - rozszerzenie .doc

Pewne rodzaje rozszerzeń są zastrzeżone - .bat, .com, .exe, .sys.

Są też tzw. znaki globalne np.

*.bat - wszystkie pliki z rozszerzeniem bat - są one tworzone przez użytkownika systemu i zawierają wywołanie poleceń systemu operacyjnego

*.com- pliki te są traktowane jako polecenia systemu operacyjnego lub pliki programowe

*.exe - pliki programowe

*.* - wszystkie pliki

*.bak - wszystkie pliki kopii zapasowych (archiwalne wersje)

3. Praca w MS DOS

Spis poleceń DOS znajduje się w specjalnym pliku Command.com , który jest częścią MS DOS. Plik command.com jest nazywany interfejsem użytkownika czyli łącznikiem między użytkownikiem a komputerem.

Jeżeli użyliśmy polecenia niezrozumiałego dla komputera to pojawi się komunikat

Bad command or file name

4. Najczęściej wykorzystywane polecenia MS DOS

• Formatowanie dyskietki

Będąc w katalogu c:\ możemy wydać polecenie formatowania dyskietki wpisując polecenie:

format a:

Przy formatowaniu dyskietki można skorzystać z pewnych dodatkowych poleceń np.:

format a: /s - w wyniku takiego polecenia system najpierw sformatuje nośnik a następnie skopiuje na nią pliki systemowe : lo.sys, msdos.sys, command.com

uwaga: plików lo.sys, msdos.sys nie można kopiować poleceniami copy, xcopy ponieważ ulegnie zniszczeniu ich struktura wewnętrzna

• Zmiana bieżącego dysku lub katalogu

Domyslne ustawienie napędów jest zazwyczaj następujące:

A: - pierwsza stacja dysków elastycznych

B:- druga stacja dysków elastycznych

C: - dysk twardy

D:- CD ROM

E - dysk logiczny

Obecna lokalizacja użytkownika może być podana następująco:

C:\>

Co oznacza że użytkownik jest w katalogu głównym dysku C

Aby zmienić lokalizację należy wpisać gdzie chcemy się znaleźć w następujący sposób:

A:\ - przechodzimy na dyskietkę A

E:\ - przechodzimy na dysk E

Jeżeli jesteśmy np. w katalogu C:\Windows i chcemy przejść do katalogu głównego czyli „w górę” to należy wpisać cd..

Odwrotna sytuacja czyli wejście do podkatalogu następuje poprzez wpisanie komendy

Cd nazwakatalogu czyli np. będąc w katalogu C:\ możemy wejść do podkatalogu Windows wpisując komendę cd windows

• Zakładanie katalogów

Aby założyć katalog w określonej lokalizacji np. na dysku c należy wejść na ten dysk wpisując c: a nastepnie wpisać md nazwakatalogu gdzie nazwą katalogu jest wybrana przez nas nazwa. Kolejne katalogi tworzymy w identyczny sposób. Aby utworzyć podakatalog dla danego katalogu należy wejść do katalogu i utworzyć podkatalog taką samą komendą jaką tworzy się katalog.

Przykład 1

Utworzone zostaną trzy podakatalogi na dysku D:

D: D

md pierwszy pierwszy

md drugi

md trzeci drugi

Przykład 2

W katalogu pierwszy zostanie utworzony podkatalog „zasoby” i „archiwum” a w „zasoby „dodatkowo utworzony zostanie katalog „ kopia”

D:

cd pierwszy pierwszy

md zasoby zasoby

md archiwum kopia

cd zasoby drugi archiwum

md kopia

trzeci

Wyswietlanie katalogów w postaci drzewa następuje po wpisaniu komendy tree

Aby wyświetlić drzewo katalogów dla katalogu pierwszy należy wpisać d:\pierwszy a następnie wpisanie tree

Kasowanie pustych katalogów odbywa się przez wpisanie komendy rd nazwakatalogu, przy czym musimy się znajdować w katalogu nadrzędnym w stosunku do kasowanego. W przypadku gdy katalog nie jest pusty zostanie wyświetlony komunikat, że polecenie nie będzie wykonane .

• Kopiowanie zbiorów

Kopiować można pojedyncze pliki, grupy plików lub katalogi z całą zawartością.

Kopiować można:

między dyskami np. z A na C,

między katalogami np. z katalogu głównego do podkatalogu,

w obrębie jednegoa katalogu - musi się to jednak wiązać ze zmianą nazwy pliku,

z dwóch lub więcej plików do jednego pliku, który będzie zawierał sumę składową kopiowanych plików.

Do kopiowania używamy polecenia wewnętrznego copy lub zewnętrznego xcopy -w obydwu przypadkach ścieżka polecenia wygląda następująco:

Przykłady

copy C:\list01.txt A:\ kopiowanie pliku list01.txt z dysku C na dyskietkę A

copy C:\list??.txt A:\ kopiuje pliki list.txt z kolejnymi dowolnymi numerami dwucyfrowymi np. list19.txt, list08.txt na dyskietkę A

copy C:\list02.txt C:\archiwum - kopiuje list02.txt z dysku C do katalogu C:\archiwum

copy C:\list03.txt C:\archiwum\pismo3.bak - kopiuje plik list03.txt i zapisuje skopiowany plik pod zmienioną nazwą pismo3.bak

copy C:\zasoby\*.doc A:\kopie - kopiuje pliki z rozszrzeniem .doc znajdujące się w katalogu C:\zasoby do katalog A:\kopie

copy C:\list*.txt A:\rezerwa - kopiuje pliki z rozszerzeniem .txt zawierające, których nazwa zaczyna się na list.

xcopy C:\zbiory\*.* A:\kopia/s/v- skopiowane zostaną wszystkie pliki z podkatalogu zbiory dysku C na dyskietkę A , dodatkowo atrybut s spowoduje odtworzenie całej struktury katalogu źródłowego a parametr v spowoduje że system zwryfikuje zapis czyli porówna kopię z orginałem.

copy C:\raport.txt + C:\rezerwa\raport2.txt A:\raport3.txt w wyniku tego polecenia do pliku raport1 zostanie dopisana treść pliku raport2 a wynikowy plik zostanie nazwany raport3 i zapisany na dyskietce.

• Przenoszenie zbiorów

move C:\rezerwa\pismo5.txt A:\kopia -przenosi dokument pismo5.txt z katalogu C:\rezerwa na dyskietkę A do katalogu kopia

move /y C:\list??.txt C:\zbiory - dzięki parametrowi y system utworzy katalog zbiory i przeniesie tam wskazany plik. Rola pytajników jest identyczna jak podczas kopiowania (kolejne dwucyfrowe numery)

move C:\rezerwa\pismo1*.* A:\kopia - pierwsza gwiazdka oznacza że nazwa pliku musi się zaczynać na pismo1 natomiast gwiazdka po kropce informuje że plik może mieć dowolne rozszerzenie

move /y C:\*.txt C:\zasoby -przeniesienie wszystkich plików z rozszerzeniem .txt do katalogu który system utworzy -zasoby, utworzenie katalogu następuje dzięki parametrowi /y

move C:\archiwum C:\zapasy - przeniesienie katalogu C:\archiwum i zmiana jego nazwy na C:\zapasy

move A:\kopia C:\ - przeniesienie katalogu z dysku A na C

move aneks.txt index.doc - w wyniku tego polecenia zostanie usunięty plik aneks.txt a pojawi się plik z identyczną zawartością lecz o nazwie index.doc - jest to praktycznie tylko zmiana nazwy pliku

ren spis.txt lista.doc - w wyniku tego polecenia nastąpi zmiana nazwy - plik spis.txt zmieni nazwę na lista.doc

• Kasowanie zbiorów

Do kasowania zbiorów służą komendy del, deltree, rd.

Kasowanie pliku

del A:\pismo8.txt

deltree A:\pismo8.txt

Różnica polega na tym że używając polecenia del system nie pyta użytkownika o potwierdzenie. Wyjątkiem jest kasowanie wszystkich plików czyli *.*.

Kasowanie grupy plików

del C:\*.txt

Kasowanie pliku z zawartością

deltree C:\archiwum

Kasowanie pustego katalogu

rd C:\kopie\zapas

• Kopiowanie dyskietek w jednym napędzie

Diskcopy A: A:

Pojawi się wówczas komunikat Insert source diskette in drive A

Press any key to continue

“włóż dyskietkę źródłową”

Wkładamy dyskietkę źródłową, po chwili pojawi się komunikat

„insert target diskette in drive A”

Wkładamy dyskietkę docelową

Po skopiowaniu pojawi się jeszcze komunikat czy chcemy wykonać następną kopię tego dysku, wciskamy klawisz N, ponieważ nie chcemy kolejnych kopii

trzeci

Drzewo katalogów

polecenie

Ściezka dostępu do zbiorów źródłowych

Ścieżka dostępu do katalogu lub urządzenia docelowego

Parametry sterujące funkcjami dodatkowymi

---