Co to jest odpust?

    Odpust (zupełny) jest to darowanie kary doczesnej za grzech odpuszczony co do winy (KPK, kan. 992). Mamy więc dwa pojęcia.

Wina  - czyli dług zaciągnięty wobec Boga przez grzech. Wina zostaje odpuszczona w Sakramencie Pojednania na mocy sakramentalnego rozgrzeszenia, które jest zaczerpnięciem łaski przebaczenia z nieskończonej wartości Ofiary krzyżowej Chrystusa.

Kara  - to doczesny skutek grzechu. Skąd bierze się kara doczesna? Ona istnieje, ponieważ grzech ma podwójny skutek:

1. naruszenie wspólnoty z Bogiem (kara czy też skutek wieczny);

2. naruszenie wspólnoty z przyroda, Kościołem i sobą samym (kara czy też skutek doczesny).

Kara za grzech nie jest więc zemstą Boga, ale wewnętrznym skutkiem grzechu. Grzech jest nie tylko zranieniem Najdelikatniejszej Osoby Boga, w której nie ma ani nawet cienia zła, ciemności czy pragnienia zemsty, ale ponadto powoduje szkody w stworzeniu w wymiarze osobistym, wspólnotowym i kosmicznym. W grzeszniku grzech wywołuje następujące skutki:

1. ranę umysłu (człowiek nie wie tego, co powinien, nie rozumie, co trzeba, czyli jest głupszy niż był przed grzechem);

2. ranę serca (trudno mu przebaczyć i kochać; zżerają go negatywne uczucia, np. złość, gniew, smutek, depresja itp.; grzesznik cierpi na sklerozę serca, czyli ograniczenie zdolności kochania);

3. ranę woli (trudno mu iść za umysłem i wolą, czyli wzmaga się pożądliwość).

Sakrament Pojednania obejmuje nie tylko samą spowiedź. Nawracający się grzesznik jest zobowiązany wypełnić rzetelnie 5 warunków, do których należy zaliczyć m. in. zadośćuczynienie Bogu i bliźniemu, czyli naprawienie wyrządzonych przez swój grzech szkód.

    Aby więc godnie i optymalnie skorzystać z łask Sakramentu Pojednania, należy naprawić szkody wyrządzone ludziom i stworzeniu. Spowiadający się nie zawsze jednak naprawiają wyrządzone szkody tak, jak powinni. Wynika to z nieświadomości, z nieumiejętności, bądź z niemożliwości, np.:

1. Grzech obmowy zatacza szerokie kręgi, zła wiadomość rozchodzi się poza kontrolą obmawiającego i odbiera dobre imię osobie - czy obmowa jest odwołana wobec wszystkich? Jest to nierealne!

2. Grzech zgorszenia: dzieci i młodzież, widząc zło u rodziców i wychowawców, naśladują ich - czy rodzice potrafią to naprawić?

3. Skutki zaniedbania przez rodziców prawidłowego wychowania dzieci - w jaki sposób rodzice, a tym bardziej producenci i dystrybutorzy filmów pornograficznych naprawią szkody wyrządzone w psychice dzieci i młodzieży?

    Wszelkie zaniedbania w zadośćuczynieniu powodują karę doczesną, która jest niczym innym, jak szkodą wyrządzoną innym ludziom (nawet nieświadomie!). Nie naprawiona, ciąży na duszy, nawet jeśli człowiek nie jest tego świadomy.

    Ponieważ Chrystus, cierpiąc na krzyżu, złożył ofiarę o nieskończenie większej wartości niż wszelkie grzechy i pozostawił Kościołowi władzę związywania i rozwiązywania, Kościół ustanowił z motywów miłosierdzia praktykę odpustów. Odpust jest zaczerpnięciem z nieskończonych zasług Chrystusa, aby dzięki Niemu zadośćuczynić (spłacić długi doczesne) za grzechy odpuszczone już w Sakramencie Pojednania, a co do których po ludzku wyrównać szkód nie można lub jest to niezwykle trudne.

    Człowiek po udzieleniu odpustu zupełnego jest wolny nie tylko od kar wiecznych (winy przed Bogiem), ale i kar doczesnych (długu wobec stworzenia, które zniszczył przez swój grzech). Jest więc odpust łaską szczególną.

    Ponieważ nie do końca można mieć pewność, czy nie ciążą na nas skutki własnych grzechów i zaniedbań, które powstrzymują łaskę, warto najpierw uzyskać odpust za siebie, a potem zyskiwać je za zmarłych.

Warunki uzyskania odpustu zupełnego:

1. Należy być w stanie łaski uświęcającej, czyli bez grzechu śmiertelnego.

2. Trzeba być wolnym od przywiązania do każdego grzechu, nawet powszedniego, tzn. nie chcieć grzechu i czynić wszystko, co konieczne, aby od niego odejść. Konkretnie, trzeba odsuwać okazję do grzechu, czyli okoliczności powiększające podatność na pokusy.

3. Należy wypełnić czynność pobożną, ściśle określoną przez Stolicę Apostolską.

4. Trzeba odmówić przynajmniej Ojcze nasz i Wierzę w Boga w intencjach wyznaczonych przez Ojca Świętego.

    Odpust zupełny można uzyskać nawet codziennie; należy w tym dniu przyjąć Komunię świętą. Można i warto ofiarować go za zmarłych, zwłaszcza krewnych, dobroczyńców, poległych na wojnie, w katastrofach itp.

    Istnieje wiele sposobów uzyskania odpustu. Spośród kilkudziesięciu czynności, za które można uzyskać odpust, niektóre są możliwe do spełnienia codziennie. Oto one:

1. przynajmniej pół godziny pobożnego czytania Pisma Świętego,

2. przynajmniej pół godziny adoracji Najświętszego Sakramentu,

3. jedna część Różańca Świętego (5 tajemnic) odmawiana z zapowiadaniem Tajemnic, krótkim rozważaniem albo w kościele, albo w kaplicy, albo z rodziną, albo w jakimś pobożnym stowarzyszeniu.

    Jest wiele innych możliwości zyskania odpustu, ale ponieważ nadaje je Stolica Apostolska, to ona określa ścisłe warunki (zob. opracowanie pt. Odpusty pod red. ks. Zdzisława Pałubickiego SJ).

1

---