POWIAT
Powiat to lokalna wspólnota samorządowa i odpowiednie terytorium. Lokalną wspólnote samorządową tworzą mieszkańcy powiatu.
Osobowość prawna powiatu ma charakter publiczny(może korzystać ze środków prawnych wykonując zadania publiczne) i prywatny (posiada własny majątek).
Zadania i funkcję mają charakter uzupełniający i wyrównawczy w stosunku do funkcji gminy. Zadania powiatu nie mogą naruszać zakresu działania gminy.
Typy powiatów
powiat ziemski -obejmujący graniczące ze sobą gminy
miasto na prawach powiatu(powiat grodzki)
Granice powiatu
Rada Ministrów w drodze rozporządzenia tworzy, łączy, dzieli i znosi powiaty i ustala ich granice; zmienia i ustala nazwy powiatów i siedziby ich władz.
Formy demokracji bezpośredniej
Mieszkańcy głosują powszechnie poprzez wybory i referendum lub za pośrednictwem organów powiatu. Istnieje także możliwość przeprowadzenia konsultacji z mieszkańcami powiatu.
Typy konsultacji
a)obligatoryjne-„w przypadkach przewidzianych ustawą”- zaliczyć do nich można konsultacje z mieszkańcami w sprawach tworzenia ,łączenia, dzielenia, znoszenia powiatów bądź ustalania i zmiany nazwy powiatów.
b)fakultatywne- „w innych sprawach ważnych dla powiatu”.
Wybory
w drodze wyborów bezpośrednich wybierana jest tylko rada powiatu. Wybory do rad powiatu są równe ,powszechne, bezpośrednie i tajne. Głosować można raz. czynne prawo wyborcze ma każdy obywatel polski, mający 18 lat i stale zamieszkujący teren powiatu. Można kandydować tylko do jednej rady.
Typy referendum powiatowego
obligatoryjne -zwoływane w kwestii odwołania rady powiatu przed upływem kadencji
fakultatywne -dotyczy spraw z zakresu właściwości powiatu.
Referendum przeprowadza się z inicjatywy rady powiatu lub na wniosek co najmniej 10% mieszkańców uprawnionych do głosowania.
Z inicjatywą przeprowadzenia referendum może wystąpić : grupa co najmniej 15 obywateli uprawnionych do głosowania, statutowa struktura terenowa partii politycznej działającej w powiecie, organizacja społeczna posiadająca osobowość prawną.
Aby referendum było uznane za ważne musi wziąć w nich udział 30% uprawnionych mieszkańców. Wynik rozstrzygający gdy oddano więcej niż połowę ważnych głosów.
ORGANY POWIATU: RADA POWIATU I ZARZĄD POWIATU
RADA POWIATU
Organ stanowiący i kontrolny.
Zadania:
-stanowienie aktów prawa miejscowego, w tym statutu powiatu
-wybór i odwoływanie zarządu oraz ustalanie wynagrodzenia jego przewodniczącego
-powoływanie i odwoływanie ,na wniosek starosty, sekretarza i skarbnika powiatu
-uchwalanie budżetu państwa
-podejmowanie uchwał w sprawach herbu, flagi powiatu, zasad udzielania stypendium dla uczniów i studentów
-określanie wysokości sumy, do której zarząd może samodzielnie zaciągnąć zobowiązania
-podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych powiatu dotyczących m.in.: zaciągania długoterminowych pożyczek i kredytów.
Wybory:
kadencja trwa 4 lata. W skład rady wchodzą radni w liczbie 15-w powiatach liczących do 40tys. mieszkańców, oraz po dwóch na każde rozpoczęte 20 tys., ale nie więcej niż 29.
Radni wybierani bezpośrednio, podział mandatów między listy kandydatów dokonuje się proporcjonalnie. W podziale uczestniczą tylko listy które uzyskały 5%głosów.
Uchwały zapadają zwykłą większością głosów w obecności co najmniej połowy , w głosowaniu jawnym.
Status prawny radnego
Radny nie jest organem powiatu,tylko członkiem organu kolegialnego. Radny nie jest związany z instrukcjami wyborców.
Zasada wolnego mandatu
Radni mogą tworzyć kluby, w których dominują kryteria polityczne i przynależność do klubu.
Organizacja wewnętrzna rady powiatu
Rada wybiera ze swego grona przewodniczącego jednego lub dwóch wiceprzewod. , bezwzględną większością w obecności co najmniej połowy składu, w głosowaniu tajnym.
Odwołanie przewodniczącego i wiceprzewod. może nastąpić na wniosek co najmniej ¼ ustawowego składu rady.
Zadaniem przewodniczącego jest organizowanie pracy rady, zwoływanie sesji i przewodniczenie obradom. Przewodniczący i wiceprzewod. są organami rady powiatu.
Sesje:
a)zwyczajne -zwoływane przez przewodniczącego w miar potrzeby ,co najmniej raz na kwartał. pierwszą sesję nowej rady zwołuje przewodniczący poprzedniej kadencji w terminie nie poźniej niż 7 dni po ogłoszeniu zbiorczych wyników wyborów do rad powiatu w całym kraju lub w wypadku wyborów przedterminowych w ciągu 7 dni po ogłoszeniu wyników tych wyborów. Po upływie tego terminu sesję zwołuję przewodniczący komisji wyborczej w ciągu 21 dni po ogłoszeniu wyników wyborów.
b)nadzwyczajne-zwoływane przez przewodniczącego na wniosek co najmniej ¼ ustawowego składu rady lub zarządu w ciągu 7 dni od złożenia wniosku.
Komisje rady
Są organami wewnętrznymi .W skład komisji mogą wchodzić jedynie radni, również pełniący funkcję przewodniczącego rady i zastępcy oraz wchodzący w skład zarządu .
Komisja rewizyjna kontroluje w imieniu rady działalność zarządu oraz powiatowych jednostek organizacyjnych, opiniuje wykonanie budżetu powiatu i występuje z wnioskiem do rady powiatu w sprawie udzielania lub nieudzielania absolutorium zarządowi.
Komisja stała-działająca przez cały okres kadencji rady
komisja doraźna- do określonych działań
ZARZĄD POWIATU
Jest organem wykonawczym powiatu. W skład zarządu wchodzą starosta jako przewodniczący, wicestarosta i pozostali członkowie. Nie można być jednocześnie senatorem czy posłem będąc w zarządzie.
Wybory
Rada powiatu wybiera starostę i na jego wniosek pozostałych członków w liczbie od 3 do 5(w tym starostę i wicestarostę) w ciągu 3 miesięcy od dnia ogłoszenia wyników wyborów. Wyboru dokonuje się bezwzględną większością w głosowaniu tajnym.
Członkiem musi być tylko POLAK.
Odwołanie zarządu
Przez podjęcie uchwały o nieudzielanie absolutorium. Rada może odwołać zarząd większością 3/5 głosów w głosowaniu tajnym.
Jeśli przyczyną nie jest nieudzielanie absolutorium to na wniosek, co najmniej ¼ głosów rady można rozwiązać zarząd.
Starosta
Zadania:
a)przygotowanie projektu porządku obrad zarządu
b)określanie czasu i miejsca posiedzenia zarządu
c)zapewnienie obsługi posiedzenia zarządu
d)zwoływanie posiedzeń zarządu, przewodniczenie obradom
Funkcje kierownicze starosty(w stosunku do powiatowych służb ,inspekcji i straży):
a)powołuje i odwołuje kierowników tych jednostek w uzgodnieniu z wojewodą
b)zatwierdza programy ich działania
c)uzgadnia wspólne działanie tych jednostek na obszarze powiatu
d)zleca przeprowadzenie kontroli
Sekretarz i skarbnik powiatu
Sekretarz powiatu w imieniu starosty ,sprawuje nadzór nad wykonywaniem bieżących zadań przez komórki organizacyjne starostwa, szczególnie nad terminowym i prawidłowym załatwianiem spraw.
Skarbik powiatu jest głównym księgowym budżetu powiatu.Jeżeli czynność prawna może spowodować powstanie zobowiązań majątkowych ,do jej skuteczności potrzebna jest kontrasygnata skarbnika powiatu .
Jednostki organizacyjne powiatu ,powiatowe służby ,inspekcje i straże
Powiatową administrację zespoloną tworzą:
1)starostwo powiatowe
2)powiatowy urząd pracy, będący jednostką organizacyjną powiatu
3)jednostki organizacyjne stanowiące aparat pomocniczy kierowników powiatowych służb ,inspekcji i straży.
Jednostki organizacyjne: komendy i inspektoraty.
Jednostki organizacyjne powiatu:
-powiatowe centrum pomocy rodzinie
-domy pomocy społecznej
-zakłady opieki zdrowotnej
-szkoły ponadpodstawowe
-instytucje kultury ,w tym biblioteki publiczne
Powiatowe służby ,inspekcje i straże:
-komenda powiatowa Policji
-komenda powiatowa Państwowej Straży Pożarnej
-powiatowy inspektorat nadzoru budowlanego