MIASTO NA PRAWACH POWIATU

Mocą art. 2 pkt 41 ustawy z dnia 11 kwietnia 2001r. o zmianie ustaw : o samorządzie gminnym, o samorządzie powiatowym, o samorządzie województwa, o administracji rządowej w województwie oraz o zmianie niektórych innych ustaw jednocześnie przyjęto ,że miasta na prawach powiatu jest gminą wykonującą zadania powiatu na zasadach określonych w tej ustawie, zaś ustrój i działanie organów miasta na prawach powiatu, w tym nazwę, skład, liczebność oraz ich powoływanie i odwoływanie, a także zasady sprawowania nadzoru określa ustawa o samorządzie gminnym.

Prawa powiatu przysługują miastom ,które w dniu 31 grudnia 1998 liczyły więcej niż 100 tys mieszkańców, a także miastom, które z tym dniem przestały być siedzibami wojewodów, chyba że na wniosek właściwej rady miejskiej odstąpiono od nadania miastu praw powiatu oraz tym ,którym nadano status miasta na prawach powiatu przy dokonywaniu pierwszego podziału administracyjnego kraju na powiaty. W takim mieście funkcje organów sprawuje rada powiatu oraz prezydent miasta.

Podmiotowość

Pod pojęciem miasta na prawach powiatu kryją się dwa elementy: lokalna wspólnota samorządowa będąca podmiotem samorządu oraz odpowiednie terytorium.

Do korporacji miasta na prawach powiatu przynależy się od dnia zamieszkania do dnia wyprowadzenia się z jej terytorium.

Osobowość prawna

Miastu przysługuje prawo własności i inne prawa majątkowe. Osobowość prawna ma analogiczne jak w przypadku gminy i powiatu charakter publiczny i prywatny.

Miasto na prawach powiatu ,podobnie jak gmina ,wykonuje zadania publiczne ,stąd też może korzystać ze środków prawnych właściwych władzy państwowej, w tym ze środków o charakterze władczym.

Samodzielność miasta na prawach powiatu podlega ochronie sądowej. Miasto może pozywać ,może być pozywane ,może być uczestnikiem postępowania sądowego.

Zadania miasta na prawach powiatu

-zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty

-miasto wykonuje zadania własne i zadania z zakresu administracji rządowej zlecone lub przejęte na podstawie porozumień

Zadania własne miasta na prawach powiatu stanowią sprawy z zakresu:

-ładu przestrzennego, gospodarki nieruchomościami, ochrony środowiska

-miejskich dróg, ulic, mostów

-wodociągów, kanalizacji

-ochrony zdrowia

-targowisk i hal

-edukacji publicznej, obronności, cmentarzy miejskich, rolnictwa, leśnictwa

Działalność gospodarcza

Praktyka wykształciła odmienne zasady dotyczące prowadzenia działalności gospodarczej przez powiaty grodzkie.

W statucie miasta Gliwice czytamy, że miasto i inna komunalna osoba prawna nie może prowadzić działalności gospodarczej wykraczającej poza zadania o charakterze użyteczności publicznej.

Natomiast w Statucie Miasta Bielska-Białej postanowiono, że miasto oraz inna osoba komunalna może prowadzić działalność gospodarczą.

Z ustawy o samorządzie gminnym wynika, że gmina i inna gminna osoba prawna może prowadzić działalność gospodarczą

W ustawie o samorządzie powiatowym czytamy, że nie Mozę prowadzić działalności.

Należy przyjąć, że miasto na prawach powiatu podobnie jak gmina może prowadzić działalność gospodarczą wykraczającą poza zadania o charakterze użyteczności publicznej, jednak na zasadach określonych w ustawie o gospodarce komunalnej.

Miasto prowadzi własną gospodarkę finansową, dochodami miasta są jego dochody własne oraz subwencje ogólne i dotacje celowe z budżetu państwa.

Statut

O ustroju miasta na prawach powiatu stanowi jego statut. Akt ten stosownie do postanowień ustawy o samorządzie gminnym określa w szczególności:

- organizację wewnętrzną oraz tryb organów rady

-zasady tworzenia,łączenia, podziału oraz znoszenia jednostki pomocniczej

-zasady i tryb działania komisji rewizyjnej

-zasady działania klubów radnych

Jeśli miasto na prawach powiatu zamieszkuje powyżej 300 tys. mieszkańców, projekt statutu podlega uzgodnieniu z Prezesem Rady Ministrów na wniosek ministra właściwego do spraw administracji.

Formy demokracji bezpośredniej.

W mieście występują konsultacje z mieszkańcami, referendum lokalne, wybory, ogólne zebranie mieszkańców osiedla.

Organy miasta na prawach powiatu

Rada miasta i Prezydent.

Rada miasta..

Jeżeli siedziba rady gminy znajduje się w mieście położonym na terytorium tej gminy,rada nosi nazwę rady miejskiej.

Rada miasta jest organem stanowiącym i kontrolnym. Wybory do rady są powszechne, równe,bezpośrednie i odbywają się w głosowaniu tajnym.

Komisje wyborcze- przewodniczącym komisji,inaczej niż w gminie, staje się z urzędu sędzia wskazany przez właściwego miejscowo prezesa sądu okręgowego. Istnieje także odmienny system wyborczy z 5% klauzulą zaporową.

Zadania rady miejskiej

-uchwalanie statutu miasta i statutów jednostek pomocniczych

-ustalanie wynagrodzenia prezydenta miasta

-powoływanie i odwoływanie sekretarza oraz skarbnika

-uchwalanie programów gospodarczych

-podejmowanie uchwał w sprawach podatków i opłat w granicach określonych w odrębnych uchwałach

-uchwalanie powiatowego programu przeciwdziałania bezrobociu oraz aktywizacji lokalnego rynku pracy

Jako organ kontroli rada miasta może kontrolować działania prezydenta,miejskich jednostek organizacyjnych oraz jednostek pomocniczych miasta. W tym celu powołuje się komisję rewizyjną składającą się z radnych. W tym przedstawicieli wszystkich klubów, z wyjątkiem przewodniczącego i wiceprzewodniczącego rady

Kadencja rady trwa 4 lata.

W mieście na prawach powiatu zamieszkiwanym przez mieszkańców w liczbie do 100tys. w skład rady miasta wchodzi 23 radnych, w mieście liczącym do 200tys. liczba radnych wynosi

25.

Następnie liczba ta wzrasta o 3 radnych na każde rozpoczęte 100 tys. mieszkańców. Nie więcej niż 45 radnych!

Tryb podejmowania uchwał

Uchwały zapadają zwykłą większością głosów w obecności, co najmniej połowy składy rady, w głosowaniu tajnym.

Status prawny radnego

Regulacje prawne dotyczące pozycji prawnej radnego w powiecie grodzkim są tożsame z przepisami prawa określającymi status prawny radnego w gminie nieposiadającej praw powiatu.

Prezydent miasta na prawach powiatu

Prezydent pełni funkcję:

1)kierownika urzędu wykonującego uprawnienia zwierzchnika służbowego w stosunku do pracowników urzędu oraz kierowników miejskich jednostek organizacyjnych

2)zwierzchnika służbowego w odniesieniu do służb, straży

3)monokratycznego organu wykonawczego miasta

W wyroku z dnia 11 stycznia 2000r. Trybunał Konstytucyjny przyjął, że prezydent miasta na prawach powiatu pełni jednocześnie funkcje starosty, jednak starostą nie jest.

Prezydent wykonuje zadania, które należą do kompetencji wójta,burmistrza

Urząd miejski.

Organizację i zasady funkcjonowania urzędu określa regulamin organizacyjny,nadany przez prezydenta w drodze zarządzenia.

Kierownikiem urzędu jest prezydent, który wykonuje uprawnienia zwierzchnika służbowego w stosunku do pracowników urzędu oraz pracowników miejskich jednostek organizacyjnych.

W ramach urzędu miejskiego działa jeszcze jeden -urząd stanu cywilnego.

Inne jednostki organizacyjne

W powiecie grodzkim jednostkami organizacyjnymi przede wszystkim są zakłady administracyjne oraz podmioty gospodarcze tworzone i działające na podstawie ustawy z dnia 20.12.1996r.

Miejskimi jednostkami organizacyjnymi w powiatach grodzkich są: straż miejska, ośrodek pomocy społecznej, żłobki, przedszkola, szkoły podstawowe, ponadgimnazjalne, dom dziecka, dom kultury

Jednostki pomocnicze Sołectwa, dzielnice, osiedla, może też nią być miasto położone na terenie gminy.

---