AMPHIBIA - PŁAZY

cecha	rząd
		Apoda	Urodela	Anura
kształt ciała	wydłużony	wydłużony	skrócony
ogon	bardzo krótki (brak?)	zawsze obecny	tylko u larw
kończyny	brak	obecne, tylne mogą ulec redukcji	obecne, tylne mocno rozwinięte
gruczoły jadowe	duże, w przedniej części każdego pierścienia	częste gruczoły przyuszne i rzędy gruczołów na grzbiecie i bokach ciała	gruczoły przyuszne (parotydy) lub listwy na bokach grzbietu
worki limfatyczne	brak	brak	mocno rozwinięte pod skórą właściwą
łuski	zwykle obecne w skórze właściwej	brak	brak
liczba kręgów	≤300	zwykle koło 50	ok. 11 (1+5-8+1+1)
typ kręgów	lepospondylny; amficeliczny	lepospondylny; opistoceliczny lub rzadziej amficeliczny	apsydospondylny; proceliczny
żebra	krótkie; na odcinku tułowiowym	krótkie; na odcinku tułowiowym i przednich kręgach ogonowych	brak
wzór acropodium (ręka/ stopa)	brak	0,2,2,3,2/ 2,2,3,3,2	0,2,2,3,3/ 2,2,3,4,3
zrosty kości	brak	carpalia + tarsalia	- tibiale + fibulare = os cruris - tibiale + fibulare (zwykle tylko nasadami) - ulna + radius = os antebranchii
ilość łuków skrzelowych poza łukiem gnykowym	3	2	4
narząd pinealny	słabo rozwinięty	słabo rozwinięty	dobrze rozwinięty
rdzeń kręgowy	ciągnie się do końca ciała	ciągnie się do końca ciała	skrócony; w tułowiu przechodzi w nitkę końcową ciągnącą się do końca kości ogonowej
powieki	brak	nieruchliwe	górna i podstawa dolnej nieruchliwe; funkcjonuje część grzbietowa dolnej powieki
ucho środkowe i błona bębenkowa	brak	brak	brak u larw i niektórych rodzajów (Pelobates, Bombina)
język	przyrośnięty do dna jamy gębowej na całej swej długości	przyrośnięty do dna jamy gębowej na całej swej długości	przyrośnięty do dna jamy gębowej swoją przednia częścią
płuca	jedno jest szczątkowe	często uwstecznione lub brak	Ascaphus ma płuca niedorozwinięte
zaplemnienie	wewnętrzne	wewnętrzne	zewnętrzne (rzadko wewnętrzne)
składanie jaj	skrzek w postaci „różańca”	zwykle pojedynczo	skrzek w postaci „różańca”, brył (u Rana) lub sznurów (Bufo)
kolejność rozwoju kończyn	brak	najpierw przednie	najpierw tylne
występowanie	strefa tropikalna i subtropikalna Azji południowej, Archipelagu Indo-Australijskiego, Filipin, Ameryki	szeroko rozsiedlone (brak w Australii, Archipelagu Indo-Australijskim, dużej części Ameryki Pd i Afryki)	strefa tropikalna, z wyjątkiem niektórych wysp Pacyfiku, Europa, Ameryka Pn i Pd, Afryka, Azja, Australia

Lepospondylia - trzony kręgów powstają przez bezpośrednie (z ominięciem etapu chrzęstnego) skostnienie łącznotkankowej pochwy otaczającej strunę grzbietową.

Apsydospondylia - trzony kręgów zawiązują się początkowo jako chrzęstne zawiązki, ulegające następnie, w mniejszym lub większym stopniu, skostnieniu. Przednie chrzęstne zawiązki trzonu to intercentra, a tylne to pleurocentra. Ten typ został odziedziczony po rybach z Crosspoterygii; jest filogenetycznie ważniejszy i występuje także u wyższych kręgowców.

Amficelia - kręgi obuwklęsłe

Opistocelia - kręgi tyłowklęsłe

Procelia - kręgi przodowklęsłe

Gruczoły Hardera - gruczoły zlokalizowane w oczodołach lądowych kręgowców (brak ich u większości ssaków), silniej rozwinięte od gruczołów łzowych; ich wydzielina zwilża powierzchnię rogówki oka

Narząd Biddera - szczątkowa pozostałość jajnika na przedniej powierzchni jąder niektórych płazów (np. u ropuchowatych) zdolna do rozrostu w funkcjonalny jajnik po usunięciu jąder.

Narząd lemieszowo-nosowy, narząd przylemieszowy, narząd womero-nasalny, narząd Jacobsona - dodatkowy narząd węchowy zlokalizowany u podstawy przegrody nosowej i połączony przewodem z jamą gębową; silnie rozwinięty u gadów, spotykany u większości kręgowców, w tym u człowieka; służy do analizy zapachowej otoczenia, w tym zapachów pokarmu, niewykluczone, że również do rozpoznawania feromonów.

Narząd Rusconiego, narząd balansowy - narząd w postaci dwóch sztywnych, nitkowatych, na końcu bułowato rozdętych wyrostków po obu stronach głowy kijanki. Służy do przyklejania się do różnych przedmiotów nad dnem zbiornika wodnego, uzupełnia funkcję oddechową skrzeli i umożliwia lepsze zrównoważenie ciała.

Neotenia - zatrzymanie w rozwoju osobniczym cech larwalnych na dłuższy czas lub na całe życie, przy czym neoteniczna larwa uzyskuje możliwość wytwarzania gamet; występuje zarówno u bezkręgowców, jak i kręgowców; przykładem n. u tych ostatnich jest hodowany w Europie aksolotl - stadium larwalne meksykańskiego płaza Amblystoma mexicanum - nie przechodzący w naszym klimacie przeobrażenia w postać dorosłą, lecz rozmnażający się płciowo.

Pedomorfoza - modyfikacja morfogenetyczna polegająca na ustaleniu się cech młodocianych jako cech osobników dojrzałych

Cechy czaszki:

• autostylia (kość podniebienno-kwadratowa, palatoquadratum, zrasta się z mózgoczaszką)

• zanik szkieletu wieczka

• kość gnykowo-żuchwowa (hyomandibulare) przekształca się w strzemiączko (stapes)

• kość podniebienno-kwadratowa tworzy pierścień (annulus tympanicus) - rusztowanie dla błony bębenkowej

• częściowy zanik łuków skrzelowych i częściowe przekształcenie w szkielet gnykowy

• funkcję szczęki górnej przejmują kości międzyszczękowe i szczękowe

• kość kwadratowa (os quadratum) łączy się z czaszką przez kość skroniową (squamosum)

• brak przegrody międzyoczodołowej

• dwa kłykcie potyliczne

• mózgowie jest ochraniane przez czaszkę pierwotną (chondrocranium)

• puszki nosowa i słuchowa przesuwają się w kierunku bocznym

• kość oczodołowo-klinowa (orbitosphenoideum) nie jest skostniała

• żuchwa łączy się z czaszką poprzez kość kwadratową

• zęby przyrośnięte do kości - akrodontyzm

---