MIKROELEMENTY to skladniki pokarmowe niezbedne do prawidlowego wzrostu roslin, potrzebne w minimalnych ilosciach:miedz, cynk, zelazo, mangan, molibden, bor, a takie jak: nikiel, elirom, selen-dla organizmu zwierzecego (dodatkowo). Sa to metale (oprocz boru) o masie wlsciwej>od 4,5gr/cm3, które w reakcjach chemicznychwykazuja tendencje do oddawania elektronow, tworzac proste kationy. W stanie stalym i cieklym chrakteryzuja się dobra przewodnoscia cieplna i elektryczna.
FUNKCJA Fe W ROSLINIE: bialkowe zwiazki Fe w chloroplastach uczestnicza w przeksztalcaniu energii swietlenej w chemiczna, potrzebna do fotolizy wody w procesach fotosyntezy; stymuluje powstanie chlorofilu chociaz nie wchodzi w jego sklad; uczestniczy w reakcji azotanow i wiazania wolnego azotu; bierze udzial w metabolizmie kwasow nukleinowych; reguluje reakcje oksydacyjna-redukcyjna
OBJAWY: NIEDOBORU Fe: obiawia się glownie chloroza w najwiekszym stopniu w mlodych lisciach; zahamowanie wzrostu; spowolnienie fotozyntezy i oddychania tkankowego. Dosc często wystepuje pozorny niedobor Fe spowodowany zla biodostepnoscia na skutek wysokiego pH wody; NADMIARU: atakuje srodkowe i dolne liscie; chloroza w postaci brazowych plamek; zahamowanie wzrostu korzeni i pedow
FUNKCJA Mn W ROSLINIE: aktywuje enzymy-dekarboksylazy, dehydrogenazy; uczestniczy przy fotosyntetycznym transporcie elektronow; bierze udzial w wiazaniu wolnego azotu
OBJAWY: NIEDOBORU Mn: objawy na lisciach najmlodszych; zolte plamki na lisciach; u owsa `szara plamistosc'; niedobor w glebach wapniowych; NADMIARU: na glebach kwasnych; na podlozach odkazanych termicznie; brazowe plamki na starszych lisciach- wydzielanie na zewnatrz MnO2
FUNKCJE Zn W ROSLINIE: aktywator enzymow- dehydrogenazy i peptydazy; bierze udzial w metabolizmie weglowodanow, bialek, zwiazkow fosforowych; wplywa na synteze auksyn; reguluje procesy powstawania rybosomow; wplywa na szczelnosc scian komorek; reguluje proporcje skladnikow na poziomie komorki
OBJAWY NIEDOBORU Zn: najbardziej możliwe jednoliscienne (zboza, kukurydza); chloroza miedzy zylkowa-jednoliscienne; dwuliscienne:chmiel, len, winogrona, motylkowe drzewa owocowe-rozwoj liscia zahamowany i plamki fioletowo-czerwone; zahamowany wzrost na skutek spowolnienia fotosyntezy
FUNKCJE Cu W ROSLINIE: wchodzi w sklad bialek i enzymow; bierze udzial w procesach fotosyntezy i oddychania; wspomaga rozwoj generatywny roslin
OBJAWY NIEDOBORU Cu: zmiany w zabarwieniu lisci; wiedniecie; spadek Wit. C i bialek; pustoklosie; zahamowanie rozwoju brodawek u motylkowatych; choroba nowin (wierzcholki starszych lisci bieleja, mlode liscie skręcają się i zamieraja)
FUNKCJE BORU W ROSLINIE: nie jest składnikiem, ani aktywatorem enzymow; ma udzial w transporcie i przemianach węglowodanów; wpływ na procesy wzrostu i podzialu komorek, swiadczy o tym zamieranie merystematycznych tkanek stożków wzrostu; uodpornienie rosliny na patogeny
BOR JEST: pobierany jako H2BO3-; transportowany tylko w ksylemie; niezbędne do podzialu Komorek i roznicowaniu się stozka wzrostu korzenia oraz dojrzewania pyłków i wzrostu lagiewek pylkowych; najwięcej zaopatrzenia w bor-rosliny kapustowate>pozostale dwuliścienne>jednoliścienne (najmniej)
OBJAWY NIEDOBORU BORU: korkowacenie na owocach jablka
FUNKCJE MOLIBDENU W ROSLINIE: NIEDOBOR: niedobor w glebach kwasnych; zolto-zielone przebarwienia; obumieranie lisci (od brzegow do srodka); biczylowatosc lisci=zahamowany wzrost blaszki liściowej; kalafior nie wyksztalca rozy; wrażliwe na niedobor sa rosliny motylkowate i krzyzowe; hamuje wzrost
MOLIBDEN JEST: pobierany jako MoO4,2-; transportowany w ksylemie i floemie
PODSUMOWANIE: BOR-skorkowaciale plamy na owocach jabłoni, gruszy; zamieranie lisci sercowych buraka i selera, brunatnienie Roz kalafiora i brokule MOLIBDEN-zanik lisci sercowych u brokula i kalafiora, biczykowatosc lisci, brunatnienie roz MANGAN-pomidor-zolknienie lisci, podwijanie blaszek lisciowych ZELAZO-zaburzenia wzrostu i rozwoju, liscie koloru cytrynowego CYNK-drobnienie lisci wierzcholkowych i rozetowych MIEDZ-brak rurek oksynowych u cebuli, malo pylku kwiatowego, wysokie pustoklosie
MIKRONAWOZY: techniczne sole zawierajace mikroelementy; nawozy chelatowe=zwiazki kompleksowe, w których mikroelementy sa polaczone ze zwiazkami organicznymi; BOR:boraks, kwas borowy; MIEDZ:siarczan miedziowy, tlenek miedziowy; CYNK:siarczan cynkowy, tlenek cynkowy; MANGAN: siarczan manganowy
METALE CIEZKIE. Wprzypadku duzego nagromadzenia w organizmie czlowieka metale ciezkie mogą przyczynic się do wystapienia chorob, w tym nowotworow. Umownie metale ciezkie to te o gestosci pow. 4,5g/cm3 np. cynk, kadm, olow, rtec, nikiel, chrom, miedz, mangan, kobalt, molibden, arsen.
-Pierwiastki metali ciezkich, które sa niezbedne do prawidlowego wzrostu i rozwoju roslin: Zn, Mn, Cu, Mo, Fe
-Pierwiastki metali ciezkich, które nie maja znaczenia jako skladniki pokarmowe, ale mogą być pobierane przez rosliny: As, Cd, Pb, Hg, Ni, Cr
-Metale w postai czystych pierwiastkow nie wywieraja toksycznego dzialania, ponieważ praktycznie sa nierozpuszczalne
-Metale ciezkie i ich zwiazki rozpuszczone w sposób naturalny w srodowisku okreslamy jako `EŁO'
-Wartosc stezen wyzsza od `EŁA' swiadczy o zanieczyszczeniu srodowiska
GLEBY JAKO ZRODLO METALI CIEZKICH DLA ROSLIN:
-Gleby o naturalnej ich zawartosci nadaje się pod wszystkie uprawy ogrodnicze i rolnicze
-W Polsce 97% powierzchni uzytkow rolnych charakteryzuja się naturalna lub nieco podwyzszona zawartosc metali ciezkich
Mg/Kg suchej masy gleby [norma/sr. w glebie]: KADM 4/0,1; OLOW 100/14; CYNK 300/32; NIKIEL 100/6; MIEDZ 150/6,5
OGRANICZENIE POBIERANIA: Warunkiem ograniczenia pobierania metali ciezkich przez rosliny uprawne jest zapewnienie optymalnych warunkow wzrostu poprzez utrzymanie gleby w wysokiej kulturze: utrzymanie odpowiedniego odczynu (pH 6,5-7) poprzez regularne wapniowanie; regularne nawozenie organiczne (obornik, kompost, nawozy zielone); prochnica silnie wiaze metale ciezkie w formach niedostepnych dla roslin i jednoczesnie poprawia warunki powietrzno-wodne w streie kamieniowej
SPOSOBY OCZYSZCZANIA SKAZONYCH GLEB: rekultywacja gleb skazonych metali ciezkich jest bardzo uboga i stosowana na niewielka skale; lepsza-fitomediacja, czyli wykorzystanie roslin majacych naturalne zdolnosci akumulowania tych pierwiastkow do ich usuwania z gleby; gatunki roslin do fitomediacji to tzw. hiperakumulatory np. tobolki palne (gromadza nawet 2% metali w tkankach); rosliny te mogą usunac z gleby 200-100kg metalu z powierzchni 1ha, np. slonecznik, gorczyca sarobska, kukurydza, dynia zwyczajna; zalety fitomediocji to niskie koszty
KADM W GLEBIE: w glebach o pH 4,5-5,5 najbardziej aktywny dla roslin przy wyzszym pH ulega unieruchomieniu; wypierany z kompleksu sorpcyjnego przez Ca i Mg; stezenie w glebach zanieczyszczonych 0,2-6 mikrogramow/l w skazonych do 300-400ug/l; kadm jest niezbedny dla roslin-pobierany przez rosliny proporcjonalnie-im wiecej w srodowisky, tym wiecej w roslinie; kadm jest teratogenny=powodujacy powstawanie wad rozwojowych w organizmach zwierzat i ludzi; nadmiar kadmu może być przyczyna wszystkich rodzajow nowotworow, dziala rakotworczo, teratogennie i embriotoksycznie, uszkadza watrobe i pluca; obecnie stosowany w metakuracji i produkcji akumulatorow
OLOW W GLEBIE: dopuszczalna zawartosc w uprawach Polskich-100ppm; w PL: piszczyste 20mg, gliniaste 25, organiczne 25; na swiecie: bielicowe 22mg, brunatne 28, redziny 26, czarnoziemy 23, organiczne 44; wyrozniamy: olow `pierwotny'-wbudowany w sklad mineralow powstal w procesie glebotworczym, olow `wtorny'-pochodzi z przemyslu jadrowego; najwiecej olowiu gromadzi się w skaleniach i mitach w których latwo podstawia on potas; w glebie malo ruchliwy, rzadko wystepuje w postaci jonu Pb2+, tworzy natomiast jony kompleksowe z grupa OH-, które w znacznym stopniu reguluja procesy sorpcji i desorpcji; jest silnie wiazany przez komponenty glebowe, a szczególnie zwiazki zelaza i manganu oraz substancje organiczne; w glebach kwasnych dominuja formy olowiu w zwiazkach organicznych, które mogą zwiekszyc i również obnizyc jego migracje; wzrost zawartosci olowiu w pow. poziomach gleby wplywa niekorzystnie na mikroflore i mikrofaune-ulega zahamowaniu proces rozkladu materii organicznej, a szczególnie celulozy, co w efekcie doprowadza do degradacji gleby
SKUTKI ZANIECZYSZCZENIA OLOWIEM: kumulowanie olowiu w tkankach; jest trucizna ogolnoustrojowa, dziala szkodliwie na uklad krwiotworczy, uklad sercowo-naczyniowy, uklad nerwowy, nerki, a takie może powodowac bezplodnosc ; wplywa hamujaco na rozwoj psychiczny dzieci, może wywolywac uszkodzenia mozgu; glownym zrodlem jest emisja spalin samochodowych
DZIALANIE NA CZLOWIEKA: olow po dostaniu się do organizmu jest transportowany przez krew do narzadow; zlokalizowany jest w erytrocytach; może przenikac przez lozysko i uszkadzac plod; kumulowany jest w kosciach
RTEC W GLEBIE: dopuszczalna zawartosc w Polsce 2ppm; w Pl: piaszczyste 0,05, gliniaste 0,2, organiczne 0,02; graniczne stezenie od 0,3-5ppm w glebach i 10ppm w odpadach, dopuszczalna do stosowania w rolnictwie; zrodlo: przemysl, wyziewy wulkaniczne; zawartosc Hg jest szczególnie badana w roslinach konsumpcyjnych-najwiekszy zakres 5-30ppb, w ziarnie zboz 3-20ppb; szczególnie wysokie stezenie grzybach 72-300ppb
WPLYW NA ORGANIZM CZLOWIEKA: uszkadza centralny uklad nerwowy; zaburzenia widzenia i swiadomosci, nerwowosc, nagminne zapominanie; ok. 10% rteci wprowadzane do organizmu przez pokarm, skore i pluca dostaje się do mozgu i tam gromadzi
ARSEN W GLEBIE: zrodla: wyziewy wulkaniczne, lugorowanie arsenu ze skal osadowych i magmowych, uboczna emisja wyniku procesow wydobycia i hutnictwa rud metali i spalanie paliw kopalnianych glownie wegla kamiennego i brunatnego; dopuszczalna zawartosc w Polsce-20ppm; na swiecie: bielicowe 4,4, brunatne 8,4; PL: piaszczyste 2, gliniaste 5
ARSEN W ROSLINACH: biologiczna rola nierozpoznana=>zbedny dla roslin; pobierany przez rosliny biernie w uzych ilosciach; duza akumulacja As wykazuje daglezja (0,8%); gromadzona w starych lisciach i korzeniach
ARSEN DLA CZLOWIEKA: zalezy od postaci pierwiastka (As3+ bardziej szkodliwy niż A); teratogenny i rakotworczy
POKARMIANIE CO2. Stezenie CO2 w powietrzu wynosi 0,035%. W uprawach pod oslonami, w podlozach inertnych dochodzi do obnizenia CO2 0,01-0,02% wówczas roslina odczuwa brak CO2. Dokarmiany wczesna wiosna i jesienia przy niskiej temperaturze i dosc wysokim natężeniu swiatla. Intensywnosc swiatla- jeśli duze, intensywne swiatloto intensywnie zachodzi fotosynteza, przy niskiej intensywności. Zrodlo CO2- substancja organiczna, sloma, oddychanie zwierzat, ludzi
Zwiekszenie ilości CO2: wprowadzenie oczyszczonych spalin z kotłowni, spalanie denaturatu w specjalnych palnikach; uwalnianie CO2 z węglanów poprzez dzialanie kwasami; wykladanie Bryl tur `suchego lodu'
Zwiekszenie ilości CO2=wyzsza efektywność fotosyntezy przy zaopatrzeniu rosliny również w składniki pokarmowe, wode i światło-gdy nie będą dostarczone stezenie CO2 nie ma wpływu
Skonczylam ;) Kocham Cie!