Poziom genetyczny, GEOGRAFIA, Gleboznawstwo


Poziom genetyczny, to mniej wiecej równoległa do współczesnej lub kopalnej powierzchni terenu strefa materiału skalnego rozmaitej grubosci (od kilku mm do kilkudziesieciu cm) przekształconego pod wzgledem fizycznym, chemicznym, biologicznym i morfologicznym pod wpływem czynników glebotwórczych; poziom może byc odróżniony od innych na podstawie obiektywnych cech dajacych sie stwierdzic w warunkach terenowych (mikromorfologia, barwa, uziarnienie). oznaczane sa dużymi literami alfabetu łacińskiego

O — poziom organiczny - zawiera ponad 20% swieżej lub czesciowo rozłożonej materii organicznej. W glebach mineralnych i mineralno-organicznych poziom ten tworzy sie na powierzchni utworu mineralnego, zwykle z pełnym dostepem powietrza. W glebach lesnych odpowiada on poziomowi ektopróchnicy.

A — poziom próchniczny - charakteryzuje sie obecnoscia zmumifikowanej materii organicznej w różnym stopniu powiazanej z mineralnymi składnikami gleby. Ilosc materii organicznej nie przekracza 20% masy poziomu Wystepuje w powierzchniowej czesci gleby mineralnej. Charakteryzuje sie barwa od jasnoszarej do czarnej lub ciemniejsza od niżej leżacych poziomów, dzieki zawartosci zhumifikowanej materii organicznej.

E — poziom wymywania wystepuje pod poziomem A lub bezposrednio pod poziomem O, jesli brak poziomu A. Zawiera mniej materii organicznej niż poziom A (lub O, jesli poziom A nie wystepuje) oraz mniej półtoratlenków (tj. tlenków i wodorotlenków Fe i Al) lub frakcji ilastej niż poziom zalegajacy bezposrednio pod nim. Zwykle charakteryzuje sie jasniejsza barwa niż poziomy sasiednie oraz wieksza zawartoscia kwarcu lub/oraz innych minerałów odpornych na wietrzenie. W polskiej klasyfikacji, w odróżnieniu od propagowanych często ujec miedzynarodowych, podkresla sie słusznie odmienny charakter tego poziomu w glebach bielicowych i bielicach (wymywanie głównie półtoratlenków) oraz w glebach płowych (wymywanie głównie frakcji ilastej), co znajduje swoje odzwierciedlenie w zróżnicowaniu nazw poziomów diagnostycznych dla tych gleb oraz w ich symbolice (odpowiednio Ees i Eet).

B — poziom wzbogacania znajduje sie pomiedzy poziomem A lub E (jesli poziom E wystepuje) a poziomem C, G lub R. Jest to poziom akumulacji półtoratlenków i materii organicznej lub/i frakcji ilastej. Jesli akumulacja wiąże sie z wymyciem tych składników z górnej czesci profilu (obecnosc morfologicznie wyrażonego poziomu E), wówczas poziom B można okreslic jako poziom iluwialny. W przypadku rezydualnej akumulacji (in situ)

półtoratlenków i materii organicznej lub/i frakcji ilastej poziom B okresla sie jako poziomwzbogacania. Niektóre poziomy B moga nosic cechy zarówno iluwialnej, jak i rezydualnej akumulacji składników, co można stwierdzic tylko za pomoca analiz laboratoryjnych. Poziom B może także wykazywac wtórne nagromadzenie weglanu wapnia, weglanu magnezu, gipsu lub innych soli.

C — skała macierzysta jest mineralnym, nieskonsolidowanym materiałem, który nie wykazuje cech identyfikacyjnych innych poziomów genetycznych, ale może nosic cechy abiotycznego wietrzenia. Moga sie w niej nagromadzic weglany wapnia i magnezu oraz inne rozpuszczalne sole. Materiał ten może również wykazywac cechy oglejenia, a także cechy cementacji przez wmyte weglany, krzemionke, żelazo i in.

G — poziom glejowy jest mineralnym poziomem wykazujacym cechy silnej lub całkowitej redukcji zwiazków mineralnych (głównie żelaza i manganu) w warunkach anaerobowych wywołanych zwykle nadmierna wilgotnoscia. Charakteryzuje sie barwa stalowoszara z odcieniem niebieskawym lub zielonkawym. Jeżeli pełne oglejenie spowodowane jest wodami gruntowymi, używa sie symbolu G, a jesli wodami opadowymi — Gg. Gdy inne poziomy genetyczne wykazuja cechy oglejenia jako procesu towarzyszacego, oznacza sie je równie dodatkowo symbolem g (oglejenie spowodowane wodami opadowymi) lub gg (oglejenie wywołane wodami gruntowymi).

P — poziom bagienny wystepuje w górnej czesci profilu gleb organicznych objętej bagiennym (torfo- lub mułotwórczym) procesem glebotwórczym.

M — poziom murszenia może wystepowac w glebach organicznych (np. torfowomurszowych), w których po obniżeniu poziomu wód gruntowych nastepuje specyficzne przetwarzanie i ubytek masy organicznej w górnej czesci profilu, lub w glebach mineralnych (np. murszastych) wytworzonych z utworów piaszczystych ubogich w minerały ilaste, w warunkach poziomu wód gruntowych niezbyt głebokiego i zmiennego w ciagu roku. W tych drugich symbol M umieszcza sie obok symbolu poziomu próchnicznego, tj. AM.

D — podłoże mineralne (nie lite) wyróżnia sie w glebach organicznych, w których profilu do głebokosci 130 cm pod torfem wystepuje materiał mineralny.

R — podłoże skalne — to lita lub spekana skała zwiezła (magmowa, metamorficzna, osadowa).

Solum- wszystkie poziomy genetyczne bez skały macierzystej

gleby całkowite- gleby zbudowane w całym profilu z materiału o takiej samej genezie

gleby niecałkowite - w profilu wystepuja utwory o co najmniej dwojakiej genezie

Granice pomiedzy poszczególnymi poziomami:

ostre — zmiana cech poziomu zachodzi z warstwie o miaższosci nie przekraczajacej 2cm

wyrazne —zmiana cech poziomu nastepuje w pasie o szerokosci 2-5 cm

stopniowe — zmiana cech poziomu nastepuje w warstwie 5-15 cm

niewyrazne (dyfuzyjne) - zmiana cech poziomu nastepuje w warstwie o miaższosci powyżej 15 cm

Tekstura- skład granulometryczny, to stan rozdrobnienia mineralnej czesci gleby wyrażony wielkoscia czastek i procentowym udziałem poszczególnych frakcji granulometrycznych..

Frakcja granulometryczna - to zbiór mineralnych ziaren gleby o okreslonych wymiarach. Dla każdej frakcji okreslony jest wymiar minimalny i maksymaln


trójkat Ferreta- grupa i podgrupa granulometryczna

Skład granulometryczny oznacza sie w warunkach laboratoryjnych jedna z wielu metod. Do najbardziej pospolitych należa: - łaczona metoda pipetowa i sitowa, - łaczona metoda areometryczna i sitowa - metoda sitowa - metoda laserowa

Struktura to stan zagregowania elementarnych czastek fazy stałej gleby z uwzglednieniem kształtu, wielkosci i trwałosci powiazan pomiedzy czastkami mineralnymi oraz mineralnymi i organicznymi gleby.

Struktury glebowe ze względu na kształt: Proste- rozdzielnoziarnista, spójna Włókniste- gąbczasta, właściwa Agregatowe- sferoidalne-zarniasta, koprolitowa, gruzełkowata. -formowielościenne-ostrokrawędziata, zaokrąglona, bryłowa. - wrzecionowate- pryzmatyczna, słupowa. -dyskoidalne- płytkowa, skorupkowa

Struktury glebowe ze względu na stopień wykształcenia i trwałosci agregatów:

- struktura bezagregatowa — całkowity brak agregatów w masie glebowej.

- struktura agregatowa słaba — agregaty sa słabo wykształcone. Gleba rzucona z wysokosci około 1m rozpada sie głównie na materiał bezagregatowy, z niewielka domieszka agregatów.

- struktura agregatowa srednio trwała — agregaty sa dobrze ukształtowane, wyrazne, ale srednio trwałe i nie dajace sie wyróżnic na wygładzonej scianie profilu. Materiał glebowy wydobyty z profilu i rzucony na powierzchnie rozpada sie na mieszanine wielu wyraźnych agregatów, pewna ilosc agregatów rozkruszajacych sie i niewiele materiału bezagregatowego

- struktura agregatowa trwała — obecnosc trwałych agregatów dobrze widocznych i dających sie oddzielic. Agregaty pozostaja w wiekszosci całe nawet po rzuceniu gleby z wysokosci 1m.

Barwa gleby jest wypadkowa składu mineralogicznego materiału macierzystego gleb oraz składu chemicznego wynikajacego z oddziaływania różnorodnych czynników glebotwórczych: udział i formy żelaza i manganu, w mniejszym stopniu innych pierwiastków, zawartosc materii organicznej, uwilgotnienie. Barwe gleby okresla sie porównujac próbke gleby (w stanie suchym lub wilgotnym) ze skala barw, tzw. Atlasem Munsella

Hueokresla barwy podstawowe: czerwona (R), żółta (Y), zielona (G), niebieska (B) i fioletowa (P); miedzy nimi istnieja jeszcze barwy posrednie, np. żółtoczerwona (YR), zielonożółta (GY)

Valueokresla jasnosc lub czystosc barwy

Chromaokresla nasycenie (nate enie) danej barwy

Odczyn Gleb- W warunkach terenowych odczyn oznaczamy przy użyciu tzw. metody Hellige'a, metoda wskaznikowa. Metoda polega na zalaniu próbki gleby na specjalnej plastikowej lub porcelanowej płytce płynem Hellige'a, który jest mieszanina wskazników. W zależnosci od odczynu gleby płyn zmienia barwe - od czerwonej dla odczynu kwasnego do niebieskiej dla odczynu zasadowego. odczyn gleby bada sie metoda potencjometryczna w warunkach laboratoryjnych

Sprawdzenie obecnosci weglanu wapnia polega na potraktowaniu próbki gleby roztworem (około 10%) kwasu solnego. W przypadku obecnosci weglanów nastepuje reakcja, której jednym z produktów jest dwutlenek wegla powodujacy burzenie.

Próchnica typu mull - jest to typ próchnicy lesnej zasobnych, biologicznie aktywnych siedlisk. Charakteryzuje sie obecnoscia cienkiego (1-2 cm) podpoziomu surowinwego (Ol) i dobrze rozwinietego poziomu próchnicznego (A), osiagajacego niekiedy miąższość kilkudziesieciu centymetrów. Ten typ próchnicy wystepuje w glebach lesnych takich jak czarnoziemy, czarne ziemie, mady brunatne, mady próchniczne.

Mor jest typem próchnicy siedlisk ubogich. Odznacza sie obecnoscia grubego poziomu organicznego, zróżnicowanego najczesciej na podpoziomy: surowiznowy (Ol), butwinowy (Of) i epihumusowy (Oh) oraz niewielka miaższoscia lub brakiem poziomu próchnicznego (A). Endopróchnica wystepuje natomiast w poziomie wzbogacania spodic (Bh, Bhfe). Typ próchnicy mor wykształcony w klasycznej postaci wystepuje w bielicach i glebach bielicowych.

Próchnica typu moder wykazuje cechy posrednie miedzy typami mull i mor. Poziom organiczny w tym typie próchnicy nie tworzy warstw z grubych, ani zbyt silnie „sfilcowanych” i składa sie z podpoziomów: surowinowego (Ol) i butwinowoepihumusowego (Ofh). Poziom próchniczny (A) osiaga miaższosc do kilkunastu centymetrów.

Skład Granulometryczny Gleb- Oznaczanie składu granulometrycznego polega na okresleniu procentowej zawartości poszczególnych frakcji w próbie glebowej. We wstepnej fazie oddziela sie czesci ziemiste od szkieletowych w wyniku rozcierania i przesiewania przez sito. Po przesianiu okresla sie procentowo udział szkieletu w próbce. Do dalszych analiz wykorzystuje sie czesc ziemista. Do oznaczania składu granulometrycznego czesci ziemistych stosuje sie zazwyczaj jedna z poniższych metod: 1. Metoda sitowa 2. Metoda laserowa

3. Metody sedymentacyjne w połaczeniu z sitowa a. Metoda areometryczna wg Prószyńskiego b. Metoda pipetowa

Oznaczanie Uziarnienia Gleby Metoda Areometryczna- Pruszyńskiego polega na pomiarach gestosci zawiesiny glebowej i roztworu porównawczego (poprawkowego) podczas postepujacej sedymentacji czastek glebowych w stałej temperaturze. Pomiarów gestosci dokonuje sie areometrem Prószynskiego, który jest tak wyskalowany, że różnica dwóch kolejnych odczytów daje procentowa zawartosc frakcji, która osiadła w czasie pomiedzy tymi odczytami. Gęstość zawiesiny glebowej odczytuje sie w terminach podanych w tablicach opracowanych przez Prószynskiego.

Calgon- ułatwia dyspergację- rozdzielenie próbki na ziarna

Alkohol amylowy- aby zlikwidować pianę w próbce która zawiera próchnicę, przeciwdziała burzeniu

Oznaczanie Uziarnienia Gleby Metoda Pipetowa Metoda pipetowa rozdziela sie frakcje o wymiarach do 0,1mm Stosuje sie ja łacznie z metoda sitowa Oznaczenie uziarnienia gleb metoda pipetowa sprowadza sie do poboru próbek zawiesiny z cylindra, w którym nastepuje sedymentacja w okreslonych odstepach czasu. Próbki zawiesiny pobiera sie pipeta o znanej objetosci (około 20 cm3). Pobrane próbki zawiesiny suszy sie w temperaturze 105°C i okresla ich mase. Na podstawie masy okresla sie udział procentowy poszczególnych frakcji w glebie.

Calgon ułatwia dyspergację- rozdzielenie próbki na ziarna

H2O2 30%- gdy próbki bogate są w próchnice należy usunąć ją poprzez spalanie na mokro, które przeprowadza się za pomocą 30% roztworu H2O2.

Odczyn gleby- stosunek jonów wodorowych do jonów wodorotlenowych

Oznaczanie Odczynu Gleby Metoda Potencjometryczna Glebe zalewa sie woda redestylowana (pH - H2O) lub KCl (pH - KCl) w stosunku wagowym gleby do roztworu równym 1:2,5 (próbki mineralne), 1:5 (próbki zawierajace 10 - 20% materii organicznej) i 1:10 (próbki organiczne (powyżej 20% materii organicznej). Po 3- godzinnym równoważeniu gleby z roztworem elektrode umieszcza sie w supernatancie nad warstwa gleby i odczytuje na pH-metrze wartosc pH

KCl- wpływa na kwasowość gleby

Roztwory buforowe o różnych wartosciach pH,

Oznaczanie Zawartosci Weglanów W Glebie Metoda Scheiblera polega na objętościowym oznaczeniu wydzielajacego sie CO2 w wyniku traktowania gleby 10% roztworem HCl. Reakcja przebiega według równania: CaCO3 + 2HCl CaCl2 + CO2_ + H2O Reakcja jest przeprowadzana w układzie zamknietym (aparacie Scheiblera), dzieki czemu możliwe jest oznaczenie ilosciowe wydzielajacego się CO2.

HCl 10%- Sprawdzenie obecnosci weglanu wapnia w próbce

Oznaczanie Zawartosci Materii Organicznej W Glebie Metoda Strat Prażenia pozwala na orientacyjne okreslenie zawartosci materii organicznej w próbce. Nie jest to analiza dajaca wiarygodne i ostateczne wyniki! Analiza ta jest zazwyczaj wykonywana przed innymi (np. oznaczanie zawartosci wegla organicznego, czy azotu) celem ustalenia wielkosci naważek. Metoda polega na działania na próbke gleby wysoka temperatura, w wyniku czego nastepuje całkowite spalenie zawartej w próbce materii organicznej. Zawartosc materii organicznej okresla sie na postawie ubytku masy

Oznaczanie Zawartosci Wegla Organicznego W Glebach Mineralnych Metoda Tiurina Metoda Tiurina oznaczamy zawartosc wegla organicznego poprzez całkowite utlenianie materii organicznej dwuchromianem potasu (K2Cr2O7). Zakłada sie, że wegiel w próchnicy jest srednio na zerowym stopniu utlenienia, a jego utlenianie zachodzi zgodnie z reakcja: 3Corg. + 2Cr2O7 -2 + 16H+ = 3 CO2 + 4 Cr+3 + 8 H2O Zawartosc wegla w glebie oblicza sie z ilosci zużytego dwuchromianu potasu, poprzez odmiareczkowanie jego nadmiaru sola Mohra, zgodnie z reakcja: 6Fe2+ + Cr2O7 2- + 14 H+ = 6Fe3+ + 2 Cr3+ + 7H2O Podczas działania dwuchromianem na glebe oprócz wegla utleniaja sie również zredukowane jony żelaza i manganu a także jony chlorkowe. Metoda Tiurina oznacza sie wiec faktycznie nie zawartosc wegla, ale utlenialnosc gleby. W glebach, w których zachodza silne procesy redukcyjne i w glebach zasolonych, zawartosc wegla oznaczana ta metoda jest zawyżona. Metoda Tiurina ma zastosowanie dla gleb mineralnych.

K2Cr2O7- utlenienie materii organicznej

sól Mohra

kwas n-fenyloantranilowy- aby ostatnia cząsteczka chromu przereagowałą

Ag2SO4 jako katalizator reakcji(zbyt duży dodatek siarczanu srebra może spowodowac zmetnienie roztworu)

Oznaczanie Zawartosci Wegla Organicznego W Glebach Organicznych Metoda Altena Metoda Altena oznaczamy zawartosc wegla organicznego poprzez całkowite utlenianie materii organicznej dwuchromianem potasu (K2Cr2O7) o steżeniu 0,35M Utlenianie zachodzi zgodnie z reakcja: 3Corg. + 2Cr2O7 -2 + 16H+ = 3 CO2 + 4 Cr+3 + 8 H2O Zawartosc wegla w glebie oblicza sie z ilosci zużytego dwuchromianu potasu, poprzez odmiareczkowanie jego nadmiaru sola Mohra, zgodnie z reakcja: 6Fe2+ + Cr2O7 2- + 14 H+ = 6Fe3+ + 2 Cr3+ + 7H2O Wysokie steżenie dwuchromianu potasu oraz długi czas utleniania powoduja, że metoda Altena nadaje sie do oznaczania zawartosci wegla w próbkach organicznych poziomów organicznych gleb lesnych oraz kompostach.

K2Cr2O7 utlenienie materii organicznej

H2SO4 stężony

sól Mohra

kwas n-fenyloantranilowy aby ostatnia cząsteczka chromu przereagowałą

Oznaczanie Gestosci Własciwej Gleb Metoda Biuretowa Metanol lub etanol



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
symbole poziomów, PB, II, Gleboznawstwo
wyk gleby, Studia, Przedmioty, Geografia, Gleboznawstwo
Cechy morfologiczne profilu, Cechy morfologiczne profilu: Poziomy genetyczne i poziomy diagnostyczn
Wymagania maturalne na poziomie podstawowym - geografia fizyczna, Szkoła pomoce
gleby-opracowanie zagadnien, Geografia, Gleboznawstwo
1989 SYSTEMATYKA UKŁAD POZIOMÓW GENETYCZNYCH
genetyka, geografia i zmiany na kościach
arkusz Geografia poziom p rok 2009 3709 MODEL
geografia poziom podstawowy KLUCZ
arkusz Geografia poziom p rok 2009 5666

więcej podobnych podstron