Proszę przetłumaczyć tekst; objaśnić podkreślone wyrazy; wskazać i nazwać konstrukcje.
De C. Mucio Scaevola
Rem publicam in magno periculo fuisse historicus tradit. Porsenna enim, Etruscorum rex,bellum cum Romanis gerens, Romam militibus suis cinxit. Tum Caius Mucius,adulescens Romanus nobilis, in senatum venit et dixit: “ Tiberim tranare et in Porsennae castra properare, et regem necare cupio”. Senatores Mucium laudavisse et Mucium in Porsennae castra properavisse scimus.
Ubi in castra hostium venit,in confertissima turba prope regium tribunal constitit (consto,-are). Ibi stipendium militibus dabatur.; scriba cum rege sedens multa agebat et milites eum adibant ( adeo,-ire ); Mucius regem nesciebat.Et iuvenem fortem in castris pro rege scribam necavisse dicunt. Milites regios virum Romanum cepisse (capio,-ere) et ad regem duxisse scimus. Rex Mucium punire constituit. Tum Mucius: “ Romanus sum civis; Caium Mucium me vocant.Hostis hostem occidere volui (volo, velle,volui - chcieć). Supplicium non timeo “ - inquit et dextram manum flammis arae imposuit. Mucii virtutem regem perterruisse tradunt. Itaque agros Romanos Porsenna reliquit et pacem cum Romanis fecit.
Objaśnienia:
C. Mucius Scaevola - Gajusz Mucjusz Scewola
Porsenna - król Etrusków
Tiberis,-is - rzeka Tyber
Proszę przetłumaczyć tekst, objaśnić podkreślone wyrazy, wskazać i nazwać konstrukcje:
De Horatio Coclite
Etruscos cum Romanis bellum gerentes repentino impetu Ianiculum occupavisse scimus. Hostibus iam via in urbem patuisse (pateo…) per pontem Sublicium dicitur. Pontem Sublicium Ianiculum cum Palatio et Capitolio iunxisse constat. Trepidi milites Romani hostem ferocem videntes stationes suas reliquerunt et in urbem se recipiebant. Tum Horatius Cocles cum duobus sociis in aditu pontis se locavit et suis magna voce clamavit: “ Rescindite pontem ferro aut igni, ego interim cum sociis meis hostem ab aditu pontis prohibebo!”
Mox etiam socii Horatii fugerunt et Horatius solus in aditu pontis mansit. Sed eodem tempore pontem cum fragore magno cecidisse (cado…) historicus tradit. Tum Horatius in Tiberim desiluit et inter tela hostium ad suos tranavit.
OBJAŚNIENIA:
Horatius Cocles (Horatius,-ii; Cocles,-it is) - Horacjusz Kokles, imię żołnierza rzymskiego
Etrusci,-orum - Etruskowie
Ianiculum,-i - Janikulum
Palatium,-ii - Palatyn
Capitolium,-ii - Kapitol
Pons Sublicius - most na Tybrze o nazwie Sublicjusz
Tiberis,-is - Tyber
Proszę przetłumaczyć tekst, wskazać i nazwać konstrukcje, objaśnić podkreślone wyrazy
De rupe Tarpeia
Rupes Tarpeia montis Capitolini pars erat. De rupis nomine antiqui scriptores ita narrant:
“ Romuli temporibus Sabini bellum cum Romanis gerebant. Arcis Capitolinae custos Tarpeius erat. Tarpeia, eius filia, sacerdos erat et arcem vespere deserebat, nam aquam in templum portare debebat. Tatius, Sabinorum dux, Tarpeiam videt et puellae auxilio Capitolium occupare constituit. Itaque Tarpeiae occurrit et : “Trade mihi - inquit - arcem; ego tibi pulchrum praemium dabo. Quid habere cupis?” “ Da mihi - respondet Tarpeia - sinistrarum manuum vestrarum ornamenta.” Tatium puellae dona promisisse scriptores dicunt. Et Tarpeiam hostes in arcem duxisse tradunt. Sed Sabini sinistris manibus praeter ornamenta scuta quoque portabant, quibus Tarpeiam necaverunt. Tum Romanos rupem a Tarpiae nomine appellavisse historici antiqui putant.”
OBJAŚNIENIA:
Rupes Tarpeia - Skała Tarpejska
Mons Capitolinus - Wzgórze Kapitolińskie
Romulus, -i
Sabini, - orum - Sabinowie, mieszkańcy krainy Sabinum
Spurius Tarpeius - Spuriusz Tarpejusz, wódz rzymski
Tarpeia, -ae - Tarpeja, jego córka
Titus Tatius - Tytus Tacjusz, wódz Sabinów
Proszę przetłumaczyć tekst, wskazać i nazwać konstrukcje, objaśnić podkreślone wyrazy
DE SERVO CLEMENTI
Iam multa de servis audivistis, sed servi clementis exemplum nondum cognovistis. Itaque in memoriam revocare placet servum, qui in asellum molam versantem clementem se praebuit. Audite igitur:
Fuit quondam servus, qui per multos annos molam versabat. Tandem dominum illi servo asellum donavisse dicunt atque haec verba addidisse: “ Te semper strenuum fuisse et praeceptis meis diligenter paruisse puto. Me labore tuo semper contentum fuisse scis. Itaque hunc asellum tibi do, qui munus tuum suscipiet. Tu autem iam non laborabis, sed labori aselli invigilabis “. Servo placuissse domini consilium audimus. Itaque asellum ad molam iunxit et verbis potius quam stimulo concitabat. Cuius clementiae documentum servum ipsum nobis reliquisse constat. In pariete enim Pompeiano asellum molam versantem delineavit et sub imagine scripsit verba: “ Labora, aselle, quomodo ego laboravi, et proderit tibi”.
Proszę przetłumaczyć tekst, wskazać i nazwać konstrukcje, objaśnić podkreślone wyrazy
DE IMPERIO ROMANO
Initio Romam reges gubernavisse scitis. Regibus exactis Romae quotannis duo consules creabantur, qui rei publicae consulerent. Tarentinis devictis et Pyrrho rege pulso tota fere Italia in potestatem Romanorum subacta est .
Gentibus Italiae subactis Romani finitimi facti sunt Carthaginiensibus,quibuscum eos tribus bellis Punicis dimicavisse scimus. Pumicis bellis finitis Romani Carthaginiensium imperio potiti sunt. Ita Carthaginiensibus Hispania expulsis imperium Romanum mare Atlanticum tetigit. Carthagine autem capta Africa provincia Roman facta est.
Proszę przetłumaczyć tekst, wskazać i nazwać konstrukcje, objaśnić podkreślone wyrazy
De Aesculapio
Apud Graecos Aesculapius, medicorum deus, colebatur. Cuius multa templa sacra
fuerunt. Praecipue erat clarum Aesculapii dei templum Epidauri aedificatum, in quo serpens dei sacer alebatur. Multi undique aegri, qui ad sanitatem pervenire non potuerant, ad Aesculapium properabant, nam se a deo sanari posse credebant. Quos in dei templo dormire mos erat. In somniis, ut opinio erat, deus eis apparebat et madicinam demonstrabat. Postridie aegri somnia medicis narrabant. Qui eos tum curare poterant. Advenae, qui sanati erant,
in templi muro tabulas, in quibus morbi atque medicinae inscribebant nomina, ponebant. Ita deo gratias agebant.
Qbjaśnienia:
Epidaurus,- i - Epidaur, miasto na Peloponezie
Aesculapius, -ii - Eskulap, bóg sztuki lekarskiej
PROSZĘ PRZETŁUMACZYĆ TEKST , WSKAZAĆ I NAZWAĆ KONSTRUKCJE, OBJAŚNIĆ PODKREŚLONE WYRAZY
De nodo Gordio
Alexander Magnus exercitum per Prygiam Asiae provinciam duxisse traditur. Claro illius provinciae oppido Gordium a Gordio nomen fuit. In hoc oppido inveniebatur illa arx et illud vehiculum, quo Gordium, Midae patrem, vectum esse constat. Gordium agricolam, virum iustum et nobilem fuisse scriptores antiqui tradunt.. Hic aliquando vehiculo in agros vehebatur, cum Iuppiter his verbis regnum ei promisit.: “ Isto cum vehiculo non in agros propera, sed ut arcem occupes. Huius enim provinciae te regem futurum esse praedico”. Gordius , postquam a civibus rex creatus est, illud vehiculum, omen imperii, in templo collocavit. Illius vehiculi notabile erat iugum adstrictum compluribus nodis, qui explicari non poterant. Fuisse quoque hoc oraculum dicitur: “ Vir ille, a quo nodi soluti erunt, universae Asiae imperium accipiet.” Itaque cupivit Alexander Illud oraculum explere et “ Nihil interest - inquit - inter manum et gladium.” Omnibus loris gladio ruptis oraculum vel elusit vel explevit.
O b j a ś n i e n i a:
Gordium, -ii - Gordium, miasto we Frygii
Gordius, -ii - Gordius, mityczny król Frygii, ojciec Midasa
Gordius, -a, -um - gordyjski
Phrygia, -ae - Frygia, kraina Azji Mniejszej
Midas, -ae - Midas , mityczny król Frygii
ut - tutaj: spójnik zdania podrzędnego