Dr inż. Robert Wójcik

E-mail: [e-mail]

Języki i metody programowania

3. Operatory i wyrażenia

1. Podstawowe definicje

2. Rodzaje i priorytety operatorów

3. Konstrukcja i obliczanie wyrażeń

4. Wykorzystanie funkcji standardowych w wyrażeniach

3. Operatory i wyrażenia

3.1. Podstawowe definicje

Operatory - określają operacje, które mają być wykonane na zadanych

argumentach (operandach) oraz kolejność tych operacji
(np. operatory arytmetyczne +, -, ∗, /).

Operatory w języku Pascal dzieli się na jednoargumentowe, np. -arg1, operator (-) i dwuargumentowe, np. arg1+ arg2, operator (+).

Wyrażenie - konstrukcja językowa określająca regułę wyznaczania wartości

pewnego typu.

Wyrażenie składa się z:

• argumentów,

• działają­cych na nich operatorów,

• nawiasów okrągłych.

Argumentami wyrażenia są: stałe, zmienne, wartości przyjmowane przez funkcje.

Dla każdego operatora są zdefiniowane jego argumenty oraz jest określony jego priorytet, tj. kolejność wykonywania działań na argumentach.

Priorytet operatorów - określa kolejność wykonywania operacji przez
operatory (uwzględniany jeśli dwa operatory mają wspólny operand,
np. y = 2 ∗ 8 + 3∗7; w tym przypadku 8 jest wspólnym operandem
dla ∗ i +; wyższy priorytet ma ∗ (mnożenie), stąd y = 37).

Np. operatory arytmetyczne (+,-,∗,/) mają priorytety takie jak w matematyce.

3.2. Rodzaje i priorytety operatorów

Wyróżnia się następujące operatory:

• arytmetyczne (+, -, ∗, /, div, mod),

• logiczne (not, and, or, xor, shl, shr),

• relacyjne (=, <>, <, >, <=, >=, in),

• teoriomnogościowe (+, -, ∗).

Priorytety operatorów:

• najwyższy priorytet ma operator not,

• następnie operatory multyplikatywne (∗, /, div, mod and),

• operatory addytywne (+, -, or),

• operatory relacyjne (<, <=, <>, =, >, >=, in).

3.3. Konstrukcja i obliczanie wyrażeń

Wyrażenia są budowane w oparciu o stałe, zmienne, operatory, nazwy funkcji i zbiorów oraz nawiasy okrągłe.

Wyrażenia zapisujemy w jednym wierszu, bez opuszczania znaku mnożenia, z wykorzystaniem nawisów zwykłych.

Wartościowanie wyrażenia - wyznaczenie wartości wyrażenia, tj. wykonanie operacji na argumentach zgodnie kolejnością określoną przez nawiasy zwykłe lub priorytet operatorów.

Przykładowe wyrażenia: (a-b)/(c+d); a-c/(d+e); (a+b)/c-d.

Reguły obliczania wartości wyrażeń zawierających operatory:

• wykonywanie obliczeń w kolejności określonej przez nawiasy grupujące;

• w pierwszej kolejności realizacja działań dla operatorów o najwyższym priorytecie;

• w przypadku jednakowego priorytetu operatorów wykonywanie działań od lewej strony do prawej.

3.4. Wykorzystanie funkcji standardowych w wyrażeniach

Budując wyrażenia można korzystać z różnych funkcji standardowych.

WYBRANE FUNKCJE ARYTMETYCZNE

Nazwa	Wynik	Typ argumentu	Typ wyniku
Abs	wart. bezwzględna	Rzeczywisty, całkowity	rzeczywisty, całkowity
ArcTan	arcus tangens	Rzeczywisty, całkowity	rzeczywisty
Cos	cosinus	Rzeczywisty, całkowity	rzeczywisty
Exp	e do potęgi	Rzeczywisty, całkowity	rzeczywisty
Frac	część ułamkowa	Rzeczywisty, całkowity	rzeczywisty
Int	część całkowita	Rzeczywisty, całkowity	rzeczywisty
Ln	logarytm naturalny	Rzeczywisty, całkowity (>0)	rzeczywisty
Pi	3.1415926536	nie ma	rzeczywisty
Round	zaokrąglenie do najbliższej liczby całkowitej	Rzeczywisty	Longint
Sin	sinus	Rzeczywisty, całkowity	rzeczywisty
Sqr	kwadrat	Rzeczywisty, całkowity	rzeczywisty, całkowity
Sqrt	pierwiastek	Rzeczywisty, całkowity (>0)	rzeczywisty
Trunc	część całkowita	rzeczywisty	longint

---