Poznanie rzeczywistości dokonuje się na dwóch poziomach:

• Zmysłowym, charakteryzującym się prostymi czynnościami poznawczymi takimi, jak wrażenia i spostrzeżenia

• Pojęciowym, charakteryzującym się złożonymi czynnościami poznawczymi takimi, jak myślenie i pamięć

POZIOM ZMYSŁOWY

Wrażenie - prosty proces psychiczny (poznawczy), powstający pod wpływem oddziaływania elementarnych bodźców na receptory jednego rodzaju i polegający na odzwierciedleniu pojedynczych cech bodźca

Spostrzeżenie - skomplikowany proces poznawczy, polegający na odzwierciedleniu złożonych bodźców (przedmiotów, zjawisk) oddziałujących na narządy zmysłów i angażujących procesy pamięci

POZIOM POJĘCIOWY

Myślenie - czynność umysłowa obejmująca różnorodne procesy: planowanie, przewidywanie, ocenianie, rozumowanie, wnioskowanie.

Operacje umysłowe pozwalają na przetwarzanie informacji zawartych we wrażeniach i spostrzeżeniach:

• Analiza - myślowe rozdzielanie elementów całości (zjawisk, sytuacji, przedmiotów),

• Synteza - myślowe scalanie poszczególnych części składowych całości

• Porównywanie - operacja zestawiania ze sobą różnych elementów rzeczywistości rzeczy, zjawisk, sytuacji z punktu widzenia ich podobieństw bądź różnic,

• Abstrahowanie - wyróżnianie jakiejś jednej właściwości elementu rzeczywistości i jednocześnie pominięciu innych cech,

• Uogólnianie - ujmowanie właściwości, cech wspólnych dla jakiejś klasy rzeczy i zjawisk, z pominięciem cech jednostkowych.

Pamięć - właściwość zachowawcza polegająca na gromadzeniu i przechowywaniu ubiegłego doświadczenia oraz wykorzystywaniu go w różnych sytuacjach. Pamięć jest funkcją psychiki, wyrażającą się w umiejętności gromadzenia, przechowywania i przypominania różnorodnych wrażeń.