Udział literatury w przygotowaniu reform politycznych w Polsce w dobie oświecenia rozpoczęty został w końcu panowania Sasów. Głównym pisarzem politycznym był Stanisław Konarski, a jego dzieło „O skutecznym rad sposobie” zapoczątkowało wielką akcję reform w kraju. Wówczas działalność pisarza politycznego rozpoczął Stanisław Staszic. Był on duchownym, w dobie Sejmu Wielkiego ogłaszał dzieła zawierające projekty reform. Walczył o wydźwignięcie kraju z zacofania politycznego i gospodarczego. W swych utworach mówi o ważnych sprawach życia publicznego takich jak: wychowanie, prawodawstwo, władza wykonawcza, sądownictwo, wojsko. Pisarz lęka się utraty niepodległości, dlatego żąda zniesienia liberum veto, domaga się przedstawicielstwa mieszczan w sejmie, wypowiada się za monarchią dziedziczną, konstytucyjną, upomina się o silną i stałą armię, pragnie by Rzeczypospolita posiadała 100tyś. wojska dobrze wyszkolonego. Dla utrzymania armii potrzebne są podatki, należy nimi obciążyć szczególnie szlachtę. Położenie chłopa ma ulec zmianie na lepsze. Staszic proponuje opiekę pana nad chłopem, który jest niesprawiedliwie krzywdzony. Największe zarzuty kieruje pisarz w stronę magnatów, czyni ich odpowiedzialnymi za upadek państwa. W ich egoizmie i prywacie widzi źródło nieszczęść narodowych. Staszic napisał 2 wielkie dzieła: „Uwagi nad życiem I. Zamoyskiego” traktat polityczny mówiący o problemach społ - politycz. RP, porusza problem edukacji młodzieży, najlepszą wg. niego szkołą jest Szkoła Rycerska odłączenie religii od nauki, oraz długie dzieło „Przestrogi dla Polski” w którym jest apel do szlachty o uchwalenie nowej konstytucji. Twierdzi też że każdy człowiek ma równe prawa cywilne i polityczne, twierdzi też że zła sytuacja Polki jest wynikiem złego rządzenia. Ukazuje nędzne życie najniższych warstw społecznych. St. Staszic dołożył wielkie usługi dla rozwoju nauki polskiej jako długoletni proces Towarzystwa Przyjaciół Nauk. Drugim obok Staszica wybitnym pisarzem politycznym był Hugo Kołątaj. Działacz KEN, zreformował i unowocześnił Akademię Krakowską, a przez parę lat kierował nią, wprowadził język polski jako język wykładowy. W okresie Sejmu Czteroletniego był współtwórcą reformy ukończonej Konstytucją 3 maja. Kołątaj był autorem wielu pism które odznaczały się politycznym rozsądkiem, patriotyzmem i humanitaryzmem. Myślał o odbudowie państwa, chciał by rolnik miał swoje prawa i był niezależny. Jego najbardziej znane utwory to: „Do St. Mołochowskiego, referendarza koronnego o przyszłym sejmie Anonima listów kilka” i „Do prześwietnej Deputacji” W pierwszym z nich autor zawiera projekty reform, które należy przeprowadzić w kraju. Nawołuje do nadania chłopom wolności osobistej. Władze nad chłopem jego zdaniem powinno być tylko prawo, a nie panowie którzy czynią z nich niewolników. Kołątaj występuje jako rzecznik postępu i równości wszystkich stanów wobec prawa. Niewolnictwo chłopa i feudalizm uważa za przyczynę upadku i biedy w kraju. Projekty reform Kołątaja są prawie takie same jak Staszica bo Kołątaj też domaga się zniesienia liberum veto, ustanowienia tronu dziedzicznego, ogólnego opodatkowania dla mieszczan i wolności dla chłopów. Różnica jest tylko w tym, że sejmowi oddaje władzę prawodawczą, a rządy przekazuje ministerstwom. Sejm miał jego zdaniem składać się z izby szlachty i izby mieszczan.