Rozmowy, które pomagają
Cel rozmowy:
-dotarcie do osobistych treści i znaczeń świata pacjenta
Zainteresowanie:
-co ktoś przeżywa
-jak doświadcza kłopotu, o którym mówi
-jakie znaczenie przypisuje wczorajszemu wydarzeniu
-co naprawdę, szczerze myśli o danej sprawie
-jakie uczucia wzbudzają w nim dane słowa
Rozmowa psychologiczna pomaga:
-doświadczyć tego co myśli i odczuwa
-nazwać i uporządkować treści psychologiczne
-znaleźć nową perspektywę dla swoich doświadczeń osobistych
-twórczo eksplorować treści będące podstawą zamierzeń i pragnień życiowych
Psychoterapia indywidualna- specyficzne działania i profesjonalne
Psychoterapia - obejmuje definicję zdrowia i choroby oraz drogi leczenia. Zawiera strategie, procedury, techniki.
Rozmowa psychologiczna nie jest okazją do:
-zaspokojenia ciekawości
-zaspokojenia samotności
-zaspokojenia potrzeby znaczenia terapeuty
-rywalizacji z klientem
Cel pomocy pacjentowi:
-podążanie za klientem, wsłuchanie się w to co pacjent chce nam przekazać
-empatyczne reagowanie, rozumie się sytuacje pacjenta
-niezaborcza życzliwość, akceptacja pacjenta z zachowaniem jego wolności
-otwartość, zdolność mówienia o sobie we właściwy sposób
-konkretność,”trzymanie się ziemii”
-koncentracja na „tu i teraz”, fakt o rozmowie w tej chwili, w tym momencie
PIERWSZA ZDOLNOŚĆ - PODĄŻANIE ZA KLIENTEM
Czterostopniowa skala śledzenia wątku klienta:
-przeszkadzanie klientowi w rozwijani wątku (-) (terapeuta skoncentrowany jest na swojej koncepcji problemu klienta np. Problemy z synem) minus oznacza brak pomocy i przeszkadzanie.
-fasadowa zgoda na rozwój wątku (-/0) (terapeuta nie przerywa aż tak brutalnie np. Dorosły syn, uczepienie się rozwodu) zero oznacza nie przeszkadza, ale i nie pomaga
-rozproszona zgoda na rozwój wątku (0/+) (bierność, dużo pytań jednym tchem-> na zmianę obie rzeczy np. Brak odpowiedzi terapeuty: nie przeskadzał, ale i nie pomógł)) plus oznacza pomoc i rozumienie
-aktywne wspomaganie klienta w rozwoju wątku (+) (rozwijanie drogi klienta, słuchanie go)
*otwarte pytania
*parafraza
*pytania o znaczenie np. Jakie ma to znaczenie,że córka jest za granicą?
*zachęcanie
ZDOLNOŚĆ DRUGA - EMPATYCZNE REAGOWANIE
Empatia - wczuwanie się w sytuację o której mowa.
Syntonia - „zarażenie się” sposobem przeżywania drugiego człowieka. Ktoś płacze i ja płaczę.
Cztery rodzaje reakcji:
-nieadekwatność empatyczna (-) minus oznacza,że terapeuta jest nietrafny
>słaba zdolność do emaptii
>osoba empatyczna, trudności empatyczne (np. Żal dotyczący głośnej muzyki)
-nieużywanie empatii (-/0) zero oznacza,że terapeuta nie wyraża empatii
>brak porozumienia na poziomie uczuć
>nie przeszkadzanie w wyrażaniu uczuć przez pacjenta
-podstawowe dostrojenie się (0/+) plus oznacza, trafne reagowanie i dostrojenie się
>terapeuta tonem głosu, tempem i nastrojem dostosowuje się do klienta
>zauważenie komunikatu, rozumienie sytuacji (bezpieczne wyrażanie uczuć)
-trafne, emaptyczne reagowanie (+)
>trafne spostrzeganie
>rozumienie
>dostrajanie się
ZDOLNOŚĆ TRZECIA: NIEZABORCZA ŻYCZLIWOŚĆ
Postawy i reakcje terapeuty:
-zamykająca krytyka/zaborcza życzliwość (-) minus oznacza,że terapeuta poprzez osądzanie lub raniącą krytykę zamyka klienta
^surowy sędzia, nieżyczliwy rodzic
^osądzanie, nakazy, zakazy, ironia, ośmieszenie
^zamykanie klienta
-maska profesjonalisty (-/0) zero oznacza,że terapeuta nie wyraża krytyki, nie jest zaborczo życzliwy, brak wsparcia
^twarz bez cienia wyrazunp. Mhm....(różna mimika)
^brak akceptacji dla klienta
-bierna akceptacja (0/+) plus oznacza wyrażanie akceptacji i życzliwości
^sympatia poprzez uśmiech, przytaknięcie, postawa, schylenie głowy (np. Mhm..+uśmiech)
-aktywna akceptacja (+)
^ciepło
^brak osądzania
^zainteresowanie
^aktywność
Konfrontacja - prowokacja, zaproszenie do spotkania z realiami życiowymi
między klientem a faktami jego życia
zaproszenia musi odbywać się w atmosferze życzliwości
ZDOLNOŚĆ CZWARTA: OTWARTOŚĆ
Otwartość - dzielenie się z klientem swoimi uczuciami i myślami
Dwa ograniczenia otwartości:
nie można zamieniać ról, czyli terapeuta nie może być główną treścią rozmowy
uczucia i opinie terapeuty nie mogą mieć charakteru zamykającego
Cztery zachowania, wyrażania otwartości:
-defensywność (-) minus oznacza,że terapeuta zaprzecza swoim prawdziwym uczuciom
#sztywnośc emocjonalna, obrona przed wyrażaniem emocji wobec klienta
*wzruszenie - zwrócenie uwagi na coś zabawnego
*irytacja - pozorowana zgoda z klientem
*zmęczenie i znudzenie - udane zainteresowanie
-bezosobowość (-/0) zero oznacza,że terapeuta nie zaprzecza uczuciom, lecz nie dzieli się z nimi
#ucho do słuchania, głównie mówi klient
#terapeuta jako chłodny instrument a nie żywy człowiek
#”To Twój problem”
-towarzyska konwencjonalność (0/+) plus oznacza,że terapeuta korzysta z przwdziwych uczuć i myśli oraz wyraża je w sposób pomagający
#emocjonalne reagowanie na treść klienta, wydawać się może to płytkie.
#wprowadzenie zamętu, nieporozumienia
-konstruktywna otwartość (+)
#odłosnięcie swoich przeżyć
ZDOLNOŚĆ PIĄTA - KONKRETNOŚĆ
Cztery posunięcia terapeuty dotyczące konkretności:
-ucieczka od konkretu (-) minus oznacza,że terapeuta ucieka od konkretu
>zmiana temtu
>niejsności, zamykające trudny temat
-bierność (-/0) zero oznacza,że terapeuta w bierny sposób akceptuje konkretność klienta
>terapeuta nie przeszkadza i nie pomaga jednocześnie
>nieporadność terapeuty
-zainteresowanie konkretem (0/+) plus oznacza,że terapeuta podejmuje badanie konkretu
>zachęcanie do omawiania ważnych szczegółów
-poszukiwanie konkretu (+)
>uwaga i dopytywanie o konkret
*konkret odkrywa nowe perspektywy
ZDOLNOŚĆ SZÓSTA - KONCETRACJA NA „TU I TERAZ”
< co myślą w tej sytacji, co czują i ich stosunek do siebie
Reakcje terapeuty:
-ucieczka od „tu i teraz” (-) minus oznacza,że terapeuta nie potrafi/obawia się podjąć temat „tu i teraz”
^brak odnalezienie się „tu i teraz”
-niekorzystanie z „tu i teraz” ( -/0) zero oznacza,że terapeuta nie korzysta z „tu i teraz” nie zmienia jednak tematu
^dyskusja z „tu i teraz”
-zainteresowanie się „tu i teraz” (0/+) plus oznacza taki rodzaj zainteresowania „tu i teraz”, który jest pomocny.
^lepsze zrozumienie komunikatów klienta
-świadome użytkowanie „tu i teraz”(+)
^badanie uczuć oraz zainteresowanie źródłem uczuć
*trzy sprawy „tu i teraz”
a. kontrakt - czy jestem odpowiednia osoba, czy spełniam oczekiwania
b.relacja między mną a terapeutą, uczucia, myśli i konsekwencje
c.uczucia „tu i teraz”, aktualne uczucia, myśli lub wyobrażenia.
Aneks
badawcza reakcja - prowokacja do eksploracji obszaru życiowego
interpretacja - zachęcenie pacjenta do spojrzenia na sprawę z innej perspektywy
konfrontacja - dostrzeżenie faktów dotyczących jego życia
podtrzymanie - uspokojenie pacjenta, pomoc w zdystansowaniu się
parafraza - powtórzenie słów wypowiedzianych przez klienta
podsumowanie - podobne do parafrazy. Dokonanie następnego kroku