1)Wpływ œrodowiska przyrodniczego na życie człowieka:
-pogoda(na sposob ubierania sie)
-klimat(np. okołobiegunowy-słaba roœlinnoœć)
-uprawy rolne(zarobki)
-temperatura 0stopni(gołoledz)
-wiatr(zrodło energii)
-gleby(rodzaj upraw)
-ukształtowanie powierzchni)
2)Determinizm determinująca rola œrodowiska i relacji człowiek - œrodowisko, w której człowiek jest uzależniony od "wszechmocnych" warunków œrodowiska przyrodniczego.
3)Nihilizm geograficzny głosi, że zależnoœci między życiem człowieka i naturą nie istnieją lub istnieją w minimalnym stopniu.
4)Posybilizm geograficzny, jedna z koncepcji wyrażających wzajemny stosunek œrodowiska przyrodniczego i człowieka, zakładająca równowagę i wzajemną zależnoœć czynników naturalnych i społecznych.
5)rasy główne:
-europeidalna(biała 50%)
-negroidalna(czarna-10%)
-mongoidalna(zołta-40%)
mieszane:
-mukaci(biała, czarna)
-metysi(biała;zołta)
-zambosi(zolta;czarna)
6)rasy podstawowe:
-europejska
-indyjska
-azjatycka
-amerykanska
-polinezyjska
-afrykanska
-australijska
-melanezyjska
7)Język martwy - język, który nie jest już używany jako œrodek komunikacji międzyludzkiej. Może on być jednak stosowany w formie pisanej czy ustnej jako np. język liturgiczny, co odróżnia go od języków wymarłych. Do języków martwych zaliczyć można m.in. łacinę, sanskryt, język koptyjski.
8)Języki oficjalne ONZ:
angielski, chinski, rosyjski, francuski, hiszpanski
9)Nrody nie posiadające wlasnego panstwa:
-kurdowie(turcja, syria, afryka, emryka, australia)
-tamilowie(indie, sri lanka)
-baskowie(pogranicze hiszpanii i francji)
-cyganie(europa, azja, afryka)
-żydzi(caly swiat)
10)do tabelki typy społeczenstwa:
-W krajach wysokorowinietych niski przyrost naturalny i wysoka przcietna długosc zycia powoduja stosunkowa mały udział roczników młodych, natomiast liczebnosc roczników najstarszych jest duza-wynosi powyzej 15% i ciagle rosnie
-W krajach słabo rozwinietych gospodarczo smiertelnosci i wysoki przyrosy naturalny powoduje duza ilosc roczników mlodych ktorych odetek wynosi 40-50 a mała liczebosc roczników starszych wynoszacych ok 5% sa to spoleczenstwa mlode.
11)struktura ludnosci wg.płci
-strukture ludnosci płci okresla wspolczynnik feminizacji ktory jest rowny liczbie kobier na 100. rzadziej stosowany jest wspolczynnik muskunizacji,-liczba mezczyzn przypadajaca na 100 kobiet
12)Bariery przrodnicze wplywajace na rozmieszczenue oludnosci:
a)Bariera œwietlna- ogranicza warunki życia poprzez deficyt lub nadmiar œwiatła. . Ograniczona iloœć œwiatła w niektórych porach roku, ma wpływ na samopoczucie człowieka, stan psychiczny, zdolnoœć do koncentracji i wysiłku. W sposób poœredni œwiatło oddziałuje na życie człowieka, poprzez wpływ na roœliny służące jako pożywienie lub surowiec. Wiele roœlin uprawnych dostosowało się do rytmu dnia i nocy(ziemniaki, i ryz)
b)Bariera termiczna- jest powiązana z barierą œwietlną, gdyż dł. dnia i wys. słońca mają decydujący wpływ na temp powietrza danego obszaru. Organizm człowieka posiada bardzo małą tolerancję termiczną, toteż w warunkach odchylenia temp od normy konieczna jest termoregulacja poprzez odpowiedni pokarm, odzież, mieszkanie.
c)Bariera wodna- stanowi gł. brak wody, bariera deficytu wody pojawia się najsilniej w klimatach gorących, gdzie przy wysokich temp i wysokim parowaniu opady przekraczające prawie dwu, trzykrotnie sumę w innych strefach klimatycznych, nie rekompensują strat wilgoci powstałych w wyniku parowania
d)bariera ciœnieniowa-w miare wzrostu nad poziomem morza zmniejsza sie cisnienie i ilosc tlenu w powietrzu, rowniez temp. , dlugosc okresu wegetacyjnego , nachylenie stoków, erozja gleb.
e)bariera geomorfologiczna- wynikajaca z ukształtowania terenu
13)Walory, ktore decydują o gęstoœci zaludnienia:
a)przyrodnicze(zyzne gleby, tereny nizinne, klimat, pas wybrzezy,
b)pozaprzyrodnicze(ustroj opanstwa, czynnik ekonomiczny, brak konfliktów, czynnik zdrowotny
14)pojęcia:
Ekumena - obszary na kuli ziemskiej stale zamieszkane i wykorzystywane gospodarczo przez człowieka.
Subekumena to obszar na kuli ziemskiej zamieszkany przez człowieka jedynie okresowo (np. koczownicy na terenach półpustynnych) bądŸ niezamieszkany, ale wykorzystywany gospodarczo
Anekumena - obszary na kuli ziemskiej nie zamieszkane na stałe przez człowieka i nie wykorzystywane gospodarczo.
15)Rozmieszczenie ludnoœci:
Azja:wyspy japonskie oprocz hokkaido, płw koreanski, nizina chinska, wyzywa lessowa, mandzuria, płw. indochinski, , płw malajski, filipiny, nizina gangesy, i brahmaputry, w.dekan, indonezja, nizina mezopotamska, nizina indusu.
europa:nizina polska, niemiecka. francuska, angielska, padanska, płw.apeninska, wielka niz. wegierska, , wyzyna srodkowo-rosyjska, płw bałkanski, płd. wybrzeze europy nas morzem srodziemnymm
Am.płn:wschodnie wyb, USA, okolicje wielkich jezior, zachodnie wybrz. USA
Am.połud:wyzyna brazylijska, aschodnie wyb. am.połud, nizina la platy, płn. wybrz.ameryki, płd od strony morza karaibskiego
Afryka:dolina i delta nilu, delta nigru, wybrzeze zatoki gwinejskiej
Australia:płd- zachodnie wybrz. , poludniowe wybrzeze.
16\)LUDNOŒĆ ZAWODOWO CZYNNA:
Zalicza się do niej osoby wykonujące prace
LUDNOSC ZADODOWO BIERNA:
Zalicza się do niej osoby utrzymujące się z pracy innych np. dzieci bedace na utrzymaniu rodziców lub osoby starsze utrzymujące się z dochodów swych rodzin, z rent czy emerytur.
17)sektory gospodarki
a) strefa wytwórcza
-sektorI- rolnistowo, lesnictowo, łowiectwo, rybołówstwo, rybactwo, gornictwo
-sektorII-przemysl i budownictwo
b)strefa usług
-sektorIII-transport , gospodarka magazynowa, łacznosc, handel, naprawy i remonty, hotelarstwo, usługi bytowe,
c)IV-finanse, ubezpieczenia, reklama, marketing, wynajem
d)V- ochrona zdrowia, edukacja, badania naukowe, ochrona srodowiska, dzialalnosc duszpasterska, wojsko
18)Bezrobocie jest zjawiskiem społecznym, polegającym na tym, że częœć ludzi zdolnych do pracy i deklarujących chęć jej podjęcia nie znajduje faktycznego zatrudnienia z różnych powodów.
19)Do przyczyn migracji zalicza się przyczyny:
-ekonomiczne- w celu poprawy warunków materialnych
-polityczne- w celu uniknięcia przeœladowań politycznych czy religijnych
-wyjazdy turystyczne
-religijne- pielgrzymki do Rzymu, Ziemi Œwiętej, Lourdes, Mekki, Œwiątyni Sziwy
-zasiedlania- np. państwa Izrael po roku 1948, Syberii i Dalekiego Wschodu- powstawanie nowych miast, takich jak Brack, Angarsk, Komsomolsk i inne.
Emigracja -(wychodŸstwo) wyjazd obywateli z kraju za granicę i osiedlenie się w innym państwie
Imigracja - przyjazd obywateli obcych państw do danego kraju i osiedlenie się w nim
Repatriacja - powrót osób przebywających przymusowo dłuższy czas poza granicami swego kraju do ojczyzny, powrót emigrantów do kraju pochodzenia z przywróceniem praw obywatelstwa (powrót uchodŸców, jeńców i przesiedleńców).
Deportacja - przekazanie danemu kraju nielegalnych imigrantów, którzy przybyli z jego terytorium
Migracja - wędrówka ludnoœci mająca na celu zmianę miejsca pobytu
20)podział migracji
a)swobodna(zarobkowe, ekologiczne, matrymonialne, rezydencjalne)
b)wymuszone:
-zywiołowe(uchodztwo skologiczne i religijne, uchodztwo policztyne, wojenne i powojenne)
-zorganizowane(wysiedlenia, deportacje)
21)Drenaż mózgów - emigracja ludzi dobrze wykształconych do krajów wysoko rozwiniętych. Kraje te oferują im bowiem lepsze warunki materialne i zawodowe.
22)SKUTKI MIGRACJI:
§ zmniejszenie przyrostu rzeczywistego,
§ drenaż mózgów
§ rozbicie rodzin
§ starzenie się społeczeństwa
§ promocja Polski zagranicą
§ złagodzenie bezrobocia w kraju.
22)cechy migracji:
-wiekszosc osob migruje w kierunku wielkich osrodków miejskich i przemyslowych
-proces emigracji odbywa sie etapami najpierw emigruja mieszkancu duzych stref a pozniej dalszych, a liczba migrantów maleje ze wzrostem odleglosci
-mieszkancu miast migruja zadziej niz mieszkancy wsiu
23)glowne kierunki migracji:
a) z europy do usa i kanady
b) z ameryki płd do usa
c) z azji płd do europy i afryki, australii
d) z azji wschod do usa
e) z afryki do europy
f) z europ płd i srod do zachodu
g) z eurpy i am płn do izraela
24)funckje miasta:
-polityczne np warszawa
-miedzynarodowe np bruksela
-obronne np redzikowo
-militarne np drawsko pomorskie
-rzemieslnicze np konin
-przemyslowe np lodz
-uslugowe np warszawa
-komunikacyjne np poznan
-handlowe gdansk
-uzdrowiskowe no zywiec zdroj
-religijne czestochowa
25)typy miast:
-aglomeracja monocentryczna
-aglomeracja poucentryczna
-megapolis
-konurbacja
26)Etapy urbanizacji:
#)Urbanizacja jest to zespół przemian ekonomicznych, przestrzennych, społecznych i kulturowych prowadzący do powiększenia się obszarów miejskich oraz do rozpowszechniania się zabudowy miejskiej, a także do wzrostu liczby ludnoœci żyjącej w miastach lub przejmującej miejski tryb życia.(nigeria, tanzania, pakistan, wietnam,)
# Suburbanizacje - polega na napływie duże liczby ludnoœci ze wsi do miast, która zaczyna zaludniać przedmieœcia. Powstają wtedy dzielnice biedy (slumsy). Na tym etapie następuje również przenoszenie się bogatej ludnoœci z centrum na przedmieœcia, w okolice dogodnych linii transportowych.(chiny , egipt, tajlandia)
# Dezurbanizacje - proces stabilizowania liczby ludnoœci miejskiej połączone z przenoszeniem się tej ludnoœci z centrum na przedmieœcia. Następuje wtedy "kryzys œródmieœcia", czyli jego wyludnienie. Spowodowane jest to zarówno przenoszeniem się ludzi bogatych w dogodniejsze okolice, jak i powstawaniem oœrodków przemysłowych pod miastem. Na tym etapie jest większoœć miast europejskich.(anglia, niemcy, francja)
# Reurbanizacja - jest to końcowa faza urbanizacji. Polega ona na rozroœcie terenów podmiejski. Na tym etapie często następuje odrodzenie œródmieœcia. Etap ten możemy aktualnie obserwować na terenie USA lub Japonii.
Urbanizacja pozorna: rozwoj miasta nie zwiazany z przemianami spoleczno-ekonomicznymi, a nadmiernym naplywem ludnosci do miasta
deglomeracja (- to proces mający na celu zahamowanie ciągłego wzrostu zagęszczenia ludnoœci.
27)pozytywne i negatywne skutki urbanizacji:
a)pozytywne:
-rozwinieta infrastruktura techniczna
-ułatwniony dostep do dobr kultury, sluzby zdrowia, szkoł i uczelni,
-duży rynek zbytu
• większa możliwoœć wyboru różnorodnej pracy
• większa możliwoœć podwyższania kwalifikacji zawodowych
• możliwoœć znalezienia pracy w pobliżu miejsca zamieszkania
• większa iloœć wolnego czasu
• łatwoœć dostępu do instytucji oœwiatowych i kulturowych
• większa wydajnoœć pracy
• rozwój komunikacji miejskiej
• łatwoœć wymiany informacji i współpracy z innymi placówkami
Negatywne:
• niedostatek wody
• brak wolnych terenów do zagospodarowania prowadzących do wzrostu cen działek budowlanych
• przeciążenie komunikacji miejskiej, powstawanie korków, brak miejsc parkingowych
• wzrost nakładów inwestycyjnych w celu budowania oczyszczalni œcieków, zakładanie filtrów
• wzrost przestępczoœci
• wzmożona agresja
• obniżenie się bezpieczeństwa ludnoœci
• ,,subkultury,,