WŁAŚCIWOŚCI TECHNICZNE

Gęstość - masa jednostki objętości bez uwzględnienia porów wewnątrz materiału (czyli w stanie zupełnej szczelności). Oznaczenie za pomocą kolby Le Chateliera lub piknometru (materiał suszony do stałej masy, warunki i próbki normowe, etc.),
gdzie m_s masa suchej, sproszkowanej próbki materiału, a V objętość sproszkowanej próbki materiału (bez porów; mat. o szczelności 1 /np. stal/ nie trzeba rozdrabniać).

Gęstość objętościowa - masa jednostki objętości materiału wraz z zawartymi w niej porami,
, gdzie V_o objętość sproszkowanej próbki wraz z porami­. Dla kształtów nieregularnych wykorzystuje się metodę hydrostatyczną. p­_o­ przeważnie jest mniejsze od p (wyjątek szkło, stal, bituminy; patrz: tab. s. 63). Cecha ta pozwala określić w przybliżeniu inne właściwości, tj. wytrzymałość i przewodnictwo cieplne.

Gęstość nasypowa - masa jednostki objętości materiału sypkiego w stanie luźnym. Mierzymy ją metodami objętościowymi.

Szczelność - określa jaką część całkowitej objętości badanego materiału zajmuje masa materiału bez porów.

Porowatość - określa jaką cześć całkowitej objętości materiału stanowi objętość porów. Mat. dzielimy na drobnoporowate (pory rzędu tysięcznych części milimetra) i wielkoporowate (10-te części mm do 1-2 mm). Porowatość i szczelność mają ogromny wpływ na wytrzymałość, mrozoodporność, właściwości izolacyjne, cieplne i dźwiękochłonne. P. waha się od 0% (szkło, metale, bituminy) do 95% (wełna mineralna, pianka poliuretanowa).

Wilgotność - to zawartość wody w materiale (w danej chwili). Ma ogromny wpływ na przewodność cieplną (która rośnie wraz ze wzrostem wilg.)

, gdzie m_w to masa próbki w stanie wilgotnym w danej chwili. T suszenia to przeważnie 100-150 st. C, dla gipsu 70, a dla mat. sztucznych termoplastycznych 50 st. C.

Nasiąkliwość wagowa (masowa) - Nasiąkliwość to zdolność do pochłaniania wody przez materiał przy stałym ciśnieniu atmosferycznym, a n. wagowa to stosunek masy wchłoniętej wody do masy próbki suchego materiału.

, gdzie m_n to masa próbki w stanie nasycenia.

Nasiąkliwość objętościowa - stosunek masy wchłoniętej wody do objętości próbki mat. suchego V.

Zależność między n_w, a n_o:

Maksymalną nasiąkliwość można uzyskać, gdy proces nasycania wodą następuje w próżni (nie zamykamy wtedy powietrza w porach). N. jest przeważnie mniejsza od porowatości, bo woda nie może się dostać do porów zamkniętych oraz w przypadku dużych porów nie wypełnia ich, tylko nawilża ścianki. N. waha się od 0% (szkło, metale) do 200% (np. drewno). Nasycenie wodą zmniejsza wytrzymałość na ściskanie, zwiększa gęstość objętościową, a w przypadku drewna także objętość.

Higroskopijność - zdolność do szybkiego wchłaniania przez materiał pary wodnej z powietrza; zależy od wilgotności względnej i właściwości materiału, przeważnie wilgotność materiału jest większa od wilgotności otoczenia. H. jest przyczyną zawilgocenia materiałów, które znajdują się w pomieszczeniu i nie mają kontaktu z wodą. Wpływa na zmianę konsystencji lub wymiarów mat. Najmniej h. są wyroby ceramiczne, a najbardziej chlorek wapnia. W budownictwie należy stosować mat., które nie zawierają składników higroskopijnych.

Podciąganie kapilarne - zdolność do podciągania wody w kanalikach utworzonych z porów (im węższe kanaliki, tym wyżej podciąga stąd największa kapilarność dla mat. mikroporowatych; wpływ ma także skład mineralogiczny materiału, jego zwilżalność przez daną ciecz oraz napięcie powierzchniowe wody). Kapilarność mat. ściennych wymusza stosowanie izolacji przeciwwilgociowej, by zapobiec podciąganiu wody z gruntu.

, gdzie H wysokość podciągania w metrach,
napięcie pow. wody, r średnica kapilary w m, a gamma ciężar wł. wody w kN/m³.

Przesiąkliwość - zawilgocenie pod wpływem ciśnienia, wyraża się ilością wody, która w ciągu godziny przenika przez 1cm² powierzchni przy stałym ciśnieniu. Zależy od budowy wew. mat. i szczelności (mat. szczelne i o porach zamkniętych są nieprzesiąkliwe: szkło, stal, bituminy, szkło piankowe). Cecha ważna dla mat. hydroizolacyjnych i pokryć dachowych.

Stopień nasycenia - stosunek nasiąkliwości objętościowej do porowatości.

Przepuszczalność gazów - zdolność do przenikania pary wodnej i powietrza przez materiał. Zależy od porowatości i stopnia zawilgocenia (im większe zawilg. tym mniejsza p.g.) . Zbyt duża p.g. prowadzi do strat ciepła. Jest to cecha zaplanowana, sprzyja osuszaniu ścian i stropów wpływa na naturalną wentylację.

Mrozoodporność - przeciwstawianie się mat. nasyconego wodą jego zniszczeniu pod wpływem wielokrotnych naprzemiennych cyklów zamarzania i rozmarzania wody (powstają wtedy naprężenia). Oznaczenia polega na sprawdzeniu, czy pod wpływem ww cyklów pojawiły się pęknięcia, rysy, ubytek masy oraz zmieniła się wytrzymałość próbki na ściskanie.

Rozszerzalność cieplna - zmiana wymiarów pod wpływem wahań temperatury.
wsp. roz. objętościowej,
liniowej.

Dla ciał izotropowych w przybliżeniu
.

Przewodność cieplna - przewodzenie ciepła przez materiał w wyniku różnicy temperatur na przeciwległych jego powierzchniach. Określa ją współczynnik λ (ilość ciepła przechodząca przez 1 m² materiału u grub. 1m w ciągu 1h przy różnicy T = 1K. Zależy głównie od wilgotności i zawartości porów. Nie ma za to ogólnej zależności pomiędzy p.c., a gęstością objętościową. W ciałach anizotropowych wartość wsp. p.c. zależy od kierunku przepływu ciepła. (patrz tab. 1.6. s.72)

, gdzie Q ilość ciepła, żeby podgrzać o 1 K, g grubość mat., F pow. m², t czas.

Pojemność cieplna - zdolność do pochłaniania i kumulowania ciepła przez materiał w trakcie podgrzewania. Służy określeniu wytrzymałości cieplnej ścian i dachów (zdolność do zachowania stałej T na wew. powierzchni; w bud. mieszkalnym powinno się stosować mat. o dużej poj. )

, gdzie c ciepło właściwe

Ciepło właściwe wyraża się ilością ciepła, jaka jest potrzebna do ogrzania materiału o masie 1 kg o 1K. Materiały ciepłochłonne mają duże c, i mały wsp. p.c. (patrz tab. 1.7. s. 74)

, gdzie Q j.w.

Odporność ogniowa to niepodatność na niszczący wpływ ognia (tzn. odporność na zmiany struktury, kształtu, wytrzymałości mechanicznej), na tą cechę mają wpływ toksyczność (zdolność do wydzielania szkodliwych gazów/dymów/oparów w podwyższonej T) i palność (podatność na zapalanie się; dzieli materiały na palne /trudno i łatwo zapalne/ i niepalne. W mat. trudno zapalnych proces palenia przerywa się, gdy usuwamy źródło ognie, a łatwo zap. trwa dalej).

WŁAŚCIWOŚCI MECHANICZNE

Wytrzymałość na ściskanie to największe naprężenie, jakie wytrzymuje próbka mat. podczas ściskania do momentu jej skruszenia. Decyduje o niej kierunek przyłożenia siły względem warstw/włókien, a dla materiałów o niejednolitej budowie także stopień zawilgocenia materiału i temperatura. Praktyczne wyznaczenie wytrz. na ściskanie jest możliwe tylko dla materiałów kruchych, gdzie próba kończy się pojawieniem się pęknięć, dla mat. ciągliwych jest to trudne/niemożliwe. (patrz tabela 1.8 s.76)

, gdzie P_c siła ściskająca, a F_c pole przekroju próbki przed przyłożeniem obciążenia.

Wytrzymałość na rozciąganie analogicznie j.w. wyjątkowe kształty próbek: pręty dla stali, wiosełka dla drewna, ósemki dla zaczynów i zapraw.

Kruchość to zjawisko nagłego niszczenia materiału pod wpływem działania siły, bez wcześniejszych oznak odkształceń. Jeśli k<1/8 to materiał uznajemy za kruchy. Mat. kruche nie doznają odkształceń plastycznych.

Wytrzymałość na zginanie to największe naprężenie, jakie wytrzymuje próbka mat. podczas ściskania do momentu jej złamania. Badane belki obciąża się jednostronnie. Przy badaniu zniszczenie przeważnie zaczyna się od dolnej, rozciąganej strefy, co wynika stąd, że większość mat. ma większą odporność na ściskanie (wyjątki: drewno, stal aluminium - belki z tych mat. dobrze pracują w konstrukcjach)

, gdzie M moment zginający, W wskaźnik przekroju na zginanie

Podatność na rozmiękanie wyraża zmianę cech wytrzymałościowych materiału pod wpływem działania destrukcyjnego wpływu wody. Największy spadek wytrzymałości wykazują wyroby na bazie spoiw gipsowych (30-70%), dla stali i szkła k
1.

lub
n w stanie nasycenia, s w stanie suchym

Sprężystość to zdolność materiału do przyjęcia początkowej postaci z chwilą usunięcia działającej siły zewnętrznej, która spowodowała odkształcenie. Odkształcenie jest w przybliżeniu proporcjonalne do naprężeń. Sprężystość zależy od rodzaju wiązań (maleje ze spadkiem ich energii: największa dla kowalencyjnych, metalicznych i jonowych). Przy zwiększaniu T nieznaczny spadek sprężystości, przy zbliżaniu się do T topnienia nagły, gwałtowny spadek (szczególnie dla ciał bezpostaciowych i krystalicznych) (patrz tabela i wykres s. 78-79).

Plastyczność zdolność materiału do zachowania trwałych odkształceń po usunięciu siły (trwałe przemieszczenie atomów w strukturze). Ma miejsce po przekroczeniu pewnego określonego naprężenia zwanego granicą plastyczności materiału. Sposób odkształceń plastycznych zależy od budowy materiału (np. w mat. krystalicznych jest to poślizg wzdłuż określonych płaszczyzn krystalicznych). Plastyczność ulega zmianie wraz z wilgotnością, T i szybkością narastania obciążenia (np. bituminy są plastyczne przy wolno narastającym obciążeniu, a kruche przy szybko; glina jest krucha w stanie suchym, a plastyczna, gdy zawilgocona). (patrz wykres s.80)

Pełzanie to ciągły wzrost odkszt. plast. bez zmiany wartości działającej siły, ma duży wpływ na wytrzymałość materiałów. Mat. kryst. charakteryzują się małym pełzaniem, a bituminy bezpostaciowe przy małych naprężeniach dużym (zwłaszcza w towarzystwie podw. T) (patrz wykresy s. 81)

Lepkość to miara tarcia wewnętrznego cząstek materiału, zależy od T, ciśnienia i rodzaju materiału. Płynięcie to natychmiastowe odkształcenie pod wpływem bardzo małego naprężenia. Wsp. lepkości dynamicznej
charakteryzuje właściwości mech. cieczy, również przechłodzonych (szkła, żywice i tworz. sztucz.; patrz tabela 1.10 s.82).

, gdzie S powierzchnia, F_s siła styczna powodująca ruch cieczy dv/dl gradient prędkości odkształcenia

Relaksacja to spadek naprężeń w materiale poddawanym stałem odkształceniu.

Ciągliwość to zdolność materiału do osiągnięcia znacznych odkształceń pod wpływem sił rozciągających.

Twardość to cecha charakteryzująca odporność materiału na odkształcenia pod wpływem nacisku sił skupionych na powierzchnię. Zależy od charakteru wiązania, typu struktury i mikrostruktury. Różne skale, np. dla kamieni skala Mohsa, skala wg metody Brinella (patrz rysunek 1.44 s.83). Nie ma prostej zależności między wytrzymałością, a twardością.

Ścieralność to podatność do zmniejszenia objętości lub masy pod wpływem działania sił ścierających. Zależy od budowy materiału, twardości i elastyczności. Badaniu poddaje się materiały, które w warunkach eksploatacyjnych są wystawione na działanie sił ścierających (np. mat. na podłogi, nawierzchnie drogowe i lotniskowe).

Odporność na uderzenie to zdolność przeciwstawienia się nagłym siłom uderzeniowym; określa energię potrzebną do stłuczenia lub przełamania badanych próbek. Zależy od struktury krystalicznej materiału. Jest ważna głównie dla materiałów posadzkowych, nawierzchni.

Cechy wynikające z charakteru wiązania

Metale (wiązanie metaliczne): duże przewodność cieplna i elektryczna, plastyczność, duża wytrzymałość przy istnieniu defektów.

Materiały ceramiczne (wiązania jonowe i kowalencyjne): ceramika tradycyjna, szkło i cermetale. Brak przewodnictwa cieplnego i ograniczona przew. cieplna, wysoka T topnienia i duża odporność chemiczna, brak plastyczności, duża twardość, wysoka wytrzymałość na ściskanie, mała wytrzymałość na rozciąganie. Przeważnie nie są odporne na udar cieplny (duże, gwałtowne skoki T; metale są odporne)

Szkła: przeźroczystość dla światła widzialnego, charakterystyczne właściwości związane z szybkością przyłożenia obciążenia (zachowanie wg prawa Hooke'a dla szybkich wzrostów, wg prawa Newtona dla cieczy przy wolno rosnących)

MATERIAŁY KAMIENNE

Minerał - substancja występująca w przyrodzie w postaci naturalnej.

Skała - zespół minerałów

Klasyfikacja skał ze względu na poch. geologiczne (patrz tabele s. 90-91)

-skały magmowe (główny składnik to dwutlenek krzemu: skały kwaśne pond 65%, pośrednie 52-65%, zasadowe 42-52% i ultrazasadowe poniżej 40%)

-skały osadowe (pochodzenia mechanicznego, organicznego lub chemicznego)

-skały metamorficzne (pod wpływem ciśnienia i/lub temperatury)

Właściwości fizyczne i mechaniczne (patrz tabela s. 94)

Wyroby stosowane w budownictwie

Kamień łamany: nieregularne odłamki skalne. 3 odmiany (K-do przerobu na kruszywo, I-do budowy dróg i budowli inżynierskich, B-do budowy murów i fundamentów), 4 klasy (III i IV nie znajduje zastosowania w budowie dróg i budowli inż.), 6 grup w zależności od wielkości ziaren (patrz tabela s.109).

Bloki, formaki i płyty surowe: bryły kamienia naturalnego określonej wielkości, różne rodzaje w zależności od skały, np. G granitowe, S sjenitowe, Sr serpentynitowe. Różne kształty i grubości; mają bezpośrednie zastosowanie w budownictwie. 3 klasy bloków.

Elementy murowe z kamienia naturalnego: wyroby o grubości min. 80mm stosowane w konstrukcjach murowych nośnych i nienośnych, wewnętrznych i zewnętrznych. Dzieli się je ze względu na kształt: kamień łupany, kamień łupany prostopadłościenny i inne.

Płyty kamienne do okładzin pionowych: licuje się nimi ściany, różne rodzaje: granitowe, sjenitowe, marmurowe (…). W zależności od sposobu obróbki np. szlifowane, polerowane, łupane.

Kamienne podokienniki zewnętrzne: granitowe, sjenitowe lub piaskowcowe, 12 klas ze względu na długość.

Kamienne podokienniki wewnętrzne: różne rodzaje kamienia (j.w. + np. marmur, wapień), grubości, długości. Wymagania: odporność na ściskanie, niezbyt duża nasiąkliwość.

Płyty posadzkowe wewnętrzne i zewnętrzne: np. z marmuru, zbitych wapieni, sjenitu.

Stopnie schodowe monolityczne i okładzina stopni: zarówno ze skał miękkich i twardych, np. marmuru, sjenitu, grantiu. Różne rodzaje obróbki powierzchni (np. polerowane, szlifowane, piaskowane, promieniowane. Muszą spełniać warunki odporności na ściskanie, mrozoodporności, ścieralności.

Brukowiec: nawierzchnie dróg i ulic, mogą być obrobione, nieobrobione lub płytowane.

Kostka drogowa: z materiałów trudno ścieralnych (np. granit, porfir)

Krawężniki drogowe i uliczne: podział ze względu na przeznaczenie (np. uliczne, mostowe), kształt przekroju, rodzaj, wielkość, klasy.

Istotne cechy kamienia naturalnego i wyrobów kamiennych:

Gęstość i gęstość objętościowa, całkowita i otwarta porowatość, nasiąkliwość materiału, odporność na zamarzanie, wytrzymałość na ściskanie, zginanie, ścieralność (tarcza Boehmego), cechy zewnętrzne (m.in. równomierność rozmieszczenia ziaren, porowatość, faktura, barwa)

Kruszywa skalne budowlane i drogowe

Charakterystyka ogólna i klasyfikacja

Kruszywo to materiał ziarnisty stosowany m.in. do zapraw, betonów, mieszanek mineralno-asfaltowych, warstw nośnych nawierzchni dróg, warstw mrozoochronnych i filtracyjnych. (Patrz tabela s. 124)

Kruszywo naturalne

Piasek - produkt wietrzenia skał, duża zawartość krzemu, ziarna do 2 mm. Klasyfikacja głównie wg pochodzenia (np. rzeczne, jeziorne, morskie, górskie). Klasyfikacja wg zastosowania: do badania wytrzymałości cementu, do zapraw budowlanych, do betonu zwykłego, do nawierzchni drogowych (muszą spełniać warunki co do wielkości ziaren, zanieczyszczeń organicznych, wodoprzepuszczalności, zawartości związków chemicznych). Mają zastosowanie także w masach klejących, uszczelniających i wypełniających.

Żwir i mieszanka do nawierzchni drogowych - I, II i III klasa wg ścieralności, nasiąkliwości, mrozoodporności, zawartości siarki, ziaren słabych i zwietrzałych (tabele s. 127; tabela s. 498)

Kruszywo łamane - obrabiane za pomocą różnych maszyn, potem często uszlachetniane, by uzyskać lepsze parametry.

Kruszywa mineralne do betonu: 3 grupy: piaski, żwiry i grysy, mieszanka kruszywa naturalnego; różne gatunki w zależności od zawartości frakcji, odmiany. Muszą spełniać różne wymagania zebrane w tabeli s. 138. Także wymogi odnośnie mrozoodporności, nasiąkliwości, zawartości zanieczyszczeń etc.

Kruszywa do nawierzchni drogowych i kolejowych: 3 klasy w zależności od wytrzymałości na ściskanie, mrozo. i nasiąkliwości, oraz jak wyżej.

Wykonywane oznaczenia: skład ziarnowy, wskaźnik piaskowy, kształt ziaren (wskaźnik kształtu/płaskości), zawartość ziaren przełamanych, słabych, mrozoodporność, odporność na działanie czynników atmosferycznych, zawartość zanieczyszczeń.

CERAMIKA BUDOWLANA

Surowce: plastyczne (gliny, iły, kaolin, łupki - po zarobieniu z wodą odkształcają się plastycznie, tracą tą właściwość po wypaleniu, w wysokiej T tworzą tlenki nadające wyrobom odporność mechaniczną i chemiczną), nieelastyczne (dodatki schudzające -piaski kwarcowe, szamot i inne, topniki - np. glinokrzemiany /obniżają T spiekania mas/, szkliwa /tworzą warstwę nieprzepuszczalną dla cieczy i gazów, zapewniają barwę i gładkość/ i surowce specjalne).

Klasyfikacja ogólna (np. w zależności od stopnia wypalenia, technologii produkcji itp.):

-ceramika czerwona - porowate wyroby o czerwonawym zabarwieniu; są to wyroby o czerepie porowatym (porowatości do 22%) cegły, pustaki, rurki drenarskie, wyroby szkliwione - kafle, płytki ścienne i elewacyjne, wyroby ogniotrwałe - cegły i kształtki szamotowe

-ceramika czerwona poryzowana - dodaje się do niej składniki łatwopalna - powstają mikropory zwiększające termoizolacyjność

-klinkier - przeważnie z jednego gatunku gliny, mała nasiąkliwość i duża wytrzymałość

-kamionka - z glin kamionkowych, duża wytrzymałość, barwy ciemnoczerwone, brązowe, zwykle szkliwione

-ceramika ogniotrwała - z glin ogniotrwałych z dodatkiem surowców mineralnych (np. krzemionki), temperatura topnienia przekracza zwykle 1580⁰C

-fajans - z biało wypalających się glin z domieszką kwarcu, szkliwione

-porcelit - z mas ceramicznych zawierających mat. ilaste, kwarc i węglan wapnia, zwykle szkliwione

-wyroby o strukturze spieczonej - i nasiąkliwości ok. 6%, max 12%, cegły kominowe, płytki klinkierowe, kształtki ścienne kamionkowe i inne

-­­wyroby z ceramiki półszlachetnej - wyroby fajansowe (płytki ścienne np.), sanitarne (umywalki, miski ustępowe), ceramiki szlachetne (np. porcelanowe)

Wady wyrobów ceramicznych:

-zanieczyszczenia surowców - węglan wapnia powoduje łuszczenie się, odpryski, spękanie a czasami całkowite zniszczenie wyrobu; siarczki - tworzą odbarwienia na powierzchni; sole rozp. w wodzie - krystalizując wiążą duże ilości wody, co może spowodować destrukcję bądź odbarwienia; zanieczyszczenia mechaniczne i organiczne - obniżają parametry techniczne, utrudniają obróbkę.

-wady produkcyjne - często nie przestrzega się wymogów dot. składu mas, parametrów urządzeń (także prawidłowego ich działania); wady: struktura pasmowa, S, spiralna, zadziory, spękania na powierzchni, deformacja wyrobu, pęcherze/odpryski, siatka włoskowatych rys, rysy promieniste, spękania i zarysowania, spęcznienie, niedopalenie (mała wytrzymałość i duża nasiąkliwość!), przypalenie (w efekcie zbyt mała nasiąkliwość).

WYROBY Z CERAMIKI POROWATEJ

Cegły: podział (tabela s. 168). 65x120x250, największa pow. -podstawa, średnia - wozówka, najmniejsza - główka. W zależności od klasy mogą być stosowane do fundamentów, ścian wew./zew., stropów, słupów, kominów i innych elementów. Cegły modularne, cegła dziurawka (głównie do ścian działowych), cegła kratówka (głównie do ścian działowych), cegła termalitowa (wyrób izolacyjny, mała odporność na ściskanie).

Pustaki ścienne: podział ze względu na % zaw. otworów (do 25% pustaki i cegły budowlane, 25-55% cegły kratówki i pustaki poryzowane, ponad 55% cegły dziurawki). Pustaki ścienne modularne - do ścian zew. i wew., jako elementy konstrukcyjne i niekonstrukcyjne (tabela s. 177), powinny spełniać wymogi mrozoodporności i nasiąkliwości zależnie od klasy. Pustaki do ścian działowych - nasiąkliwość do 22%, gęstość objętościowa do 1,4kg/dm³. Cegły, pustaki i elementy poryzowane - b. mała przewodność cieplna, mała gęstość objętościowa (do 1,2 kg/dm³). Pustaki wentylacyjne - o specjalnych kształtach, do wykonywania przewodów wentylacyjnych.

Pustaki do przewodów dymowych: powinny być odporne na zmiany T, nie mogą ulegać zarysowaniem i spękaniu.

Ceramiczne elementy stropowe: pustaki układane na deskowaniu - wypełnienie między żebrami stropu, nie wpływają na jego nośność. Np.: pustaki Ackermana, DZ3, Fert, Ceram (także belki żelbetowo-ceramiczne).

Dachówki i gąsiory ceramiczne: przeznaczone na pokrycia dachowe, pokrycia murów, ogrodzeń i innych. Kształty mają zapewniać łatwe i trwałe mocowanie i szczelność. 6 rodzajów dachówek w zależności od sposobów łączenia, np. dachówki płaskie bez zakładek, dachówki zakładkowe pasmowe, Typy dachówek: karpiówka, esówka, holenderka, masrylka (…). Różne gatunki i odmiany (zależne od odchyłek wymiarowych i wad). Wymagane cechy: wytrz. na zginanie, przesiąkliwośc i mrozoodporność.

Rurki drenarskie: są stosowane do osuszania lub nawadniania gruntów, różne kształty. Muszą być odporne na działanie sił zgniatających i mrozoodporne.

Kafle: wyroby ceramiczne szkliwione, powierzchnia gładka lub żłobiona. Muszą być odporne na działanie sił zgniatających, porowatość min. 20%, odporność na T do 200 stopni C.

Elementy ogrodzeniowe: pustaki, elementy słupów, daszki ogrodzeniowe. Niska nasiąkliwość, mrozoodporność, wytrzymałość na zginanie.

Nakrywy kablowe: odporne na zmiany T i uderzenia.

Nadproża ceramiczno-żelbetowe: belki z kształtek ceramicznych o nasiąkliwości 6-26% i mrozoodporności minimum 20 cykli. Różne rodzaje (np. z/bez izolacji termicznej). Zbrojenie belek zgrzewane, kształtki wypełnia się betonem klasy nie niższej niż B15.

WYROBY O STRUKTURZE SPIECZONEJ

Mała nasiąkliwość i duża wytrzymałość dzięki wypalaniu w odpowiedniej T.

Wyroby klinkierowe: cegła klinkierowa budowlana - oblicowania ścian, ścian piwnic w gruntach nasyconych wodą itp. Duża trwałość i walory estetyczne. Klasy wytrzymałości (ściskanie) 30-35-35-60, gęstość obj. do 2,5 kg/dm³, nasiąkliwość do 6%. Płytki elewacyjne - elewacje obiektów; niska nasiąkliwość, duża mrozoodporność, określona ścieralność i odporność na zginanie. W zależność od przeznaczenia także odporność na chemikalia (np. domowe). Cegły i kształtki elewacyjne - pokrycia ścian zewnętrznych, elementy architektoniczne. Muszą spełniać wymogi mrozoodporności i nasiąkliwości. Cegła klinkierowa drogowa - nawierzchnie drogowe, parkingi, chodniki etc. (patrz tabela s. 218). Cegła kanalizacyjna do budowy przewodów kanalizacyjnych - musi się char. wysoką odpornością na działanie kwasów i ługów, nasiąkliwość do 12%, mrozoodporność 20 cykli. Cegły kominowe - do wykonywania wolno stojących kominów, odporność na ściskanie klasy 20 lub 25, mrozoodporne i nisko nasiąkliwe.

Wyroby kamionkowe: duża wytrzymałość, mała nasiąkliwość, odporność na działanie związków chemicznych, mało odporne na nagłe zmiany T (można polepszyć domieszkami, np. tlenek glinu). Płytki kamionkowe - do wykładnia ścian i podłóg, dzielone ze względu na sposób produkcji (wpływa na nasiąkliwość: średnio 3-10%); muszą być odporne na ścieranie i w zależności od przeznaczenia odporne na działanie kwasów. Mogą być szkliwione, wtedy także muszą być odporne na zarysowania. Rury i kształtki kamionkowe - sieci drenażowe i kanalizacyjne, przede wszystkim sieci grawitacyjne.

Wyroby fajansowe i porcelanowe: do okładania ścian w kuchniach, łazienkach, restauracjach etc. (tam, gdzie wymaga się odporności na wodę i czystości). Porowatość powyżej 10%, raczej nie odporne na niskie T, ale odporne na skoki T, działanie chemikaliów, plamienie. Także wyroby sanitarne.

Wyroby ogniotrwałe: w przemyśle chemicznym, ceramicznym, hutnictwie i innych. Charakteryzują się trwałością w wysokich T. Ogniotrwałość zwykła, ogniotrwałość pod obciążeniem. Rodzaje elementów: kliny (stojące, leżące, niskie, płaskie), prostki , rury i mufle osłonowe, także kształtki specjalne, np. kolanka.

Wyroby glinokrzemianowe: wyroby szamotowe - najczęściej stosowane, zaw. tlenku glinu 25-38%, 6% topników, 50-95% gliny rozdrobnionej (tzw. szamot) (tabela s. 229). Charakteryzują się dużą skurczliwością podczas wysychania i wypalania, odpornością na zmiany T, ale niezbyt dużą ogniotrwałością pod obciążeniem. Wyroby kwarcowo-szamotowe j.w. ale dużo wolnego kwarcu, nawet do 65%. Wyroby wysokoglinowe: wysoka ogniotrwałość, odp. na skoki T.

Wyroby magnezytowe: minimum 85% tlenku magnezu, duża wytrz. na ściskanie, wysoka ogniotrwałość zwykła i pod obciążeniem - do wykładzin pieców martenowskich, elektrycznych i w innych urządzeniach cieplnych.

Wyroby dolomitowe: odp. na ściskanie ok. 50 MPa, ogniotrwałość ok. 1500 st. C, mało odporne na skoki T (można dodać rudy chromowej).

Wyroby krzemionkowe: zaw. min. 92% SiO₂, wykazują dużą ogniotrwałość pod obciążeniem, małą na zmiany T i dużą odkształcalnością termiczną.

Wyroby spinelowe: spinele to złożone tlenki różnych metali. Wyroby charak. się wysoką odp. na ściskanie, ognioodpornością zwykłą i pod obciążeniem, małą na szybkie zmiany T.

Wyroby magnezytowo-krzemianowe, szamotowo grafitowe, cyrkonowe, z węglika krzemu (…).

SPOIWA MINERALNE

Podział ogólny: powietrzne (po zarobieniu z wodą wiążą i twardnieją tylko na powietrzu, nie są odporne na wodę - po kontakcie z wodą tracą swoje właściwości), hydrauliczne (wiążą i twardnieją zarówno w wodzie, jak i na powietrzu).

W zależności od surowca: spoiwa wapienne lub gipsowe.

Spoiwa wapienne - z grupy spoiw powietrznych: wapno palno, hydratyzowane, pokarbidowe. Główny składnik to węglan wapnia.

Wapno palone - powstaje w procesie wypalania węglanu wapnie w T ok. 1000 st.C. (reakcja endotermiczna). W zależności od sposobu wypalania można otrzymać wapno o większej lub mniejszej aktywności.

Spoiwa te twardnieją w wyniku procesów chemicznych. Wzrost wytrzymałości powodowany jest przez: utratę wody, krystalizację z przesyconego roztworu Ca(OH)₂, powstawanie krzemianów wapnia, karbonatyzację wodorotlenku wapnia.

Podział wapna wg normy: wapno palone, hydratyzowane, ciasto wapienne, wapno hydrauliczne. Także różne rodzaje w zależności od surowca (np. wapniowe, dolomitowe).

Ocena właściwości (tabele s.250-252):

-chemicznych - łączna zawartość CaO i MgO, zawartość MgO, CO₂, SO₃, wapna czynnego

-fizycznych - stopień zmielenia, zawartość wody wolnej, stałość objętości, głębokość wnikania, zawartość powietrza, czas wiązania (także: oznaczenia wodożądności, mrozoodporności, gęstości nasypowej i wydajności ciasta wapiennego)

-warunki wytrzymałościowe - wytrzymałość na ściskanie tylko dla wapna hydraulicznego.

Zastosowanie: w budownictwie (np. do produkcji zapraw wapiennych, cementowo-wapiennych oraz gipsowo wapiennych służących jako zaprawy tynkarskie), w przemyśle mat. bud. (do produkcji betonów komórkowych i jako aktywatory spoiw mieszanych, np. żużlowych), hutnictwie stali, przemyśle chemicznym, cukrowniczym, energetyce (…)

Spoiwa gipsowe i anhydrytowe - główny składnik to siarczan wapnia, zaliczany do powietrznych materiałów wiążących.

Spoiwa gipsowe - zróżnicowana grupa; do produkcji elem. bud. (płyt/bloków) stosuje się spoiwa o dużej wytrzymałości mechanicznej i odp. na działanie czynników atmosf.; natomiast dla gipsu modelarskiego ważny jest np. stopień białości. Podział przeważnie ze względu na przeznaczenie: spoiwa do celów budowlanych (np. gipsy szpachlowe, tynkarskie) lub spoiwa do celów technicznych (specjalnych; np. gipsy ceramiczne). Różnice wynikają ze składu chemicznego, stopnia rozdrobnienia, sposobu otrzymywania i dodatku modyfikatorów (np. regulacja barwy, czasu wiązania, wytrzymałości).

Spoiwa anhydrytowe - wykorzystywane w bud. do podłóg, osadzania płytek ściennych, wytwarzania sztucznych marmurów i jako składnik mieszanek tynkarskich.

Surowce siarczanowe: gips, anhydryt, bassanit, fosfogips, reagpis (gips syntetyczny; ważny jako regulator czasu wiązania). Wymagania: wysoka zawartość siarczanu wapnia, tj. czystość.

Proces dehydratacji - usuwanie wody krystalicznej w procesie wypalania.

Wiązanie i twardnienie - polega na ponownym zmieszaniu spoiwa gipsowego z wodą; proces wiązania zaczyna się od momentu zmieszania spoiwa z wodą. Czasami zbyt szybkie wiązanie jest niekorzystne, więc stosuje się opóźniacze (np. boraks, fosforany). Klasyfikacja w tabeli s. 259-260.

Zastosowanie i charakterystyka:

- gips budowlany: prefabrykaty gipsowe, prace naprawcze, dodatek do zapraw tynkarskich

- gips szpachlowy: spoiwo wolno wiążące: gładzie gipsowe, uzupełnianie nierówności, ubytków, spoinowanie szczelin

- gips tynkarski: tynki wewnętrzne

- klej gipsowy: łączenie płyt ściennych, spoinowanie płyt gipsowo-kartonowych

- gips ceramiczny: do prac modelarskich

- gips autoklawizowany: wytrz. na ściskanie ponad 40 MPa, stąd stosuje się go do odlewów o dużej wytrz. i twardości oraz jako składnik spoiw ceramicznych

- gips ałunowy: głównie do prac wykończeniowych i dekoracyjnych (duże walory estetyczne)

- estrichgips: do tworzenia sztucznego marmuru oraz jako podkład pod posadzki wylewne

- spoiwo anhydrytowe: do tworzenia płyt ścianek działowych, jako składnik gipsu tynkarskiego oraz do tworzenia samopoziomujących się posadzek podłogowych

Właściwości użytkowe - po zarobieniu z wodą plastyczność (zależy od spoiwa i ilości wody), współczynnik wodno gipsowy (w/g, określa ile wody zarobowej potrzeba, by uzyskać określoną plastyczność), czas wiązania (określa się początek i koniec czasu wiązania, można regulować dodatkami).

- wytrzymałość tworzywa gipsowego - zależy od rodzaju zastosowanego spoiwa (jego składem fazowym, uziarnieniem, ilością wody zarobowej - zbyt dużo wody = spadek wytrz.,), maksymalną wytrz. uzyskuje się po wysuszeniu do stałej masy. Zawilgocenie - nawet niewielkie - powoduje ogromne spadki wytrzymałości. Przeważnie R_c/R_zg dla gipsu = 0,3-0,45.

- gęstość objętościowa - często stosuje się dodatki zwiększające porowatość, aby uzyskać lżejszy materiał

- nasiąkliwość - jako materiał mikroporowaty tworzywo gipsowe charakteryzuje się nasiąkliwością rzędu 25-40% (można modyfikować dodatkami, co zwiększa ogólną wodoodporność)

- higroskopijność - w odróżnieniu od nasiąkliwości jest mała

- mrozoodporność - przeważnie około 15 cykli, z doświadczenia wynika, że nawet w stanie wilgotnym można wystawić tw.g. na działanie mrozu, ale nie wcześniej, niż po pełnym związaniu zaczynu gips.

- wodoodporność - niemodyfikowane wykazują małą wodoodporność (duża nasiąkliwość, rozmywalność, wsp. rozmiękania), dlatego wyroby gipsowe mogą stanowić wewnętrzne, niekonstrukcyjne elementy budynku. Można zabezpieczać np. hydrofobizacją powierzchniową lub wgłębna z użyciem żywic silikonowych lub farb silikonowych

- izolacyjność termiczna - dobra, zależy od gęstości objętościowej, w/g i wilgotności (tabela s. 267)

- odporność ogniowa - mat. niepalny, podczas pożaru pochłania ciepło w celu dehydratacji, co pozwala opóźnić moment wzrostu T, stąd wykorzystuje się tworzywa gipsowo do ochrony przeciwpożarowej (np. jako otuliny, okładziny płytowe, wyprawy tynkarskie)

Korozja stali w gipsie - tw. gips. przyspiesza korozję stali ze względu na charakter chemiczny i porowatość, jednak zauważalne jest to tylko w środowisku wilgotnym. Istotnym czynnikiem jest tu pH zaczynów - dla niemodyfikowanych pH ok. 7 i szybka korozja, dodając wodorotlenek wapnia można zmienić pH nawet do 12, co praktycznie hamuje korozję. Dla pełnej ochrony zaleca się jednak powlekanie elementów stalowych farbami antykorozyjnymi

Badane właściwości spoiw g.: uziarnienie, czas wiązania, wytrz. na zginanie/ściskanie po 2h, ilość wody odciąganej z zaczynu, przyczepność do podłoża.

Cement - spoiwo hydrauliczne. Główny składnik - klinkier portlandzki 15-95% (produkt spiekania mieszaniny wapieni i glinokrzemianów; składa się z 4 faz głównych: krzemian trójwapniowy /alit/ odpowiada za właściwości wiążące, krzemian dwuwapniowy /belit/ odpowiada za wytrzymałość w późniejszym okresie twardnienia, glinian trójwapniowy - najszybciej reaguje z wodą spośród składników, glinożelazian czterowapniowy). Hydratacja cementu jest procesem b. skomplikowanym i długim, zależnym od takich czynników, jak np. składu chemicznego i mineralnego cementu, jego składu ziarnowego, stosunku wody do cementu (w/c), T hydratacji, domieszek i sposobu formowania mieszanki.

Klasyfikacja wg norm - ze względu na dodatki CEMI do CEM V, 3 klasy wytrzymałości na ściskanie (po 28 dniach) 32.5, 42.5, 52.5 [MPa], klasa wytrzymałość wcześniej N normalnej i R podwyższonej. A 6-20% dodatków, B 21-35%. Określa się tylko początek czasu wiązania. Tabele s. 276-278.

Charakterystyka i zakres stosowania w tabelach s. 280, 282, 283.

Dodatki do cementu:

- granulowany żużel wielkopiecowy - polepsza właściwości hydrauliczne

- pucolana naturalna i sztuczna - j.w.

- popiół lotny krzemionkowy, popiół lotny wapienny, łupek palony, pył krzemionkowy, mączka wapienna, siarczan wapnia

Właściwości użytkowe i metody badań: określa się właściwości fizyczne (gęstość, czas wiązania, stopień zmielenia etc.), mechaniczne (wytrzymałość normowa i wczesna) i chemiczne (procentowa zawartość związków itp.).

- właściwości wytrzymałościowe - na podstawie R_c 3 klasy. Na wytrzymałość mają wpływ: skład mineralny klinkieru, stopień rozdrobnienia cementu, jakość i ilość dodatków, w/c i warunki dojrzewania.

- wodożądność - miara ilości wody, która jest niezbędna do uzyskania zaczynu o konsystencji normowej (średnio 24-32%), można ją regulować dodatkami

- gęstość właściwa i nasypowa - zależy od składu chemicznego i mineralnego, waha się w zakresie 3,0-3,2 g/cm³

- czas wiązania - może być regulowany w bardzo dużym zakresie

- stałość objętości - po związaniu i stwardnieniu

- stopień rozdrobnienia - ma wpływ na przyrost wytrzymałości, skurcz i ciepło twardnienia. Różne frakcje ziaren wpływają na różne parametry (np. frakcja 0-5μm decyduje o wytrzymałości początkowej, a frakcja 30-60 μm o wytrzymałości po 28 dniach)

- ciepło twardnienia - podczas hydrolizy i hydratacji cementu wydziela się ciepło, w zależności od składu i stopnia rozdrobnienia 200-450 kJ/kg. Ilość wydzielającego się ciepła można kontrolować. W czasie betonowania w niskich T duże ciep. tw. jest korzystne bo prowadzi do samoogrzania się betonu, ale przy betonowaniu dużych masywów T może znacznie przekroczyć 50^oC, co prowadzić może do destrukcji betonu - wtedy lepiej obniżać ciep.tw.

ZACZYNY I ZAPRAWY BUDOWLANE

Zaczyn to mieszanina spoiw lub lepiszczy z wodą. Rozróżnia się zaczyny wapienne, gipsowe, cementowe i zawiesiny gliniane. Spoiwa twardnieją pod wpływem procesów chemicznych, a lepiszcza fizycznych.

Zaprawa budowlana to materiał uzyskany z wymieszania spoiwa lub/i lepiszczy, drobnego kruszywa, wody lub innej cieczy zarobowej i ewentualnych dodatków, domieszek. Zaprawy i zaczyny dzielimy na zwykłe: 6 rodzajów ze względu na spoiwo (np. cementowa, wapienna, gipsowa i mieszane), także podział ze względu na właściwości mechaniczne, i specjalne, modyfikowane: różne podziały (np. suche i płynne, ze względu na cechy użytkowe etc.)

Składniki zapraw budowlanych: woda, piasek, spoiwa, cement, wapno, gips, zawiesina gliniana, domieszki i dodatki do zapraw cementowych.

Ważne cechy: konsystencja zaprawy, plastyczność, czas zachowania właściwości roboczych, przyczepność do podłoża.

Zaprawy gipsowe i cementowe: zastosowanie w tabeli s. 304-306.

Zaprawy wapienne: długi czas twardnienia, dobra urabialność i plastyczność.

Zaprawy cementowe i cementowo-wapienne: do murowania fundamentów, ścian budynków, posadzek, tynków.

Zaprawy gipsowe i gipsowo-wapienne: szybko wiążą, dlatego zaleca się domieszki opóźniające

Zaprawy gliniane i gliniano-cementowe: dawniej jako polepy, podkłady pod podłogi, wypełnienia ścian.

ZAPRAWY GOTOWE WYTWARZANE FABRYCZNIE

BETON

Składniki: cement (wszystkie rodzaje od CEMI do CEM V; właściwości jak właściwości cementów), kruszywo

Projektowanie składu mieszanki betonowej

Wytrzymałość betonu: na ściskanie - decydujące znaczenie przy projektowaniu wszelkich konstrukcji betonowych. Największy wpływ na zmiany wytrz. ma stosunek wodno-cementowy (w/c) - jego zmiany prowadzą także do zmian w porowatości. Zmniejszenie w/c powoduje zwiększenie wytrzymałości betonu i na odwrót. Od strony jakościowej wpływ na wytrz. ma klasa cementu i rodzaj kruszywa (kształt ziaren) (por. wykres s. 365-366). Wytrzymałość na rozciąganie - wpływ ma wielkość porów, także czynniki j.w., zależność miedzy R_c, a R­_r nie jest liniowa (wykres s.367), spadek w/c powoduje więc wzrost kruchości. Wymogi odnośnie wytrzymałości określają normy (tabela s.369).

Współczynnik sprężystości: wraz z postępem procesu twardnienia maleje zdolność betonu do odkształceń plastycznych, a rośnie sprężystość (jej przyrost jest podobno do zmian wytrzymałości). Największe znaczenie ma tu stopień hydratacji cementu, stosunek w/c oraz kruszywo (najważniejsze). Wzrost w/c powoduje wzrost sprężystości (inaczej niż wytrzymałość).

Odkształcenie pod obciążeniem doraźnym: są zależne od kruszywa i zaczynu cementowego (por. wykresy s. 373).

Pełzanie: związane z zaczynem cementowym, wzrasta przy zwiększaniu zawartości wody w zaczynie (także duża porowatość przyspiesza pełzanie). Zatem wzrostowi wytrzymałości towarzyszy spadek pełzania. Wpływ kruszywa jest mniej-więcej taki, jak przy odkształceniach sprężystych. Pełzanie zmniejsza się wraz ze wzrostem przyczepności kruszywa do podłoża.

Skurcz: gdy cement reaguje z wodą następuje zmniejszenie objętości, największy wpływ ma stosunek w/c - im jest większy, tym większy jest skurcz.

Beton wysokowartościowy (BWW) - ma dobre właściwości mechaniczne, tj. wytrzy. na ściskanie, wysoką trwałość, małe pełzanie i skurcz oraz jest korzystny ekologicznie i ekonomicznie. Często stosuje się go do budynków wysokich, mostów, tuneli, nawierzchni dróg i lotnisk, w budownictwie wodnym, specjalnym (…).

Trwałość betonu to zdolność do zachowania właściwości użytkowych materiału i konstrukcji przez założony czas. Proces niszczenia betonu ze względu na zróżnicowane zastosowania jest bardzo względny. Działają tu czynniki chemiczne, obciążenia mechaniczne i procesy fizykochemiczne, a także błędy konstrukcyjne, montażowe.

- transport wody i substancji agresywnych: korozja chemiczna zewnętrzna, powodowana przez roztwory wodne i gazy, także procesy zamarzania i rozmarzania wody. Wpływ na ruch wody w mikrostrukturze betonu mają: porowatość kapilarna, średnica porów i ich ciągłość (zawartość porów zamkniętych i pustek powietrznych nie ma większego znaczenia). Zjawiska powodujące przepływ wody w betonie: przepływ - związany z różnicą ciśnień, dyfuzja - z różnicy stężeń i sorpcja - ruch wody powodujący podciąganie kapilarne i nasiąkanie. Wodoprzepuszczalność zależy od stosunku w/c (wykres s. 399), jeśli jest zbyt duża, a beton ma kontakt z wodą, to prowadzi to do destrukcji betonu. Zaleca się, żeby nasiąkliwość nie przekraczała 5% (4% jeśli ma przebywać w wodzie).

-korozja rozpuszczająca: polega na wzmożonej dyfuzji i wypływie roztworu z jonami ze stwardniałego zaczynu cementowego (przeważnie jest to powodowane przez miękką wodę zawierającą agresywny dwutlenek węgla)

woda miękka: rozpuszcza portlandyt, szczególnie groźna w niskiej T

woda zawierająca agresywny CO₂: w procesie karbonatyzacji wodorotlenek węgla łączy się z CO₂ i wodą tworząc węglan wapnia, który następnie podlega rozpuszczaniu. Początkowo powstający CaCO₃ uszczelnia beton, ale potem obniża się pH, co sprzyja korozji stali (zbrojenia)

roztwory kwasów i wody opadowe: niszczą beton i wywołują korozję zbrojenia

Skutki korozji rozpuszczającej: głównie zagrożenie korozją w wyniku obniżenia pH; zapobieganie - zmniejszenie przepuszczalności betonu poprzez obniżenie stosunku w/c, także wykorzystanie cementu portlandzkiego bez dodatków.

-korozja siarczanowa: zachodzi w wodnych roztworach soli siarczanowych, kwasu siarkowego i w wilgotnym powietrzu zawierającym SO₃. Niszczeniu betonu polega na powstawaniu w nim różnych produktów zwiększających swoją objętość (np. gipsu), co prowadzi do pęknięć i niszczenia. Można zapobiegać np. przez używanie CEMIII/B z żużlem wielkopiecowym, albo CEM IV/B.

-korozja chlorkowa: np. w wodach morskich, zasolonych wodach gruntowych, kopalniach (…). Działanie soli prowadzi do neutralizacji betonu, jego zarysowania i zwiększenia przepuszczalności.

-korozja stali zbrojeniowej: w nieuszkodzonym betonie pH jest na tyle wysokie, że korozja nie zachodzi. Jeśli następuje przerwanie warstwy pasywującej mogą powstać mikroogniowa korozyjne, co prowadzi do powstawania rdzy. Nie uszkadza to przeważnie samego betonu, tylko zbrojenie.

-oddziaływanie mrozu na beton: woda podczas zamarzania zwiększa obj. nawet o 9%, beton nasycony może więc ulegać zniszczeniu, ale tylko pod wpływem wielokrotnych cyklów. Beton suchy lub wilgotno-suchy raczej nie jest zagrożony niszczeniem przez mróz. Umieszczenie betonu w środowisku wilgotnym, może prowadzi do jego uszkodzeń, których efektem będzie wzrost nasiąkliwości i zwiększenie podatności na mróz. Można np. stosować domieszki napowietrzniające, które blokują przepływ wody w kapilarach. Inne: osuszanie przed zimą, zachowanie wsp. w/c poniżej 0,4, zastosowanie kruszywa łamanego mrozoodpornego.

WYROBY Z ZACZYNÓW, ZAPRAW I BETONÓW

Z zaczynów gipsowych: pustaki i elementy ścienne (tabela s. 436), elementy do ścianek działowych (np. bloki gipsowe ścienne, płyty gipsowo-kartonowe), elementy sufitów podwieszanych (np. płyty dźwiękochłonne, dekoracyjne, wentylacyjne)

Wyroby wapienno-piaskowe: tabela s. 452-453, wyroby silikatowe (wytrzymałość na ściskanie od 10 do max 60 MPa; niska izolacyjność termiczna, ale za to gromadzą ciepło utrzymując stałą T w pomieszczeniu; dobra przenikalność pary wodnej; wysoka ognioodporność i nie wydzielają szkodliwych substancji w razie pożaru; odporne na korozję chemiczną i biologiczną)

Wyroby z cementowych mieszanek betonowych: bloczki betonowe, pustaki, elementy stropowe i dachowe (np. strop gęstożebrowy Teriva, płyty dachowe, dachówki cementowe), elementy dróg, ulic i parkingów (np. kostka brukowa, ścieki uliczne), rury i kształtki betonowe.

BETONY LEKKIE

Klasyfikacja: betony lekkie kruszynowe (stosuje się do nich kruszywa naturalne, ze spiekanych glin lub surowców o wielkości ziaren co najmniej 4 mm), betony z kruszywami (wypełniaczami) organicznymi (wytwarzane z cząstek rozdrobnionego drewna, roślin, czasami z dodatkami wypełniaczy mineralnych, żeby zwiększyć wytrzymałość), betony komórkowe (z piasku kwarcowego lub mikrokruszywa, porowatość rzędu 60-85%, makro i mikro pory; ze względu na metodę wytwarzania porów wyróżniamy gazobetony, pianobetony i pianogazobetony). Ze względu na teksturę (uziarnienie kruszywa): zwarte, półzwarte, jamiste. Ze względu na zastosowanie względem objętości: izolacyjne (λ<= 0,35; bez ograniczeń wytrzymałościowych), izolacyjno konstrukcyjne (λ nie przekracza 0,7 i wytrzymałość powyżej 3 MPa) i konstrukcyjne (wytrzymałość powyżej 14 MPa).

Lekki beton kruszywowy. Składniki: spoiwo (cementy portlandzkie lub hutnicze), kruszywo, woda, dodatki mineralne i chemiczne (by polepszyć parametry, np. urabialność, przyspieszenie czasu wiązania). Właściwości fizyczno-mechaniczne te same, co dla betonu zwykłego, ale inne parametry (np. zasadniczo niższa odporność na ściskanie, niższy współczynnik sprężystości, lepsza izolacyjność cieplna, mniejsza rozszerzalność cieplna). Wyroby (np.): keramzytobeton (pustaki, bloczki), beton lekki na kruszywie popiołoporytowym (dobra izolacyjność i wytrzymałość do 60 MPa).

Lekkie betony z wypełniaczami organicznymi. Przeważnie mają dobre właściwości fizyczne, ale niskie parametry wytrzymałościowe. Stosuje się je jako izolacje termiczne i dźwiękowe oraz wypełniacze.

Beton komórkowy autoklawizowany. (=gazobeton, ytong, hebel, beli, termorex…) Z mieszaniny surowców wiążących (cementu/wapna/gipsu) i mikrokruszyw (np. piasku, popiołów lotnych). Właściwości fiz.-mech. j.w. (przykładowe parametry w tabelach s. 526-529), ogólnie to dobra izolacyjność, zdolność do akumulacji ciepła, dobra odporność ogniowa, odporność mikrobiologiczna. Służy głównie do wytwarzania drobnych elementów ściennych - bloczków, płytek, także nadproży. W postaci zmodyfikowanej tworzy się z niego także ekrany akustyczne.

Pianobeton. To połączenie spoiwa, kruszywa, wody i specjalnie przygotowanej piany. Właściwości fiz.-chem. tabela s. 538. Zastosowanie: izolacja ścian, stropów, dachów, jako materiał wypełniający, warstwy wyrównawcze, budowa dróg i ulic.

Pianogips to porowate tworzywo gipsowe zmieszane z gęstą pianą, tworzy się z niego głównie płyty izolacyjne, czasem także jako materiał konstrukcyjny w niskich budynkach.

SZKŁO BUDOWLANE

Podstawowe parametry techniczne: gęstość ok. 2,5 g/cm³, szczelność prawie 1, wytrzymałość na ściskanie ok. 800 MPa, ale na rozciąganie i zginanie tylko ok. 30 MPa (kruche), Moduł Younga ok. 73 000 MPa, twardość wg skali Mohsa 6, dobra przewodność cieplna.

Właściwości optyczne: współczynniki pochłaniania, przepuszczania i odbicia. Barwa - jest efektem selektywnego pochłaniania promieniowania światła przy przechodzeniu przez szkło. Zmącenie - efekt rozpraszania światła w szkle.

Właściwości chemiczne: odporność na wodę, kwasy i zasady, wietrzenie, siwienie/zmętnienie/czernienie (zdolność do zachowania barwy).

Podstawowe rodzaje szkła.

- szkło płaskie okienne - płaskie, gładkie i bezbarwne, wyróżnia się szkło płaskie ciągnione, płaskie walcowane i szkło płaskie float (ma dużo lepsze właściwości, niż dwa poprzednie rodzaje, często pokrywa się je specjalnymi warstwami np. w celu zmniejszenia przewodności cieplne - start energii)

- szkło płaskie wzorzyste i barwne - przeważnie jako elementy dekoracyjne, kolorowe, także płytki mozaikowe, okładzinowe

- szkło płaskie zbrojone - w procesie tworzenia wtapia się w nie siatkę metaliczną, która w razie stłuczenia utrzymuje odłamki

- szkło bezpieczne - musi spełniać określone wymogi odnośnie odporności na uderzenia, rodzaje: szkło hartowane termicznie (duża odporność termiczna i wytrzymałościowa), hartowane emaliowane, klejone bezpieczne (kilka tafli sklejonych razem, warstwa sklejająca wiąże odłamki w razie zbicia), klejone ognioodporne.

Szyby zespolone - składają się z co najmniej dwóch szyb oddzielonych elementem dystansowym na całym obwodzie, połączonych ze sobą hermetycznie. Przestrzeń między nimi może być wypełniona powietrzem lub gazem szlachetnym. Szyby można pokryć powłoką niskoemisyjną w celu polepszenia parametrów cieplnych, także stosując odpowiedni gaz (np. argon, ksenon). Szyby takie muszą spełniać rygory odnośnie dokładności wykonania, szczelności, izolacyjności termicznej i akustycznej oraz odporności na zmiany T (szczególnie zachowanie szczelności przy takich zmianach). Tworzy się także szyby zespolone o specjalnych właściwościach, np. ogniochronne, odporne na uderzenie, strzały z broni palnej, wybuchy (tabele s. 560).

Kształtki szklane to jedno lub dwuczęściowe elementy szklane. Bada się dla nich cechy takie, jak barwa, odporność chemiczna, odporność na zmiany T, wytrz. na ściskanie itp. Najbardziej popularne są luksfery, tj. kształtki stosowane jako wypełnienia ścienne. Tworzy się także pustaki szklane do wypełnienia przegród doświetlających (mają dość dobrą odporność ogniową, izolacyjność akustyczną i termiczną).

Wyroby izolacyjne: szkło piankowe (otrzymywane przez spienienie proszku szklanego z substancją wywołującą w T mięknienia szkła fazę gazową; w dobrym szkl. pian. 90% objętości stanowią pory /w większości zamknięte/, co powoduje niską nasiąkliwość /do 5%/ i b. dobrą izolacyjność cieplną), przędza szklana (szkło w postaci włókien, przewodność poniżej 0,05 W/(mK) ), wata szklana (luźno ułożone włókna szklane, sprasowane pod ciśnieniem, przewodność poniżej 0,04 W/(mK), można ją stosować nawet w T do 200 st. C., przeważnie w postaci płyt)

DREWNO

Cechy zewnętrzne: barwa (zależy od zawartości barwników), rysunek drzewa (zespół widocznych elementów budowy anatomicznej, np. słoje roczne, promienie rdzeniowe), połysk (większy dla twardych drzew liściastych), zapach (olejki eteryczne).

Właściwości fizyczne

- wilgotność bezwzględna - wyrażony procentowo stosunek masy wody zawartej w drewnie do masy drewna całkowicie wysuszonego;

- higroskopijność - zdolność do wchłaniania wody z powietrze, zależy od T i wilg. drewna;

- nasiąkliwość - zdolność do wchłaniania wody lub innych cieczy, w której drewno jest zanurzone (parametry: wilgotność maksymalna, prędkość nasiąkania, stopień nasycenia);

- pęcznienie i skurcz - powstają w wyniku zmiany objętości włókien drewna w skutek zmian wilgotności (mogą być przyczyną pękania lub odkształceń);

- gęstość - stosunek masy drewna do objętości, najczęściej podawany dla wilgotności = 15%, ze wzrostem gęstości rosną: sprężystość i wytrzymałość, pęcznienie i skurcz, twardość i odporność na ścieranie; przewodność cieplna

- przewodność cieplna - w porównaniu do stali i betonu jest niewielka (tabela i wykres s. 595), zależy w przybliżeniu liniowo od gęstości, także od kierunku i wilgotności drewna;

- przewodność akustyczna - zależy od budowy anatomicznej, wilgotności, T i innych, raczej średnio izolacyjne, choć zależy od gatunku;

- przewodność elektryczna - zależy od wilgotności, w stanie suchym nie przewodzi.

Właściwości mechaniczne

- anizotropia i niejednorodność - 3 kierunki: równoległy do włókien, styczny (równoległy do słojów) i promieniowy (prostopadle do słojów)

- sprężystość - zależy m.in. od czasu trwania i wielkości obciążenia, jest złożonym parametrem ze względu na różne wartości modułów sprężystości w różnych kierunkach

- pełzanie - zależny od czasu przyrost odkształceń przy stałym obciążeniu (wykres s. 602), zależy od wilgotności, temperatury i ich zmian, obciążenia

- wytrzymałość doraźna - największa wartość naprężenia występującego w trakcie krótkotrwałej próby wykonywanej do zniszczenia (na ściskanie, rozciąganie, zginanie, zależnie od kierunku etc.; tabela s. 604). Wytrzymałość maleje wraz ze wzrostem wilgotności, wpływają na nią także wady. Przy ustalonej wilgotności wytrz. rośnie w przybliżeniu liniowo wraz ze wzrostem gęstości

- wytrzymałość na zmęczenie - to maksymalne obciążenie, jakie wytrzymuje drewno dla dużej ilości zmiennych, cyklicznych obciążeń

- udarność - odporność na uderzenia, zależy w znaczny sposób od kierunku

- twardość - opór, jaki stawia drewno przy wciskaniu obcego ciała (metoda Janki), rośnie wraz z gęstością, różna na kierunkach

- ścieralność - maleje ze wzrostem twardości drewna i jego gęstości, rośnie ze zwiększaniem wilgotności. Duży wpływ ma układ słojów

- giętkość - zdolność do wyginania się bez uszkodzeń, wzrasta z wilgotnością i temperaturą drewna (najb. giętki jest dąb)

- łupliwość - zdolność do rozwarstwiania się, zależy od gatunku drewna i jego budowy, maleje w miarę wzrostu gęstości

Wady drewna

- wady kształtu (zbieżystość pnia - gdy zbyt duża; zgrubienie odziomkowe - w dolnej części, przeważnie zgnilizna; rakowatość - lokalne zgrubienie, narośl powodowana przez pasożyty; krzywizna - odchylenie od osi pnia, obniża wytrzymałość; spłaszczenie - nieprawidłowy kształt przekroju poprzecznego , utrudnia obróbkę)

- wady budowy anatomicznej (sęki - zakłócają jednorodność, zmniejszają wytrzymałość na rozciąganie i zginanie; zawoje - zniekształcenia słojów obniżające wytrz.; nieregularności w budowie słojów, przebiegu włókien - obniżają param. tech.; rdzeń - mała wytrzymałość tkanek; twardzica - tylko drzewa iglaste, duża zmienność właściwości mech.)

- nienormalne zabarwienie (może być np. wywołane przez grzyby)

- zgnilizna - wywołana przez grzyby lub pasożyty

- pęknięcia, zranienia, pęcherze żywiczne i przeżywiczne

Drewno jako mat. bud.

- stosowane gatunki: sosna pospolita, świerk, jodła, modrzew (najlepsze i najtwardsze drewno), dąb, jesion, buk, wiąz, olcha, brzoza, grab

- drewno klejone warstwowo - deski sklejane wzdłuż włókien, dzięki selekcji można zminimalizować wpływ naturalnych wad drewna i uzyskać wyższą klasę drewna w stosunku do surowca

- materiały drewnopochodne - sklejka (płyta sklejona z przynajmniej 3 warstw fornirów, tj. cienkich arkuszy drewna; ma zastosowanie w produkcji mebli stolarce), płyty stolarskie, płyty wiórowe, pilśniowe i z wełny drzewnej

- drewno modyfikowane - tj. poddawane różnym procesom, np. nasycania woskiem, zagęszczania pod ciśnieniem, co zwiększa różne parametry (np. wytrz. na ściskanie, ścieralność)

Korozja biologiczna drewna

- zgnilizna - jest wynikiem enzymatycznego rozkładu drewna pod wpływem grzybów lub bakterii. Wyróżnia się różne stadia zgnilizny, w początkowych fazach drewno wciąż może być wykorzystane jako materiał budowlany. Dla rozwoju zgnilizny wymagana jest odpowiednia wilgotność, nasłonecznienie (duże hamuje) dostęp powietrza i pH. Rodzaje grzybów: niszczące, korodujące i pleśniowe (sprzyjają rozwojowi niszczących, choć same są mało szkodliwe)

- niszczenie przez owady

- ochrona przed korozją biologiczną: metody naturalne (odpowiedni sposób składowania, ścinka drzew w odpowiedniej porze - wpływa na wilgotność); klasyfikacja wg zagrożenia korozją: 5 klas od I-całkowicie zabezpieczone przed działaniem wody i atmosf. do V stale wystawione na działanie słonej wody.

- chemiczne środki ochrony: impregnaty (solne, oleiste, rozpuszczalnikowe, wodorozcieńczalne), emulsje, pasty. Przeważnie są to substancje silnie toksyczne dla grzybów, bakterii i pasożytów. Metody impregnacji: wnikanie kapilarne (podciąganie impregnatu siłami kap.), wnikanie dyfuzyjne (z wykorzystaniem różnicy stężęń), impregnacja powierzchniowa (smarowanie, opryskiwanie, kąpiele), impregnacja głęboka (kąpiele, nasycanie próżniowe), impregnacja sucha (bandażowanie /bandaż z impregnatem/, pastowanie, i inne)

Ochrona przed ogniem

Wyróżnia się różne klasy odporności ogniowej, w zależności od minimalnego czasu, po jakim element pod wpływem ognia przestaje pełnić swoje funkcje konstrukcyjne. Drewno jest materiałem palnym, ale z wykorzystaniem środków chemicznych można go uczynić trudno zapalnym lub niepalnym. Stosuje się środki, które w kontakcie z ogniem topią się tworząc warstwę ochronną lub też niepalną atmosferę nieprzepuszczającą tlenu.

Trwałość i starzenie się drewna

Trwałość to odporność na działanie czynników fizycznych, biologicznych i chemicznych, jej miarę jest okres, w jakim drewno zachowuje swoje właściwości. Może wynosić od 20 do ponad 500 lat (nawet do 4500 w zależności od warunków). W wodzie słonej jest mniejsza, niż w słodkiej, także szybkie i duże zmiany wilgotności i T działają niekorzystnie

Naturalne starzenie się drewna to nieodwracalny proces zmian w jego wyglądzie i właściwościach, jest mało zbadany.

TWORZYWA SZTUCZNE I MATERIAŁY MALARSKIE

To grupa mat., której głównym składnikiem są związki wielkocząsteczkowe, tzw. polimery (otrzymywane w wyniku polimeryzacji monomerów). W ich skład wchodzą także różnorodne dodatki (np. barwniki, antyutleniacze). Wyróżnia się różne podziały, np. ze względu na strukturę: krystaliczne i bezpostaciowe, zastosowanie w bud.: konstrukcyjne, włóknotwórcze, adhezyjne, termoizolacyjne (…), tradycyjnie ze względu na mechanizm reakcji chemicznych: żywice polimeryzacyjne, polikondensacyjne i poliaddycyjne.

Właściwości fizyczne: gęstość objętościowa, nasiąkliwość, przewodność cieplna, ciepło właściwe, wsp. roz. cieplnej, odporność cieplna.

Właściwości mechaniczne (tabela s. 676-677)

Właściwości fizyczno-chemiczne: odporność korozyjna (b. duża), adhezja (przyczepność, zależy od właściwości powierzchni, kształtu), rozpuszczalność w rozp. org. (zależna od ich budowy chem.)

Wyroby:

- materiały podłogowe (płytki z PCV /duża odporność na siły skupione, tłuszcze, oleje, spirytus, T/, elastyczne wykładziny obiektowe, wykładziny rulonowe, dywanowe, masy podłogowe /na bazie kompozycji żywiczno-mineralnych, mogą mieć bardzo zróżnicowane właściwości w zależności od potrzeb, wymagań tabela s. 685/, listwy podłogowe, okładziny schodów i poręczy)

- materiały do krycia dachu (folie dachowe, płytki, dachówki, świetliki)

- materiału okładzinowe (płyty i płytki ścienne, okładziny ścienne i sufitowe, laminaty dekoracyjne, tapety z tworzyw sztucznych)

- materiały do izolacji cieplnej i akustycznej (styropian /tabela s. 699/, pianki poliuretanowe)

- kity uszczelniające

- kleje syntetyczne i naturalne

- materiały malarskie (rozpuszczalniki, lakiery, farby, emalie, pigmenty, wypełniacze)

- substancje błonotwórcze (spoiwa mineralne /ciasto wapienne, spoiwo farb cementowych, szkło wodne potasowe/, spoiwa organiczne do farb wodnych)

LEPISZCZA BITUMICZNE I WRYOBY Z NICH

Lepiszcza bitumiczne to związki organiczne (węglowodory) zawdzięczające swoje właściwości zjawiskom fizycznym takim, jak adhezja (siły wiążące pomiędzy cząstkami asfaltu, a powierzchnią ciała) i kohezja (przyciąganie się cząstek tego samego ciała). Są materiałami termoplastycznymi, wraz ze wzrostem T maleją siły koh. i adh.. Proces wiązania jest tu odwracalny.

Asfalty: mogą pochodzić ze złóż naturalnych lub w wyniku przeróbki ropy naftowej. Asfalty naturalne występują zawsze w pobliżu złóż ropy naftowej. Skład chemiczny: węgiel, wodór, tlen, azot i siarka. Wyróżnia się frakcje: asfalteny (zwiększają lepkość, twardość i odp. na T), żywice asfaltowe (determinują ciągliwość, plastyczność, wpływają na adh. i koh.), oleje asfaltowe. W zależności od zawartości różnych frakcji wyróżnia się 3 typy (tabela s. 752).

Dodatki uszlachetniające stosuje się do polepszenia różnorodnych param. (koh., adh., odporności na T itp.).

Asfalty o konsystencji stałej i półstałej: asfalty drogowe (muszą być bardzo dobre jakościowo) i przemysłowe (jako samodzielne lepiszcza lub składniki kompozytów). Klasyfikacja asfaltów drogowych zależy od ich wytrzymałości (tabela s. 770-771). Asfalty przemysłowe klasyfikuje się ze względu na T mięknienia, czasem także łamliwości.

Asfalty upłynnione to lepiszcza o konsystencji gęstej cieczy, wyróżnia się 3 klasy w zależności od szybkości wiązania (szybko, średnio i wolno wiążące). Można je stosować (głównie drogownictwo) bezpośrednio bez podgrzewania, wadą jest, że w podczas ich stosowania zanieczyszcza się środowisko.

Emulsje asfaltowe: to układy dyspersyjne, w których 2 fazy. Rozpraszająca - woda, a rozproszona - cząstki asfaltu.

Smoły i paki: otrzymuje się je w procesie koksowania lub odgazowania węgla kamiennego, składają się z węgla, wodoru, tlenu, azotu i siarki. Mają cechy podobne do asfaltów. Klasyfikacja: smoła dachowa (do konserwacji papy), hutnicza (przemysł metalurgiczny) i opałowa. Stosowane także w drogownictwie. Są uznawane za materiał nieekologiczny.

Wyroby do izolacji przeciwwilgociowych: materiały izolacyjne do gruntowania powierzchni (roztwory na bazie lepiszczy upłynnionych, emulsje asfaltowe), masy izolacyjne powłokowe, lepiki, kity, zaprawy bitumiczne i masy zalewowe.

Materiały rolowe: jako izolacja przeciwwilgociowa typu średniego i ciężkiego, do wypełniania szczelin i jako wierzchnia warstwa pokryć dachowych. Mogą być z wkładką (osnową) lub bez. Produkuje się je z asfaltów, pap, tektury, welonu z włókien szklanych, foli/taśmy aluminiowej, posypki, piasku i podkładki antyadhezyjnej. Wyróżniamy papy smołowe i asfaltowe, mają różne właściwości i zastosowanie (tabela s. 814).

Produkuje się także dachówki bitumiczne i dachowe faliste płyty bitumiczne (są elastyczne i mrozoodporne, nie gniją, nie rdzewieją).

METALE I WYROBY Z METALI

Wiązanie metaliczne, w większości charakteryzują się przewodnictwem cieplnym i elektrycznym, są nieprzeźroczyste, wykazują tendencję do odkształceń stałych. Przeważnie mają większą gęstość i T topnienia, wrzenia i parowania niż niemetale. Im wyższa T top., tym wyższa wytrzymałość. Metale występują naturalnie w przyrodzie np. w postaci rud. Różne podziały, np. lekkie (gęstość poniżej 4,5g/cm³) i ciężkie; łato, średnio i trudno topliwe; szlachetne i pozostałe; ze względu na zastosowanie w technice: żelazo i stopy żelaza/metale i stopy metali nieżelaznych. Największe zastosowanie ma stal, potem żeliwo.

Stal: różne podziały, np. ze względu na skład chemiczny (węglowe, stopowe), obróbkę cieplną, zastosowanie. Różne dodatki zapewniają poprawę parametrów: nikiel - hartowność, odporność na zmęczenie i kruche pękanie, węgiel - odporność na ścieranie i twardość, mangam - sprężystość, chrom - odporność na korozję. Standardowe właściwości (wytrz., udarność, kowalność, spawalność, ścieralność; wykresy s. 832). Granica plast. na poziomie 200-500 MPa. Gatunki stali: stal niestopowa konstrukcyjna, niskostopowa (z domieszkami), stal ulepszona cieplnie, stal trudno rdzewiejąca (…).

Wyroby ze stali: blachy grube, cienkie, uniwersalne, żeberkowe, kształtowniki, blachy stalowe profilowane (np. dachówkowe), wyroby spawane (np. dwuteowniki), druty i pręty do zbrojenia betonu, kraty i płyty pomostowe, siatki, łączniki (np. gwoździe, kotwy)

Aluminium i jego stopy: jest to wyrób hutniczy wykonany z glinu, b. dobry przewodnik ciepła i elektryczności. Ma niezbyt dużą wytrzymałość, ale można ją poprawić domieszkami (np. miedź i mangan). Ważną cechą jest jego odporność na korozję. Przy spadku T wzrasta wytrzymałość aluminium i nie następują pęknięcia.

Wyroby: blachy, kształtowniki, prefabrykowane stopnie schodowe.

Miedź i jej stopy: jeden z najlepszych przewodników elekt. i ciepl., bardzo plastyczna. Używa się jej jako składnika zwiększającego odporność na korozję. Wyroby jak wcześniej: blachy, kształtowniki, rury (…)

Cynk: jest kruchy i niekowalny, odporny na korozję atmosferyczną. Przeważnie wykonuje się z niego blachy cynkowe do krycia dachów (są trwałe, ale drogie)

Inne wykorzystywane metale: tytan, ołów, cyna.

MATERIAŁY TERMOIZOLACYJNE

Mat. termoizolacyjnym nazywamy produkt, który w T=20st.C. wykazuje wsp. przew. ciep. nie większy niż 0,175 [W/(mK)]. Materiały te mają przeważnie niską gęstość objętościową, są odporne na działanie czynników biologicznych i chemicznych, nie są higroskopijne.

Właściwości:

- porowatość: (tabela s. 917) podstawowa cecha określająca jakość. Najlepiej, gdy pory są małe i zamknięte.

- gęstość objętościowa: im większa tym większa wartość wsp. przew. ciepła i większa wytrzymałość.

- wytrzymałość: raczej niewielka.

- wilgotność: bardzo ważna, bo znacząco wpływa na wsp. przew. ciep. (rośnie wraz ze wzrostem wilgotności)

- nasiąkliwość: dla większość materiałów izolacyjnych nie jest cechą ujemną, choć czasami może obniżać izolacyjność i wytrzymałość

- odporność biologiczna, mrozoodporność, ognioodporność, palność, stabilność termiczna (niezależność właściwości od zmian T)

- przewodność cieplna (por. wykres s. 919)

Najczęściej stosowane mat.:

Styropian: bardzo lekki, dobry izolator, odporny na czynniki chemiczne i grzyby, mała paroprzepuszczalność

Pianka poliuretanowa: głównie jako izolacje, wypełnienia i uszczelnienia

Pianka z kauczuku syntetycznego: odporna na owady i gryzonie oraz rozpuszczalniki organiczne, stosowana na zewnątrz wymaga zabezpieczenia przed promieniowaniem słonecznym.

Wata (wełna) szklana: produkowana z naturalnego, ekologicznego szkła. Nie chłonie wilgoci z powietrza, nie podciąga wody kapilarnej i nie emituje szkodliwych substancji, nie wymaga konserwacji po zamontowaniu.

Wełna mineralna (skalna): produkowana z bazaltu, dodatkowo tłumi hałas. Nie gnije, nie jest atakowana przez insekty, gryzonie itp., nie ulega rozkładowi pod wpływem wilgoci.

Płyty pilśniowe: z włókna drzewnego. Po impregnacji są odporne na działanie grzybów i korozję biologiczną.

1

---