Wulkanizm

Wulkanizm to ogół procesów związanych z wydobyciem się lawy towarzyszących jej substancji na powierzchnie ziemi.

Produkty wybuchu wulkanów:

1. Ciała płynne-lawa jest to roztopiona skała.

2. Ciała stałe(produkty piroklastyczne):

• Popioły wulkaniczne (Pompeje, Herakulum -Wezuwiusz)

• Piasek wulkaniczny

• Lapille (kamyczek)-są to strzępy zastygniętej lawy o wielkości grochu lub orzecha.

• Bomby wulkaniczne- są to strzępy zastygniętej lawy w kształcie piłki do rugby.

• Bloki skalne

• Ciała gazowe- SO, CO, HS, S, H, HO(chlor, siarkowodór, dwutlenek siarki, dwutlenek węgla, wodór, metan, para wodna)

Elementy budowy wulkanów:

• Krater

• Komin pasożytniczy

• Komin wulkaniczny

• Ognisko magmy

Batolity- zakrzepnięte ogniska magmy.

Typy wulkanów:

1. Wulkany TARCZOWE

Mają niskie rozległe stożki wylewa się z nich lawa, zasadowa, rzadka np. Mama Loa, Mama Kea- Hawaje.

2. Wulkany STOŻKOWE

Wulkany stożki mają wysmukłe wysokie stożki wylewa się z nich kwaśna i gęsta lawa np. Mt.Pelee - Martynika, Kluczewska Sopka- Kamczatka

3. Wulkany STRATOWULKANY

Wylewa się z nich lawa kwaśna gęsta oraz wydobywają się produkty stałe i gazowe. Wezuwiusz -Krakatun.

4. Wulkany SZCZELINOWE

Lawa wypływa z pęknięć skorupy ziemskiej występują na Islandii- Hekla

Magma to roztopiona skała w głębi ziem, a lawa to wydobyta na powierzchnie roztopiona skała.

Wulkany można podzielić również ze względu na ich aktywność:

• Wulkany czynne

• Wulkany drzemiące

• Wulkany wygasłe

Efuzywne- lawowe

Ekspluzywne- gazowe

Ekshalacja to wydostawanie gazów nie tylko z krateru ale również z okolicznych szczelin na zboczach wulkanów. Ekshalacje znane są z okolic Nowej Zelandii , Islandii i Japonii.

*Następstwa wybuchu wulkanu:

• Trzęsienia ziemi

• Wyładowania elektryczne

• Powstawanie tzw. gorącej chmury(gorące gazy , duża ilość pary wodnej i pyłów o temperaturze nawet 2000C która zsuwa się z ogromną prędkością po stokach wulkanów (wybuch Mt.Pelee)

• Gwałtowne topnienie śniegów-powstają lawiny i spływy błotne.(wulkan Nevado del Ruiz)

• Wyziewy wulkanów mogą prowadzić przekształcania skał np. wapieni w gips.

• Powstają również nowe formy rzeźby np. w wyniku rozerwania starego stożka wulkanicznego lub zapadnięciu i opróżnieniu z magmy powstają kaldery(ogromne kotły)

Wysokie temperatury lawy i gazów powodują występowanie na terenach objętych działalnością wulkaniczną gorących źródeł którym przykładem są gejzery.

* Występowanie wulkanów:

• Najwięcej wulkanów występuje w miejscach rozstępowania się płyt , czyli w grzbietach śródoceanicznych oraz dolinach ryftowych na lądach.(Afryka wsch., Islandia)

• Ogniska magmowe tworzą się również w miejscach wciągnięcia płyty litosfery w astenosfery gdzie skały litosfery ulegają przetopieniu.

• W miejscach gdzie płyta oceaniczna podchodzi pod kontynentami, zjawiska wulkaniczne występują na kontynencie np. wzdłuż Pacyfiku, Europy zachodniej.

• Występują również tam gdzie jedna płyta oceaniczna podsuwa się pod inną , wulkany budują wysp np. wyspy japońskie.

---