Tektonika
Granice rozbieżne płyt to te miejsca na powierzchni Ziemi, w których dwie płyty odsuwają się od siebie, a powstająca szczelina wypełniana jest stale skałami pochodzącymi z płaszcza. Potoki magmy zastygają więc na granicy i, już jako skały skorupy, są następnie od niej odsuwane - jak na pasie transmisyjnym - stopniowo tracąc ciepło, kurcząc się i utwardzając. Nieustający proces powstawania osadów oceanicznych sprawia, że pokrywa sedymentów osiąga największą grubość na najdawniej utworzonych, najdalszych od strefy rozrostu fragmentach skorupy. Zjawiska te razem sprawiają, że im dalej od grzbietu sródoceanicznego, tym jest ona silniej zanurzona w płaszczu Ziemi: przypuszcza się, że proces ten - zwany też "zsuwaniem grawitacyjnym" - napędza jako jeden z czynników wsuwanie się płyt oceanicznych pod inne płyty w procesie subdukcji. Hipotetyczny fragment skorupy oceanicznej ma więc relatywnie krótki żywot (oczywiście w skali geologicznej): po skrzepnięciu i podróży pod wielokilometrową warstwą wody oceanicznej zostaje ostatecznie ponownie stopiony w strefie subdukcji i powraca do płaszcza. Są jednak wyjątki.
W niektórych przypadkach fragment skorupy oceanicznej może zostać wypchnięty do góry na granicy zbieżnej i włączony do skorupy kontynentalnej. Odnajdywane na lądzie fragmenty skał dna oceanicznego określa się mianem ofiolitów lub serii ofiolitowej. Może też się zdarzyć, że w wyniku gwałtownego epizodu aktywności magmatycznej skorupa zostanie lokalnie przetopiona i wzbogacona o olbrzymią czasem objętość nowych skał; struktury takie nazywa się dużymi prowincjami magmatycznymi.
Procesy endogeniczne (procesy wewnętrzne) są to procesy geologiczne wywołane energią wnętrza Ziemi. To ona wpływa na rozmieszczenie i przebieg plutonizmu i wulkanizmu, procesów sejsmicznych, lądotwórczych, górotwórczych i innych.
Wszystkie procesy endogeniczne powodują przemieszczanie materii w skorupie ziemskiej i górnym płaszczu ziemi.
Do procesów endogenicznych zalicza się:
*trzęsienia ziemi to różnego rodzaju pojedyncze wstrząsy lub całe serie drgań skorupy ziemskiej związane z nagłym przemieszczeniem się magmy lub mas skalnych w skorupie ziemskiej. Ze względu na przyczynę wyróżniamy trzęsienia
tektoniczne(90%)
wulkaniczne(7%)
zapadowe(3%)
tarczowe
szczelinowe
stożkowe
PODZIAŁ ZE WZGLĘDU NA AKTYWNOŚĆ
czynne
drzemiące lub uśpione
wygasłe
*plutonizm zjawiska plutoniczne obejmują krzepnięcie magmy w skorupie ziemskiej oraz przemiany skał z nią związanych(metamorfizm kontaktowy). W wyniku intruzji magmy wewnątrz litosfery tworzą się formy plutoniczne:
lakolit
batolit
lopolit
fakolit
żyły pokładowe
dajki
to powolne, długotrwałe, pionowe ruchy skorupy ziemskiej spowodowane brakiem równowagi grawitacyjnej między skorupą ziemską a plastyczną stenosferą.Zachodzą na obszarach gdzie zmienił się pionowy naciska na powierzchnię litosfery.
*ruchy epejrogeniczne, czyli lądotwórcze to powolne, długotrwałe, pionowe ruchy skorupy ziemskiej spowodowane naciskiem magmy od wewnątrz na litosferę.Zachodzą w starszych częściach litosfery.
Ruchy górotwórcze powodują powstawanie pasm górskich, są procesem trwającym miliony lat. Powstają na skutek poruszania się płyt tektonicznych.Badania wykazują, że skały budujące góry fałdowe powstawały w geosynklinach - wielkich podłużnych obniżeniach wypełnianych materiałem osadowym. Materiał ten składa się z ułożonych na przemian piaskowców, margli i łupków i zwany jest fliszem. Spotykamy go w części zewnętrznej wszystkich gór fałdowych. Płyty litosfery, nachodząc na siebie, zamykają głębokie, wypełnione osadami geosynkliny, co powoduje ich sfałdowanie i wyciskanie do góry zgromadzonego materiału osadowego. Z niego oraz z intruzji magmowych towarzyszących temu procesowi powstają góry fałdowe.
*Ruchy lądotwórcze* to pionowe ruchy skorupy ziemskiej, o dużym zasięgu. Przebiegają one bardzo powoli i powodują wydźwignięcie lub obniżenie lądu, czy dna oceanicznego.
*Wulkanizm* przebiega szybciej, niż większość procesów geologicznych . Są bardzo zróżnicowane - od gwałtownego wybuchu, do spokojnego wylewu lawy . Polega na wylewaniu magmy na powierzchnię i jej zastyganiu.