KONSPEKT ZAJĘĆ

„Sztuka Wojenna”

Data: 9.07.2011r. blok przedpołudniowy

Temat: Sztuka wojenna za czasów celtyckich

Miejsce: podobóz oraz teren obozu

Cel: Uczestnicy zajęć mają zapoznać się jakimi brońmy posługiwali się celci oraz jak produkowano broń w zamierzchłych czasach.

Zamierzenia: zaawansowana pionierka, strzelectwo z łuków, historia oręża oraz zdobnictwo wojenne

Realizacja systemu metodycznego:... czyli jakie sprawności/zadania na znaki służb, projekty, próby harcerza, stopnie itd. zostaną zdobyte/zrealizowane na zbiórce

Osoba odpowiedzialna: phm Adam Zalewski-Jarosz oraz HO Jakub Lasota

Godz.	Temat	Opis	Forma	Materiały	Osoba Odpowiedzialna	Uwagi
15 min.	Rozpoczęcie zajęć	Przedstawienie tematyki zajęć, podzielenia na mniejsze grupy oraz porozsyłanie na punkty na których będą poznawali historie oręża celtyckiego	Zbiórki i podziału zabawowego ( łuki strzały, kołczan )	Karteczki z nazwami przedmiotów	phm Adam Zalewski-Jarosz	Podzielić grupy na trzy równe części.
20 min.	Katapulta	W grupach budowanie kolejno przez grupy katapultę która po zakończonych zajęciach będzie wykonywała strzały	Punkt zajęciowy	Drewno, gwoździe, elastyczna guma, sznurek, otoczaki	phm Adam Zalewski-Jarosz, HO Paweł Pabian, HO Jakub Lasota	Każdy z prowadzących ma trzy punkty którymi się zajmuje
15 min.	Kowal	Pokaz kowalstwa i kucia sztyletu	Punkt zajęciowy	Metal, piec, miech, rękawice	phm Adam Zalewski-Jarosz, HO Paweł Pabian, HO Jakub Lasota	Uważać na ogień
20 min.	Tarczownik	Z gotowych obitych tarcz grupy malują i ozdabiają swoje tarcze plemienne	Punkt zajęciowy	Białe płótno, wiklina, ćwieki, farbki naturalne ( albo imitacja )	phm Adam Zalewski-Jarosz, HO Paweł Pabian, HO Jakub Lasota
20 min.	Pracownia strzelecka	Każda osoba, pod wodzą osoby prowadzącej zajęcia będzie wykonywała swoją strzałę	Punkt zajęciowy	Groty strzał, cedrowe drzewce, pióra, klej, noże, wypalarka, nić z konopi	phm Adam Zalewski-Jarosz, HO Paweł Pabian, HO Jakub Lasota
30 min.	Strzelnica	Każda osoba sprawdzi swoją umiejętność strzelectwa w praktyce	Punkt zajęciowy	Łuki, tarcze, strzelnica	phm Adam Zalewski-Jarosz, HO Paweł Pabian, HO Jakub Lasota	Uważać na torze strzeleckim
25 min.	Oszczepnik	Każda osoba sprawdzi swoją umiejętność rzucania oszczepem do celu	Punkt zajęciowy	Oszczep, kukła	phm Adam Zalewski-Jarosz, HO Paweł Pabian, HO Jakub Lasota
30 min.	Strzelanie z Katapulty	Po zakończeniu wszystkich punktów, wszyscy uczestnicy mają za zadanie wykonanie celu do zniszczenia szopy wroga ( zależy od ilości można wykonać konkurs strzałów )	Punkt zajęciowy	Katapulta, pseudo szopa	phm Adam Zalewski-Jarosz, HO Paweł Pabian, HO Jakub Lasota	Uważać na katapultę - niebezpieczny przedmiot
15 min	Podsumowanie zajęć	Podsumowanie zajęć odrobina historii oręża które w czasie zajęć mieli możliwość używać i tworzyć	Zakończenie zajęć	brak	phm Adam Zalewski-Jarosz, HO Paweł Pabian, HO Jakub Lasota
25 min.	Zakończenie zajęć	Zakończenie zajęć okrzykiem celtyckim i piosenką ,,Zegarmistrz światła”	Zakończenie zajęć	śpiewnik	Jakub Lasota

Łączny czas trwania zajęć: 4 godziny

Materiały Programowe:

Zegarmistrz światła

A kiedy przyjdzie także po mnie

Zegarmistrz światła purpurowy

By mi zabełtać błękit w głowie

To będę jasny i gotowy

Spłyną przeze mnie dni na przestrzał

Zgasną podłogi i powietrza

Na wszystko jeszcze raz popatrzę

I pójdę nie wiem gdzie na zawsze…

Schemat Katapulty:

Materiały Historyczne:
ŁUK

Jednoznacznie nie można powiedzieć, kiedy po raz pierwszy człowiek związał cięciwą dwa końce kija i rozpoczął erę korzystania z tego urządzenia.

Rysunki naskalne świadczą o tym, że łuk wykorzystywany jest przez człowieka od ok. 30 tys. lat. Podkreślić trzeba, że łuk był pomysłem w kilku bądź w kilkunastu miejscach na ziemi jednocześnie lub w odstępach czasowych nie mających wpływu na efekt końcowy.

Modyfikacje łuku trwają od momentu jego skonstruowania, poprzez wykorzystanie coraz to innych, lepszych materiałów, łączenia różnych materiałów, po czasy współczesne, gdzie materiały użyte na budowę łuku nie mają nic wspólnego (biorąc pod uwagę materiały) z łukiem choćby sprzed stu lat.

Idea pozostaje niezmieniona, zmieniają się osiągi i skuteczność łuku.

Zmieniają się siły naciągu osiągając wartość 70kg, 154 Ibs w przypadku łuków bloczkowych, wykorzystujących przełożenie wielokrążka. I pomyśleć, że w średniowieczu "zawodowi" łucznicy korzystali z długich łuków o takiej właśnie sile.

Na tej jednak stronie pominę wszystkie nie drewniane materiały do budowy łuku (nie licząc metalowych okuć i mocowań).

Jest wiele typów łuków, przedstawię tylko te, o których będzie mowa na tej stronie:

1. Łuk sportowy retro-refleksyjny, składany (majdan oraz dwa płaskie, w przekroju prostokątne ramiona z refleksem), może być wyposażony w celownik i stabilizator, długość całkowita 1400 do 1800mm.

2. Łuk długi płaski (polowy) wykonany z jednego kawałka drewna, prosty bądź z refleksem, o płaskich ramionach, z profilowaną częścią środkową, z półką pod strzałę, o długości całkowitej 1600 do 1900mm.

3. Łuk długi angielski (long bow) wykonany z jednego kawałka drewna o przekroju D lub trapezowym prosty o długości całkowitej 1700 do 1900mm.

4. łuk retro-refleksyjny krótki o długości całkowitej do 1500mm.

Decydujące czynniki , mające wpływ na jakość łuku a tym samym na jego osiągi to między innymi:

• siła i długość naciągu

• długość ramion i rozmieszczenie ich masy

• waga cięciwy i jej odległość od majdanu oraz kąt, jaki tworzy z gryfami

Całkowita energia gromadzi się w łęczysku, im więcej siły trzeba włożyć do naciągnięcia cięciwy, tym więcej energii zostanie skumulowane. Łuk o długich ramionach tej energii zgromadzi więcej - wynika to z długości naciągu.

Im większy refleks ramion łuku, tym więcej pracy trzeba włożyć rozpoczynając napinanie cięciwy, pokonując wstępne jej naprężenie . Odwrotnie dzieje się przy defleksie (ułożenie za cięciwą) ramion, ponieważ cięciwa z gryfami tworzy dużo większy kąt powodujący ,,sztywnienie ramion”.

Podczas strzelania, w momencie puszczania cięciwy zgromadzona energia zaczyna być oddawana. Część tej energii zabiera cięciwa - im lżejsza tym mniej, część ramiona łuku, których końce pokonują długą drogę, dlatego powinny być lekkie, aby wprawienie ich w ruch zabrało mało energii - ma to też znaczenie przy wyhamowaniu ramion w postaci mniejszej bezwładności, a tym samym wzrasta żywotność cięciwy i unikniemy „kopania” w rękę łuczną.

Pomijając opory tarcia, pozostała energia przekazana zostaje strzale, której masa i sztywność też ma bardzo duże znaczenie.

Włócznia - ogólna nazwa długiej prostej broni drzewcowej.

Polska nazwa tego rodzaju broni wywodzi się od zwyczaju troczenia jej do łęku siodła końskiego w taki sposób, że zwisając w dół często wlokła się po ziemi.

W zależności od ciężaru, rozmiarów, kształtu i rodzaju ostrego zakończenia (grotu), włócznia mogła służyć do miotania na odległość (broń rzutna) lub do walki wręcz.

W związku z uniwersalnością i powszechnością tego rodzaju broni trudno jest jednoznacznie ustalić jej genealogię. Włócznia jest jednym z najstarszych (obok maczugi i łuku) rodzajów broni, zarówno myśliwskiej, jak i wojennej. Włócznie spotykamy niemal we wszystkich armiach świata, od zarania dziejów, aż po czasy nowożytne.

W związku z tą powszechnością i rozmaitością trudno jest również dokonać jej klasyfikacji. Przyjmując jako kryteria czas i miejsce pojawiania się różnych, konstrukcyjnie określonych form włóczni, można utworzyć klasyfikację następującą:

• włócznia jako broń prymitywna (ludy pierwotne i oddziały chłopskie)

• grot kościany, rogowy lub kamienny, grot sporządzony z narzędzi gospodarskich, czasami brak wyodrębnionego grotu (zaostrzone drzewce);

• przykłady: dzida, kosa bojowa, oszczep, szydło, widły bojowe;

• włócznia jako broń armii starożytnych

• włóczniami posługiwały się armie różnych wojsk, m.in. chińskie, greckie, macedońskie, rzymskie, starogermańskie;

• groty metalowe (żeleźca), o różnych kształtach, drzewca wzmacniane na różne sposoby;

• przykłady: dziryt, hasta, pilum, sarissa, trójząb;

Katapulta
machina miotająca pociski wykorzystywana głównie w starożytności i średniowieczu.

Zasada jej działania opiera się na wykorzystaniu energii sprężystej. Energia ta była wykorzystywana do miotania na odległości kamiennych pocisków. Powstanie katapult wiąże się z szerokim programem udoskonalania uzbrojenia, jaki podjął Dionizjos Starszy, władca Syrakuz (Sycylia) w 399 p.n.e. przy udziale specjalistów z różnych państw greckich. Użył jej przy obleganiu Motii oraz przeciw Kartagińczykom. Pierwsze katapulty wyrzucały wielkie strzały. Zasadniczym jej elementem konstrukcyjnym był potężny łuk, który w późniejszych czasach sporządzany był ze stali. Pod koniec IV w. pojawiły się katapulty wyrzucające wielkie pociski kamienne lub ceglane o ciężarze 30-80 kg. i donośności do 200 m.,przeznaczone do zwalczania dużych obiektów takich jak okręty i wieże oblężnicze.

Pierwsza wiadomość o tego rodzaju katapultach dotyczy oblężenia Tyru przez Aleksandra Macedońskiego (w 332 p.n.e.). W III w p.n.e. pojawiły się nowe typy katapult w których łuk zastąpiono parą sztywnych ramion miotających, a energii dostarczały motki skręconych strun lub czasami włosów ludzkich. Ten typ rozpowszechniony był w czasach rzymskich, chociaż rzymianie najczęściej stosowali tzw. onager wyposażony w "łyżkę" na sztywnym ramieniu, która wyrzucała kamienny pocisk.

Największe katapulty skonstruował podobno Archimedes podczas obrony Syrakuz obleganych przez Rzymian (212 p.n.e.) i miały one wyrzucać pociski o ciężarze 250 kg. na odległość kilkuset metrów. Aleksandryjski mechanik-wynalazca Ktesibios (III w. p.n.e.) projektował katapulty oparte na działaniu strun metalowych lub sprężonego powietrza, ale jego pomysły nie doczekały się realizacji. W średniowieczu najczęściej stosowano machiny miotające typu katapult rzymskich.

W Europie po raz pierwszy pojawiły się w Hiszpanii w XII w. (trebusz). W Polsce używano machin miotających od początku XI w. podczas obrony Niemczy w 1017.

Katapulty zostały wyparte z uzbrojenia armii ueropejskich przez działa prochowe, a sporadycznie jeszcze je konstruowano w okresie odrodzenia.

Tarcza

obronna część uzbrojenia, wyrabiana z drewna, kory, wikliny lub skóry a z czasem głównie z drewna powlekanego skórą, często obijanego metalem lub skórą, później także z w całości z metalu, współcześnie także z tworzyw sztucznych. Była używana co najmniej od okresu brązu, w starożytności i w średniowieczu, tracąc na znaczeniu po wprowadzeniu broni palnej przez piechotę i jazdę, stosowana w specjalnych sytuacjach także współcześnie. Występowała w różnych kształtach i rozmiarach. Wojska rzymskie stosowały jej 3 rodzaje:

• scutum

• clipeus

• parma

Wielkie tarcze germańskie, drewniane lub plecione z wikliny, były najczęściej czworokątne i pokryte skórą. Przypuszcza się, że kształt wczesnych tarcz miał związek z taktyką walki. Europejscy wojownicy piesi stosowali zazwyczaj tarcze okrągłe, wyposażone w umbo chroniące znajdującą się za nim dłoń, jeźdźcy używali raczej tarcz dłuższych, owalnych, później migdałowatych, lepiej chroniących sylwetkę konnego wojownika. Znane z licznych i dość dobrze zachowanych wykopalisk tarcze skandynawskie z początków naszej ery i wczesnośredniowieczne tarcze wikińskie były zazwyczaj okrągłe, wykonane z kilku desek różnego rodzaju drewna, najczęściej wyposażone w umbo, wzmacniane drobnymi okuciami, niekiedy z okutym rantem. Niektóre egzemplarze były oklejane jednostronnie, obustronnie lub na krawędziach skórą, o średnicy od ok. 80 cm do 100 cm. Tarcze wikińskie były z reguły malowane. Tarcze słowiańskie z tego okresu, zwane szczytami były często tarczami jeźdźców, wydłużonymi pionowo, do formy owalu. Zabytki ikonograficzne pokazują, że stosowanie tych typów tarcz nie było regułą, m.in. pruscy wojownicy piesi na Drzwiach Gnieźnieńskich przedstawieni są z tarczami owalnymi. W XII i XIII w Zachodniej Europie popularne stają się tarcze normandzkie, spiczaste u dołu (wysokości. od ok. 120 cm do 180 cm, szerokości ok. 80 cm do 90 cm), zdobione jaskrawymi malowidłami, często o motywach fantastycznych zwierząt, znane m.in. z Kobierca królowej Matyldy. Z czasem tarcze zaczęły się zmniejszać, przybierając kształt zbliżony do trójkąta.

Od XVI wieku, wraz z rozwojem i zmianami w uzbrojeniu tarcza traciła stopniowo na znaczeniu.

Ocena Zajęć:

Sztuka Wojenna

8

---