Jezus - wysłannik islamu
M. Ata ur-Rahim tłum. Julia Fiedorczuk © for Polish Translation Farhat Khan
Rozdział 4
Pasterz
"Pasterz" to tytuł książki napisanej przez Hermasa między 88 i 97 rokiem naszej ery w Patmos, niedaleko Efezu. Podobnie jak Ewangelia Barnaby, głosiła ona Jedność Boga, co przyczyniło się do powszechnych prób unicestwienia jej, odkąd tylko doktryna Trójcy Świętej zaliczona została do kościelnej ortodoksji. "Pasterz" to jedna z książek zakazanych decyzją Soboru Nicejskiego w 325 roku n. e.
Wydaje się, że Hermas napisał "Pasterza" mniej więcej w tym samym czasie, kiedy Jan pisał swoją ewangelię, chociaż niektórzy uważają, że "Pasterz" powstał wcześniej. Niemniej jednak, nie istnieją różnice zdań co do tego, że Hermas nigdy nie czytał ani nie zetknął się z żadną z czterech ewangelii Nowego Testamentu. Istnieje teoria, że autor zainspirowany był Ewangelią Hebrajczyków, wcześniejszą ewangelią, która już nie istnieje, nie jest to jednak poparte opisem powstania książki oferowanym przez Hermasa.
Przed Soborem Nicejskim, książka była powszechnie uznawana i czytana przez wczesnych wyznawców Jezusa, którzy uważali Hermasa za proroka. Pod koniec drugiego wieku naszej ery została ona włączona do Nowego Testamentu przez Klemensa Aleksandryjskiego. Orygenes (185 - 254) także uważał ją za księgę objawioną i została ona umieszczona na końcu Codexu Sinaiticus istniejącego w połowie czwartego wieku naszej ery. Tertulian (160-220) początkowo ją akceptował, ale odrzucił ją kiedy stał się montanistą. Ireneusz (130 - 200) zaliczał ją do Pisma Świętego. Euzebiusz z Cezarei odrzucił ją, ale Atanazy uznał ją w roku 367 za odpowiednią do czytania przez neofitów. Manichaeaus, chrześcijanin z Persji, zabrał ją na Daleki Wschód. Książka ta wywarła także wpływ na Dantego.
Tak więc "Pasterz" jest książką, której nie można było zignorować, uważaną za natchnioną przez większość pierwszych chrześcijańskich myślicieli służących Bogu. Została ona napisana w czasie kiedy ruch zmierzający do "hellenizacji" nauki Jezusa dopiero się zaczynał, w czasie kiedy wielu wyznawców rozumiało, że jego misja polegać miała na odnowieniu nauki jaką Mojżesz przyniósł Żydom. Podobnie jak Jezus, byli oni praktykującymi Żydami, a swoje praktyki rozumieli dzięki oświecającej wiedzy, którą dał im Jezus. Uznawali Stary Testament i przestrzegali jego przykazań. Ponieważ "Pasterz" głosił to, o czym już wiedzieli, włączyli książkę Hermasa do Pisma Świętego.
Głoszona przez niektórych (na przykład Pawła) nauka, według której chrześcijanin nie musi przestrzegać praw żydowskich przyczyniła się do powstania sprzeczności pomiędzy nowo powstałymi pismami określonymi później jako "Nowy Testament" i Starym Testamentem. Niemniej jednak, ustanowiony Kościół nie odrzucił Starego Testamentu pomimo tych sprzeczności, gdyż zupełne odżegnanie się od nauki Starego Testamentu zostałoby przez niektórych ludzi odebrane jako odrzucenie samego Jezusa. Nieuniknionym wynikiem takiej decyzji była niejasność. Próby jednoczesnego przyjęcia i odrzucenia Starego Testamentu przyczyniły się do zaistnienia sprzeczności wewnątrz samego Nowego Testamentu ponieważ, z jednej strony, miał on być "nowy", a z drugiej - nie kwestionować otwarcie starego. We wczesnych latach istnienia chrześcijaństwa nie podejmowano jednak prób oficjalnej rewizji wszystkich ksiąg i sprawdzenia czy wszystkie opisy i doktryny zgadzają się ze sobą nawzajem. Przywódcy pierwszych wspólnot chrześcijańskich mogli swobodnie wybierać teksty, które, ich zdaniem, najlepiej odzwierciedlały proroctwo Jezusa.
Powstanie, sformułowanie i zatwierdzenie w 325 roku doktryny Trójcy Świętej sprawiło, że taka dowolność przestała być akceptowana przez Kościół. Wybrano cztery oficjalne ewangelie a wszystkie inne pisma powstałe po narodzeniu Jezusa zostały zakazane. Niemniej jednak, przywódcy Kościoła, nie w pełni usatysfakcjonowani doktryną "tajemnic", która właśnie zaczynała się rozwijać, w pełni doceniając niektóre z zakazanych książek, przechowywali je pomimo tego, że otwarcie zaprzeczały one nowej kościelnej doktrynie. Były one zebrane razem i dostępne tylko dla ludzi wysoko postawionych w hierarchii Kościoła. Nazwano je apokryfami, co znaczy "ukryty przed ludźmi". Oficjalnie usunięto je z Biblii i tylko nieliczni posiadali kopie tych ksiąg: ksiąg które publicznie niszczono razem z ich właścicielami. Taki był los Ewangelii Barnaby i "Pasterza" Hermasa. Księga została usunięta z Biblii, a, że wywoływała niepokój w umysłach ludzi, którym nakazano uwierzyć w doktrynę Trójcy Świętej, poczyniono próby dokumentnego jej unicestwienia.
Próby te skończyły się niepowodzeniem. Istnieją zapisy odniesień do tej książki, ale, przez dłuższy czas, nikt na zachodzie nie miał okazji jej czytać. Aż nagle, w 1922 roku, odkryto kopię tekstu wykonaną na papirusie w drugim wieku naszej ery.
Odkryto, że grecki, jakim posługiwał się Hermas był prostym językiem lokalnym. Język zrozumiały był dla prostych ludzi i jasne jest, że książka adresowana była do wszystkich, nie do intelektualnej elity. Jego styl był bezpośredni i nieoficjalny, posiadał on także autentyczność wyrazu, która czyniła książkę przyjemną lekturą.
Hermas rozpoczyna od przedstawienia czterech doświadczonych przez siebie wizji, z których ostatnią nazywa objawieniem gdyż w jej trakcie nawiedził go anioł w stroju pasterza. Anioł powiedział mu, że przysyła go "najczcigodniejszy anioł" (to znaczy Archanioł Gabriel) aby żył z nim przez resztę życia Hermasa.
Anioł nakazał Hermasowi spisanie "wszystkich przykazań i przypowieści". Ponieważ zostały mu one podyktowane przez anioła, który jedynie powtarzał słowa "anioła najczcigodniejszego", pierwsi chrześcijanie uznali księgę za natchnioną.
Przykazania, jakie rozkazano mu zapisać były następujące:
"Po pierwsze, uwierzcie że Bóg jest jeden i, że On stworzył wszystkie rzeczy i ułożył je, i z tego, co nie istniało, powołał wszystkie rzeczy do istnienia, i On zawiera wszystkie rzeczy, ale sam nie jest w niczym zawarty. Ufajcie Mu więc i, obawiając się Go, kontrolujcie się. Przestrzegajcie tego przykazania, a wytrzebicie z siebie wszelkie zło, staniecie się prawi, i będziecie żyć w Bogu, jeśli dotrzymacie tego przykazania.
II
Bądźcie szczerzy i prości.
Nie mówcie źle o nikim i nie cieszcie się słysząc jak ktoś to robi.
Postępujcie właściwie i rozdawajcie hojnie.
III
Umiłujcie prawdę.
IV
Zachowajcie czystość. Bądźcie czyści nie tylko w czynach, ale także w myślach.
V
Bądźcie cierpliwi i wyrozumiali. Pan mieszka w cierpliwości, ale szatan zamieszkuje zły charakter.
VI
Ufajcie temu, co właściwe i nie ufajcie temu, co błędne. Droga prawości jest prosta i bez wybojów, lecz droga występku jest zawiła. Dwaj aniołowie przebywają z ludźmi, anioł prawości i anioł występku.
VII
Bójcie się Pana i wypełniajcie boże przykazania.
VIII
Kontrolujcie to, co złe i nie postępujcie źle. Ale nie kontrolujcie tego, co dobre lecz postępujcie dobrze. Powstrzymajcie się od wszelkiego zła i kroczcie właściwą drogą.
IX
Pozbądźcie się zwątpienia. Proście Pana bez wątpliwości a otrzymacie wszystko. Bóg nie jest podobny do człowieka, który zachowuje żal, ale jest On łaskawy i odczuwa współczucie dla swych stworzeń. Oczyśćcie więc swoje serca z wszelkiej próżności tego świata.
X
Unikajcie smutku, który jest siostrą zwątpienia i złego charakteru.
XI
Człowiek, który słucha fałszywych proroków jest bałwochwalcą i pozbawiony jest prawdy.
Hermas spytał anioła jak odróżnić prawdziwego proroka od fałszywego. Anioł odpowiedział, że, przede wszystkim, człowiek obdarzony duchem, który pochodzi z góry jest cichy, spokojny i skromny. Nie dopuszcza się zła ani żadnych próżnych pragnień tego świata. . . (On) nie mówi od siebie. . . ale mówi, kiedy Bóg rozkaże mu mówić. . . ale cała moc należy do Pana.
Fałszywy prorok wywyższa się i pragnie zajmować czołowe miejsce. Jest bezczelny, bezwstydny, gadatliwy, żyje otoczony luksusem i przyjmuje zapłatę za swoje przepowiednie. Czyż Duch Święty może przyjmować zapłatę za przepowiednie? Fałszywy prorok unika prawych ludzi i trzyma z tymi, którzy wątpią lub są próżni, i mówi im wszystko nie zgodnie z prawdą, lecz według ich żądań. Puste naczynie umieszczone wśród innych pustych naczyń nie pęka, lecz pozostają one ze sobą w doskonałej harmonii. Podnieś kamień i podrzuć do nieba, sprawdź, czy możesz go dosięgnąć. Rzeczy ziemskie są bezradne i słabe. Z drugiej strony, weź moc, która przychodzi z góry. Grad spada w postaci bardzo małych grudek, ale jeśli spadnie człowiekowi na głowę, jak wielki powoduje ból! Albo, weźmy przykład kropli wody, która spada z dachu i tworzy dziurę w kamieniu. Tak właśnie wszechmocna jest Boska Moc, która przychodzi z góry.
XII
Pozbądźcie się wszelkich złych pragnień i nabierzcie pragnień dobrych i świętych. Bóg stworzył świat ze względu na człowieka i uczynił całe swoje stworzenie zależnym od niego i dał mu władzę, aby sprawował rząd nad wszystkimi rzeczami pod niebem. Człowiek, który ma Boga w swoim sercu może opanować wszystkie rzeczy.
Postępujcie jak niewolnicy Boga. Szatan nie ma wpływu na niewolników Boga. Szatan może z nimi walczyć, ale nie może zwyciężyć."(1)
Przypisy
1. The Apostolic Fathers, E. J. Goodspeed.
UWAGI DOTYCZĄCE TŁUMACZENIA PROSZĘ KIEROWAĆ DO UWAGI_JEZ@IPDIRECT.HOME.PL
Przejdź do Rozdziału 5 Św. Barnaba i pierwsi chrześcijanie Spisu treści ZMP Home
03-08-18
1