Białowieski Park Narodowy
Wykonał
Jakub Zmarzły
kl. V „a”
Białowieski Park Narodowy, utworzony w 1932 r. jako Park Narodowy w Białowieży, jest najstarszym parkiem narodowym w Polsce. Jest on jednym z 23 parków narodowych na terenie Polski.
Białowieski Park Narodowy, zajmuje obszar 150 tys. ha położony po obydwu stronach granicy Polski i Białorusi. Część zachodnia znajdująca się w Polsce zajmuje 62,5 tys. ha, cześć wschodnia znajdująca się na Białorusi, zajmuje 87,5tys. ha tworząc Park Narodowy „Bieławieżskaja Puszcza”.
Białowieski Park Narodowy leży przy wododziale Wisły i Niemna. Na terenie parku nie ma żadnych jezior ani większych rzek. Najbardziej cenny obszar parku leży w widłach rzek Hwoźnej i Narewki. W puszczy ma swoje źródło rzeka Orłówka. Ponadto przez obszar parku przepływają dopływy Narewki: Łutownia, Przedzielna i Braszcza.
Historia
Historia Białowieskiego Parku Narodowego sięga 1921 roku, kiedy to, 29 grudnia 1921 r. utworzono leśnictwo "Rezerwat".
13 kwietnia 1924 r. zostało podniesione do rangi nadleśnictwa o tej samej nazwie.
1 stycznia 1929 r. zostało objęte ochroną ścisłą.
4 sierpnia 1932 r. zostało przemianowane na "Park Narodowy w Białowieży".
21 listopada 1947 r. reaktywowano go pod obecną nazwą.
26 października 1996 r. powierzchnia parku zostaje powiększona do 10 502 ha przez przyłączenie powierzchni dwóch sąsiadujących nadleśnictw, a wokół parku utworzono otulinę o powierzchni 3224 ha.
W 1979 r. obszar Ochrony Ścisłej Białowieskiego Parku Narodowego z racji dużego znaczenia dla kultury i dziedzictwa ludzkości, wpisano na prestiżową Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO.
W 1992 r. UNESCO rozszerzyło status obiektu dziedzictwa światowego na przylegający doń od wschodu fragment białoruskiego parku narodowego "Białowieżskaja Puszcza", podlegający ochronie ścisłej (4500 ha). W ten sposób powstał w Puszczy Białowieskiej jeden z siedmiu na świecie i trzech w Europie trans graniczny obiekt dziedzictwa światowego.
Siedzibą dyrekcji parku jest Białowieża
Fauna
W Puszczy Białowieskiej żyje około 12 000 gatunków zwierząt, wśród których przeważają bezkręgowce, w tym owady (8 000 gatunków). Ponadto występuje tu 120 gatunków ptaków, 7 gatunków gadów i 11 gatunków płazów.
Symbolem parku jest żubr, gdyż właśnie w tym parku ocalono od zagłady to zwierzę. Żubry największe ssaki Europy, wyginęły już prawie całkowicie w XVIII wieku. Ich nieliczne populacje przeżyły jedynie na Kaukazie i w Puszczy Białowieskiej. W 1919 r. zabity został ostatni osobnik w Puszczy Białowieskiej. Wyginęła również populacja kaukaska. Do Białowieży zaczęto ściągać osobniki z ogrodów zoologicznych. Początkowo hodowane były na osobnym dziedzińcu. Dopiero w 1952 r. pierwsze okazy zostały wypuszczone na wolność. Obecnie w Białowieskiej Puszczy żyje około 700 żubrów (z czego około 400 po stronie polskiej), spośród 3000 na całym świecie; wszystkie pochodzą właśnie z białowieskiej hodowli.
Flora
Puszcza Białowieska jest najlepiej zachowanym lasem naturalnym na Niżu Europejskim. Ponad 2/3 powierzchni parku zajmują lasy liściaste. Największą powierzchnię zajmują lasy grądowe (dębowo-grabowe), które rosną na najżyźniejszych glebach puszczy. W miejscach zalewanych przez kilka miesięcy wodą, rosną olsy i łęgi, składające się głównie z olszy czarnej i jesionu. W suchszych miejscach rosną natomiast bory sosnowe, świerkowe i mieszane. Występuje tu 20 gatunków lasów. Ogólnie flora parku liczy 1000 gatunków roślin, w tym 728 gatunków roślin naczyniowych, 277 gatunków porostów oraz ponad 3000 gatunków grzybów. Spośród szczególnie rzadkich roślin należy wymienić pełnika europejskiego, kosaćce syberyjskiego, arnikę górską i fiołka bagiennego.
Martwe drewno
W Białowieskim Parku Narodowym charakterystyczną cechą jest duża liczba martwego drewna. W obszarze ochrony ścisłej zajmuje ono około 25% masy wszystkich drzew. Dzięki rozkładowi martwych pni, do gleby wracają cenne substancje odżywcze, przywracające glebie żyzność. Ponadto, martwe drewno staje się domem dla niezliczonej ilości grzybów, bakterii i malutkich bezkręgowców. Wiele z nich to gatunki zagrożone wyginięciem, nie występujące nigdzie indziej w Europie.
Bogactwo tutejszej puszczy najlepiej widać w piętrowości tutejszych lasów grądowych. Najwyższe piętro zajmują, przekraczające nierzadko 50m, pojedyncze świerki. Pod nimi, na wysokości 40 m rosną dęby, lipy i klony. Najniżej, bo na wysokości 20 m, rosną graby.
Turystyka
Do Białowieskiego Parku Narodowego co roku przyjeżdża ok. 140 000 turystów. Do obszarów ochrony ścisłej mogą wejść turyści jedynie pod opieką uprawnionego przewodnika. Na tym obszarze udostępniony jest szlak o długości 4 km. W Obrębie Ochrony Hwoźna biegną dwa znakowane szlaki piesze i rowerowe o długości 6,5 km i 11,5 km. W dolinie Narewki wybudowano wieżę do obserwacji zwierząt. Dużą popularnością cieszy się ponadto Rezerwat Pokazowy Żubrów i Muzeum Przyrodnicze.
Ochrona przyrody
Podstawową funkcją parku narodowego jest ochrona przyrody. Powierzchnia Białowieskiego Parku Narodowego objęta jest zróżnicowanymi formami ochrony przyrody, w tym:
- pod ścisłą ochroną - 5726,10 ha
- pod ochroną czynną - 4439,16 ha
- pod ochroną krajobrazową - 352,01 ha
Załączniki:
Mapa Białowieskiego Parku Narodowego na terenie Polski
Mapa Białowieskiego Parku Narodowego na terenie Polski i Białorusi
Formy ochrony przyrody na terenie Białowieskiego Parku Narodowego
Herb Białowieskiego Parku Narodowego
Żubr z Puszczy Białowieskiej