WYCHOWAWCA

W grupie pracowników działalności podstawowej znajdują się również wychowawcy, nauczyciele, instruktorzy (WF, KO), któ­rzy stanowią personel pedagogiczny. Powinien on być zaakcep­towany przez Kuratorium Oświaty i Wychowania, które kwalifi­kuje pracowników kolonii z punktu widzenia przygotowania zawodowego.

Wychowawcą na kolonii może zostać więc osoba posiadająca:

1. przygotowanie pedagogiczne i praktykę pracy z dziećmi,

2. ukończony kurs dla wychowawców kolonijnych.

Zgodnie z § 12. Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 stycznia 1997 r.,

§ 12 Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21.01.97 r.

1. W placówkach wypoczynku wychowawcami mogą być:

1. nauczyciele,

2. studenci szkół wyższych kierunków i specjal­ności, których program obejmuje przygotowanie pedagogiczne, po odbyciu odpowiedniego przeszkolenia,

3. słuchacze kolegiów nauczycielskich i nauczy­cielskich kolegiów językowych, po odbyciu od­powiedniego przeszkolenia,

4. osoby posiadające zaświadczenia o ukończeniu kursu dla wychowawców kolonijnych, obej­mującego program określony w załączniku nr 4 do rozporządzenia,

5. instruktorzy harcerscy od stopnia przewodnika włącznie,

6. przodownicy turystyki kwalifikowanej oraz in­struktorzy Polskiego Towarzystwa Turystycz­no-Krajoznawczego,

7. trenerzy i instruktorzy sportowi.

2. Osoby wymienione w ust. 1 pkt. 4-7, podejmujące pracę wychowawcy w placówkach wypoczynku, powinny spełniać następujące warunki

1. mieć ukończone 18 lat życia,

2. posiadać co najmniej średnie wykształcenie, z zastrzeżeniem ust. 3,

3. posiadać odpowiednie warunki zdrowotne, po­twierdzone zaświadczeniem lekarskim,

4. posiadać predyspozycje do pracy wychowaw­czej z dziećmi i młodzież

3. Warunek określony w ust. 2 pkt. 2 nie dotyczy in­struktorów harcerskich, o których mowa w ust. l pkt. 5, pełniących funkcję wychowawcy w pla­cówkach wypoczynku prowadzonych przez orga­nizacje harcerskie.

Przed podpisaniem umowy o pracę, każdy kandydat powinien:

• udokumentować swoje kwalifikacje wychowawcy kolonijnego

• przedstawić zaświadczenie stwierdzające, iż jego stan zdrowia pozwala na pracę z dziećmi i nie za­graża bezpośrednio ich bezpieczeństwu (aktualna Pracownicza Książeczka Zdrowia).

Przed przystąpieniem do pracy. każdy wychowawca zobo­wiązany jest:

• do zapoznana się z obowiązującymi przepisami i instrukcjami dotyczącymi zachowania bezpie­czeństwa na kolonii,

• do podpisania deklaracji, iż znane mu są przepi­sy normujące sprawę bezpieczeństwa życia i zdrowia powierzonych mu dzieci i młodzieży i że zobowiązuje się do ich przestrzegania.

Jak już wspomnieliśmy wcześniej wychowawca musi posiadać odpowiednie przygotowanie pedagogiczne. Oprócz tego powinien posiadać umiejętność organizowania zajęć programowych. Dobór wychowawców o odpowiednich kwalifikacjach, a więc ludzi odpowiedzialnych, świadomych swych zadań, zaradnych. odznaczających się szybką orientacją, umiejętnością podejmo­wania decyzji i kontrolowania ich wykonania, jest niezmiernie trudny tym bardziej, że dobrego wychowawcę powinna też ce­chować: sumienność, poczucie odpowiedzialności i troskliwość. Warto zaznaczyć. że musi on ponadto umieć samodzielnie i we właściwy sposób rozwiązywać wszelkie nieprzewidziane sytuacje. Dobrym wychowawcą nie będzie na pewno człowiek opryskliwy, wiecznie niezadowolony. malkontent. Nie zawsze nadają się na wychowawców osoby starsze (w wieku powyżej 60 lat), ludzie chorzy na serce, nerwowi i niepełnosprawni.

Wychowawcy szczególnie w początkowym okresie organizacji i prowadzenia kolonii, tworzą i kształtują grupy kolonijne. Ustalają obowiązujący w nich porządek, określają obowiązki poszczególnych członków grupy, wprowadzają karność i dyscy­plinę (byle nie był to dryl wojskowy). Pełnią również rolę opie­kuńczą. Czuwają nad zdrowiem i bezpieczeństwem wychowan­ków, umiejętnie dobierają i organizują dla nich zabawy i zajęcia. Kontrolują, również czystość oraz odpowiedni ubiór dzieci, do­stosowany do pogody czy rodzaju zajęć. Uwaga wychowawców powinna być zwrócona szczególnie na młodsze dzieci, które czę­sto samodzielnie nie potrafią wykonać wielu czynności. Specjal­nej opieki ze strony wychowawców wymagają tzw. dzieci trudne, najczęściej narażające na niebezpieczeństwo siebie i swych ko­legów. Troska i opieka doświadczonej osoby ma więc dla nich szczególne znaczenie. Aby zagwarantować dzieciom i młodzieży zdrowy i bezpieczny wypoczynek wychowawca powinien zapo­znać się z ich psychiką, potrzebami i problemami, które często pojawiają się u dzieci przebywających podczas letniego wypo­czynku z dala od domu i bliskich. Należy zachęcać uczestników kolonii do zabaw, w których biorą udział całe grupy. Dokładne poznanie dzieci i młodzieży umożliwia ich pełną kontrolę i moż­liwość zapobiegania przykrym wypadkom.

Wychowawca ma obowiązek pouczać swych wychowanków o niebezpieczeństwach zagrażających ich życiu. oraz o przy­krych następstwach nieszczęśliwych wypadków. Powinien przy­pominać i mówić o zasadach postępowania i zachowania na kolonii oraz kontrolować przestrzeganie obowiązujących przepi­sów (regulaminów i instrukcji).

Cały personel, a zwłaszcza wychowawca zobowiązany jest do opieki nad powierzonymi dziećmi od chwili zbiórki przed wyjaz­dem, do powrotu z kolonii i oddanie uczestników pod opiekę rodziców lub opiekunów.

Zadania i obowiązki stojące przed wychowawcą kolonii są więc niezmiernie trudne, a ich realizacja wymaga dużego zaangażo­wania i odpowiedzialności. Należy pamiętać, że na kolonii wszy­scy jej pracownicy są opiekunami i wychowawcami bez względu na zajmowane stanowisko i pełnione funkcje. Dlatego wszyscy oni powinni troszczyć się o dobry wypoczynek swych podopiecz­nych, o ich zdrowie i bezpieczeństwo.

Personel ponosi odpowiedzialność za lekkomyślne powierzanie opieki nad uczestnikami osobom trzecim.

Szczególnej troski wymaga się od wychowawców i instruktorów, którzy prowadzą zajęcia wychowania fizycznego, gry terenowe, kąpiel i plażowanie. Ważnym zadaniem jest też zapewnienie bezpieczeństwa dzieciom uczestniczącym w bliższych i dalszych wycieczkach.

ZAKRES CZYNNOŚCI I OBOWIĄZKÓW WYCHOWAWCY

Zakres czynności:

1. Wychowawca sprawuje opiekę nad grupą dzieci - odpowiada za ich bezpieczeństwo, wygląd, higienę, zdrowie i wychowa­nie.

2. Jest bezpośrednim opiekunem i organizatorem czasu powie­rzonych mu dzieci, zastępuje im rodziców.

3. Wychowawca powinien poznać dzieci przed wyjazdem na placówkę kolonijną.

4. Współpracuje ściśle z lekarzem i higienistką, przeprowadza codzienne obserwacje stanu zdrowia i samopoczucia dzieci.

5. Organizuje i prowadzi zajęcia w swojej grupie.

6. Wychowawca prowadzi dziennik zajęć swojej grupy.

Do obowiązków wychowawcy należy:

1. Znajomość i systematyczne przestrzeganie zasad i przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

2. Kontrola miejsc zajęć uczestników (terenu, budynku, po­mieszczeń) oraz dróg do nich prowadzących, w szczególności sprawdzenie, czy ich aktualny stan odpowiada wymogom i przepisom z zakresu bezpieczeństwa i higieny.

3. Kontrola wyposażenia i stanu urządzeń technicznych, insta­lacji, sprzętu.

4. Kontrola zaopatrzenia uczestników w odpowiednią odzież i sprzęt zapewniający bezpieczeństwo, w czasie wycieczek, rajdów i kąpieli.

5. Usunięcie wszelkich dostrzeżonych braków i usterek, jeżeli usunięcie ich we własnym zakresie jest możliwe. Niezwłoczne. zgłoszenie kierownictwu placówki wszelkich spostrzeżonych braków i błędów zagrażających zdrowiu i życiu dzieci.

6. Natychmiastowe przerwanie zajęć, gdy stan terenu, budyn­ku, pomieszczenia, sprzętu, instalacji, materiału zagraża uczestnikom, pracownikom lub innym osobom.

7. Planowe i okolicznościowe, teoretyczne i praktyczne zapo­znawanie uczestników z warunkami i wymogami bezpieczeń­stwa i higieny, pouczenie o istniejących i mogących zaistnieć niebezpieczeństwach.

8. Włączenie uczestników do działalności na rzecz poprawy stanu bezpieczeństwa i higieny w placówce i środowisku.

9. Kontrola przestrzegania przez uczestników obowiązujących regulaminów zajęć, zachowania, oraz nadzór i czujność pod­czas podróży, zajęć, ćwiczeń, wycieczek, kąpieli i plażowania w celu wyeliminowania w porę przejawów działania nie­ostrożnego lub niezgodnego z wymogami bezpieczeństwa i higieny.

10. Natychmiastowe udzielenie lub zapewnienie uczestnikowi pierwszej pomocy i dalszej opieki w razie nieszczęśliwego wy­padku, powiadomienie o wypadku kierownika placówki lub osoby zastępującej kierownika, przeciwdziałanie ujemnym skutkom wypadku i podjęcie innych niezbędnych środków.

................... dn. .......19....r. Przyjąłem / przyjęłam do wiadomości i stosowania

podpis wychowawcy

Najbardziej komfortowa sytuacja występuje w przypadku możli­wości zatrudnienia fachowców, którzy mogą uzupełnić i rozbu­dować zajęcia kolonijne tak, aby uwzględniały one rzeczywiste potrzeby i zainteresowania dzieci. Są to instruktorzy: WF, KO. Niestety często zdarza się, że przy małych grupach kolonijnych, czy też z przyczyn ekonomicznych nie zatrudnia się tych specja­listów, a ich rolę przejmują wychowawcy.

W tym wypadku należy zadbać aby wychowawca posiadał umiejętności z zakresu prowadzenia zajęć w-f, muzyki, plastyki, organizacji imprez kolonijnych itp.

---