Zaimki rzeczowne la, le, les w miejscu dopełnienia
Les pronoms « la », « le », « les » au lieu de l'objet

Zaimki rzeczowne zastępują rzeczowniki w funkcji dopełnienia bliższego (czyli rzeczowniki występujące bezpośrednio po czasowniku, nie wprowadzane przyimkami à lub de). Zastępują je jednak tylko wtedy, jeśli rzeczowniki te poprzedzone są rodzajnikiem określonym (le, la lub les). Zaimków rzeczownych używa się w celu uniknięcia powtarzania rzeczownika. Spójrzmy na przykłady:

Il mord la pomme. (On gryzie jabłko. (la pomme - rzeczownik w funkcji dopełnienia bliższego, poprzedzony rodzajnikiem określonym la))
Il la mord. (On je gryzie. (la - zaimek rzeczowny zastępujący słowa la pomme))

Je fais le travail. (Wykonuję pracę.)
Je le fais. (Wykonuję ją.)

Elle cueille les fleurs. (Ona zrywa kwiaty.)
Elle les cueille. (Ona je zrywa.)

Zaimki rzeczowne le oraz la przyjmują formę l', gdy stoją przed słowami zaczynającymi się od samogłosek. Poza tym zaimki rzeczowne mogą także zastępować grupy rzeczownikowe, np. la jolie montre (ładny zegarek):

Je vais m'acheter la jolie montre. (Kupię sobie ładny zegarek.)
Je vais l'acheter. (Kupię go.)

Zaimek rzeczowny, który zastępuje dopełnienie bliższe, stawiamy zawsze przed czasownikiem. Taka sama zasada obowiązuje w przypadku czasów złożonych, np. passé composé (zaimek stawiamy tam przed czasownikiem posiłkowym):

J'ai lu les livres français. (Przeczytałem francuskie książki. (les livres français - dopełnienie bliższe))
Je les ai lus. (Przeczytałem je.)

Uwaga!
Zastępując rzeczownik zaimkiem le, la, l' lub les w zdaniach w czasie passé composé, należy pamiętać o uzgodnieniu formy imiesłowu participe passé z rodzajem i liczbą rzeczownika, który jest zastępowany.

Rzeczowniki w liczbie pojedynczej oraz w rodzaju męskim nie powodują jednak pojawienia się jakiejkolwiek końcówki do participe passé. W poniższych zdaniach podstawową formą imiesłowu jest słowo acheté:

J'ai acheté le sac à main. (Kupiłam torebkę.)
Je l'ai acheté. (Kupiłam ją.)

Przy rzeczownikach w liczbie pojedynczej i rodzaju żeńskim do participe passé dochodzi końcówka -e:

Ma sœur a acheté la bague. (Moja siostra kupiła pierścionek.)
Elle l'a achetée. (Ona go kupiła.)

Mimo że rodzajnik określony les w obu rodzajach w liczbie mnogiej wygląda tak samo, ważne jest byśmy pamiętali o rodzajniku danego rzeczownika w liczbie pojedynczej. Przy rzeczownikach w liczbie mnogiej i rodzaju męskim do participe passé dochodzi końcówka -s:

Ma maman a acheté les pendentifs. (Moja mama kupiła naszyjniki.)
Ma maman les a achetés. (Moja mama je kupiła.)

Przy rzeczownikach w liczbie mnogiej i rodzaju żeńskim do participe passé dochodzi końcówka -es:

Mon frère a acheté les chaussures. (Mój brat kupił buty.)
Mon frère les a achetées. (Mój brat je kupił.)

W przypadku gdy rzeczownikowi w funkcji dopełnienia bliższego towarzyszą jeszcze jego określenia (np. przymiotniki), w momencie zastąpienia rzeczownika zaimkiem le, la, l' lub les przymiotniki pozostają w tym samym miejscu:

Qu'est-ce que tu penses de la robe rose ? (Co sądzisz o różowej sukience?)
Qu'est-ce que tu penses de la rose ? (Co sądzisz o różowej?)

Je veux le manteau plus petit. (Chcę mniejszy płaszcz.)
Je veux le plus petit. (Chcę mniejszy.)

C'est le plus grand lac du monde. (To największe jezioro na świecie. )
C'est le plus grand du monde. (To największe na świecie. )

---