Prawo ochrony środowiska

I wykład 30.09.07r.

Wykładowca - G. Dobrowolski

Egzamin - 3 pytania opisowe, wybieramy dwa, 30 min.

Przed egzaminem otrzymamy zagadnienia do opracowania

Literatura - Aleksander Lipiński „Prawo ochrony środowiska” - będzie w listopadzie nowe wydanie i z tego należy korzystać.

- 1967r. raport u Tanga na zlecenie Organizacji Narodów Zjednoczonych. Raport ten stwierdzał, że jest bardzo źle ze środowiskiem.

Nowożytne prawo ochrony środowiska.

Trzy metody regulacji

1. metoda cywilna - podmioty są formalnie sobie równe. Regulacja cywilna = regulacja sporu.

- art. 144 kc przepisy co do zapobiegania naruszania środowiska

- art. 415 kc trudne do wykazania, dot. ponoszenia odpowiedzialności.

- art. 435 kc odpowiedzialność na zasadzie ryzyka.

2. metoda karno-prawna - polega na sankcji karnej, na zachowaniach sprzecznych z ustawą.

- jest rozdział dot. przestępstw przeciwko środowisku

- wykroczenia za naruszenie środowiska

3. metoda administracyjna - metoda władztwa admini-go, gdzie organom władzy publicznej przyznano kompetencje jednostronnego, władczego rozstrzygania o prawach i obowiązkach obywatela. Istnieją trzy instrumenty prawne:

• instrument o charakterze reglamentacyjnym - pozwolenia, koncesje, zezwolenia .

• instrument o charakterze planistyczno-programowym - akty o charakterze generalnym, akty prawa miejscowego określające sposób korzystania ze środowiska.

• instrument o charakterze ekonomicznym - do których zaliczamy opłaty, opłaty podwyższone, kary pieniężne, zróżnicowane stawki danin publicznych.

95 % regulacji prawa ochrony środowiska to są to regulacje o charakterze administracyjnym, uzupełnione regulacjami z zakresu prawa cywilnego i karnego.

Ustawa - Prawo ochrony środowiska z dnia 27.04.01r.

- reguluje istotne zagadnienia ochrony środowiska np. oceny oddziaływania na środowisko, pozwolenia emisyjne, opłaty i kary pieniężne.

- stanowi lex generalis w odniesieniu do pozostałych aktów zaliczanych do szeroko rozumianego prawa ochrony środowiska, odsyłając do poszczególnych regulacji, szczegółowo.

Katalog zasad prawa ochrony środowiska

1. Zasada zrównoważonego rozwoju

2. Zasada prewencji - zapobiegania

3. Zasada ostrożności

4. Zasada „zanieczyszczający płaci”

5. Zasada planowania ochrony środowiska

6. Zasada tzw. partycypacji społecznej

7. Zasada jawności dostępu do informacji o środowisku

8. Zasada legalizmu (prymatu ochrony środowiska)

Zasada legalizmu (prymatu ochrony środowiska)

- zasada ta mówi, że decyzja administracyjna wydana z naruszeniem przepisów dot. ochrony środowiska jest nieważna tj. art. 11 Ustawy w/w.

( Istotne naruszenie prawa - tj. decyzja wydana z rażącym naruszeniem prawa, przez organ nieupoważniony, jest niewykonalna, kiedy przepis pr. tak stanowi )

Realizacja zasady o jawności - art. 7 to powszechne prawo do informacji o środowisku.

Ustawa incydentalna wprowadziła dwa zakresy

• zakres podmiotowy do informacji- jest najwyższy

- prawo to przysługuje każdemu. Nie musimy być obywatelem polskim, nie musimy przedstawiać zakresu prawnego

• zakres przedmiotowy do informacji

- czyli jakie informacje podlegają udostępnieniu

- art. 19 ust. 2 - zawiera katalog takich informacji, który jest katalogiem nie zamkniętym, gdyż ustęp 3 art. 19 stwierdza, że udostępnieniu podlegają inne informacje, które posiada organ.

Istnieją pewne wyłączenia o charakterze obligatoryjnym i fakultatywnym.

Wyłączenia obligatoryjne :

- organ nie udziela informacji związanych z toczącym się postępowaniem sądowym, karnym, dyscyplinarnym, jeśli ujawnienie tych informacji ma wpływ na toczące się postępowanie,

- odmawia się udzielenia informacji, które mogą naruszyć przepisy o ochronie danych jednostkowych w rozumieniu przepisów o statystyce publicznej ( tj. imię, nazwisko, adres i inne ),

- odmawia się udzielenia informacji których ujawnienie może zagrozić środowisku

- odmawia się udzielenia informacji dostarczonych przez osoby trzecie, które nie musiały ich dostarczać a nie zastrzegły ich udostępniania,

- odmawia się udzielenia informacji, jeżeli może to naruszyć prawa patentowego i autorskiego.

Informacje fakultatywne - informacje, które są w trakcie opracowywania bądź przeznaczone do wew-go komunikowania się, w tedy organ może odmówić udzielenia informacji lub jeśli wniosek o udzielenie informacji został sformułowany w sposób zbyt ogólny bądź też w sposób niemożliwy do spełnienia.

Tryb dostępu do informacji :

1. Tryb pisemny

2. Tryb ustny

- wniosek trzeba składać zawsze, może on być złożony pisemnie lub ustnie.

Tryb pisemny jest zasadą, wymaga wniosku na piśmie.

Informacja musi być dostarczona wnioskodawcy na piśmie bez zwłoki, w ciągu miesiąca lub do 2 m-cy w sprawach szczególnie skomplikowanych, oczywiście trzeba powiadomić o tym wnioskodawcę i napisać co jest skomplikowane.

Koszty - organ może żądać za udostępnienie informacji, opłatę ( do pewnej wysokości). 4 zł - kserokopie, 10 zł - nagranie cyfrowe.

Szczegółowe stawki - Rozporządzenie Ministra .........

Wniosek ustny - dot. tych informacji, które nie wymagają poszukiwania, dot. przede wszystkim danych zawartych w tzw. publicznie dostępnych wykazach. Każdy organ ma mieć taki wykaz. Informacja musi być udzielona w tym samym dniu.

Odmowa udzielenia informacji w każdym przypadku jest w formie decyzji admini-ej, chodzi o możliwość instancyjnej, sądowej kontroli dostępu do informacji.

Partycypacja publiczna - udział społeczeństwa w niektórych postępowaniach dot. środowiska.

Społeczeństwo nie jako strona postępowania a jako głos ludu.

Kto będzie stroną w postępowaniach dot. środowiska?

Aby postępowanie się toczyło przepis prawa musi tak nakazać np.:

- postępowanie w sprawach wydania pozwolenia zintegrowanego,

- postępowanie w sprawie zew-go planu operacyjno - ratowniczego,

- postępowanie w trakcie którego sporządzony jest raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisku, postępowania w sprawie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach.

Trzy formy partycypacji społecznej:

1. składanie uwag i wniosków w postępowaniu. Przed wydaniem rozstrzygnięcia z udziałem społeczeństwa organ musi zapewnić możliwość składania przez społeczeństwo uwag i wniosków.

2. instytucja rozprawy administracyjnej otwartej dla społeczeństwa.

3. udział w postępowaniu organizacji ekologicznych

Procedura

a). gdy wpłynie wniosek o wydanie rozstrzygnięcia ,

b). wniosek zamieszczony jest w publicznie dostępnym wykazie - BIPiE.

c). podanie przez organ do publicznej informacji np. wpływ wniosku, o zawieszeniu go w dostępnym wykazie i możliwości zapoznania się z tym wnioskiem, podanie terminu - 21 dni, w którym może składać uwagi lu wnioski - propozycja.

- zamieszczenie w Internecie,

- sposób zwyczajowo przyjęty,

- prasa lokalna,

- jeżeli siedziba organu znajduje się na

- organ rozpatruje te uwagi i wnioski ale nie jest nimi związany.

Prawo ochrony środowiska

II wykład 24.11.07r.

Oceny oddziaływania na środowisko:

I kierunek - oceny oddziaływania na środowisko rożnego rodzaju dokumentów planistycznych i in.

II kierunek - procedury oceny oddziaływania na środowisko planowanych przedsięwzięć. Polega to na uzyskaniu decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięć

+ uzupełnienie o formę. Postępowanie transgraniczne wynika z międzynarodowe Konwencji o ocenach oddziaływania na środowisko - Konwencja ESPO.

Przedsięwzięcie - inwestycja budowlana, bądź inna ingerencja w środowisko polegająca na budowie, rozbiórce, wydobywania kopalin (art. 46 ) która wymaga jednej z decyzji o których mowa w art. 46 ust 4 Ustawy o ochronie środowiska.

Uzyskanie w/w decyzji, pozwolenia , wymagają tylko te przedsięwzięcia, mogące znacząco oddziaływać na środowisko oraz przedsięwzięć innych mogących znacząco oddziaływać na środowisko, ale mogących na to środowisko wpłynąć jeśli ów wpływ obejmie tzw. obszary Natura 2000.

- nie jest określeniem opisowym a normatywnym nazwa własna art. 51 ustęp 1 pkt. 1,2 Ustawy.

Przedsięwzięcia te dzielą się na dwie grupy:

1. „bardzo szkodliwe dla środowiska”

2. „mniej szkodliwe dla środowiska”

Na podstawie art. 51 ust 8 Ustawy zostało wydane rozporządzenie, które wylicza te przedsięwzięcia, które bardzo lub mniej są szkodliwe dla środowiska.

Przedsięwzięcie dla grupy I - sporządzenie raportu jest obligatoryjne, natomiast do grupy II - fakultatywne.

Wojewoda właściwy jest w sprawach z grupy I - wg starych przepisów

Sejmik województwa w sprawach generalnych - wg nowych przepisów

Marszałek Woj., starosta w sprawach indywidualnych

Rada Powiatu - w sprawach generalnych

Wójt, burmistrz, prezydent miasta jest właściwy dla osób fizycznych nie będących przedsiębiorstwem.

Obszar Natura 2000 - przedsięwzięcie grupy I i II - jest wymagana decyzja.

Dopuszczalne jest przedsięwzięcie, które oddziaływuje na środowisko Natura 2000 jeżeli:

• jest to uzasadnione nadrzędnym celem o charakterze społecznym lub gospodarczym i brak jest rozwiązań o charakterze alternatywnym.

W takiej sytuacji, jeżeli będzie zgoda na takie przedsięwzięcie to trzeba przeprowadzić kompensację przyrodniczą.

Co do zasady decyzje te wydaje :

- wójt, burmistrz, prezydent miasta a w niektórych przypadkach może być starosta lub wojewoda.

Wszczęcie postępowania w sprawach wydania decyzji o uwarunkowaniach środowiska - będzie następowało w różny sposób co zależy czy będziemy mieć doczynienia z przedsięwzięciem z grupy I, II czy Natura 2000.

Raport - opracowanie o charakterze inżyniersko przyrodniczym, który w sposób precyzyjny określa jakie skutki wywrze na przyrodę .

1. streszczenie w języku niespecjalistycznym i muszą być zawarte warianty realizacji przedsięwzięcia, co do zasady 3:

a). wariant proponowany przez wnioskodawcę

b). wariant ekologiczny

c). analiza wariantu zero, polegającego na niepodejmowaniu przedsięwzięcia.

Grupa I - sporządzenie raportu jest obligatoryjne

Grupa II - organ w drodze postanowienia określa co powinien raport zawierać.

Grupa III - Natura 2000 - jeżeli organ prowadzący postępowanie uzna , że dana budowa, przedsięwzięcie może wpłynąć na Naturę 2000 zawiesza postępowanie i na podstawie postanowienia określa, że należy mieć zgodę, decyzję uwarunkowania środowiska.

Ustawa przewiduje szereg współdziałań:

• uzgodnienia z właściwym inspektorem sanitarnym, powiatowym lub wojewódzkim,

• uzgodnienia z organem ochrony środowiska tj.: starosta, w przypadku przedsięwzięć z gr. I to wojewoda.

Obszarowe formy ochrony środowiska - są dwa:

1. obszary ograniczonego użytkowania oraz nowość w polskim prawie tj.: strefy przemysłowe.

2. obszary te tworzy się w sytuacji jeżeli pomimo zastosowania środków ochrony, następuje przekroczenie dopuszczalnego oddziaływania , poza terenem władającym instalację ma tytuł prawny - spalania odpadów, składowisko odpadów.

Gr. I - obszar tworzy wojewoda w drodze rozporządzenia

Gr. II - starosta

Skutek I tworzenia obszaru ograniczonego użytkowania :

- na obszarze ograniczonego użytkowania można wprowadzić różnego rodzaju nakazy i zakazy jego gospodarowania, wynikające z tego oddziaływania

- odszkodowanie - wykup nieruchomości .

Strefy przemysłowe pozwalają w świetle prawa przekraczać dopuszczalne oddziaływanie .

Właściciel może wystąpić do wojewody o utworzenie strefy przemysłowej a jeżeli są sąsiedzi to musi być ich zgoda.

Po ustanowieniu strefy przemysłowej będzie dopuszczalne przekraczanie oddziaływania na środowisko ale nie może zagrażać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz zdrowiu i życiu.

Pozwolenie emisyjne

Ustawodawstwo przyznaje sobie prawo ograniczania tych emisji.

Art. 180 ustawy ochrony środowiska - decyzje emisyjne:

• wprowadzenie ścieków do wód i ziemi - jest potrzebne

• wprowadzenie zanieczyszczeń do powietrza pozwolenie

• wytwarzanie odpadów

Pozwolenie może być wydawane jako :

• pozwolenie sektorowe

• tzw. pozwolenie zintegrowane

Pozwolenia :

- gr. II wojewoda - pozwolenie na 10 lat jako decyzja admini-na

- starosta

Decyzje spełniają rolę aktów admini-no - rzeczowych .

Udzielenie pozwolenia może być uzależnione od zabezpieczenia roszczeń.

Trzy formy zabezpieczenia:

• depozyt

• gwarancja bankowa

• polisa ubezpieczeniowa

Pozwolenie zintegrowane - określa ono w jednej decyzji wszystkie rodzaje niekorzystnego oddziaływania na środowisko. Aby otrzymać takie pozwolenie trzeba spełnić pewne kryteria:

1. wnioskodawca nie narusza żadnych standardów emisyjnych

2. musi wykazać, że do swojej działalności wykorzystuje BAT, musi być technologia najlepsza z możliwych, przy uwzględnieniu finansowych i technicznych możliwości wprowadzenia technologii,

3. wnioskodawca musi uiścić opłatę rejestracyjną nie przekraczającą 3 tys. zł.

Pozwolenie sektorowe - ustawodawca przyjął koncepcję, iż pozwolenia wymaga wprowadzenie zanieczyszczeń do powietrza z instalacji. Nie wymagają pozwolenia grawitacyjne instalacje wentylacyjne.

Postępowanie kompensacyjne - należy zwrócić się z wnioskiem o przyznanie pozwolenia oraz musi przedstawić, że emisja zmniejszyła się .

Decyzja stanie się wykonalna................. (parz książka ).

Prawo ochrony środowiska

III wykład 9.12.07r.

Ekonomiczne instrumenty ochrony środowiska - trzy rodzaje:

1. zróżnicowanie stawek danin publicznych za towary lub usługi bardziej przyjazne dla środowiska ,

2. opłaty za korzystanie ze środowiska,

3. kary pieniężne.

Opłaty - ponoszone są zawsze za działalność legalną, to znaczy kiedy podmiot korzystający ze środowiska prowadzi działalność i emituje do środowiska (emisje na podstawie zezwolenia i emisje nie wymagających pozwolenia) i gdy nie jest wymagana za to oplata.

Przedmiotem opłat jest :

1. wprowadzenie gazów, płynów do powietrza

2. wprowadzenie ścieków do wód i podziemi

3. pobór wód

4. składowanie odpadów.

Stawki:

1. górne i jednostkowe są określone w ustawie

2. szczegółowe stawki są określone w drodze rozporządzenia Rady Ministrów.

Stawki te podlegają aktualizacji o średnioroczne ....... czyli o wskaźnik inflacji. Dokonuje tego w formie obwieszczenia Minister do spraw środowiska.

Sposoby obliczania opłat : przelicznik za tone, m³, .....

Opłaty za m² powierzchni - wody roztopowe i opadowe są uważane jako ścieki i. wg. m² obliczane są stawki.

Podmiot korzystający ze środowiska ustala wysokość opłaty we własnym zakresie. Ma prowadzić wykaz ile i jakich substancji i energii wprowadził do środowiska.

Cykl rozliczeniowy prowadzony jest co pół roku, w terminie do końca miesiąca następnego należy obliczyć i wpłacić opłatę, na rachunek redystrybucyjny marszałka województwa + należy przekazać ten wykaz marszałkowi województwa celem sprawdzenia czy opłata została prawidłowo wyliczona.

Nie zawsze opłata jest pobierana. Jeżeli koszt pobrania opłaty będzie wynosił 400 zł lub 600 zł to nie pobiera się opłaty.

Właściwość marszałkowska - właściwym do pobierania opłaty jest marszałek województwa na danym terenie danej spółki, przedsiębiorstwa itp. Co do zanieczyszczeń powietrza, bierze się pod uwagę miejsce zarejestrowania spółki.

Opłaty podwyższone - są ponoszone za dokonywanie emisji bez wymaganego pozwolenia i za składowanie odpadów w miejscu na ten cel nie przeznaczony bądź też bez decyzji zatwierdzającej emisję zanieczyszczeń.

Tryb obliczania opłaty jest taki sam jak wyżej - czyli sam oblicza (jednak tego nie robią). Opłatę w drodze decyzji ustala marszałek województwa.

Podwyższenie opłaty - zob. ustawa - o 500% 2009r., art. 14 zmieniającej ustawy wprowadził że - 2006r.- 100%; 2007r., 2008r. - 200%; 2009r. - 500%.

Kary pieniężne - kary ponoszone są za działalność bezprawną polegającą bądź na dokonywaniu emisji niezgodnie z posiadanym pozwoleniem bądź też ze składowaniem odpadów bez posiadania pozwolenia.

Przesłanka stosowania kar - bezprawność administracyjna.

Organ wymierzający karę nie bada czy był to np. wypadek ale bada to czy naruszono decyzję administracyjną.

Kary pieniężne - za przekroczenie dopuszczalną emisję hałasu - pole elektromagnetyczne - art. 115a

Z pozwolenia zmieniono na decyzję dopuszczającą poziom hałasu - art. 115a.

Stawki kar :

- za opłaty - 5%

- powietrze - dziewięciokrotne przekroczenie

- wód - dziewięciokrotne przekroczenie

- hałas - kara nie może być pochodną opłaty bo nie ma opłaty za hałas i wprowadzono stawkę kwotową kary pieniężnej, w stosunku dobowym, godzinowym.

(WIOŚ)Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska odpowiada za te kary.

Kary biegnące - wymierzenie tej kary następuje w 2 częściach :

- ustalamy wymiar kary biegnącej

- ustalamy wymiar kary łącznej

Kara godzinowa, dobowa nie podlega pobraniu, aż do momentu gdy przekroczenie się zakończy . Następnie na podstawie II decyzji obliczana jest kara łączna.

Instrumenty ekonomiczne spełniają pewne funkcje:

• funkcja stymulacyjna - zachęcająca do podejmowania działań do ochrony środowiska.

• funkcja represyjna

• funkcja redystrybucyjna - gromadzenie środków od tych podmiotów, które płacą za zanieczyszczanie środowiska i przeznaczenie tych środków na określone cele .

Fundusz ochrony środowiska- mamy 4 kategorie funduszy :

• Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

• 16 Funduszy wojewódzkich

- te dwa pierwsze wymienione fundusze mają swoje organy, rada nadzorcza i zarząd , które decydują o przyznawaniu na jaki cel zostaną przeznaczone środki z funduszu.

• powiatowe fundusze

• gminne fundusze

- w tych funduszach wyodrębnione pozycje budżetowe nie mają odrębności prawnej. O przyznawaniu środków decyduje właściwa rada gminy i powiatu.

Gminny fundusz finansuje: np. zielone szkoły, dofinansowują zmianę systemu ogrzewania itp.

Funkcja stymulacyjna - odroczenie terminu płatności kary pieniężnej. Ukarany może wystąpić do WIOŚ albo do marszałka województwa o odroczenie kary pieniężnej ale musi się zobowiązać, że w ciągu 5 lat zrealizuje inwestycję, której realizacja spowoduje likwidację przyczyny za którą otrzymał karę.

Jeżeli w tym terminie on to zrealizuje to płaci tą karę pomniejszoną o kwotę inwestycji.

Jeżeli zrealizuje przedsięwzięcie ale skutek nie zostanie osiągnięty to płaci on tą kwotę ale powiększoną o opłatę prolongacyjną.

Jeżeli WIOŚ lub marszałek uznają, że doszło do kłamstwa to kwotę należy zapłacić + odsetki za te 5 lat.

Ustawa z 4.04.94r. - prawo geologiczne i górnicze.

Zakres stosowania tej ustawy :

• do prowadzenia prac geologicznych czyli rozpoznawanie wnętrza skorupy ziemskiej,

• wydobywanie kopalin,

• ochrona środowiska w zw. z tymi dwiema pierwszymi,

• składowanie odpadów w podziemiach, wyrobiskach górniczych,

• kopalnie zabytkowe- stosuje się przepisy prawa górniczego na postawie rozporządzenia.

Kopaliny (każdy minerał, który jest w skorupie ziemskiej) - złoża kopaliny - jako naturalne nagromadzenie substancji mineralnych to odróżnia od źródeł antropogenicznych, których wydobycie może przynieść korzyść gospodarczą.

Kopalnia - zakład górniczy - wyodrębniony technicznie i organizacyjnie zespół środków ..... cd w książce.

Przedsiębiorcą - jest ten kto posiada koncesję na działalność regulowaną ustawą - przedsiębiorca „górniczy”.

Kopaliny dzielą się na :

• podstawowe - te kopaliny, które są szczególnie ważne dla gospodarki narodowej - węgiel, ropa naftowa, gaz ziemny, metan, rudy metali, boksyty, itp.

• pospolite - są wszystkie te, które nie zostały wymienione w kopalinach podstawowych np.: piaski, żwir, darniowe rudy żelaza...

Wody - co do zasady nie są kopalinami, jednakże za kopaliny mogą być uznane wody:

- termalne - cieplice.

- mineralne - solanki

- wody lecznicze

ale będą one kopalinami jeżeli zostaną one w drodze rozporządzenia uznane za kopaliny.

Również kopaliny pospolite mogą być na podstawie rozporządzenia uznane za kopaliny podstawowe.

Kto jest właścicielem złóż kopalin?

- złoża nie stanowiące części składowych nieruchomości są własnością skarbu państwa.

- złoże nie wchodzi w skład nieruchomości gruntowej.

- granice przestrzenne nieruchomości wyznacza społeczno-gospodarcze przeznaczenie prawa własności.

ostanie zajęcia 20.01.08r. od 17.50 do 20.50

zagadnienie 3 i 6 na egzamin nie trzeba przygotowywać.

---