PODSTAWA PRAWNA

Podstawę prawną homologacji pojazdów samochodowych stanowią następujące akty prawne:

1. Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym.

2. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 24 października 2005 r. w sprawie homologacji typu pojazdów samochodowych i przyczep.

3. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia.

4. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 16 grudnia 2003 r. w sprawie zakresu i sposobu przeprowadzania badań technicznych pojazdów oraz wzorów dokumentów stosowanych przy tych badaniach.

Wspomniana Ustawa nakłada na producenta lub importera nowego typu pojazdu samochodowego, ciągnika rolniczego, motoroweru, tramwaju lub przyczepy oraz przedmiotów stanowiących ich wyposażenie lub części obowiązek uzyskania świadectwa homologacji. Obowiązek ten dotyczy również podmiotów dokonujących montażu lub zabudowy pojazdów, w tym także podmiotów przystosowujących pojazd do zasilania gazem.

Świadectwo homologacyjne jest wydawane przez uprawnione do tego jednostki, na podstawie wyników badań. Badania te mają na celu stwierdzić, czy dany pojazd odpowiada określonym przepisom.

Zakres badań homologacyjnych typu pojazdu obejmuje sprawdzenie zgodności:

1. Pojazdu przedstawionego do badań homologacyjnych z opisem technicznym typu pojazdu, zawartym we wniosku.

2. Cech konstrukcyjnych i eksploatacyjnych pojazdu z warunkami określonymi w przepisach, regulaminach i normach.

Pojazd uczestniczący w ruchu zgodnie z Ustawą powinien być zbudowany, wyposażony i utrzymany tak, aby korzystanie z niego:

- nie zagrażało bezpieczeństwu osób nim jadących lub innych uczestników ruchu;

- nie naruszało porządku ruchu na drodze i nie narażało kogokolwiek na szkodę;

- nie zakłócało spokoju publicznego przez powodowanie hałasu przekraczającego dopuszczalny poziom;

- nie powodowało wydzielania szkodliwych substancji w ilości większej niż dopuszczalne;

- nie powodowało niszczenia drogi;

- zapewniało dostateczne pole widzenia kierowcy oraz łatwe, wygodne i pewne posługiwanie się urządzeniami do kierowania, hamowania, sygnalizacji i oświetlenia drogi przy równoczesnym jej obserwowaniu;

- nie powodowało zakłóceń radioelektrycznych w stopniu przekraczającym wartości dopuszczalne.

Ponad to Ustawa zabrania:

- umieszczania wewnątrz i na zewnątrz pojazdu wystających spiczastych albo ostrych części lub przedmiotów, które mogą spowodować uszkodzenie ciała osób jadących w pojeździe lub innych uczestników ruchu;

- stosowania w pojeździe przedmiotów wyposażenia i części nie odpowiadających warunkom określonym w przepisach;

- umieszczania w pojeździe lub na nim urządzeń stanowiących obowiązkowe wyposażenie pojazdu uprzywilejowanego;

- wyposażania pojazdu w urządzenie informujące o działaniu sprzętu kontrolno - pomiarowego używanego przez organy kontroli ruchu drogowego lub zakłócające ich działanie oraz przewożenia takiego urządzenia w stanie wskazującym na gotowość jego użycia.

W celu uzyskania świadectwa homologacji typu pojazdu, producent lub importer pojazdu, przedmiotu jego wyposażenia lub części powinien złożyć pisemny wniosek do ministra właściwego do spraw transportu. Do wniosku powinien być dołączony:

1) Protokół badania homologacyjnego wraz ze sprawozdaniem z badań zawierającym wyniki tych badań, wydany przez kierownika jednostki upoważnionej.

2) Podstawowy opis techniczny do celu homologacji typu pojazdu oraz wykaz posiadanych świadectw homologacji typu przedmiotu wyposażenia lub części.

3) Wykaz posiadanych świadectw homologacji typu przedmiotu wyposażenia lub części.

4) Wyniki badania homologacyjnego.

5) Wykaz osób upoważnionych do podpisywania wyciągów ze świadectwa homologacji typu pojazdu, zaświadczenia o zajmowanych przez nie stanowiskach oraz wzory ich podpisów.

6) Przykładowy wyciąg ze świadectwa homologacji typu pojazdu objętego świadectwem homologacji.

Homologacja typu pojazdu dotyczy już kompletnego pojazdu. Producent oprócz homologacji typu może również wystąpić o wielostopniową homologację typu pojazdu. Wielostopniowa homologacja typu pojazdu jest to procedura, za pomocą której stwierdza się, że w danym stanie kompletacji (niekompletny lub skompletowany) typ pojazdu spełnia określone wymagania ustawy odpowiednio do stanu jego kompletacji.

Wielokrotnie zakres badań homologacyjnych może zostać ograniczony. Taka sytuacja ma miejsce, jeżeli element (układ) pojazdu został homologowany w innym Państwie, w którym podobnie, jak w Polsce obowiązują dyrektywy EWG. Taki element jest oznaczany symbolem „E”. Od przeprowadzania badania homologacyjnego można również odstąpić, jeżeli element przeszedł już badania homologacyjne w podobnym pojeździe, a wyniki takiego badania może być uznany za wiarygodny również dla badanego pojazdu.

KATEGORIE POJAZDÓW

Dla potrzeb homologacji typu zgodnie z klasyfikacją międzynarodową wyróżnia się następujące kategorie pojazdów:

1. Kategoria M: pojazdy samochodowe mające co najmniej cztery koła oraz zaprojektowane i wykonane do przewozu osób, w tym:

1. M1: pojazdy mające nie więcej niż osiem miejsc oprócz siedzenia kierowcy;

2. M2: pojazdy mające więcej niż osiem miejsc oprócz siedzenia kierowcy o maksymalnej masie całkowitej pojazdu do 5 ton;

3. M3: pojazdy mające więcej niż osiem miejsc oprócz siedzenia kierowcy o maksymalnej masie całkowitej pojazdu powyżej 5 ton.

Do kategorii M2 lub M3 należą również autobusy przegubowe. Autobus przegubowy, czyli autobus składający się z dwu lub więcej części połączonych przegubowo i na stałe w taki sposób, aby pasażerowie mogli się przemieszczać pomiędzy nimi.

2. Kategoria N: pojazdy samochodowe mające co najmniej cztery koła i przeznaczone do przewozu ładunków, w tym:

1. N1: pojazdy przeznaczone do przewozu ładunków o masie całkowitej do 3,5 tony;

2. N2: pojazdy przeznaczone do przewozu ładunków o masie całkowitej powyżej 3,5 ale do 12 ton;

3. N3: pojazdy przeznaczone do przewozu ładunków o masie całkowitej powyżej 12 ton.

W przypadku pojazdów ciągnących naczepy lub przyczepy z osią centralną jako masę całkowitą przyjmuje się masę w stanie gotowym do jazdy powiększoną o masę odpowiadającą maksymalnemu statycznemu naciskowi pionowemu na urządzenie sprzęgające oraz o maksymalną masę ładunku przewidzianego do umieszczenia w pojeździe ciągnącym.

3. Kategoria O: przyczepy, z wyłączeniem naczep, w tym:

1. O1: przyczepy o maksymalnej masie całkowitej do 0,75 tony;

2. O2: przyczepy o maksymalnej masie całkowitej powyżej 0,75 tony ale mniejszej od 3,5 tony;

3. O3: przyczepy o maksymalnej masie całkowitej powyżej 3,5 tony, ale mniejszej od 10 ton;

4. O4: przyczepy o maksymalnej masie całkowitej powyżej 10 ton.

W przypadku naczep lub przyczep z osią centralną jako ich masę całkowitą przyjmuje się masę odpowiadająca maksymalnemu statycznemu naciskowi ich osi na drogę w warunkach maksymalnego obciążenia ładunkiem i sprzęgnięciem z pojazdem ciągnącym.

4) Kategoria G - pojazdy terenowe:

Za pojazdy terenowe uznaje się pojazdy kategorii N1 o maksymalnej masie całkowitej do 2ton i pojazdy kategorii M1, jeżeli posiadają następujące cechy konstrukcyjne:

a) co najmniej jedną przednią i jedną tylną oś napędzaną jednocześnie, nawet jeżeli taki napęd jest rozłączalny;

b) co najmniej jeden mechanizm różnicowy z blokadą lub urządzeniem o podobnym działaniu oraz zdolność pokonywania wzniesień co najmniej 30% dla pojazdu bez przyczepy oraz spełniają co najmniej pięć z sześciu poniższych warunków:

- kąt natarcia co najmniej 25^o,

- kąt zejścia co najmniej 20^o,

- kąt rampowy co najmniej 20^o,

- prześwit pod osią przednią co najmniej 180mm,

- prześwit pod osią tylną co najmniej 180mm,

- prześwit między osiami co najmniej 200mm.

Pojazdy kategorii N1 o maksymalnej masie całkowitej powyżej 2 ton, pojazdy kategorii N2 i M2 oraz pojazdy kategorii M3 o maksymalnej masie całkowitej do 12 ton uznaje się za terenowe, jeżeli posiadają następujące cechy konstrukcyjne:

1. mają wszystkie koła napędzane jednocześnie, nawet jeżeli taki napęd jest odłączalny lub mają co najmniej jedną przednią i jedną tylną oś napędzaną jednocześnie, nawet gdy napęd ten jest odłączalny;

2. posiadają co najmniej jeden mechanizm różnicowy z blokadą lub urządzeniem o podobnym działaniu;

3. zdolność pokonywania wzniesień dla pojazdu bez przyczepy wynosi co najmniej 25%.

Pojazdy kategorii M3 o masie całkowitej powyżej 12 ton uznawane są za terenowe, jeżeli posiadają następujące cechy konstrukcyjne:

1. mają wszystkie koła napędzane jednocześnie lub co najmniej połowę kół napędzanych jednocześnie, nawet gdy napęd jest rozłączalny;

2. maja co najmniej jeden mechanizm różnicowy z blokadą lub urządzeniem o podobnym działaniu;

3. zdolność pokonywania wzniesień dla pojazdu bez przyczepy wynosi co najmniej 25%;

4. spełniają co najmniej cztery z sześciu poniżej podanych warunków:

- kąt natarcia co najmniej 25^o,

- kąt zejścia co najmniej 25^o,

- kąt rampowy co najmniej 25^o,

- prześwit pod osią przednią co najmniej 250mm;

- prześwit pod osią tylna co najmniej 250mm;

- prześwit między osiami co najmniej 300mm.

5) Pojazdy specjalne:

Niezależnie od wyżej wymienionych kategorii pojazdów w procesie homologacji typu pojazdu można wyróżnić pojazdy specjalne, w tym:

1. samochody kempingowe - pojazdy kategorii M przeznaczone do chwilowego zamieszkania, wyposażone co najmniej w następujące wyposażenie, które powinno być zamontowane na stałe, z tym, że stolik może być łatwo demontowany:

- stolik i miejsca siedzące przy nim,

- miejsca do spania, które mogą powstać z miejsc siedzących,

- urządzenia kuchenne,

- szafki.

2. pojazdy opancerzone;

3. samochody sanitarne;

4. samochody pogrzebowe;

5. przyczepy kempingowe;

6. żurawie samochodowe;

7. inne pojazdy specjalne.

Dalsze rozważania będą opierać się na kategorii M1, tzn. wymagania będą dotyczyć samochodów osobowych.

W przypadku pojazdów kategorii M1 pojęcie ”typ pojazdu” obejmuje pojazdy, które mają takie same cechy jak:

a) producent;

b) fabryczne (nadane przez producenta) oznaczenie typu;

c) główne względy konstrukcyjne, w tym:

- podwozie / płyta podłogowa (oczywiste i podstawowe różnice);

- rodzaj silnika (spalania wewnętrznego/elektryczny/hybrydowy).

„Wariant” w ramach typu obejmuje pojazdy, które mają takie same istotne cechy konstrukcyjne, jak:

1. rodzaj nadwozia (kareta, hatchback, coupe, kabriolet, kombi, wielozadaniowe);

2. silnik, w tym:

- zasada działania;

- liczba i układ cylindrów;

- moc silnika (dopuszczalna różnica 30%);

- pojemność skokowa (dopuszczalna różnica 20%);

c) osie napędzane (liczba, położenie, powiązanie kinematyczne);

d) osie kierowane (liczba i położenie).

W ramy poszczególnych wariantów wchodzą różne wersje. „Wersja” obejmuje wszelkie dozwolone przez producenta kompletacje pojazdu.

SYSTEM NUMEROWANIA ŚWIADECTW HOMOLOGACJI TYPU

Numer homologacji typu składa się z czterech pól w przypadku homologacji typu pojazdu albo z pięciu pól w przypadku homologacji typu przedmiotów wyposażenia i części.

Poszczególne pola numeru oddziela się znakiem „*”, przy czym:

Pole1: mała litera „e” i numer (lub kod) wyróżniający państwo członkowskie wydające homologację typu: 1 - Niemcy, 2 - Francja, 3 - Włochy, 4 - Niderlandy, 5 - Szwecja, 6 - Belgia, 7 - Węgry, 8 - Czechy, 9 - Hiszpania, 11 - Zjednoczone Królestwo, 12 - Austria, 13 - Luksemburg, 17 - Finlandia, 18 - Dania, 20 - Polska, 21 - Portugalia, 23 - Grecja, 24 - Irlandia, 26 - Słowenia, 27 - Słowacja, 29 - Estonia, 32 - Łotwa, CY - Cypr, MT - Malta.

Pole2: numer dyrektywy podstawowej.

Pole3: numer ostatniej zmieniającej dyrektywy stosowanej w homologacji typu.

Pole4: czterocyfrowy numer kolejny dla oznaczenia podstawowego numeru homologacji typu.

Pole5: dwucyfrowy numer kolejny dla oznaczenia rozszerzenia.

Przykład oznaczenia homologacji typu numer 3 udzielonej przez Francję, zgodnie z dyrektywą dotyczącą hamowania:

e2*71/320*98/12*0003*00

Elementy posiadające homologację oznaczane są międzynarodowym znakiem homologacji. Znak ten składa się z koła i umieszczonej wewnątrz literki E wraz z kodem kraju udzielającego homologację oraz numeru tejże homologacji umieszczonej pod kołem.

PROCEDURY HOMOLGACJI TYPU POJAZDU

1) Występując o homologację typu pojazdu należy:

a) sprawdzić, czy homologacje wydane zgodnie z odpowiednimi przepisami dotyczącymi homologacji są ważne w świetle zawartych w tych przepisach okresów przejściowych oraz zażądać, w razie potrzeby, uzupełnienia ich zakresu;

b) upewnić się na podstawie analizy dokumentacji, że charakterystyka i dane zawarte w opisie technicznym typu pojazdu są podane w pozostałych zbiorach dokumentacyjnych i w świadectwach homologacji odpowiednich przepisów dotyczących homologacji; jeżeli treść któregokolwiek punktu opisu technicznego nie jest zawarta w zbiorze dokumentacyjnym żadnego z przepisów dotyczących homologacji, należy potwierdzić, że odpowiednia część lub cecha pojazdu jest zgodna z danymi szczegółowymi podanymi w pełnym zbiorze dokumentacji;

c) przeprowadzić lub spowodować przeprowadzenie inspekcji części i układów pojazdu na wybranej próbce pojazdów należących do homologowanego typu w celu sprawdzenia, czy pojazd jest wykonany zgodnie z odpowiednimi danymi zawartymi w potwierdzonym opisie technicznym w odniesieniu do wszystkich homologacji według przepisów dotyczących homologacji;

d) przeprowadzić lub spowodować przeprowadzenie odpowiednich sprawdzeń dotyczących montażu zespołów;

e) przeprowadzić lub spowodować przeprowadzenie niezbędnych sprawdzeń dotyczących obecności urządzeń, których dotyczą przepisy i rozporządzenia.

2) Liczba pojazdów poddanych badaniu powinna być taka, aby możliwe było właściwe sprawdzenie wszelkich homologowanych kombinacji pod względem zagadnień dotyczących: silnika, skrzyni biegów, liczby osi, osi napędowych (liczba, położenie, związki kinematyczne), osi kierowanych (liczby i położenia), rodzaju nadwozia, liczby drzwi, kierunku ruchu drogowego, liczby miejsc do siedzenia, wyposażenia dodatkowego.

3) W przypadku, gdy niedostępne jest świadectwo homologacji dotyczące dowolnego przepisu dotyczącego homologacji, należy:

- doprowadzić do badań i sprawdzeń wymienionych w tym przepisie;

- sprawdzić, czy pojazd zgodny z opisem technicznym spełnia wymagania techniczne wszystkich przepisów dotyczących homologacji;

- przeprowadzić lub spowodować przeprowadzenie odpowiednich sprawdzeń dotyczących montażu odpowiednich zespołów;

- przeprowadzić lub spowodować przeprowadzenie niezbędnych sprawdzeń dotyczących obecności urządzeń wymaganych przez przepisy i rozporządzenia.

WYMIARY, MASY I NACISKI OSI POJAZDU

Dopuszczalne wymiary:

1. Dopuszczalna długość pojazd samochodowego, z wyłączeniem autobusu: 12,00m.

2. Dopuszczalna długość przyczepy, z wyłączeniem naczepy: 12m.

3. Dopuszczalna długość autobusu o co najmniej dwóch osiach kierowanych - 15,00m.

4. Dopuszczalna długość pojazdu członowego - 16,50m.

5. Dopuszczalna długość zespołu złożonego z pojazdu silnikowego i przyczepy - 18,75m.

6. Dopuszczalna długość autobusu przegubowego - 18,75m.

7. Dopuszczalna długość autobusu dwuosiowego - 15,00m.

8. Dopuszczalna długość autobusu o liczbie osi większej od dwóch - 15,00m.

9. Dopuszczalna długość zespołu złożonego z trzech pojazdów, w którym pojazdem ciągnącym jest ciągnik rolniczy lub pojazd wolnobieżny - 22,00m.

10. Dopuszczalna długość motocykla, motoroweru lub roweru oraz zespołu złożonego z motocykla, motoroweru lub roweru i przyczepy - 4,00m.

11. Dopuszczalna szerokość pojazdu wynosi 2,55m. Szerokość ta nie obejmuje: lusterek zewnętrznych, świateł umieszczonych na bokach pojazdu oraz elementów elastycznych wykonanych z gumy lub tworzyw sztucznych.

12. Szerokość pojazdu ciężarowego z nadwoziem rodzaju furgon może wynosić 2,60m., jeżeli jego ściany są zaopatrzone w izolację termiczną, a grubość ściany bocznej wraz z izolacją termiczną jest nie mniejsza niż 45mm.

13. Szerokość motocykla i motoroweru oraz niektórych pojazdów czterokołowych nie może przekraczać 2,00m, a jednośladowego motoroweru 1,00m, dotyczy pojazdów rejestrowanych po raz pierwszy po 31 grudnia 1998r.

14. Wysokość nie może przekraczać 4,00m.

15. Wysokość motocykla, motoroweru oraz niektórych pojazdów czterokołowych nie może przekraczać 2,50m, dotyczy pojazdów rejestrowanych po raz pierwszy po 31 grudnia 1998r.

16. Pojazd samochodowy i zespół pojazdów powinien mieć możliwość poruszania się wewnątrz pierścienia o promieniu zewnętrznym 12,50m i promieniu wewnętrznym 5,30m, nie dotyczy to pojazdów rejestrowanych przed 31 grudnia 1993r.

17. Odległość między osią sworznia siodłowego urządzenia sprzęgającego a tylnym obrysem naczepy nie może przekraczać 12,00m.

18. Odległość między osią sworznia siodłowego urządzenia sprzęgającego a dowolnym punktem przedniej części naczepy nie może przekraczać 2,04m, dotyczy naczep rejestrowanych po raz pierwszy po 31 grudnia 1993r.

19. Odległość między tylną osią pojazdu samochodowego a przednią osia przyczepy w zespole pojazdów nie może być mniejsza niż 3,00m, dotyczy pojazdów zarejestrowanych po raz pierwszy po 31 grudnia 1998r.

Dopuszczalna masa całkowita wynosi:

1. Dla pojedynczego pojazdu dwuosiowego, z wyłączeniem naczepy, przyczepy z osią centralną i ciągnika siodłowego - 18t.

2. Dla pojedynczego dwuosiowego autobusu o zawieszeniu kół pneumatycznym lub równoważnym, o ile równoważność ta została wykazana przez producenta - 18t.

3. Dla pojedynczego pojazdu trzyosiowego - 25t lub 26t, jeżeli oś napędowa jest wyposażona w opony bliźniacze i zawieszenie pneumatyczne lub równoważne.

4. Dla pojedynczego pojazdu o licznie osi większej od trzech - 32t.

5. Dla autobusu przegubowego - 28t.

6. Dla pojazdu członowego lub zespołu złożonego z pojazdu silnikowego i przyczepy o liczbie osi do czterech - 32t.

7. Dla pojazdu członowego lub zespołu złożonego z pojazdu silnikowego i przyczepy o liczbie osi większej niż cztery - 40t.

8. Dla pojazdu członowego składającego się z trójosiowego pojazdu silnikowego i trójosiowej naczepy, przewożącego 40-stopowy kontener ISO w transporcie kombinowanym - 44t.

9. Udział mas na oś lub osie napędowe pojazdu lub zespołu pojazdów nie może być mniejszy niż 25%, a dla samochodu osobowego udział masy na oś przednią nie może być mniejszy niż 30%, dotyczy pojazdów zarejestrowanych po raz pierwszy po 31 marca 1998r.

Dopuszczalne naciski na oś:

1. Możemy rozróżnić oś pojedynczą oraz oś wielokrotną. Za oś pojedynczą uważa się taką, która jest oddalona od sąsiedniej o więcej niż 1,8m lub dwie sąsiednie osie oddalone od siebie o mniej niż 1m. Za oś wielokrotną uważa się zespół złożony z dwóch lub więcej osi zwanych „osiami składowymi”, w którym odległość miedzy sąsiednimi osiami składowymi jest nie mniejsza niż 1m i nie większa niż 1,8m, nie dotyczy motocykli, samochodów osobowych i ciągników rolniczych.

2. Dopuszczalny nacisk osi pojedynczej wynosi 80kN (8t).

3. Nacisk osi wielokrotnej nie może przekraczać sumy dopuszczalnych nacisków osi składowych.

4. Nacisk osi składowej, nie może przekraczać przy odległości od sąsiedniej bliższej osi składowej:

1. do 1,20m - 57,5kN (6t),

2. powyżej 1,20m do 1,30m - 65,0kN (6,5t),

3. powyżej 1,30m - 72,5kN (7,5t),

5. Pojazd, którego naciski przekraczają powyższe wartości, lecz nie przekraczają 100kN (10t), a dla dwuosiowego autobusu o zawieszeniu kół pneumatycznym lub równoważnym, o ile równoważność ta została wykazana przez producenta oraz autobusu przegubowego o zawieszeniu kół pneumatycznym, przy zastosowaniu kół bliźniaczych - 115kN (11,5t) może uczestniczyć w ruchu na niektórych drogach, określonych w ustawie o drogach publicznych z dnia 21 marca 1985r. Jednak nacisk osi składowej w takim przypadku nie może przekraczać przy odległości od sąsiedniej bliższej osi składowej:

1. do 1,10m - 57,5kN (6t),

2. powyżej 1,10m do 1,20m - 65,0kN (6,5t),

3. powyżej 1,20m do 1,30m - 72,5kN (7,5t),

4. powyżej 1,30m - 80,0kN (8t),

5. powyżej 1,30m, przy osi podwójnej, dla osi napędowej - 100kN (10t), pod warunkiem, że łączny nacisk nie przekracza 160,0kN (16t).

WARUNKI TECHNICZNE POJAZDU SAMOCHODOWEGO

Pojazd powinien być tak skonstruowany tak:

1. Aby zderzaki i klamki drzwi nie stwarzały niebezpieczeństwa zaczepienia innego uczestnika ruchu.

2. Daszek reflektora pojazdu albo krawędź wystającej części reflektora lub nadwozia przykrywającej częściowo reflektor powinny być zaokrąglone.

3. Zawiasy drzwi bocznych otwieranych na boki powinny być zamontowane z przodu, jednak przepis ten obowiązuje dla pojazdów rozwijających prędkość powyżej 40km/h i rejestrowanych po raz pierwszy po 31 grudnia 1972r.

Zgodnie z przepisami kabina kierowcy i pomieszczenie przeznaczone do przewozu osób powinno spełniać następujące wymagania:

1. Powinno być wyposażone w urządzenie zapewniające przewietrzanie i ogrzewanie wnętrza, jeżeli są pomieszczeniami zamkniętymi (dotyczy pojazdów rejestrowanych po 31 grudnia 1983r.). Wymagany dopływ świeżego powietrza z zewnątrz powinien wynosić nie mniej niż 0,5m³/min na jedną osobę, a prędkość powietrza wchodzącego do wnętrza pojazdu na wlocie nie powinna przekraczać 0,3m/s. Wydajność urządzeń grzewczych powinna zapewniać temperaturę wewnątrz w granicach 18 - 20^oC.

2. Powinno być wyposażone w drzwi zaopatrzone w zamki uniemożliwiające ich samoczynne lub niezamierzone otwarcie.

3. Powinno być szczelne, w przypadku gdy jest pomieszczeniem zamkniętym.

4. Siedzenia powinny być przymocowane do nadwozia, również gdy są przesuwane, w sposób uniemożliwiający niezamierzone zmiany ich położenia.

5. Górna część oparcia przednich siedzeń powinna być miękko wyściełana (nie dotyczy pojazdów terenowych).

6. Tablica rozdzielcza przynajmniej u dołu powinna być zaokrąglona.

7. Mechanizm do otwierania i zamykania dachu nie powinien zadziałać samoczynnie, także w trakcie kolizji.

8. Powinno być wyposażone w drzwi lub okna umożliwiające opuszczenie wnętrza, przynajmniej po jednym na każdą stronę.

Szyby stosowane w pojeździe:

1. Nie powinny dawać ostrych odprysków w razie rozbicia.

2. Szyba przednia powinna zapewniać pełną i wyraźną widoczność bez zniekształcenia obrazu, a w przypadku jej rozbicia powinna jeszcze zapewniać dostateczną widoczność.

3. Powinny być ocechowane w miejscu widocznym z zewnątrz pojazdu (dotyczy pojazdów rejestrowanych po 31 grudnia 1968r.)

4. Współczynnik przepuszczania światła dla szyby przedniej powinien nie mniejszy niż 75%, a dla szyb przednich bocznych, nie mniejszy niż 70%.

5. Nie powinny odbijać światła w sposób powodujący oślepienie innych uczestników ruchu drogowego.

Pojazd powinien być zbudowany i wyposażony w taki sposób, aby:

1. Poziom hałasu zewnętrznego mierzony podczas postoju pojazdu z odległości 0,5m nie przekraczał:

- dla pojazdu, który przeszedł badania homologacyjne, wartości ustalonej w ich trakcie o 5dB;

- dla pozostałych pojazdów wartości przedstawionych w tabeli 1.

Tabela 1

Poziom hałasu zewnętrznego

2. W silnikach ZI zawartość CO i CH oraz wartość współczynnika nadmiaru powietrza nie przekraczały wartości podanych w tabeli 2. Dla pojazdów zarejestrowanych przed 31 grudnia 1996 z silnikami o pojemności skokowej do 700cm³, dopuszczalne są wartości zawarte w kolumnie 5, natomiast w przypadku pojazdu, dla którego w świadectwie homologacji są zawarte wyższe wartości nie obowiązują kryteria zawarte w kolumnach 6, 7, 8, 9, 10, 11. Wymagania dotyczące współczynnika nadmiaru powietrza stosuje się do pojazdu wyposażonego w odpowiednią sondę.

Tabela 2

Dopuszczalne ilość emisji zanieczyszczeń i współczynnika nadmiaru powietrza

3. Zadymienie spalin pojazdu z silnikiem o zapłonie samoczynnym, mierzone przy swobodnym przyspieszaniu silnika w zakresie od prędkości obrotowej biegu jałowego do maksymalnej prędkości obrotowej, wyrażone w postaci współczynnika pochłaniania światła, nie przekraczało: 2,5m^-1, a dla silnika z turbodoładowaniem 3,0m^-1, a dla pojazdów produkowanych po 30 czerwca 2008r. nie przekraczało 1,5m^-1.

4. Urządzenie zapłonu iskrowego nie wytwarzało nadmiernych zakłóceń radioelektrycznych.

5. Układ zasilania powinien być:

- szczelny, niezależnie od warunków zewnętrznych oraz drgań występujących podczas pracy pojazdu,

- zabezpieczony przed możliwością zetknięcia z przeszkodami znajdującymi się na drodze oraz przed nadmiernym nagrzewaniem, tarciem i innymi nienaturalnymi warunkami,

- zabezpieczony przed korozją,

6) Zbiornik paliwa i zbiornik niezależnej instalacji ogrzewczej:

- nie może być umieszczony w kabinie kierowcy lub pomieszczeniu przeznaczonym do przewozu osób, nie może bezpośrednio do niego przylegać, przegroda lub ścianka oddzielająca zbiornik od tych pomieszczeń powinna być wykonana z materiału niepalnego (dotyczy pojazdów rejestrowanych po 31 grudnia 1984r.);

- powinien być tak umiejscowiony, żeby w przypadku jego uszkodzenia lub przelania paliwo nie ściekało na elementy układu wydechowego;

- nie może mieć wlewu paliwa w kabinie kierowcy lub pomieszczeniu przeznaczonym do przewozu osób, a także w komorze silnikowej lub bagażniku, jeżeli wlew jest umieszczony z boku pojazdu, to korek wlewu nie może wystawać poza obrys pojazdu;

- powinien być odporny na korozję oraz powinie przejść badania szczelności wykonane przez wytwórcę, przy ciśnieniu wynoszącym dwukrotną wartość ciśnienia roboczego, ale nie mniejszym niż 0,3bara nadciśnienia, a ciśnienie powyżej roboczego powinno być automatycznie kompensowane, paliwo nie powinno wyciekać przez korek wlewu i urządzenia kompensujące nawet, gdy zbiornik będzie odwrócony, dopuszczalne przesączanie paliwa 30g/min, dodatkowo konstrukcja zaworów kompensacyjnych powinna zapobiegać możliwości wystąpienia pożaru;

- powinien być zmontowany w takim miejscu, aby był możliwie dobrze zabezpieczony przed skutkami zderzenia czołowego i uderzenia w tył, a w jego pobliżu nie może żadnych wystających części, w tym także ostrych krawędzi.

7) Instalacja elektryczna powinna być zabezpieczona przed uszkodzeniem mechanicznym wskutek tarcia o inne elementy pojazdu oraz przed korozją.

8) Nie występowały wyraźne wycieki w postaci spadających kropel materiałów eksploatacyjnych z zespołów i układów pojazdów.

9) Układ odpowietrzania skrzyni korbowej silnika ZI (z wyjątkiem silnika dwusuwowego) był kompletny i szczelny (obowiązuje dla pojazdów zarejestrowanych po 1 stycznia 1987r.).

10) Układ pochłaniania par paliwa ze zbiornika pojazdu z silnikiem ZI powinien być kompletny i szczelny (pojazdy zarejestrowane po 31 grudnia 1995r).

11) Istniała możliwość jazdy do tyłu.

12) Kierownica w pojeździe o liczbie kół większej od trzech, którego konstrukcja umożliwia rozwijanie prędkości powyżej 40km/h powinna być umieszczona z prawej strony. (31 grudnia 1984r.)

WYPOSAŻENIE

Przedmioty wyposażenia i części pojazdów mające wpływ na bezpieczeństwo użytkowania i ochronę środowiska mogą być stosowane w pojazdach, jeżeli spełniają co najmniej jeden z poniższych warunków:

1. Oznakowane są znakami homologacji międzynarodowej stosowanymi w homologacji Europejskiej Komisji Gospodarczej Organizacji Narodów Zjednoczonych (EKG ONZ) - symbolem „E” lub Unii Europejskiej - symbolem „e”.

2. Oznakowane są cechami producenta pojazdu, na który wystawiono krajowe świadectwo homologacji typu pojazdu, przy czym ocechowanie to powinno być zgłoszone do upoważnionej jednostki celem ewidencji.

3. Oznakowane są cechami dostawcy producenta pojazdu, na który wystawiono krajowe świadectwo homologacji typu pojazdu, przy czym ocechowanie to powinno być zgłoszone do upoważnionej jednostki celem ewidencji.

4. Oznakowane są znakami zgodności zgodnie z przepisami o systemie oceny zgodności i akredytacji; przepisu nie stosuje się do przedmiotów wyposażenia i części oznakowanych znakiem bezpieczeństwa na podstawie dotychczasowych przepisów o badaniach i certyfikacji.

5. Tablice rejestracyjne mogą być stosowane w pojazdach, o ile oznakowane są znakiem producenta zgodnie z przepisami o rejestracji i oznaczaniu pojazdów.

Pojazd samochodowy powinien być wyposażony:

1. W numer identyfikacyjny pojazdu (VIN) albo w numer nadwozia, podwozia lub ramy, umieszczony w sposób trwały na nadwoziu, ramie lub innym podobnym podstawowym elemencie konstrukcyjnym oraz tabliczkę znamionową (numer VIN wymagany dla pojazdów rejestrowanych po 31 grudnia 1995r ).

Każdy pojazd poddany homologacji powinien mieć umieszczoną przez producenta tabliczkę. Przykład takiej tabliczki przedstawi poniższy rysunek:

Tabliczka taka zawiera szereg danych:

1 - producent

2 - numer VIN (czyli kolejny numer pojazdu)

3 - dopuszczalna masa całkowita

4 - dopuszczalna masa całkowita z przyczepą

5 - dopuszczalny nacisk osi przedniej

6 - dopuszczalny nacisk osi tylnej

7 - kod typu nadwozia

8 - kod typu silnika

9 - kod lakieru

Pod nazwą producenta (1) znajduje się numer świadectwa homologacji typu.

2. W numer umieszczony na silniku.

3. W samoczynne wycieraczki przedniej szyby w liczbie zapewniającej dostateczne pole widzenia kierowcy oraz w urządzenie do zmywania tej szyby (dotyczy pojazdów rejestrowanych po 1 lipca 1971r.), nie dotyczy pojazdu wyposażonego w przednią szybę o takich rozmiarach i kształcie, że kierowca bez zmiany normalnej pozycji może obserwować drogę nie poprzez tę szybę.

4. W prędkościomierz umieszczony w polu widzenia kierowcy oraz w drogomierz.

5. W lusterka:

1. co najmniej jedno zewnętrzne po lewej stronie pojazdu,

2. w co najmniej dwa lusterka, w przypadku pojazdu ciągnącego przyczepę i pojazdu, w którym lusterko wewnętrzne nie zapewnia dostatecznej widoczności,

3. wewnętrzne.

6. W sygnał dźwiękowy o ciągłym i nie przeraźliwym tonie, o poziomie dźwięku wynoszącym przynajmniej 96dB, zmierzonym podczas postoju z odległości 3m.

7. W punkty kotwiczenia pasów bezpieczeństwa, dotyczy tylko pojazdów z nadwoziem zamkniętym:

1. na przednich siedzeniach (dotyczy pojazdów o dmc. do 2,5 tony zarejestrowanych po 30 czerwca 1971r., a dla pojazdów o dmc. do 3,5 tony zarejestrowanych po 30 czerwca 1995r.)

2. na siedzeniach innych niż przednie, skierowanych do przodu (dotyczy pojazdów rejestrowanych po 31 grudnia 1984r.)

8. W pasy bezpieczeństwa na siedzeniach przednich i innych niż przednie, nie dotyczy pojazdów z nadwoziem otwartym. (Stosowanie pasów bezpieczeństwa na siedzeniach przednich dotyczy pojazdów o pojemności skokowej powyżej 1400cm³ rejestrowanych po 30 czerwca 1971r., pojazdów o pojemności skokowej pomiędzy 1000cm³ a 1400cm³ rejestrowanych po 31 grudnia 1971r., pozostałych - po 30 czerwca 1972r. a na siedzeniach dla pojazdów rejestrowanych po 30 czerwca 1993r.).

9. W zagłówki na siedzeniach wyposażonych w pasy bezpieczeństwa mocowane przynajmniej w trzech punktach, nie dotyczy pojazdów z nadwoziem otwartym oraz siedzeń tylnych w pojeździe z nadwoziem rodzaju coupe o układzie siedzeń „2+2” (dotyczy pojazdów rejestrowanych po 31 grudnia 1995r.).

10. W fartuchy ochronne odpowiednio przedłużające tylne błotniki od tyłu albo umieszczone dalej od kół niż błotniki, jeżeli przy masie własnej pojazdu błotnik lub inny element nadwozia lub podwozia umieszczony za tylnym kołem i osłaniający je położony jest wyżej niż jego odległość od pionowej płaszczyzny przechodzącej prze oś tylnego koła, a odległość dolnej krawędzi fartucha od jezdni nie powinna przekraczać tej odległości, szerokość fartucha powinna być co najmniej taka, jak szerokość opony, sztywność fartuchów powinna ograniczyć do minimum ochlapywanie pojazdów jadących z tyłu.

11. W błotniki lub inne elementy nadwozia lub podwozia o szerokości nie mniejszej niż szerokość opony, przy czym:

1. kąt opasania koła przez błotnik powinien być taki, aby obejmował co najmniej z przodu 30^o i z tyłu 50^o od pionowej płaszczyzny przechodzącej przez oś koła,

2. odległość między zewnętrzną krawędzią błotnika a osią koła w wymaganym kącie opasania nie może być większa niż dwukrotna wartość statycznego promienia opony,

3. najniższy punkt tylnej krawędzi błotnika lub innego elementu pełniącego jego funkcję znajdujący się w płaszczyźnie symetrii opony nie może znajdować się wyżej niż 150mm ponad poziomą płaszczyzną przechodzącą przez oś koła,

4. błotników nie wymaga się w pojeździe nietypowej konstrukcji.

12. W urządzenie zabezpieczające przed użyciem przez osoby nieuprawnione.

13. W trójkąt ostrzegawczy.

14. W gaśnicę umieszczoną w miejscu łatwo dostępnym.

15. W tłumik wydechu - w odniesieniu do pojazdu napędzanego silnikiem spalinowym. Wylot rury wydechowej nie może być skierowany w prawą stronę.

16. W miejsce przewidziane do umieszczenia tablicy rejestracyjnej (dotyczy pojazdów wyprodukowanych po 31 grudnia 1999r.). Miejsce to powinno stanowić równą, prostokątną powierzchnię o wymiarach minimalnych wynoszących:

1. dla pojazdów samochodowych mających cztery i więcej kół - szerokość 520mm i wysokość 120mm, albo: szerokość 340mm i wysokość 240mm,

2. dla czterokołowych pojazdów samochodowych o maksymalnej mocy silnika do 15kW - szerokość 280mm i wysokość 210mm,

3. dla czterokołowych pojazdów samochodowych o masie własnej do 350kg i maksymalnej mocy netto silnika nie przekraczającej 4kW - szerokość 100mm i wysokość 175mm, albo szerokość 145mm i wysokość 210mm.

Miejsce to powinno być takie, aby po zamocowaniu tablice spełniały następujące wymagania:

1. środek tablicy nie może być położony na prawo od wzdłużnej płaszczyzny symetrii pojazdu,

2. lewa krawędź tablicy nie może być położona na lewo od pionowej płaszczyzny równoległej do wzdłużnej płaszczyzny symetrii pojazdu i przechodzącej przez jego lewy obrys,

3. tablica powinna być prostopadła z dokładnością do 2^o do wzdłużnej płaszczyzny symetrii pojazdu,

4. tablica powinna być pionowa z dokładnością do 5^o, jeżeli jednak jest to konieczne ze względu na kształt pojazdu, wówczas może być odchylona od pionu:

- nie więcej niż 30^o, gdy powierzchnia ze znakami rejestracyjnymi jest skierowana ku górze, górna krawędź tablicy jest nie wyżej niż 1,20m nad ziemią,

- nie więcej niż o 15^o, gdy powierzchnia ze znakami jest skierowana ku dołowi, a górna krawędź jest nie wyżej niż 1,20m nad ziemią.

e) wysokość położenia tablicy nad ziemią wynosi:

- dla dolnej krawędzi przynajmniej 0,30m, a w przypadku pojazdów samochodowych czterokołowych o maksymalnej mocy silnika do 15kW i czterokołowych pojazdów samochodowych o masie własnej do 350kg i maksymalnej mocy netto silnika nie przekraczającej 4kW - 0,20m,

- dla górnej krawędzi nie więcej niż 1,20m, jednak w przypadku nie możności spełnienia tego warunku ze względów konstrukcyjnych wysokość ta może zostać zwiększona maksymalnie do 2m, a w przypadku pojazdów samochodowych czterokołowych o maksymalnej mocy silnika do 15kW i czterokołowych pojazdów samochodowych o masie własnej do 350kg i maksymalnej mocy netto silnika nie przekraczającej 4kW - 1,50m,

f) tablica powinna być widoczna z przestrzeni zawartej wewnątrz czterech następujących płaszczyzn:

- dwóch płaszczyzn pionowych stycznych do bocznych krawędzi tablicy i tworzących kąty 30^o na zewnątrz ze środkową wzdłużną płaszczyzną pojazdu,

- płaszczyzny stycznej do górnej krawędzi tablicy i tworzącej kąt 15^o do góry od poziomu, a dla pojazdów samochodowych czterokołowych o maksymalnej mocy silnika do 15kW i czterokołowych pojazdów samochodowych o masie własnej do 350kg i maksymalnej mocy netto silnika nie przekraczającej 4kW - 30^o,

- płaszczyzny poziomej przechodzącej przez dolną krawędź tablicy dla pojazdów samochodowych czterokołowych o maksymalnej mocy silnika do 15kW i czterokołowych pojazdów samochodowych o masie własnej do 350kg i maksymalnej mocy netto silnika nie przekraczającej 4kW - 5^o, jednak jeżeli górna krawędź tablicy jest położona powyżej 1,20m to płaszczyzna ta powinna tworzyć kąt 15^o do dołu od poziomu;

g) kształtu i wymiarów miejsca przewidzianego do umieszczenia przednich tablic rejestracyjnych nie określa się.

17) W zaczep do holowania z przodu i z tyłu samochodu osobowego. Zaczep ten powinien wytrzymywać siłę zarówno ściskającą, jak i ciągnącą równą co najmniej połowie ciężaru wynikającego z dopuszczalnej masy całkowitej pojazdu (dotyczy pojazdów wyprodukowanych po 31 grudnia 1999r.).

18) W uchwyt dla pasażera zgodny z przepisami o homologacji pojazdów.

19) Pojazd samochodowy nie może być wyposażony w silnik dwusuwowy (dotyczy pojazdów rejestrowanych po 31 grudnia 1985r.).

20) W ogumienia pneumatyczne, o nośności dostosowanej do nacisku koła oraz do maksymalnej prędkości pojazdu. Dopuszcza się wyposażenie pojazdu w celu krótkotrwałego użycia w koło zapasowe o parametrach innych niż koła normalnego. Niedopuszczalne jest stosowanie opon:

a) różnej konstrukcji, w tym o różnej rzeźbie bieżnika, na kołach jednej osi,

b) w opony diagonalne lub diagonalne z opasaniem na kołach tylnej osi, jeżeli na kołach osi przedniej znajdują się opony radialne,

c) w opony diagonalne na kołach tylnej osi, jeżeli na kołach osi przedniej znajdują się opony diagonalne z opasaniem,

d) w opony o różnej konstrukcji na osiach składowych,

e) w opony, których wskaźniki pokazują graniczne zużycie, a w przypadku ich braku, gdy głębokość bieżnika jest mniejsza niż 1,6mm,

f) w opony o widocznych pęknięciach odsłaniających lub naruszających ich osnowę,

g) w opony z umieszczonymi trwale, wystającymi na zewnątrz elementami przeciwślizgowymi.

ŚWIATŁA

Światła powinny spełniać następujące warunki ogólne:

1. Światła przeznaczone do oświetlania drogi przed pojazdem powinny być umieszczone w sposób umożliwiający łatwą regulację kierunku strumienia świetlnego.

2. Osie świateł sygnalizacyjnych powinny być równoległe do płaszczyzny jezdni, osie świateł odblaskowych bocznych i pozycyjnych bocznych powinny być ponad to prostopadłe do podłużnej płaszczyzny symetrii pojazdu, a osie pozostałych świateł sygnalizacyjnych - równoległe do tej płaszczyzny, dopuszczalne jest odchylenie nie przekraczające 3^o.

3. Światła tego samego rodzaju powinny mieć takie same właściwości świetlne i powinny być umieszczone symetrycznie względem podłużnej płaszczyzny symetrii pojazdu, nie dotyczy świateł oświetlających tylną tablice rejestracyjną i pojedynczych świateł przeciwmgłowych tylnych i cofania.

4. Nie powinny oślepiać innych uczestników ruchu, nie dotyczy świateł drogowych.

5. Światła mijania powinny dawać wyraźną granicę światła i cienia.

6. Światła czerwone nie powinno być widoczne z przodu, a światła białe (ewentualnie żółte selektywne) nie powinny być widoczne z tyłu, z wyjątkiem świateł cofania oraz świateł dodatkowych.

Połączenia elektryczne powinny zapewniać:

1. Równoczesne włączenie świateł pozycyjnych przednich i tylnych, obrysowych, pozycyjnych bocznych i oświetlających tylną tablicę rejestracyjną. Nie dotyczy to sytuacji, gdy światła pozycyjne przednie pełnią funkcję świateł postojowych lub kiedy światła pozycyjne boczne migają (świecą światłem przerywanym) razem z kierunkowskazami po tej samej stronie pojazdu.

2. Możliwość włączenia świateł drogowych, mijania i przeciwmgłowych przednich tylko, gdy włączone są światła wymienione w punkcie 1. Nie dotyczy to sytuacji, gdy światła drogowe lub mijania są używane do wysyłania sygnałów ostrzegawczych.

Pojazd wyposaża się w następujące światła zewnętrzne:

1. Drogowe - obowiązkowe w pojazdach samochodowych, których konstrukcja umożliwia rozwijanie prędkości przekraczającej 40km/h. Warunki:

a) liczba: 2 lub 4, jeżeli pojazd jest wyposażony w 4 światła chowane dopuszcza się 2 dodatkowe światła drogowe do ostrzegawczej sygnalizacji świetlnej,

b) barwa: biała lub żółta selektywna,

c) rozmieszczenie: wysyłane światło nie powinno olśniewać kierującego bezpośrednio lub przez odbicie od elementów pojazdu,

d) sygnał kontrolny włączenia: obowiązkowy, świetlny barwy niebieskiej, nie migający,

e) połączenie elektryczne: światła powinny być włączane wszystkie równocześnie lub parami, przełączenie świateł mijania na drogowe musi powodować włączenie co najmniej jednej ich pary, a przełączenie świateł drogowych na mijania musi powodować równoczesne wyłączenie świateł drogowych.

f) własności świetlne: powinny dostatecznie oświetlać drogę co najmniej na 100m przed pojazdem przy dobrej przejrzystości powietrza, światłość wszystkich świateł drogowych powinna się zawierać w granicach od 30kcd do 225kcd,

g) inne warunki: gdy pojazd jest wyposażony w cztery światła drogowe, a jedna z par jest przeznaczona wyłączenie do świateł drogowych dopuszcza się, aby zmieniała ona swoje ustawienie w zależności od kata obrotu kierownicy, przy czym obrót powinien następować wokół osi pionowej.

2. Mijania - pojazd samochodowy. Warunki:

a) liczba: 2,

b) barwa: biała lub żółta selektywna,

c) rozmieszczenie:

- na długości: wysyłane światło nie powinno olśniewać kierującego bezpośrednio lub przez odbicie od elementów pojazdu,

- na szerokości: nie dalej niż 400mm od bocznego obrysu pojazdu, wzajemna odległość nie mniejsza niż 600mm,

- wysokość od 500 - 1200mm,

d) sygnał kontrolny włączenia: dopuszcza się sygnał świetlny nie migający barwy zielonej,

e) połączenie elektryczne: włączenie świateł mijania musi powodować równoczesne wyłączenie wszystkich świateł drogowych, mogą pozostać włączone razem ze światłami drogowymi,

f) własności świetlne: powinny dostatecznie oświetlać drogę co najmniej na 40m przed pojazdem przy dobrej przejrzystości powietrza,

g) inne warunki: powinny być asymetryczne i oświetlać drogę po prawej stronie na większą odległość niż po stronie lewej.

3. Kierunkowskazy - pojazd samochodowy i przyczepa. Wymagania ogólne:

a) sygnał kontrolny działania: obowiązkowy, może być świetlny migający barwy zielonej lub akustyczny, albo oba równocześnie, w przypadku niesprawności jakiegokolwiek kierunkowskazu z wyjątkiem kierunkowskazów bocznych, sygnał optyczny powinien to zasygnalizować albo poprzez zaprzestanie świeceni, albo poprzez świeceni ciągłe, albo poprzez wyraźną zmianę częstotliwości migania, natomiast sygnał akustyczny powinien być wyraźnie słyszalny i w przypadku uszkodzenia powinien znacznie zmienić częstotliwość, w przypadku, gdy pojazd jest przystosowany do ciągnięcia przyczepy powinien być wyposażony w sygnał kontrolny działania kierunkowskazów przyczepy, chyba że sygnał kontrolny pojazdu pozwala na wykrycie uszkodzenia kierunkowskazów przyczepy.

b) połączenie elektryczne powinno umożliwiać włączenie kierunkowskazów niezależne od włączenia innych świateł i tak żeby wszystkie kierunkowskazy umieszczone z jednej strony pojazdu powinny być włączane i wyłączane jednym wyłącznikiem oraz migać z jedną częstotliwością w fazie,

c) własności świetlne: kierunkowskazy powinny migać z równomierną częstotliwością wynoszącą 90±30 cykli na minutę, a włącznie świateł powinno nastąpić z opóźnieniem nie większym niż 1s, a pierwsze wyłączenie z opóźnieniem większym niż 1,5s od uruchomienia przełączników kierunkowskazów, w przypadku gdy nastąpi uszkodzenie inne niż zwarcie, jednego ze świateł, pozostałe powinny migać, ale częstotliwość może różnić się od wymaganej,

d) inne warunki: jeżeli pojazd ciągnie przyczepę, włączenie kierunkowskazów na pojeździe ciągnącym powinno powodować włączenie kierunkowskazów umieszczonych na przyczepie.

Zgodnie z Polską Normą i stosownym rozporządzeniem wyróżnia się trzy rodzaje świateł kierunku jazdy:

p - przednie, wytwarzane przez lampy umieszczone z przodu pojazdu, o zasadniczym kierunku rozchodzenia się światła do przodu,

t - tylne, wytwarzane przez lampy umieszczone z tyłu, o zasadniczym kierunku rozchodzenia się świateł do tyłu,

b - boczne, wytwarzane przez lampy umieszczone z boku pojazdu, o zasadniczym kierunku rozchodzenia się światła do tyłu.

Lampy światła kierunku jazdy mogą być niezależne lub być równocześnie źródłem innych świateł. Kąty widoczności geometrycznej wynoszą:

- 15^o od osi odniesienia do góry i do dołu,

- 80 ^o od osi odniesienia na zewnątrz i 45 ^o od osi odniesienia do wewnątrz dla kierunkowskazów przednich i tylnych,

- 60 ^o od osi odniesienia na zewnątrz dla kierunkowskazów bocznych (dopuszcza się maksymalną wartość 5 ^o martwego kąta widzenia do tyłu).

Światłość w osi odniesienia powinna wynosić:

- dla kierunkowskazów przednich od 175cd do 700cd,

- dla kierunkowskazów tylnych od 50cd do 200cd,

- dla kierunkowskazów bocznych od 0,3cd do 200cd.

Pomiar światłości przeprowadza się na ekranie pomiarowym barwy białej ustawionym pionowo w odległości większej niż graniczna odległość fotometrowania, nie bliżej jednak niż 1,22m przed powierzchnią świetlną lampy, tak aby oś odniesienia światła lampy była prostopadła do powierzchni ekranu. Do pomiaru należy stosować żarówki wzorcowe zasilane napięciem znamionowym. W czasie pomiaru żarówka powinna się świecić światłem ciągłym.

3.1. Kierunkowskazy przednie - wymagania:

a) liczba: 2,

b) barwa: żółta samochodowa,

c) rozmieszczenie:

- na długości: z przodu,

- na szerokości: nie dalej niż 400mm od bocznego obrysu pojazdu, wzajemna odległość nie mniejsza niż 600mm,

- wysokość 350 - 1500mm,

- inne: nie bliżej niż 40mm od światła mijania lub przeciwmgłowego przedniego,

3.2. Kierunkowskazy tylne - wymagania:

a) liczba: 2,

b) barwa: żółta samochodowa,

c) rozmieszczenie:

- na długości: z tyłu,

- na szerokości: nie dalej niż 400mm od bocznego obrysu pojazdu, wzajemna odległość minimum 600mm,

- wysokość 350 - 1500mm.

3.3. Kierunkowskazy boczne - wymagania:

a) liczba: 2,

b) barwa: żółta samochodowa,

c) rozmieszczenie:

- na obu bokach, odległość środka powierzchni świetlnej od przedniego obrysu nie może przekraczać 1800mm,

- wzajemna odległość minimum 600mm,

- wysokość: 500 - 1500mm, dla samochodów kategorii M1 dopuszcza się najmniejszą wysokość 350mm.

4. Hamowania „STOP” - pojazd samochodowy i przyczepa.

1. Kategorii S1 lub S2, zgodnie z homologacją. Światło to powinno spełniać następujące wymagania:

a) liczba: 2,

b) barwa: czerwona,

c) rozmieszczenie:

- na długości: z tyłu,

- na szerokości: dla samochodów kategorii M1 nie dalej niż 400mm od bocznego obrysu pojazdu ,

- wysokość: 350 - 1500mm,

d) sygnał kontrolny działania: dopuszcza się sygnał świetlny nie migający barwy żółtej samochodowej zapalający się w razie uszkodzenia światła,

e) połączenie elektryczne: światło „STOP” powinno zapalać się w momencie uruchomienia hamulca roboczego,

f) własności świetlne: światłość powinna być wyraźnie większa od światłości świateł pozycyjnych tylnych.

Metoda pomiaru światłości jest taka sama, jak dla kierunkowskazów. Kąty widoczności geometrycznej światła hamowania: w płaszczyźnie poziomej 45^o w prawo i 45^o w lewo od osi odniesienia; w płaszczyźnie pionowej 15^o w górę i 15^o w dół od osi odniesienia. Kąt widoczności do dołu może być zmniejszony o 5^o, jeżeli wysokość światła jest mniejsza niż 750mm. Światłość w osi odniesienia powinna się zawierać w granicach od 40 do 100cd. Jeżeli źródłem światła jest lampa o budowie zgrupowanej lub łączonym ze światłem pozycyjnym tylnym, to stosunek światłości jednocześnie świecących obu świateł do światłości samego światła pozycyjnego tylnego powinien być co najmniej równy 5:1 w polu ograniczonym współrzędnymi poziomymi 5^o w górę i 5^o w dół oraz współrzędnymi pionowymi 10^o w prawo i 10^o w lewo.

2. Kategorii S3 - środkowe (obowiązkowe dla pojazdów rejestrowanych po 30 czerwca 2003r.), zgodnie z oznaczeniem homologacyjnym. Światło to powinno spełniać następujące wymagania:

a) liczba: 1,

b) barwa: czerwona,

c) rozmieszczenie:

- na długości: z tyłu,

- na szerokości: środek światła powinien leżeć w środkowej wzdłużnej płaszczyźnie pojazdu,

- wysokość: dolna krawędź powierzchni świetlnej, nie niżej 150mm poniżej dolnej krawędzi szyby tylnego okna i nie mniej niż 850mm od nawierzchni, górna krawędź powierzchni świetlnej powyżej górnych krawędź świateł kategorii S1 lub S2

d) sygnał kontrolny działania: dopuszcza się sygnał świetlny nie migający barwy żółtej samochodowej zapalający się w razie uszkodzenia światła,

e) połączenie elektryczne: światło „STOP” powinno zapalać się w momencie uruchomienia hamulca roboczego,

f) własności świetlne: światłość powinna być wyraźnie większa od światłości świateł pozycyjnych tylnych,

g) inne warunki: nie może być łączone z żadnym innym światłem, może być umieszczone na zewnątrz lub wewnątrz pojazdu, jeżeli jest umieszczone wewnątrz pojazdu, nie powinno być uciążliwe dla kierowcy przez odbicie od zwierciadeł lub innych powierzchni odbijających, np. tylnej szyby.

5. Oświetlające tylna tablicę rejestracyjną - pojazd samochodowy i przyczepa. Warunki:

1. liczba: liczba świateł powinna zapewniać dobre oświetlenia tablicy rejestracyjnej,

2. barwa: biała,

3. rozmieszczenie: w sposób zapewniający oświetlenie miejsca umieszczenia tylnej tablicy rejestracyjnej,

4. sygnał kontrolny włączenia: dopuszczalny, ale pod warunkiem, że funkcję te powinien spełniać sygnał przewidziany dla świateł pozycyjnych,

5. własność świetlna: powinno zapewniać możliwość odczytania znaków na tablicy rejestracyjnej w nocy przy dobrej przejrzystości powietrza z odległości co najmniej 20m,

6. inne warunki: nie może być bezpośrednio widoczne z tyłu pojazdu z odległości większej od 25m.

Dla świateł oświetlających tablicę rejestracyjną mierzy się jej luminację i powinna ona wynosić co najmniej 2,5cd/m² dla wzorcowych urządzeń świetlnych. Sprawdzanie luminacji oświetlonego ekranu przeprowadza się w ciemni, w miejscu przewidzianym na tablicę rejestracyjną umieszcza się ekran pomiarowy o odpowiednich wymiarach wykonany z białej matowej bibuły o współczynniku odbicia światła wynoszącym co najmniej 70%. Powierzchnia ekranu powinna być oddalona od wsporników lub powierzchni , do których mocowana jest tablica o 2mm. Pomiar luminacji powinien być wykonywany prostopadle do powierzchni ekranu pomiarowego.

6. Pozycyjne przednie - obowiązkowe w pojazdach samochodowych oraz przyczepie o szerokości co najmniej 1,6m. Warunki jakim powinno odpowiadać to:

1. liczba: 2,

2. barwa: biała ewentualnie w przypadku, gdy połączone są ze światłami mijania lub światłem drogowym o barwie żółtej selektywnej, mogą mieć ich barwę,

3. rozmieszczenie:

- na długości: z przodu,

- na szerokości: nie dalej niż 400mm od bocznego obrysu pojazdu, wzajemna odległość nie mniejsza niż 600mm,

- wysokość: 350 - 1500mm,

d) sygnał kontrolny działania: obowiązkowy - świetlny, nie migający barwy zielonej, nie wymagany, gdy oświetlenie tablicy rozdzielczej jest włączane i wyłączane tylko równocześnie ze światłami pozycyjnymi przednimi i tylnymi,

e) własności świetlne: powinny być widoczne w nocy przy dobrej przejrzystości powietrza z odległości co najmniej 300m, jeżeli są jedynymi światłami włączonymi na pojeździe.

Kąty widoczności geometrycznej świateł pozycyjnych: w płaszczyźnie pionowej 15^o do góry i 15^o do dołu od osi odniesienia a w płaszczyźnie poziomej 80^o na zewnątrz i 45^o do wewnątrz lub odwrotnie w stosunku do linii odniesienia. Światłość w linii odniesienia dla światła pozycyjnego przedniego powinna wynosić od 4 do 60cd, natomiast dla światła pozycyjnego tylnego od 2 do 12cd.

7. Pozycyjne tylne - pojazd samochodowy i przyczepa. Warunki:

1. liczba świateł: 2,

2. barwa: czerwona,

3. rozmieszczenie:

- na długości: z tyłu,

- na szerokości: nie dalej niż 400mm od bocznego obrysu pojazdu, wzajemna odległość nie mniejsza niż 600mm,

- wysokość: 350 - 1500mm,

d) sygnał kontrolny działania: obowiązkowy, jego funkcje powinien pełnić sygnał przewidziany dla świateł pozycyjnych przednich,

e) własności świetlne: powinny być widoczne w nocy przy dobrej przejrzystości powietrza z odległości co najmniej 300m.

8. Odblaskowe tylne inne niż trójkątne - pojazd samochodowy. Warunki:

1. liczba świateł: 2,

2. barwa: czerwona,

3. rozmieszczenie:

- na długości: z tyłu,

- na szerokości: nie dalej niż 400mm od bocznego obrysu pojazdu, wzajemna odległość nie mniejsza niż 600mm,

- wysokość: 250 - 900mm,

d) własności świetlne: powinny być widoczne w nocy przy dobrej przejrzystości powietrza z odległości co najmniej 150m, jeżeli zostaną oświetlone światłem drogowym innego pojazdu,

e) inne warunki: kształt inny niż trójkątny, powierzchnią świetlna może mieć wspólne części z powierzchnią świetlną innego światła tylnego.

9. Odblaskowe tylne trójkątne - przyczepa. Warunki:

1. liczba: 2,

2. barwa: czerwona,

3. rozmieszczenie:

- na długości: z tyłu,

- na szerokości: nie dalej niż 400mm od bocznego obrysu pojazdu, wzajemna odległość nie mniejsza niż 600mm,

- wysokość: 250 - 900mm,

d) własności świetlne: powinny być widoczne w nocy przy dobrej przejrzystości powietrza z odległości co najmniej 150m, jeżeli zostaną oświetlone światłem drogowym innego pojazdu,

e) inne warunki: kształt trójkąt równoboczny zwrócony wierzchołkiem do góry, wewnątrz trójkąta nie może być umieszczone żadne światełko.

10. Odblaskowe przednie - przyczepa. Warunki:

1. liczba: 2,

2. barwa: biała,

3. rozmieszczenie:

- na długości: z przodu,

- na szerokości: nie dalej niż 400mm od bocznego obrysu pojazdu, wzajemna odległość nie mniejsza niż 600mm,

- wysokość: 250 - 900mm,

d) własności świetlne: powinny być widoczne w nocy przy dobrej przejrzystości powietrza z odległości co najmniej 150m, jeżeli zostaną oświetlone światłem drogowym innego pojazdu,

e) inne warunki: kształt inny niż trójkątny, powierzchnia może mieć wspólne części z powierzchnią świetlną dowolnego światła umieszczonego z przodu.

11. Odblaskowe boczne - pojazd samochodowy o długości przekraczającej 6,0m, ciągnik siodłowy i przyczepa. Warunki:

1. liczba: zapewniająca wymagania dotyczące rozmieszczenia na pojeździe,

2. barwa: żółta samochodowa, dopuszczalna barwa czerwona, jeżeli światło jest umieszczone z tyłu pojazdu we wspólnej obudowie z innym światłem barwy czerwonej

3. rozmieszczenie:

- na szerokości: na obu bokach pojazdu,

- wysokość: 250 - 900mm,

d) własności świetlne: powinny być widoczne w nocy przy dobrej przejrzystości powietrza z odległości co najmniej 150m, jeżeli zostaną oświetlone światłem drogowym innego pojazdu,

e) inne warunki: kształt inny niż trójkątny.

12. Awaryjne - pojazd samochodowy z wyjątkiem motocykla i przyczepy. Warunki:

1. liczba, barwa i rozmieszczenie, jak w przypadku kierunkowskazów,

2. sygnał kontrolny włączenia: obowiązkowy - świetlny barwy czerwonej, może działać równocześnie z sygnałem kontrolnym kierunkowskazów,

3. połączenie elektryczne: sygnał powinien być podawany przez oddzielne urządzenie sterujące, umożliwiające miganie wszystkich kierunkowskazów umieszczonych na pojeździe, a jeżeli pojazd ciągnie przyczepę, również kierunkowskazów przyczepy,

4. własności świetlne: powinny migać z równomierną częstotliwością wynoszącą od 60 do 120 cykli na minutę i działać w jednej fazie,

5. inne warunki: powinny działać nawet, gdy urządzenie włączające silnik znajduje się w położeniu uniemożliwiającym jego pracę.

13. Przeciwmgielne tylne - pojazd samochodowy z wyjątkiem motocykla i przyczepa. Warunki:

a) liczba: 1 lub 2,

b) barwa: czerwona,

c) rozmieszczenie:

- na długości: z tyłu,

- na szerokości: w przypadku, gdy światło jest jedno, to powinno być one umieszczone z lewej strony lub pośrodku pojazdu, jeżeli światła są dwa to powinny być umieszczone po obu stronach pojazdu,

- wysokość: 250 - 1000mm,

- inne: nie bliżej niż 100mm od światła hamowania „STOP”,

d) sygnał kontrolny włączenia: obowiązkowy - świetlny nie migający barwy żółtej samochodowej,

e) połączenie elektryczne: może włączać się tylko wówczas, gdy włączone są światła mijania, drogowe lub przeciwmgłowe przednie,

f) własności świetlne: światłość powinna być wyraźnie większa niż świateł pozycyjnych tylnych.

14. Cofania - pojazd samochodowy z wyjątkiem motocykla. Warunki:

a) liczba: 1 lub 2,

b) barwa: biała,

c) rozmieszczenie:

- na długości: z tyłu,

- wysokość: 250 - 1200mm,

d) sygnał kontrolny włączenia: dopuszczalny,

e) połączenie elektryczne: może włączać się tylko wówczas, gdy włączony jest bieg wsteczny, a urządzenie włączające silnik znajduje się w położeniu umożliwiającym jego pracę.

Kąty widoczności geometrycznej świateł cofania: w płaszczyźnie pionowej 15^o w górę i 5^o w dół od osi odniesienia, natomiast w płaszczyźnie poziomej 45^o w prawo i 30^o w lewo od osi odniesienia przy zastosowaniu dwóch świateł cofania. Światłość powinna być nie większa niż 300cd w osi światła i powyżej tej osi, natomiast poniżej osi centralnej 600cd.

15. Obrysowe przednie i tylne - pojazd samochodowy i przyczepa, o szerokości powyżej 2,1m. Warunki:

a) liczba: 2 widoczne z przodu, 2 widoczne z tyłu,

b) barwa: z przodu - biała, z tyłu - czerwona.

c) rozmieszczenie:

- na szerokości: możliwie najbliżej bocznego obrysu pojazdu, lecz nie dalej niż 400mm od tego obrysu,

- wysokość: możliwie najwyżej, przy spełnieniu warunku rozmieszczenia na szerokości oraz symetrii świateł,

- inne: nie bliżej niż 200mm od światła pozycyjnego przedniego lub tylnego,

d) sygnał kontrolny włączenia: dopuszczalny, a jego funkcję powinien spełniać sygnał przewidziany dla świateł pozycyjnych,

e) inne warunki: światło widoczne z przodu i światło widoczne z tyłu, umieszczone po tej samej stroni pojazdu, mogą być połączone w jednym urządzeniu, pod warunkiem spełnienia pozostałych wymagań.

16. Pozycyjne boczne - pojazd samochodowy i przyczepa o długości przekraczającej 6m. Warunki:

1. liczba: zapewniająca wymagania dotyczące rozmieszczenia na pojeździe,

2. barwa: żółta samochodowa, dopuszczalna barwa czerwona, jeżeli światło jest umieszczone z tyłu pojazdu we wspólnej obudowie z innym światłem barwy czerwonej

3. rozmieszczenie:

- na szerokości: na obu bokach pojazdu,

- wysokość: 350 - 1500,

d) sygnał kontroli włączenia: dopuszczalny, a jego funkcję powinien spełniać sygnał przewidziany dla świateł pozycyjnych przednich i tylnych,

e) własności świetlne: powinny być widoczne w nocy przy dobrej przejrzystości powietrza z odległości co najmniej 300m, jeżeli zostaną oświetlone światłem drogowym innego pojazdu, w samochodach kategorii M1 i N1 o długości mniejszej niż 6m światła barwy żółtej samochodowej mogą migać w fazie z kierunkowskazami po tej samej stronie pojazdu.

Oprócz wymienionych powyżej świateł obowiązkowych dopuszcza się wyposażenie pojazdu w następujące światła dodatkowe:

1. Przeciwmgłowe przednie - pojazdu samochodowego. Warunki:

a) liczba: 2,,

b) barwa: biała lub żółta selektywna,

c) rozmieszczenie:

- na długości: z przodu, tak żeby wysyłane światło nie olśniewało kierującego bezpośrednio lub przez odbicie od elementów pojazdu,

- na szerokości: nie dalej niż 400mm od bocznego obrysu pojazdu,

- wysokość: nie niżej niż 250mm i nie wyżej niż światło mijania, a dla samochodów kategorii M1 nie wyżej niż 800mm,

d) sygnał kontrolny działania: obowiązkowy - świetlny, nie migający barwy zielonej lub żółtej,

e) połączenie elektryczne: powinno być włączane i wyłączane niezależnie od świateł drogowych i mijania,

f) inne warunki: nie może zmieniać ustawienia w zależności od kąta obrotu kierownicy.

2. Postojowe - pojazdu samochodowego o długości nie przekraczającej 6,0m i szerokości nie przekraczającej 2,0m; niedozwolone montowanie w innych pojazdach. Warunki:

a) liczba: 2 lub 4,

b) barwa: z przodu - biała lub żółta samochodowa, gdy światło to połączone jest z kierunkowskazem bocznym lub bocznym światłem pozycyjnym, z tyłu - czerwona,

c) rozmieszczenie:

- na długości: 2 z przodu i 2 z tyłu albo po jednym na każdym boku pojazdu,

- na szerokości: nie dalej niż 400mm od bocznego obrysu pojazdu,

- wysokość:350 - 1500mm,

d) sygnał kontrolny działania: dopuszczalny, jeżeli jest zastosowany to powinien wyraźnie odróżniać się od sygnału kontrolnego świateł pozycyjnych,

e) połączenie elektryczne: powinno być możliwe włączenie świateł po jednej stronie pojazdu bez jakiegokolwiek innego światła i powinno działać nawet, gdy urządzenie włączające silnik znajduje się w położeniu uniemożliwiającym jego pracę,

f) inne warunki: funkcja tego światła może być również spełniana przez równoczesne włączenie świateł pozycyjnych przednich i tylnych po jednej stronie pojazdu.

3. Jazdy dziennej - pojazdu samochodowego. Warunki:

a) liczba: 2,

b) barwa: biała,

c) rozmieszczenie:

- na długości z przodu, tak żeby wysyłane światło nie olśniewało kierującego bezpośrednio lub przez odbicie od elementów pojazdu,

- na szerokości: nie dalej niż 400mm od bocznego obrysu pojazdu, wzajemna odległość nie może być mniejsza niż 600mm,

- wysokość: 250 - 1500mm,

e) połączenie elektryczne: powinno uniemożliwiać ich włączenie, gdy nie są jednocześnie włączone światła pozycyjne tylne, powinny się wyłączać automatycznie, gdy włączy się światło mijania lub drogowe, z wyjątkiem ich krótkotrwałego użycia jako sygnału ostrzegawczego.

HAMULCE

Samochód osobowy powinien być wyposażony w następujące rodzaje hamulców:

1. Hamulec roboczy działający na wszystkie koła, jego zadaniem jest zmniejszenie prędkości pojazdu i zatrzymanie go w sposób niezawodny, szybki i skuteczny, niezależnie od jego prędkości i obciążenia oraz od kąta wzniesienia lub spadku jezdni. Hamulec ten powinien umożliwiać:

1. regulację intensywności hamowania,

2. hamowanie z miejsca kierowcy bez użycia rąk.

2. Hamulec awaryjny działający na koła co najmniej jednej osi pojazdu, zadaniem tego hamulca jest zatrzymanie pojazdu w razie awarii hamulca roboczego. Hamulec ten powinien umożliwiać:

1. regulację intensywności hamowania,

2. hamowanie z miejsca kierowcy z możliwością trzymania kierownicy przynajmniej jedną ręką.

3. Hamulec postojowy, którego zadaniem jest unieruchomienie pojazdu na wzniesieniu i spadku. Hamulec powinien umożliwiać:

1. działanie podczas nieobecności kierowcy, przy czym robocze części hamulca powinny pozostawać w położeniu zahamowania za pomocą wyłącznie mechanicznego urządzenia,

2. hamowanie z miejsca kierowcy.

Wyposażanie w hamulec postojowy nie jest wymagane, jeżeli hamulec awaryjny spełnia wymagane warunki określone dla hamulca postojowego.

Natomiast trzykołowy pojazd samochodowy o dopuszczalnej masie całkowitej nie przekraczającej 1t powinien być wyposażony w następujące hamulce:

1. Dwa niezależne hamulce łącznie działające na wszystkie koła.

2. Hamulec postojowy działający na koła (koło) co najmniej jednej osi; hamulec ten może mieć wspólne części z jednym z hamulców wymienionych powyżej i powinien być niezależny od hamulca działającego na koła (koło) drugiej osi.

Hamulce powinny odpowiadać określonym warunkom:

1. Powinny zachowywać wymaganą sprawność niezależnie od drgań i wpływów atmosferycznych, na jakie mogą być narażone w normalnych warunkach eksploatacji.

2. Równoczesne uruchomienie hamulca roboczego i awaryjnego nie może ujemnie wpływać na działanie żadnego z nich, zarówno w sytuacji, gdy obydwa hamulce są sprawne, jak i w przypadku uszkodzenia jednego z nich.

3. W przypadku uszkodzenia hamulca roboczego w pojeździe samochodowym powinna być zapewniona możliwość hamowania takiej liczby kół przez działanie na hamulec roboczy, aby skuteczność hamowania była nie mniejsza niż 30% wymaganej skuteczności; w pojeździe , w którym można uzyskać skuteczność hamowania wymaganą dla hamulca awaryjnego, nie wymaga się oddzielnego jego sterowania. (obowiązuje dla samochodów osobowych rejestrowanych po raz pierwszy po 31 grudnia 1983r.).

4. Działanie hamulca roboczego powinno być odpowiednio rozłożone pomiędzy osie i powinno być jednakowe dla kół tej samej osi.

5. Zużycie hamulców powinno być łatwo kompensowane systemem ręcznej lub samoczynnej regulacji. Elementy układu hamulcowego powinny mieć taki zapas ruchu, aby po nagrzaniu hamulców lub osiągnięciu określonego stopnia zużycia okładzin możliwe było hamowanie bez konieczności natychmiastowej regulacji.

6. Zbiorniczek płynu hamulcowego powinien być umieszczony w miejscu łatwo dostępnym umożliwiającym kontrolę.

Hamulce pojazdu powinny posiadać określoną skuteczność. Skuteczność tę określa się wskaźnikiem skuteczności hamowania, który jest stosunkiem siły hamowania do siły wynikającej z dopuszczalnej masy całkowitej pojazdu lub stosunkiem opóźnienia hamowania (uzyskanego na drodze poziomej o nawierzchni twardej, suchej i czystej) do przyspieszenia ziemskiego. Wskaźnik hamowania nie może być mniejszy niż podany w tabeli 3. Dodatkowe wymagana skuteczność hamowania powinna być uzyskana bez nadmiernego odchylenia prostoliniowego toru pojazdu i nadmiernych drgań.

Hamulec postojowy powinien zapewniać unieruchomienie całkowicie obciążonego pojazdu na wzniesieniu i spadku o pochyleniu co najmniej 16%, a całkowicie obciążonego zespołu pojazdów na spadku i wzniesieniu o pochyleniu co najmniej 8%.

Tabela 3

Wskaźnik skuteczności hamowania

---