1 Aminokwasy-sa zw. Organicznymi składającymi się z wegla,wodoru i tlenu i azotu,niektóre zawieraja siarke.wzor ogólny w w formie zjonizowanej R- gora (NH3+)srodek Calpha doł H -COO-.Aminokwasy zawieraja dwie grupy reaktywne:zasadowa grupa aminowa -NH2 i kwasowa karboksylowa -COOH.Wykazuja reakcje (tworzenia soli,estryfikacji,acylacje).W roztworze obie grupy mogą ulec zjonizowaniu w zależności od PH.
7 Wiazanie peptydowe-najwazniejsza reakcja aminokwasow.Gdzie grupa aminowa reaguje z karboksylowa drugiego aminokwasu i powstaje dipeptyd i czasteczka wody.Kazdy peptyd ma wolna koncowa grupe aminowa(n-koniec) i wolna koncowa grupe karboksylowa (c-koniec).
3 Podzial aminokwasow-Sa składnikiem bialek waznym dla człowieka dziela się na aminokwasy egzogenne(walina,leucyna,tyronina,lizyna,izoleucyna)- ponieważ taknki nie sa zdolne o ich syntezy. I endogenne-(glicyna,kwas asparaginowy,alanina) sa również dostarczane z pożywieniem ,ale mogą być także wytwarzane w organizmie z weglowych związków pośrednich.
Reakcja deaminacji i transaminacji-bedace koncowym etapem metabolizmu bialek.Bialka w wyniku hydrolizy ulegaja rozkładowi do aminokwasow.Wiekszosc grup aminowych aminokwasow występujących w nadmiarze uelga przekształceniu w mocznik.Glownym miejscem rozkładu aminokwasow u ssakow jest watroba.Wyniku deaminacji oksydacyjnej kwasu glutaminowego powstaja jony amonowe NH4+,które u człowieka wydalane sa w postaci mocznika.Reakcje katalizuje dehydrogenaza glutaminianowa.
4 Pochodne aminokwasów:Histamina-powstaje przez enzymatyczna dekarboksylacje histydyny.rozszeza włosowate naczynia krwionośne.Wystepuje w komorkach tucznych tk.i leukocytach zasadochłonnych gdzie zwiazana jest heparyna. Serotonina-powstaje z tryptofanu przez hydroksylacjepodstawowej grupy OH i dekarboksylacje(widoczna w swiecie roślin i zwierzat).Powoduje zwerzenei naczyn krowionosnych.Wystepuje w blonie sluzowej jelit gdzie poprawia perystaltyke.Znaleziono ja w ośr. Ukł. Nerw. gdzie dziala jako neurotransmiter dla okr.rodz. synaps.
10 Podzial bialek=Proste(proteiny) dziela się na zasadowe(protaminy-bogate w Arg. Histony-bogate w Lys.Argkompleksy z kw.nukleinowymi).Obojetne(albuminy-globularne-gl.skl.surowicy przenoszenie Rozach sub.Skleroproteiny- kolageny keratyny->naskórek,wlosy tk.laczna)Kwasne(prolaminy->nasiona zboz przenica kukurydza,gluteiny bialka roślin przewaga Pro,Glu.)
=Złożone(proteidy)Dziela się na metaloproteidy(ferrytyna transferyny i ceruloplazmina),fosfoproteidy(kazeina mleka),globuliny(alfa beta gamma klasyG A M D E), glikoproteidy(enzymy bialka odpornosciwe skl.blon), lipoproteidy (składniki blon, przenoszenie lipidow,cholesterolu,kwasow tluszczowych), chromoproteidy (hemoglobina,mioglobina , cytochromy)
14 Koenzymy i izoenzymy-Izoenzymy-sa to rozne formy izomeryczne tego samego enzymu uwarunkowane genetycznie,katalizuja 1 typ reakcji lub 1 1 wrecz reakcje.Do najbardziej poznanych jest LDH-dehydrogenaza mleczanowa-sklada się z 4 podjednostek.@ rodzaje podjednostek Hi M 5 izoenzymow.LDH.(H4-, H3M-m.szkieletowy,H2M2,HM3-,M4-m.sercowy) .CK-kineza kreatynowa- sklada się z 2 podjednostek Bi M i 3 izoenzymy CK.(BB-wyst.w mozgu,MB-w miesniu sercowym,MM-w miesniu szkieletowym.)Koenzymy-niektóre enzymy potrzebuja do wykazania aktywności koenzymow..Koenzymy przenoszące inne grupy niż wodor(fosofrany cukrow,koenzym A,biotyna,kwas limonowy,)Koenzymy przenoszące wodor(NAD-,NADP-,FMN,FAD,kwas limonowy, Koenzym Q.)
16 Dwucukry(disacharydy)-Sacharoza-zbudowana z D-glukozy i D-fruktozy polaczonych wiazaniem Ralpha ,beta 1,2-glikozydowym.Wystepuje w niektórych roślinach,jak trzcinacukrowa,burak cukrowy i owocach oraz miodzie..Pod wpływem kwasow i niektoryc enzymow hydrolizuje się do fruktozy i glukozy.Jest rozpuszczalna w wodzie,Zalerzy od temp.rozpuszczalnosc .Maltoza-zawiera 2 reszty D-glukozy polocznoe wiazaniem Ralpha-1,4glikozydowym. Maltoza powstaje z polisacharydow(skrobii lub glikogenu)pod wpływem amylaz.Jest dobrze rozp.w wodzie.Jest cukrem redukującym.Pod wpływem rozcież.kwasow oraz enzymu Ralpha-glukozydazy(maltazy) rozklada się na dwie czasteczki glukozy. Laktoza-zbudowana z D-galaktozy i D-glukozy polaczonych wiazaniem beta-1,4-glikozydowym.Laktoza jest cukrem znajdującym się w mleku wszystkich ssakow.Jest trudno rozpuszczalna w wodzie.Jest cukrem redukującym.
17 Polisacharydy-sa to produkty polikondensacji monosacharydow.Skrobia- zapasowy węglowodan roślinny,wystepuje glownie w nasionach korzeniach roślin jako rezerwa reszt glukozowych..Skalda się z 2 polisacharydow zawierających D-glukoze:amylozy 205 skrobi,tworzy lancuch prosty laczy się wiazaniami ralpha 1,4 glikozydowymi.amylopektyny-80% skrobi,tworzy lancuch rozgałęziony,oprocz wiazania Ralpha 1,4 glikozydowego,co 24-30 reszt glukozowych wystepuje rozgałęzienie przez tworzenie wiazania 2-1,6glikozydowego. Glikogen-Jest polisacharydem zwierzęcym,sklada się z reszt D-glukozy.Wystepuje w wątrobie 20% i w miesniach80%.Budowa strukturalna glikogenu podobna do amylopektyny,z tym ze lancuch jest bardziej rozgałęziony..Glikogen jest źródłem wolnych reszt glukozowych wykorzystwanych w procesie glikolizy w mięśniach (długotrwały wysiłek)..Glikogen wątrobowy przede wszystkim dostarcza glukozy w celu utrzymania okresloneo sterzenia tego cukru we krwi.
15 Podzial węglowodanów-cukry proste-triozy-(aldehyd glicerynowy)nie wystepuje w stanie wolnym w organizmie zwierzęcym i roslinym.tetrozy(erytroza),pentoza(ryboza, dezoksyryboza),heksozy(glukoza ,fruktoza ,galaktoza),Aldozy-monosacharydy które zawieraja grupe aldehydowa (koncowka -oza np.fruktoza,rybuloza).
12 Hemoglobina i mioglobina efekt Bohra.-Hemoglobina budowa-4 rzedowa struktura zbudowana z 4 lan.polipeptydowych.2 lan alphai 2 beta.z których każdy zawieraz grupe prostetyczna czyli hemowaz centralnie umieszczonym atomem żelaza(Fe).Funkcje- bialko wiążące tlen a jego funkcja to przenoszenie tlenu we krwiz pluc do innych tkanek cialaw celu zaopatrzenia kom.w tlen.ktory jest niezbedy do przeprowadzenia fosforylacji oksydacyjnej..Wystepuje w krwinkach czerwonych.dalej efekt Bohra. Mioglobina-budowa-bialko globularne utworzone przez pojedynczy lancuch polipeptydowy złożony z 153 aminokwasow i fałdujących się w 8 alpha heliz.Grupa prostetyczna w postaci hemu.Jest umiejscowiona w hydrofobowym zagłębieniu pofaldowanego łańcucha.Funkcja- magazynuje tlen z tkankach w postaci gotowej do uzycia prze komorki.Naj. jej sterzenie wystepuje w miesniach szkieletowych. I m. sercowym.Ten tlen zluzy do wytworzenia energii potrzebnej do skurczu miesnia. Mioglobina wykazuje wiekse powinowactwo do tlenu niż hemoglobina. Efekt Bohra- Wiazanie telnu prze hemoglobine jest regulowane przez sterzenie kation H+ i CO2 w otaczającej tkance..W tkance o szybkim metabolizmie takiej jak miesien sterzenie tego kationu wodoru i dwutlenku wegla jest duze.Powoduje to przesuniecie krzywej dysocjacji tlenu.dla hemoglobiny w prawo co ulatwia jej uwalnianie tego tlenu w tkance.Hemogobina pobierana z pluc roznosi go do tk. A z tk. Zabira dwutlenek wegla i przenosi do pluc.Kiedy krew powraca do pluc z CO2 gdzie sterzenie kationu H+ i cO2 jestmale ,a tlenu duze.Proces ulega odwróceniu.
18- izomeria cukrow- Glukoza jest aldoheksoza,zawierajaca 6 atomow wegla i grup aldehydowa.Zawiera 4 wegle asymetryczne,w związku z tym ma 2 do 4 czyli 16 izomerow optycznych,.Rodzaje izomerii uwarunkowanych obecnością wegli asymetrycznych w czasteczce nazywamy izomeria optyczna lub enancjomeria.Czynnoscia optyczna -nazywamy zdolność skrecania płaszczyzny swiatla spolaryzowanego,przechodzącego przez związek zawierający wegiel asymetryczny.Enancjomery maja jednakowe właściwości fizyczne i chemiczne
???????13- Enzymy-to rozniez bialka ekstrakt + substrat [ES]-> E+P.Sa to biokatalizatory.Enzymy charakteryzuja się duza specyficznością.Dzieki enzymom reakcja przebiega znacznie szybciej.(kilka tys razy).
8 Peptydy-Aminokwasy mogą laczyc się ze soba w peptyd i bialka,Peptydy powstaja w taki sposób ze aminokwas reaguje tak ze grupa aminowa jednego aminokwasu reaguje z grupa hydroksylowa drugiego.Powstaly peptyd nosi nazwe od wchodzącego w jego skald aminokwasu.Wyrozniamy n-koniecgrupa animnowa i c-koniec karboksylowa. Peptydy:glutanon -ilość aminokwasow 3 uczestniczy w reakcji red-ox.bracykina -9 rozkurcza miesnie gładkie,wazopresyna- 9 podnosi cisnienie krwi,zmniejsza ilość moczu,okcytosyna- 9 powoduje skurcz miesni macicy i pęcherzyków sutkowych.endomorfina- 4 endorfina -neurotransmiter.