Pierwsze pogotowie ratunkowe w Polsce
W niedługim czasie po pożarze wiedeńskiego "Ringtheater" tragedia powtórzyła się w Krakowie gdzie w grudniu 1890 roku wskutek wybuchu benzyny w składzie firmy Kretschemer w Rynku Głównym 10 powstał pożar , w wyniku którego zginął właściciel firmy. Tego samego roku w Krakowie w wyniku pożaru zginęło jeszcze wielu ludzi. Wydarzenia te przyczyniły się w znacznym stopniu do zorganizowania pierwszego w Polsce pogotowia ratunkowego. Głównym inicjatorem powstania pogotowia był Arnold Bannet późniejszy znany okulista , dr Alfred Obaliński profesor UJ oraz Wincenty Eminowicz ówczesny naczelnik Straży Pożarnej . Wielu wskazówek i pomocy udzielił im dr Jaromir Mundy oraz Jan Wilczek organizatorzy wiedeńskiego pogotowia. Również Rada Miejska pośpieszyła z pomocą - zgodziła się na utrzymanie strażnicy ratunkowej i przydzieliła pomieszczenia na pogotowie w budynku Straży Pożarnej przy ówczesnej ulicy Kolejowej obecnie Westerplatte. Lokal składał się z dwóch pomieszczeń na parterze, z których jedno było ambulatorium , a drugie równocześnie poczekalnią i pomieszczeniem dla ochotników którzy zgłosili się do pełnienia dyżurów w pogotowiu . Ochotnicy wywodzili się spośród studentów wyższych lat Wydziału Lekarskiego UJ. Tabor stanowiła jedna karetka sanitarna zaprzęgnięta w dwa konie oraz 5 sztuk noszy. Tak powstało "Krakowskie Ochotnicze Towarzystwo Ratunkowe" które swoją działalność rozpoczęło 6 czerwca 1891 roku. I tę datę przyjmujemy jako powstanie pierwszego Pogotowia Ratunkowego w Polsce. Godłem Towarzystwa był biały krzyż na niebieskim tle. Towarzystwo było organizacją samorządną i społeczną . Opierało swoją działalność na trzech grupach członków : czynnych , wspierających i honorowych . Członkowie wspierający i honorowi wywodzili się z różnych grup zawodowych i społecznych . Natomiast do członków czynnych mogli należeć słuchacze ostatnich lat Wydziału Lekarskiego UJ jako ochotnicy ratunkowi oraz doktorzy wszechnauk lekarskich , którzy zobowiązali się bezpłatnie udzielać pomocy w razie nagłych wypadków. Działalność Towarzystwa spotkała się z uznaniem całego społeczeństwa. Ilość członków wspierających nieustannie wzrastała. W 1894 roku Towarzystwo dysponowało już trzema karetkami . Od 1904 roku wprowadzono pierwsze płatne dyżury dla dotychczasowych ochotników, a od 1911 roku również dla lekarzy. W 1908 tabor sanitarny stanowiły 4 karetki konne, 1 lektyka na gumowych kołach służąca do przewozu osób lżej poszkodowanych , 1 fotel składany, 4 pary noszy, 7 kuferków wypadkowych. Pierwsze samochody sanitarne zostają wprowadzone w Pogotowiu w październiku 1917 roku. Mimo niezwykłych wojennych przeciwności , jak braki finansowe, brak opatrunków, zdekompletowanie taboru, braki paliwa , stałe powoływanie lekarzy i personelu sanitarnego do wojska - Pogotowie nie wstrzymało ani przez jeden dzień swojej działalności. Krakowskie Ochotnicze Towarzystwo Ratunkowe ostatecznie swoją działalność zakończyło 13 maja 1950 roku po przeszło pięćdziesięciu latach pracy. W tym samym roku Pogotowie Ratunkowe zmieniło lokal i przeniosło się do Domu Zdrowia przy ulicy Siemieradzkiego 1 w którym pozostało do 1 maja 1977 roku. Następnie przeniosło się do własnego budynku przy ul. Łazarza 14 w którym pozostaje do dnia dzisiejszego.
Teraźniejszość - KPR rok 2001
Krakowskie Pogotowie Ratunkowe (KPR) jest kontynuatorem tradycji i działalności Ochotniczego Towarzystwa Ratunkowego ,które na stałe wpisało się w krakowski krajobraz . Przez swoją działalność Pogotowie realizuje humanitarne wartości idei ratownictwa. Krakowskie Pogotowie Ratunkowe roku 2001 jest samodzielnym publicznym zakładem opieki zdrowotnej, wyodrębnionym organizacyjnie zespołem osób i środków majątkowych utworzonym i utrzymywanym w celu udzielania świadczeń zdrowotnych i promocji zdrowia . Organem założycielskim KPR jest Województwo Małopolskie jako jednostka samorządu terytorialnego . Na mocy Uchwały Sejmiku Samorządu Województwa Małopolskiego Krakowskie Pogotowie Ratunkowe i Małopolska Kolumna Transportu Sanitarnego z dniem 1 stycznia br. zostały przekształcone w jeden publiczny zakład opieki zdrowotnej. Organami KPR jest Dyrektor i Rada Społeczna składająca się z przewodniczącego wyznaczonego przez Marszałka Województwa Małopolskiego i ośmiu członków.
Do zadań KPR należy:
1. udzielanie świadczeń zdrowotnych w razie wypadku , urazu, porodu, nagłego zachorowania lub nagłego pogorszenia stanu zdrowia powodującego zagrożenie życia
2. świadczenie usług transportu sanitarnego
Zadanie te wykonywane są przez 28 zespołów wyjazdowych w tym 10 reanimacyjnych "R" ; 1 reanimacyjno- noworodkowy "RN" ; 8 ratowniczo- wypadkowych "RW" ; 2 ogólnolekarskie "O" i 7 transportowych "T" oraz stacjonarnie przez ambulatoria ogólne i specjalistyczne.
Komórkami organizacyjnymi KPR są oddziały , które w liczbie 9 rozlokowane są na terenie miasta Krakowa i poza jego granicami administracyjnymi .
Cztery z nich Oddział Centralny przy ul. Łazarza 14; Oddział nr 2 w Rynku Podgórskim 2; Oddział nr 3 przy ul. Piastowskiej 32 i Oddział nr 9 przy ul. Teligi 8 zabezpieczają blisko 539 tysięcy mieszkańców z trzech dawnych dzielnic Krakowa tj. Śródmieścia, Krowodrzy, Podgórza.
Pozostałych pięć : Oddział nr 1 w Balicach przy ul. Medweckiego 3; Oddział nr 4 w Skale przy ul. Krakowskiej 38; Oddział nr 5 w Wieliczce przy ul. Szpunara 20a; Oddział nr 6 w Krzeszowicach przy ul. Legionów Polskich 6 zabezpiecza około 217 tysięcy mieszkańców miast i gmin powiatu ziemskiego i wielickiego. Łącznie Krakowskie Pogotowie ratunkowe zabezpiecza ponad 756 tysięcy ludności na obszarze 1464 km2 .
Załogę Krakowskiego Pogotowia stanowi blisko 850 pracowników : lekarzy różnych specjalności , pielęgniarek, położnych, dyspozytorów, farmaceutów, sanitariuszy, ratowników medycznych, kierowców i przedstawicieli pionu administracyjnego.
Infrastrukturę dla komórek działalności podstawowej zapewniają samodzielne stanowiska pracy oraz Działy : Finansowo- Księgowy, Obsługi i Eksploatacji , Transportu, Służby Pracowniczej ,Organizacji ,Statystyki i Dokumentacji Medycznej z Sekcją Informacji Służby Zdrowia którą sponsoruje Telekomunikacja Polska S.A..
Bazę szkoleniową dla pracowników działalności jest Szkoła Ratownictwa Medycznego która prowadzi specjalistyczne szkolenia dla lekarzy, , pielęgniarek , ratowników medycznych , straży pożarnej , policji, straży miejskiej , dla laików .