zdanie -w składni (definicja formalna) - odcinek tekstu od wielkiej litery do kropki, natomiast w fonologii - odcinek tekstu między dwiema pauzami

paradygmat - wzór odmiany danej kat. wyrazów, pełny zasób form fleksyjnych v paradygmant pojedynczej deklinacji

gramatyka - nauka o systemie językowym v system reguł formowania poprawnych zdań w danym języku

fonologia - dźwięki, omawia system dźwiękowy języka i ich funkcje j.

fonetyka - dźwięki, ze wzgl. na ich artykulację

morfologia - opisuje budowę i właściwości gramatyczne wyrazów

fleksja - relacja między morfemem, a jego wyrazami gramatycznymi (i na odwrót)

słowotwórstwo - relacja między dwoma leksemami

syntaktyka - opis reguł łączenia się wyrazu w zdania

morfem - najmniejszy znak językowy posiadający znaczenie

morf = allomorf - wariant morfemu

alternacje morfonologiczne = wymiany = oboczności - wymiana głosek w obrębie jednego morfemu, , bada je morfonologia

Spółgłoski funkcjonalnie miękkie - takie spółgłoski fonolog. twarde, które pojawiają się w w tych samych kontekstach morfol. co spółgłoski miękkie (są członami tych samych morfologicznych alternacji)

S. funkcjonalnie twarde - na opak

Kategorie morfologiczne -

- k. selektywne (klasyfikujące) - zaliczamy do konkretnej klasy

- k. fleksyjne (modelujące) - zaliczamy do konkretnego modelu odmiany

opozycja fonologiczna - przeciwstawienie się cech jednych głosek innym np. dźwięczna- bezdźwięczna

cechy dystynktywne fonemów - cechy istotne, odróżniające. Są to: stopień zbliżenia narządów mowy, miejsce artykulacji, dźwięczność i bezdźwięczność

Głoska a fonem - tabela

cecha	fonem	głoska - wariant fonemu
definicja	pomyślany model dźwięku	tekstowa realizacja modelu
występowanie	system (langue)	tekst (parole)
dziedzina	fonologia	fonetyka
stosunek	pierwotny	wtórny
analogicznie do	leksem morfem	wyraz tekstowy morf

* fonem - wiązka jednocześnie występujących cech dystynktywnych

wariant fonemu - to po prostu głoska w tekście, językowa reprezentacja fonemu

Cechy artykulacyjne głosek - czyli wymawieniowe

Zjawiska artykulacyjne - powstałe podczas wymawiania głosek

Synchroniczna wymowa głosek miękkich wargowych - środek języka wznosi się do podniebienai w tym samym momencie, co rozsuwają się wargi [b'ały]

asynchroniczna wym - dialekt, w gwarach Mazowsza, obecnie w całej PL, najpierw rozsuwają się wargi, potem podniesienie środka języka ku podniebieniu i powstaje [b'jały]

---