Mowa zależna
Le discours rapporté

Mowa zależna służy do przytaczania wypowiedzi. Są one przytaczane w postaci zdania podrzędnego rozpoczynającego się od spójnika que (że), na przykład:

Juliette dit : « Je veux passer cet examen. » (Juliette mówi: „Chcę zdać ten egzamin.” )
Juliette dit qu'elle veut passer cet examen. (Juliette mówi, że chce zdać ten egzamin. )

Juliette dit... - zdanie nadrzędne
...qu'elle veut passer cet examen. - zdanie podrzędne

Jeżeli w zdaniu nadrzędnym występuje czas teraźniejszy (présent) lub przyszły (futur proche, futur simple), w mowie zależnej czas w zdaniu podrzędnym nie zmienia się, na przykład:

Robert dit : « Je travaille trop. » (Robert mówi: „Za dużo pracuję.” )
Robert dit qu'il travaille trop. (Robert mówi, że za dużo pracuje. )

Vous direz : « Nous ne voulons pas aller avec toi au cinéma. » (Powiecie: „Nie chcemy iść z tobą do kina.” )
Vous direz que vous ne voulez pas aller avec moi au cinéma. (Powiecie, że nie chcecie iść ze mną do kina. )

Jeżeli czasownik w zdaniu nadrzędnym występuje w czasie przeszłym, czasownik w zdaniu podrzędnym musi zostać zmieniony według następujących reguł zgodności czasów:

Mowa niezależna
Mowa zależna
le présent
l'imparfait
le futur simple
le conditionnel présent
le passé composé
le plus-que-parfait

le présent :

Juliette nous a dit : « J'ai très sommeil. » (Juliette powiedziała nam: „Bardzo chce mi się spać.” )
Juliette nous a dit qu'elle avait très sommeil. (Juliette powiedziała nam, że bardzo chce jej się spać. )

le futur simple :

Ma mère m'a dit : « Demain, j'irai chez le coiffeur. » (Moja mama powiedziała mi: „Jutro pójdę do fryzjera.” )
Ma mère m'a dit qu'elle irait chez le coiffeur le lendemain. (Moja mama powiedziała mi, że pójdzie jutro do fryzjera. )

le passé composé :

Marie nous a dit : « Aujourd'hui, j'ai fait la grasse matinée. » (Marie powiedziała nam: „Dziś wylegiwałam się do późna.” )
Marie nous a dit qu'elle avait fait la grasse matinée ce jour-là. (Marie powiedziała nam, że tamtego dnia wylegiwała się do późna. )

Reguły zgodności czasów nie dotyczą zdań w czasach l'imparfait oraz le plus-que-parfait. Czas, który występuje w mowie niezależnej, nie ulega zmianie w mowie zależnej.

l'imparfait :

Charles m'a dit: « J'étais chez mes parents pour Noël. » (Charles powiedział mi: „Byłem u rodziców w święta Bożego Narodzenia.” )
Charles m'a dit qu'il était chez ses parents pour Noël. (Charles powiedział mi, że był u rodziców w święta Bożego Narodzenia. )

le plus-que-parfait :

Ma fille a dit : « J'ai perdu la bague que tu m'avais donnée. » (Moja córka powiedziała: „Zgubiłam pierścionek, który mi dałaś.” )
Ma fille a dit qu'elle avait perdu la bague que je lui avais donnée. (Moja córka powiedziała, że zgubiła pierścionek, który jej dałam. )

Tworząc zdania w mowie zależnej, trzeba pamiętać o zamianie okoliczników czasu i miejsca:

Mowa niezależna
Mowa zależna

ici (tu)
là (tam)
ceci (to)
cela (tamto)
ce jour-ci (tego dnia)
ce jour-là (tamtego dnia)
aujourd'hui (dzisiaj)
ce jour-là (tamtego dnia)
en ce moment (w tym momencie)
à ce moment-là (w tamtym momencie, wtedy)
maintenant (teraz)
alors (wtedy)
demain (jutro)
le lendemain (nazajutrz)
hier (wczoraj)
la veille (poprzedniego dnia)
dans une semaine (za tydzień)
une semaine après (tydzień później)
le mois prochain (w przyszłym miesiącu)
le mois suivant (w następnym miesiącu)
l'année prochaine (w przyszłym roku)
l'année suivante (w następnym roku)
il y a trois jours (trzy dni temu)
trois jours avant (trzy dni wcześniej)
la semaine dernière (w zeszłym tygodniu)
la semaine précédente (w poprzednim tygodniu)

W mowie zależnej zamianie ulegają też zaimki osobowe i przymiotniki dzierżawcze. Czasem trzeba też uzgodnić formy czasownika z podmiotem zdania, na przykład:

Charles m'a dit : « Je dois te montrer mon nouveau vélo. » (Charles powiedział mi: „Muszę ci pokazać mój nowy rower.” )
Charles m'a dit qu'il devait me montrer son nouveau vélo. (Charles powiedział mi, że musi mi pokazać swój nowy rower. )

---