Jądrowe reakcje, procesy zachodzące przy bombardowaniu jąder atomowych (tzw. tarcz jąder) innymi jądrami lub cząstkami elementarnymi. W trakcie reakcji jądro i oddziałująca cząstka mogą przekazywać sobie energię, pęd, ładunek elektryczny, kręt, itd., przy czym obowiązują odpowiednie zasady zachowania.

Jako wyniki reakcji otrzymuje się jądro (lub jądra) wtórne i (zazwyczaj) cząstki elementarne. Prawdopodobieństwo zajścia w danych warunkach danej reakcji określa jej przekrój czynny.

Stosuje się dwie notacje dla reakcji jądrowych: pełną o postaci a+A=B+c₁+...+c_n+E, gdzie: a i A - substraty reakcji (np. padająca cząstka i jądro), B - nowe, powstałe w wyniku reakcji jądro, c₁,...,c_n - powstałe cząstki, E - wydzielona energia (jeśli energia jest pochłonięta w reakcji, to E<0) oraz tzw. skróconą o postaci A(a,c₁...c_n)B przy oznaczeniach jak wyżej.



Cząstka obojętna elektrycznie (np. neutron) może wnikać do jądra (i np. wywoływać rozszczepienie) posiadając nawet bardzo małą energię kinetyczną (reakcja łańcuchowa). Reakcje jądrowe z udziałem dwóch jąder mogą zachodzić jedynie przy dużych energiach kinetycznych potrzebnych do pokonania odpychającego oddziaływania elektromagnetycznego obu jąder. W tym celu stosuje się akceleratory cząstek naładowanych.

W naturze reakcje jądrowe zachodzą głównie w gwiazdach, gdzie energia ruchu cieplnego (w temperaturach ponad 10⁷K) jest wystarczająca do pokonania odpychania ładunków elektrycznych jąder.

W warunkach laboratoryjnych pierwsza reakcję jądrowa (polegająca na bombardowaniu jądra atomu azotu cząstkami alfa pochodzącymi z rozpadu promieniotwórczego) przeprowadził 1919 E. Rutherford.

---