Ideologia religijna:
Wskaźniki:
- wiara w nadnaturalną istotę
- Trójcę Świętą
- Bóstwo Chrystusa
- Stworzenie świata przez Boga
- opatrzność boską
- prawdziwość Biblii
- odpuszczenie grzechów
- życie pozagrobowe
- nagroda lub kara po śmierci
- Zmartwychwstanie ciała
Obejmuje on oczekiwania religii lub Kościoła w stosunku do swoich wiernych w zakresie artykułów wiary, chodzi tu o doktrynę religijną, jej rozumienie i akceptację. Treść doktryny religijnej jest zmienna, nie tylko w rożnych wyznaniach, ale także w ramach jednego wyznania. Ze względu na występujące w nim różne tradycje religijna. Stąd też postawy religijne członków określonych wyznań i grup wyznaniowych mogą tworzyć kontinuum. Kontinuum - od wiary tradycyjnej poprzez wiarę liberalną, aż do niewiary.
W tym wymiarze, w którym ludzie przyznają się do tego , że są wyznawcami jakiejś wiary, tutaj odnosimy do chrześcijanizmu. Schemat pokazuje opracowanie parametrów religijnych. To wszystko, to dogmaty wiary, z nimi jest tak, że jedne zyskują wyższy stopień akceptacji, a inne nie są akceptowane „w to jestem skłonny uwierzyć, a w to nie”. Stopnień akceptowalności jest różny biorąc pod uwagę powyższe dogmaty. Wiara w bóstwo Chrystusa, ok. 80%, a 20% wierzy w nagrodę i karę po śmierci (ludziom to się nie mieści, skoro Bóg jest dobry, to jaka kara)
Doświadczenie religijne
Wskaźniki:
- odczucie bliskości Boga
- emocjonalne przywiązanie do istoty Najwyższej
- sens życia
- poczucie bezpieczeństwa
- pomoc w życiu codziennym
- pomoc w trudnych sytuacjach
- pomoc w ostatniej godzinie
Sfera odczuć i doznań, uchwytna i nieuchwytna sfera ludzkiego życia.
Parametr doświadczenia religijnego opiera się na fakcie, że człowiek religijny przeżywa bezpośrednio ostateczną rzeczywistość. Znajduje to wyraz w formie bezpośredniej potrzeby poznania i zaufania (ufność) . Potrzeba wiąże się z wiarą afirmującą istnienie nadnaturalnego bytu, czyli siły w świetle której człowiek religijny odkrywa sens życia i rozwiązuje nurtujące go problemy. Poznanie z kolei opiera się na bezpośrednim doświadczeniu ostatecznej rzeczywistości i odczuciu bliskości „Boskiego”. Zaufanie, czyli ufność wyraża się w świadomości człowieka religijnego, który wie, że w Bogu znajduje się jego ocalenie.
Praktyki religijne
Wskaźniki:
- uczęszczanie na mszę
- świadomość obowiązku uczestniczenia we mszy
- potrzeba modlitwy w łączności z Kościołem
- przystępowanie do spowiedzi
- przystępowanie do komunii
- przestrzeganie postów
- potrzeba ślubu kościelnego
- sens pogrzebu kościelnego
- odmawianie pacierza
- sens modlitwy w życiu
- udział w nabożeństwach nadobowiązkowych
- przestrzeganie zwyczajów religijnych
- przyjmowanie księdza po kolędzie
- zamawianie intencji mszalnych
- czytelnictwo Pisma Świętego, książek religijnych i czasopism
Parametr rytualistyczny rozciąga się na wszystkie praktyki religijne. W ramach tego parametru rozróżnia się miedzy praktykami oficjalnymi, a prywatnymi przy czym do obydwu przywiązuje się dużą wagę. Ważniejsze jednak są faktyczne zachowania religijne nie zaś motywacja i sens, jakie wiążą z nimi wyznawcy określonego wyznania.
Są praktyki oficjalne i prywatne - te, które nazywamy prywatnymi mają ogromne znaczenie w życiu człowieka.
Wspólnota religijna
Wskaźniki:
- potrzeba kapłana w życiu człowieka
- potrzeba przynależności do Kościoła
- poczucie przynależności do parafii
- uzasadnienie wyboru kościoła dla spełniania praktyk religijnych
- zachowanie w kościele podczas mszy
- zainteresowanie sprawami parafii
- rozmowy o sprawach parafialnych
- udział w praktykach wspólno-grupowych
- poglądy na koncepcję Kościoła
- potrzeba księdza w rodzinie
- potrzeba kontaktów z księdzem
- wady i zalety księdza parafialnego
Parametr wspólnotowy znajduje wyraz w przynależności do wspólnoty czy organizacji religijnej. H. Carrier zajmuje się psychosocjologią przynależności religijnej, którą przedstawia na skali continuum od czysto formalnej przynależności, np. oświadczenie przy spisie ludności poprzez różne stopnie faktycznej przynależności, aż do całkowitej identyfikacji z Kościołem. Wyraża się to w traktowaniu spraw Kościoła, jako spraw własnych. Carrier interesował się przynależnością religijną nie zaś społeczną formą religii.
Moralność religijna
Wskaźniki:
- najważniejszy obowiązek katolika
- pośrednictwo Kościoła w komunikatach moralnych
- nierozerwalność małżeństwa
- planowanie rodziny
- wychowanie religijne
- wstrzymywanie się od prac służebnych w dni świąteczne
- etyczna ocena niektórych czynów, np. kradzież mienia społecznego, bezinteresowna pomoc, kłótnie, alkoholizm
Parametr konsekwencyjny różni się od wyżej wymienionych, tym, że obejmuje on trwałe oddziaływanie na jednostkę ludzką, wierzeń religijnych, praktyk, doświadczenie i wiedzy. Jest on zatem pewnym sprawdzianem skuteczności wiary religijnej, wiedzy, doświadczenia i praktyk w życiu codziennym, a ściślej w jego świeckich zakresach. Parametr ten można inaczej nazwać parametrem etycznym, gdyż chodzi w nim o postawy wynikające z internalizacja (uwewnętrznienia/uczynienia swoim) norm etyki religijnej, ponieważ religia dostarcza norm i raczej ogólnych wskazań, to człowiek religijny musi te normy i wskazania interpretować w decyzjach codziennego życia. Etyczność i religijność niekiedy się ze sobą wykluczają stąd też postawy i zachowania etyczne tylko wtedy mogą być interpretowane jako religijne, tzn. wtedy gdy są religijnie umotywowane.