Ocean Spokojny, Pacyfik, Ocean Wielki. Największy i najgłębszy naturalny zbiornik wodny na Ziemi, rozciągający się między Azją, Ameryką Pn. i Pd., Antarktydą Zach. oraz Australią; u wybrzeży kontynentów ocean obejmuje morza (z większymi zatokami): Beringa (zatoki Anadyrska i Bristolska), Ochockie (Zat. Szelichowa), Japońskie, Żółte (zatoka Bo Hai), Wschodniochińskie, Południowochińskie (zatoki Tonkińska i Tajlandzka), Koralowe, Tasmana, Rossa, Amundsena, Bellingshausena; zach. część Oceanu Spokojnego obejmuje 2 rozległe morza otwarte, Filipińskie i Fidżi, oraz liczne morza międzywyspowe: Wewnętrzne M. Japońskie, Sulu, Celebes, Moluckie, Seram, Banda, Flores, Jawajskie, Nowogwinejskie, Salomona; pozostałe morza międzywyspowe, Sibuyan, Visayan i Mindanao w Filipinach oraz Halmahera, Bali i Sawu w Indonezji, mają charakter mniejszych zatok lub cieśnin; wsch. część Oceanu Spokojnego, u wybrzeży Ameryki, obejmuje zatoki (od pn.): Alaskę, Kalifornijską, Panamską, Ancud, Corcovado, Penas. Granica (umowna) z O. Indyjskim biegnie od pn. wejścia do cieśn. Malakka wzdłuż zach. i pd. brzegów Archipelagu Malajskiego, pd. brzegów Nowej Gwinei do Cieśn. Torresa, następnie na pd. od Australii biegnie przez wsch. wejście do Cieśn. Bassa i od Tasmanii — wzdłuż południka 146°55E, do Wybrzeża Jerzego V w Antarktydzie Wsch.; mimo zaleceń Międzynar. Biura Hydrograficznego w Monako, aby położone na pn. od Australii morza Timor i Arafura (z zat. Karpentaria) wchodziły w skład Oceanu Spokojnego, większość oceanografów zalicza je do O. Indyjskiego; granica z O. Atlantyckim na pn., w Cieśn. Beringa (połączenie z O. Arktycznym), przebiega od Przyl. Dieżniewa w Azji do Przyl. Księcia Walii w Ameryce Pn., na pd.-wsch. w Cieśn. Drake'a — od przyl. Horn w Ameryce Pd. do przyl. Prime Head na Płw. Antarktycznym w Antarktydzie Zach.; Kanał Panamski w Ameryce Centr. łączy Ocean Spokojny z M. Karaibskim.
Powierzchnia Wynosi 178 684 tys. km2, co stanowi 49,6% powierzchni (ok. 53% objętości) oceanu świat. oraz ok. 35% całej powierzchni Ziemi; średnia głęb. wynosi 3957 m (wg niektórych źródeł 4028 m), maks. — 11 034 m w głębi Challenger Rowu → Mariańskiego, największej w oceanie świat.; rozciągłość południkowa oceanu wynosi 15,8 tys. km, od Cieśn. Beringa do M. Rossa, równoleżnikowa — 19,5 tys. km, od Zat. Tajlandzkiej do Zat. Panamskiej; na Oceanie Spokojnym jest ok. 10 tys. wysp o łącznej pow. ok. 3,6 mln km2 — największe (powyżej 15 tys. km2 ): Nowa Gwinea, Borneo, Sumatra, Honsiu, Celebes, Wyspa Pd. Nowej Zelandii, Jawa, Wyspa Pn. Nowej Zelandii, Luzon, Mindanao, Hokkaido, Sachalin, Kiusiu, Nowa Brytania, Tajwan, Hajnan, Vancouver, Timor, Sikoku, Halmahera, Seram, Nowa Kaledonia, Sumbawa, Flores; w środk. i zach. części oceanu, na przestrzeni ok. 66 mln km2, jest wiele archipelagów i pojedynczych wysp, gł. pochodzenia wulk., stanowiących → Oceanię; — część świata składającą się z Mikronezji, Melanezji i Polinezji.
Atlantyk. Drugi wg wielkości po O. Spokojnym obszar wodny świata, między Eurazją, Afryką, Antarktydą i Ameryką; obejmuje morza: Północne, Bałtyckie, Śródziemne, Czarne, M. Karaibskie, M. Weddella, M. Scotia oraz zatoki: Zat. Meksykańską, Zat. Gwinejską, Zat. Biskajską. Do Oceanu Atlantyckiego niekiedy zaliczany jest również O. Arktyczny (jako M. Arktyczne). Umowna granica z O. Indyjskim przebiega wzdłuż południka 20°E, z O. Spokojnym — od przyl. Horn (Ameryka Pd.) do przyl. Prime Head (Płw. Antarktyczny), za granicę z O. Spokojnym przyjmuje się cieśn. Magellana i Drake'a, od O. Arktycznego umownie oddzielają go progi podmor.: Próg Wysp Owczych (Islandzko-Farerski), Próg Islandzko-Grenlandzki w Cieśn. Duńskiej oraz próg w Cieśn. Davisa. Ocean Atlantycki (bez M. Arktycznego, wydzielanego jako O. Arktyczny) ma powierzchnię 90,063 mln km2 i średnią głębokość 3602 m, maks. — 9219 m w Rowie Puerto Rico (wg innych danych 9560 m); rozciągłość południkowa ok. 20,5 tys. km (184° szer. geogr.), najmniejsza szer. 2840 km. Powierzchnia wysp wynosi 4853 tys. km2. Największe wyspy (bez wysp O. Arktycznego): W. Brytania, Kuba, Nowa Fundlandia, Islandia, Irlandia, Haiti.
Indyjski, Ocean
Najmniejszy z 3 oceanów świata (nie uwzględniając Oceanu Arktycznego), położony w większości na półkuli pd., między Afryką, Azją, Australią i Antarktydą; Ocean Indyjski obejmuje: M. Czerwone, M. Arabskie z zat. Adeńską, Perską, Omańską i Kambajską, Bengalską; M. Andamańskie bez cieśn. Malakka; morza Timor i Arafura z zat. Karpentaria, Wielką Zat. Australijską z Cieśn. Bassa; morza w Antarktyce (Kosmonautów, Przyjaźni, Davisa, Mawsona, d'Urville'a); wg Międzynar. Biura Hydrograficznego w Monako morza Timor i Arafura powinno się zaliczać do O. Spokojnego. Umowna granica z O. Atlantyckim przebiega od Afryki do Antarktydy wzdłuż południka 20°E, z O. Spokojnym — od pn. wejścia do cieśn. Malakka wzdłuż pd. brzegów Archipelagu Malajskiego i Nowej Gwinei do Cieśn. Torresa, a następnie na pd. od Australii i Tasmanii do Antarktydy wzdłuż południka 146°55'E. Powierzchnia 76 170 tys. km2; średnia głęb. 3897 m, maks. — 7729 m w Rowie Jawajskim (wg innych źródeł, m.in. The Encyclopedia of Oceanography, wyd. 1966 w Nowym Jorku, największą głębokość Oceanu Indyjskiego zmierzono w Rowie Amiranckim na pn.-wsch. od Madagaskaru — 9074 m). Powierzchnia wysp 826 tys. km2, największe (powyżej 1000 km2): Madagaskar, Cejlon, Tasmania, Timor, Sumba, Kerguelena, Kangura, Sokotra, Reunion, Mauritius, Zanzibar, Pemba; największe archipelagi: Andamany, Malediwy, Nikobary.
Ocean Arktyczny Ocean Lodowaty Północny, Morze Arktyczne. Najmniejszy ocean na Ziemi; rozciąga się wokół bieguna pn. w Arktyce, między Ameryką Pn. a Eurazją; przez Cieśn. Beringa połączony z O. Spokojnym. Powierzchnia 16,4 mln km2, z morzami: Baffina, Grenlandzkim i Norweskim oraz z Zat. Hudsona; obejmuje szelfowe morza: Baffina, Barentsa, Beauforta, Białe, Czukockie, Grenlandzkie, Karskie, Lincolna, Łaptiewów, Norweskie i Wschodniosyberyjskie oraz cieśniny w Archipelagu Arktycznym; średnia głęb. 1225 m, maks. — 5527 m (w strefie rozłamu w pn.-zach. części M. Grenlandzkiego). Ocean Arktyczny jest zaliczany niekiedy jako M. Arktyczne do O. → Atlantyckiego (część O. Atlantyckiego w Arktyce), od którego umownie oddzielają go progi podmor.: Próg Wysp Owczych (Islandzko-Farerski), Próg Islandzko-Grenlandzki w Cieśn. Duńskiej oraz próg w Cieśn. Davisa, charakteryzuje się jednak cechami zbiornika oceanicznego.
Wyspy zajmują ponad 3,8 mln km2, największe: Grenlandia, Ziemia Baffina, Wyspa Ellesmere'a, Wiktorii, Banksa, Axela Heiberga, Księcia Walii, Nowa Ziemia, Spitsbergen; linia brzegowa silnie rozwinięta, liczne zatoki; na wielu wyspach lodowce szelfowe.