PISOWNIA WYRAZÓW Z „rz” WYMIENNYM

• „rz” piszemy, gdy w wyrazach wymienia się na „r”

np.: rowerzysta - rower, dworzec - dworca

• „rz” piszemy w zakończeniach wyrazów: - arz, -erz, -mistrz, -mierz

bramkarz, harcerz, ciśnieniomierz, burmistrz,

• 
  „rz” piszemy po spółgłoskach:
   

brzeg, przebój, drzewo, trzeba, grzyb, krzywy, chrzan, spojrzeć, wrzesień

WYJĄTKI:

1. wyrazy: bukszpan, gżegżółka, kształt, kszyk (nazwa ptaka), piegża (nazwa ptaka), pszczoła, Pszczyna, pszenica, pszenżyto, kształcić, pszenżyto, riksza,

2. w przymiotnikach zakończonych na: - szy, - ejszy

np.: lepszy, nowszy, najlepszy, najnowszy, ładniejszy, mocniejszy, najładniejszy, najmocniejszy

PISOWNIA WYRAZÓW Z „ż” WYMIENNYM

• „ż” piszemy, gdy wymienia się w innych formach tego samego wyrazu lub w innych wyrazach na: g, dz, h, z, ź, s

książka - księga, mosiężny - mosiądz, drużyna - druh, każę (coś zrobić) - kazać, zamrażać - mroźny, niżej - nisko.

„ż” piszemy w wyrazach (rzeczowniki rodzaju żeńskiego) zakończonych na: -aż, -eż

np.: pejzaż, młodzież
 

„ż” piszemy po literach: ł, l, n, r,

np.: lżej, małże, rżysko, branża,

WYRAZY NIEWYMIENNE

RZ w wyrazach

np.: rzut, rzeka, rząd, rzecz, rzuca, rzodkiewka, rzadki, orzech, rzemień, rzepa, rzeźba, twarz, tchórz, talerz, kurz, warzywa, orzech, zwierzę, jarzyna, porządek

Ż w wyrazach:

np.: gżegżółka, mżawka, żal, żur, żart, żyto, żenić się, żółty, żarłok, żuraw, żegluga, żyletka, żongler, żyrandol, żuk, żyrant, żubr, reportaż, żądać, wieża, żona, życie, odzież, krzyż, już, też, każdy, ponieważ, że jeżeli, może, coż, można, także

ĆWICZENIE 1

Uzupełnij według wzoru. Na jaką literę wymieniają się wyrazy z „rz”- zaznacz tą literę na czerwono?

porze, bo ……PORA………….

orzeł, bo ……………………….

w norze, bo ……………………

morze, bo ……………………..

podwórze, bo ………………….

na wietrze, bo …………………

rycerz, bo …………………….

trzech, bo ……………………..

skórze, bo ……………………

pierze, bo …………………….

wierzy, bo ………………….

mądrze, bo …………………

rowerzysta, bo ……………..

aptekarz, bo………………..

kucharz, bo ………………..

bibliotekarz, bo ……………

marynarz, bo ………………

drukarz, bo …………………

harcerz, bo …………………

żołnierz, bo ……………….

ĆWICZENIE 2

„RZ” i „Ż” występuje w końcówkach rzeczowników. Dokończ wyrazy. Podkreśl na czerwono końcówki.

zegar……….

band…..

czaso………

młodzi…….

ognio……..

pejz……..

Sando……

bur…….

pisa…..

str…..

odzi………

bag….

ĆWICZENIE 3

Uzupełnij według wzoru. Na jaką literę wymieniają się wyrazy z „ż”- zaznacz tą literę na czerwono ?

drużyna, bo ……DRUH…

książka, bo ………………

mężczyzna, bo ………….

maże, bo …………………

wożę, bo ………………….

ważyć, bo ……………….

uważamy, bo ……………

pierożki, bo …………….

śnieżyca, bo ……………

bliżej, bo ……………….

pieniążek, bo …………….

stożek, bo ………………..

nóżka, bo …………………

dróżka, bo …………………

spostrzeżenie, bo …………..

niżej, bo ……………………

gwiżdże, bo ……………….

księża, bo …………………...

koleżeństwo, bo ……………

ĆWICZENIE 4

Czy pamiętasz po jakich spółgłoskach piszemy „ż” i „rz”? Uzupełnij wyrazy wstawiając „ż” lub „rz”. Na czerwono zaznacz litery, które występują przed „ż”, a na zielono spółgłoski przed „rz”.

t…eba	r…enie	spoj…eć
p…yjaciel	sier…ant	r…y
szar…a	k…yk	l…ejszy
w….esień	oron…ada	powiet….e
mał…owina	g….ądka	ł…e
odwil….	mał…e	d….wi
in…ynier	bran….a	r….ysko
ch….ąszcz	l…ej	w…os

ĆWICZENIE 5

Sprawdź swoje umiejętności i wpisz właściwe litery „rz” lub „ż”.

• Dla --emieśnika wschód słońca był jedyną rozrywką. Nic więc dziwnego, że nasz zegarmist-- często p--esiadywał na b--egu mo--a i p--esypywał nadmorski --wir, wpat--ony w pierwsze promienie słońca.

• Na stromej gó--e dzielny rycerz zranił groźnego smoka. Potem udał się z nim do weterana--a. Leka-- pomógł bestii, dając jej t--y pigułki. Wra--liwy ryce-- troszczył się o ka--de stwo--enie.

• Potę--ny czarodziej zagra--ał królestwu. Za--ądał całej

--ywności, jaka znajdowała się w państwie. Na szczęście dobra wró--ka p--emieniła czaroksię--nika w je--a.

• Leśne zwie--ęta u--ądziły p--yjęcie. Do jedzenia p--ygotowały g--yby i p--eró--ne wa--ywa. Potem p--echadzały się nad

b--egiem --eki.

• Tydzień temu miałem urodziny. Od babci dostałem ksią--kę o --yciu --ółwi, a od rodziców oprócz --yczeń, zaproszenie na wycieczkę do zoo.Pierwszy raz w --yciu widziałem tak du--o ró--nych zwie--ąt: --yrafy, --ubry, nosowo--ce, je--e; był nawet --adko spotykany --bik. Najmniej zainteresowały mnie teraria ze --mijami i wę--ami. Za to uwa--nie p--yj--ałem się

--abom. W zoo spotkaliśmy kole--ankę mamy- panią

Bo--enkę, która niedawno wyszła za mą--. Zło--yliśmy jej

--yczenia. Mama mówiła coś o nowym etapie w --yiu pani Bo--enki, a tata jak zwykle --artował. Potem wraz z panią Bo--enką i jej mę--em poszliśmy do cukierni „--ółty Słoń” na pączki z ró--ą i fili--ankę herbaty.

1

4

6

B P D T G K CH J W

---