ROŚLINY OZDOBNE DO CIENIA

Dość trudno jest zagospodarować miejsca zacienione, bowiem niewiele jest roślin, które lubią takie warunki. Jeśli na dodatek jest to cień w poblizu dużego drzewa to gleba w tym miejscu z reguły jest dość jałowa i niezbyt wilgotna. Obsadzenie tak niegościnnego miejsca trzeba dokładnie przemyśleć; najpewniejsze rośliny do cienistych zakątków czy rabat usytuowanych od północnej strony to bluszcze, paprocie i barwinki, które będą z pewnością rosły nawet w miejscach bardzo słabo naświetlonych. Gdy mamy większe ambicje można spróbować uprawiać inne rośliny znoszące zacienienie.

Zobacz także : Rośliny użytkowe do cienia

Paprocie :

Paprociom w należy zapewnić umiarkowanie wilgotną glebę, najpopularniejsze paprocie sadzone w ogrodach to: narecznica samcza, paprotka zwyczajna, paprotnica krucha, pióropusznik strusi, paprotnik kolczasty.

Rośliny zadarniające które najlepiej znoszą zacienienie:

Bluszcz pospolity, kopytnik europejski i barwinek pospolity - ma bardzo małe wymagania zarówno co do gleby jak i oświetlenia,
Dąbrówka rozłogowa - rośnie w kępach, tworzy płożące rozłogi, może porastać zacienione miejsca, skarpy, chroni glebę przed osuwaniem się, kwiaty granatowoniebieskie zebrane w kłosy, kwitnie w maju, odmiany ogrodowe mają często wybarwione na brązowoczerwono liście,
Marzanka wonna - kwitnie od kwietnia do czerwca, kwiaty drobne zebrane w baldachogrona, roślina wydziela zapach podobny do siana,
Runianka japońska - zakwita w maju ale ma kwiaty dość niepozorne,
Skalnica cienista - lubi wilgotne podłoże, ma zimozielone, skórzaste liście, kwitnie w maju, kwiaty małe, gwiazdkowate, białe, w środku czerwone zebrane są w luźne wiechy.
Śledziennica - drobne byliny tworzące często rozległe, niekwitnące darnie, roślina rozpowszechniona na całej półkuli północnej. Kwiaty żółte, zebrane w gęsty kwiatostan, przykwiatki duże, żółtozielone. Najbardziej lubi stanowisko półcieniste i wilgotne o żyznej glebie - dekoracyjny w masie, na większych przestrzeniach.

Trawy - niektóre dobrze znoszą zacienienie:

Kosmatka śnieżna - można sadzić ją pod drzewami i krzewami ale nie może to być glęboki cień,
kosmatka leśna, kosmatka owłosiona - roślina zimozielona o liściach posiadających długie, wełniste owłosienie,
kostrzewa sina, kostrzewa miotlasta, niskie turzyce.

Niskie byliny lubiące cień:

Fiołek wonny - o drobnych niebiesko-fioletowe kwiatach i wyjątkowo miłym zapachu, kwitnący od marca do maja, łatwy w uprawie, dość szybko się rozprzestrzenia.
Miodunka czerwona - kwitnie III-V, kwiaty ceglastoczerwone, roślina ma wysokość 30-40 cm, może rosnąć pod drzewami i krzewami.
Przylaszczka pospolita - tworzy niskie dywany, liście w dobrych warunkach utrzymują się przez całą zimę - z wierzchu zielone a od spodu mają odcień filetowy, można ją stosować jako runo pod wyższymi drzewami,
Konwalie - rośliny kłączowe, uwielbiają miejsca cieniste z tym że w mocnym cieniu słabiej kwitnie za to doskonale rozwijają się liście. Kwiaty niewielkie o charakterystycznym zapachu i dzwonkowatym kształcie.
Ciemiernik biały - roślina najwcześniej zakwitająca w naszych ogrodach; przy łagodnej zimie kwiaty mogą pojawić się nawet w grudniu, powinna rosnąć w cieniu: w miejscach wilgotnych i zacisznych.
Omieg kaukaski - kwitnie w maju, kwiaty złotożółte. dobrze rośnie w pulchnej i wilgotnej glebie ogrodowej, woli stanowiska półcieniste niż silnie nasłonecznione.

Byliny wyższe, które mogą rosnąć w cieniu:

Funkia japońska - najlepiej czuje się glebie żyznej i lekko wilgotnej w półcieniu choć znosi również stanowisko słoneczne, dekoracją są przede wszysktim duże wybarwione liście.
Parzydło leśne - bylina tworząca duże kępy o wysokości do 2 m i puszystych, wiechowatych kwiatostanach, kwitnie w czerwcu i lipcu, jest rośliną wybitnie cieniolubną.
Pluskwica groniasta - najlepiej rośnie w miejscach cienistych lub częściowo zacienionych, kwitnie w sierpniu-wrześniu. Kwiaty drobne, zrbrane w gęste grono przypomninające świecę (stąd jej pospolita nazwa świecznica), silnie pachnie. Kwiatostany pluskwicy osiągają wysokośc do 60 cm.
Języczka pomarańczowa - doskonale rośnie w wilgotnych i cienistych miejscach. W ostrym słońcu może nawet przywiędnąć. Roślina ma koszyczki języczkowatych kwiatów w kolorze żółtopomarańczowym, kwitnie w sierpniu-wrześniu. Dekoracyjne są również duże nerkowate liście.
Zawilec japoński - lubi półcień i gliniasto-piaszczystą wilgotną glebę. Dorasta do 90 cm wys. kwitnie późnym latem, kwiaty najczęściej różowe.
Zarzyczka górska - średnio wysoka bylina dość rzadko spotykana w naszych ogrodach, o dekoracyjnych liściach fioletowopurpurowych, dzwonkowatych kwiatach zebranych w baldaszek. Kwitnie od maja do lipca, ziemia powinna być żyzna i wilgotna a stanowisko półcieniste,
Obuwik pospolity - roślina z rodziny stroczykowatych, rzadko spotykana w ogrodach z racji ścisłej ochrony i ograniczeń w handlu, lubi cieniste miejsca i zarośla, kwitnie w maju wydzielając zapach wanilii i cytryny.

Rośliny cebulowe i bulwiaste na stanowiska półcieniste:

przebiśniegi - niskie roślinki o białych zwisających kwiatach, kwitnące w marcu, cień im nie przeszkadza.
Bożykwiat Meada - roślina bulwiasta dość rzadko spotykana w naszych ogrodach, efektownie kwitnie i jest odporna na mrozy, może rosnąć w półcieniu, powinna być sadzona w towarzystwie z innymi bylinami bo po przekwitnięciu zasycha.
Kokorycz - niska lub średnio wysoka roślina cieniolubna, kwitnie w maju.

Krzewy dobrze rosnące w cieniu:

Wawrzynek wilczełyko - krzew, który powinien rosnąć w cieniu, kwitnie wcześnie i obficie na różowo lub biało, w czerwcu-lipcu pojawiają się na roślinie owoce. Wada wawrzynków to że są one silnie trujące.
Hortensje - dobrze radzą sobie w cieniu choć słabiej w takich warunkach kwitną. Najlepiej w cieniu rośnie hortensja bukietowa.
Rododendrony - lubią półcień a nawet miejsca cieniste, zaciszne i osłonięte od wiatru. Do tego przepięknie kwitną w maju i na początku czerwca. Gleba luźna, piaszczysto-próchnicza i kwaśna o umiarkowanej wilgotności.
Ostrokrzew kolczasty - może rosnąć w cieniu, w towarzystwie wyższych drzew. Najlepsze są miejsca zaciszne, osłonięte od wiatru, z niezbyt dużymi wahaniami temperatury. Zbyt ostre słońce może "przypalić" liście ostrokrzewu. Ozdoba ostrokrzewu są przede wszystkim kuliste owoce pięknie kontrastujące z ciemną zielenią liści. Pozostają na krzewie przez całą zimę ale roślina jest wrażliwa na ostrzejsze mrozy.
Fuksje - można na lato wysadzić do gruntu w miejsce cieniste lub półcieniste bo jest to krzew nie lubiący mocnego słońca. Należy zapewnić odpowiednią wilgotność gleby i regularnie nawozić. Kwitnie od końca przez całe lato i jesień. Na zimę przenieść do chłodnego pomieszczenia.

Rośliny pod drzewa:

Przylaszczka pospolita, przebiśniegi, konwalie.

Rośliny na miejsca wilgotne i nadwodne:

Astilbe Arendsa (tawułka), języczka pomarańczowa, knieć błotna(kaczeniec), kosaciec japoński, kosaciec syberyjski, kosaciec żółty, krwawnica pospolita, pełnik ogrodowy, tojeść kropkowana, trzykrotka andersona, paprocie: narecznica błotna, puiropusznik strusi, paprotnik ostry, długosz królewski. trawy i turzyce - trzęślica modra wysoka, manna jadalna, turzyca zwisła.

ROŚLINY UŻYTKOWE DO CIENIA

Dość trudno jest zagospodarować miejsca zacienione, bowiem niewiele jest roślin, które lubią takie warunki. Jeśli na dodatek jest to cień w pobliżu dużego drzewa to gleba w tym miejscu z reguły jest dość jałowa i niezbyt wilgotna. Jeśli chodzi o rośliny użytkowe to wybór jest jeszcze mniejszy niż w przypadku roślin ozdobnych jednak nawet w słabo nasłonecznionych miejscach można spróbować coś wyhodować jakieś owoce, warzywa czy zioła. Trzeba wybrać takie rośliny, które będą przynajmniej tolerować półcień.

Krzewy owocowe :

Największy wybór roślin użytkowych znoszących zacienienie jest wśród krzewów, jako że są lub były elementem poszycia leśnego. I tak można posadzić:

Porzeczki nie są zbyt wymagające, jednak warto zasilić glebę dużą ilością kompostu. Mogą rosnąć w półcieniu i są odporne na mrozy. Mamy porzeczki białe (najsłodsze lubiane przez dzieci) czerwone (bardziej kwaskowate) i czarne - na surowo niezbyt smaczne ale doskonałe na przetwory no i zawierają wiele wit. C.

W półcieniu dobrze radzi sobie też agrest. Niestety trzeba mu zapewnić trochę lepszą ziemię: żyzną, dostatecznie wilgotną, o lekko kwaśnym odczynie.

Borówka amerykańska też może rosnąć w półcieniu. jest rośliną o bardzo niskich wymaganiach pokarmowych, wybieramy gleby lekkie (piaszczyste), kwaśne, próchniczne, wilgotne i przewiewne.

Leszczyna - jest wytrzymała na niskie temperatury i nie wymaga specjalnych warunków glebowych i klimatycznych. Nie zaleca się gleb torfowych i zbyt mokrych. Lubi słońce lub półcień. W cieniu też może rosnąć ale słabiej owocuje. Niestety jest dość często atakowana przez szkodniki takie jak słonkowiec orzechowiec i misecznik śliwowy (stosować oprysk).

Maliny mogą rosnąć w słońcu lub półcieniu, są odporne na mróz i suszę nie mają wygórowanych wymagań.

Jeżyny - mogą rosnąć w suchej lekkiej i piaszczystej glebie - owoce smaczne ale roślina jest ekspansywna i trzeba kontrolować jej rozrost.

Aronia - Roślina o niewielkich wymaganiach glebowych, dobrze rośnie także na glebach IV i V klasy. Toleruje niskie temperatury sięgające -35°C. Preferuje stanowiska od w pełni nasłonecznionych do półcienia, odporna na szkodniki.

Dereń jadalny - jest to krzew o skromnych wymaganiach, który dobrze się czuje na słońcu i w półcieniu, znosi gleby wapienne, susze i zanieczyszczone powietrze. W pełnym cieniu owocuje słabo i ma luźniejszy pokrój. Owoce są jadalne na surowo. Robi się też z nich marmoladę, dżem, nalewki.

Drzewa owocowe :

Jeśli chodzi o drzewa to jednak większość potrzebuje słońca ale spróbować można posadzić jabłoń; co prawda z reguły w opisach zaznacza się że jabłonie lubią słońce ale z doświadczenia wiem że mogą też rosnąć i owocować w miejscach o mniejszym nasłonecznieniu. W półcieniu mogą rosnąć i będą owocować drzewka wiśni i czereśni.

Warzywa i zioła :

Tu też wybór dość ograniczony - można posadzić:

Pietruszka naciowa - może rosnąć w glebie suchej lekkiej i piaszczystej.
Buraki czerwone - najlepiej wysiać w glebie lekkiej i wilgotnej.
Szałwia lekarska "Purpurascens" może też rosnąć w półcieniu, w glebie lekkiej suchej i piaszczystej odczynie obojętnym lub lekko zasadowym.
Roszpunka może rosnąć w miejscach o umiarkowanym naświetleniu, nie ma żadnych specyficznych wymagań co do warunków klimatycznych i glebowych; Wysiewa się ją od początku sierpnia aż do końca września. Zbiera od listopada do kwietnia.
Jarmuż - roślina dwuletnia należąca do rodziny kapustowatych, preferuje chłodniejszy klimat. Jarmuż toleruje prawie wszystkie rodzaje gleb pod warunkiem, że drenaż jest zadowalający i nie lubi suszy. Dość dobrze znosi zacienienie. Zaletą tej rośliny jest to, że rzadko atakują ją szkodniki i choroby. Po przemarznięciu liście jarmużu stają się bardziej delikatne i mają lepszy smak. Zawierają więcej cukrów i tracą charakterystyczną goryczkę, dlatego też należy je zbierać po pierwszych mrozach. Jarmuż rośnie najlepiej w czasie chłodnych miesięcy jeszcze w ciągu listopada, a nawet grudnia.
Mieta pieprzowa i mięta wonna - na gleby dość ciężkie, w miarę wilgotne.

---