Łojotokowe zapalenie skóry.
To choroba zapalna skóry - łojotokowe zapalenie skóry - ŁZS (Dermatitis sebborhoica) - zwana jest też złuszczaniem łuszczycowatym lub wypryskiem łojotokowym.
Objawy łojotokowego zapalenia skóry (ŁZS)
Obrazem tej choroby są liczne plamy rumieniowate, pokryte na powierzchni obfitymi żółtymi tłustymi łuskami. Pojawiają się najczęściej na czole i głowie, na nosie i policzkach, za uszami oraz w okolicy piersi i okolicy międzyłopatkowej na plecach. Chociaż zmiany skórne nie pogarszają ogólnego stanu zdrowia to fakt, że najczęściej umiejscawiają się w miejscach najlepiej widocznych - na głowie i twarzy - powodują silny dyskomfort psychiczny u osób chorych.
Kto i jak często choruje na łojotokowe zapalenie skóry
Choruje na tę chorobę całkiem niemało osób - bowiem 1-3% populacji. Chorują zarówno dorośli jak i dzieci. Częściej chorują mężczyźni niż u kobiety - wg. niektórych źródeł nawet 6-krotnie częściej w porównaniu z kobietami. Schorzenie to pojawia się zwykle u osób młodych ( nawet do 5% populacji) - w okresie życia 18-40 lat). Częściej chorują osoby z zaburzeniami nastroju lub depresją oraz poddani długotrwałemu stresowi, z obniżoną odpornością, zwłaszcza nosiciele wirusa HIV, chorzy na AIDS lub nowotwory złośliwe oraz nadużywający alkoholu, niedbający o higienę, źle się odżywiający.
Wyróżnia się dwa główne szczyty zachorowań na łojotokowe zapalenie skóry:
- pierwszy przypada na okres dojrzewania,
- drugi występuje u osób po 50 roku życia.
Przyczyny choroby
Mimo badań i obserwacji klinicznych prowadzonych na całym świecie nadal nie udało się ustalić dokładnych przyczyn łojotokowego zapalenia skóry. Przypuszcza się, jednak że przyczyną jest chorobliwie wzmożone wydzielanie łoju w miejscach, gdzie znajduje się najwięcej gruczołów łojowych, np. na owłosionej skórze głowy, czole, nosie, w fałdach nosowo-policzkowych i zausznych, w okolicach mostka i między łopatkami. Ustalono też, że mają wpływ na rozwój tej choroby: predyspozycje genetyczne, zaburzenia immunologiczne, zaburzenia hormonalne, szczególnie androgenowe, zakażenia grzybicze skóry, w tym szczególnie nadmierna kolonizacja grzybami drożdżopodobnymi z rodzaju Malassezia spp. Jednak ŁZS może też wystąpić u osób z prawidłowo funkcjonującymi gruczołami łojowymi. Niektórzy lekarze wśród czynników ryzyka choroby wymieniają także wpływ zanieczyszczeń powietrza, podrażnienia skóry przez kosmetyki i wodę.
Rozwija się przy obniżonej odporności ogólnej i pod wpływem drożdżaków z rodzaju Malassezia spp.
Inicjują łojotokowe zapalenie skóry zaburzenia immunologicznymi, co potwierdza fakt częstszego występowania choroby u pacjentów z obniżoną odpornością. Reakcja zapalna skóry może być nasilona w wyniku produkowania przez Malassezia spp. specyficznych toksyn oraz agresywności enzymów tego drożdżaka trawiących tłuszcze na obficie pokrytej łojem skórze chorego.
Przebieg łojotokowego zapalenia skóry
Obrazem zmian chorobowych są plamiste zaczerwienienia, a na powierzchni skóry - drobne, szare lub żółte łuski. Plamy łączą się ze sobą, powiększają ku obwodowi, a w środku zanikają, pozostawiając żółtobrunatne przebarwienie. Zmiany te najczęściej lokalizują się w obrębie owłosionej skóry głowy, na twarzy (czoło, brwi, fałdy nosowo-policzkowe), za uszami i na małżowinach usznych, na skórze dekoltu oraz pomiędzy łopatkami, ponadto w okolicy narządów płciowych i odbytu. Chociaż obraz zmian przypomina nieco łuszczycę - łuski jednak nie sypią się i są wilgotne (tłuste). Zmianom skórnym może towarzyszyć świąd i pieczenie.
Kiedy objawy nawracają i są przewlekłe
Zauważono również, że zmiany ulegają zaostrzeniu w okresie jesienno-zimowym, a latem, pod wpływem słońca, wygląd skóry znacznie się poprawia. W przypadku częstych nawrotów i długotrwałego procesu chorobowego z zajęciem owłosionej skóry głowy może dojść do nadmiernego wypadania włosów i ogniskowego lub rozlanego łysienia, które jest jednak odwracalne.
Objawy ŁZS mogą mieć nietypowe charakterystyczne postacie:
- łupieżopodobne łojotokowe zapalenie skóry,
- rozsiane łojotokowe zapalenie skóry,
- łojotokowe zapalenie powiek,
- erytrodermię łojotokową (uogólniony stan zapalny skóry z zajęciem ponad 90% powierzchni skóry).
Na łojotokowe zapalenie skóry często chorują niemowlęta!
U niemowląt ta choroba jest zwana ciemieniuchą. Wynika zwykle z nadmiernego wytwarzania łoju przez gruczoły łojowe i obejmuje owłosioną skórę głowy. Zapalenie może też obejmować okolice pieluszkową. Przyczyną tej drugiej lokalizacji zmian chorobowych jest głównie nieprawidłowa pielęgnacja skóry dziecka. Niekiedy zmiany zapalne skóry obejmują również inne okolice ciała dziecka przyjmując postać rumieniowo-złuszczających ognisk z niewielkim wysiękiem. Wówczas są trudne do odróżnienia od atopowego zapalenia skóry.