Definicja zdrowia
Zdrowie = brak choroby
Zdrowie = stan przeciwny chorobie
Choroba = stan upośledzenia i dyskomfortu
Hipokrates - ojciec medycyny europejskiej: według niego zdrowie to:
♣ Zdrowie - dobre samopoczucie, choroba - złe samopoczucie, zależą od równowagi między tym, co nas otacza, a nami.
♣ Zewnętrzna równowaga między człowiekiem a środowiskiem pozwala na stworzenie równowagi wewnętrznej.
Poznanie choroby?
♣ Dokładne zaznajomienie się z warunkami i sposobem życia człowieka,
♣ Poznanie właściwości klimatu, powietrza, wiatrów, gleby i wody w danej miejscowości
Galen(129-199 n.e)
Krew powietrze
Flegma woda
Żółć żółta ogień
Żółć czarna ziemia
gorąco, wilgotno, sucho, zimno
Platon
♣ Zdrowie to doskonalenie stylu życia, mające związek z dietą oraz rozwojem duchowym i kulturalnym
Plutarch
♣ aktywność, praca i wolność osobista
Kartezjusz - twórca „mechanistycznego widzenia świata i człowieka”
- organizm człowieka to skomplikowana, precyzyjna maszyna♣ biologiczna. Stan choroby - to konieczność naprawienia uszkodzonej części.
- Implikacje: szybki rozwój nauk ścisłych a w medycynie duży postęp♣ techniczny, wykorzystywanie metod analitycznych w badaniach ciała człowieka
♣ - biomedyczne pojęcie zdrowia
WHO (1946 r.):
♣ „Zdrowie - to kompletny, fizyczny, psychiczny i społeczny dobrostan, a nie tylko brak choroby lub kalectwa”.
Istotę zdrowia wyrażają dwa b. ogólne pojęcia: dynamiczna równowaga i potencjał zdrowotny:
dynamiczna równowaga dotyczy sfer: fizycznej, psychicznej i♣ społecznej, zaburzenie równowagi jednej z nich będzie rzutować na pozostałe
♣ warunkiem utrzymania równowagi jest potencjał zdrowotny właściwy zarówno dla samego człowieka jak i jego środowiska
♣ definicja ta jest pewnego rodzaju postulatem, mówiącym jak powinien wyglądać stan zdrowia
♣ jest konstrukcją typu idealnego , która nie ma żadnego odpowiednika w rzeczywistości, a służy jedynie jako punkt odniesienia
♣ jest definicją pozytywną (definiuje zdrowie a nie chorobę) wskazującą na wieloaspektowość zjawiska zdrowia
Inne definicje zdrowia:
♣ zdolność do normalnego funkcjonowania organizmu, mając na względzie wszystkie jego organy i funkcje
♣ zdolność do adaptacji w zmieniającym się środowisku
♣ pewien potencjał fizyczny i psychiczny, dający możliwość rozwijania aktywności
♣ wyraz równowagi i harmonii możliwości fizycznych, psychicznych i społecznych człowieka
Wnioski:
♣ Istnieje wielka złożoność pojęć „zdrowia” i „choroby”, jako zjawisk biologicznych ale i społecznych
♣ są duże trudności metodologiczne w ścisłym zdefiniowaniu tych pojęć
♣ definicja zdrowia powinna być budowana w taki sposób, aby spełniała cel, któremu ma służyć
♣ dla wielu przedsięwzięć (np. programy walki z określoną chorobą) definicja negatywna wydaje się być bardziej odpowiednia
♣ dla programów z zakresu promocji zdrowia - definicje funkcjonalne są bardziej przydatne
♣ jeśli się chce zwrócić uwagę polityków na wielowymiarowość uwarunkowań zdrowotnych nic nie zastąpi definicji WHO
Zdrowie społeczeństwa (zbiorowości):
♣ można badać i oceniać tylko pośrednio, głównie przy wykorzystaniu metod epidemiologicznych.
Podstawowe znaczenie przy ocenie zdrowotności społeczeństwa mają mierniki:
♣ negatywne (np. chorobowość, zachorowalność, średnie trwanie życia itp.)
♣ pozytywne - uwzględniające jakość życia
Od lat podejmowane są wysiłki celem wypracowania wskaźników♣ kompleksowych, uwzględniających zarówno mierniki negatywne jak i pozytywne.
Mierniki zdrowia są niezbędne do prowadzenia porównań pomiędzy♣ populacjami, szacowania trendów dotyczących zdrowotności społeczeństwa a także w celach planistycznych.
Współczesne pojęcie systemu ochrony zdrowia jest konsekwencją♣ globalnej koncepcji zdrowia, która została podana w 1974 r. przez M. Lalonda - kanadyjskiego ministra zdrowia.
Koncepcja Lalonda osadza się na czterech ogólnych płaszczyznach:
1) biologii człowieka (cechy wrodzone, dojrzewanie, starzenie się)
2) środowisku człowieka (socjalne, fizyczne i psychiczne)
3) stylach życia (wzór konsumpcji, zatrudnienie, czynniki ryzyka zdrowotnego i zawodowego, sposób reakcji itp.)
4) systemie organizacji opieki zdrowotnej
Lekarze przepisują leki, o których wiedzą niewiele, aby leczyć choroby, o których wiedzą jeszcze mniej, chorym, o których nic nie wiedzą. Voltaire, 1694 - 1778
Wg amerykańskiego teoretyka G.E.A Devera, nakłady finansowe ponoszone przez państwo i zaangażowanie aktywności społecznej na każdą z wyżej podanych sfer nie są adekwatne do ich potencjalnego wpływu na rzeczywisty stan zdrowia populacji.
Dever stwierdził, że:
- system opieki zdrowotnej pochłania aż ok. 90% z całkowitych nakładów na ochronę zdrowia a ma tylko ok.10% wpływ na redukcję umieralności!
- nakłady na kształtowanie stylów życia i edukacja zdrowotna pochłaniają zaledwie ok. 1,5% nakładów a mają ok. 40% wpływ na obniżenie umieralności
- nakłady finansowe na ochronę środowiska naturalnego człowieka - 1,5%, posiadają ok. 20% potencjalny wpływ na redukcję umieralności
- wydatki na biologię człowieka wynoszą ok. 7%, a dają ok. 30% potencjalnego wpływu na obniżenie umieralności ludzi
Lata 70 i 80-te
... Stan zdrowia społeczeństwa nie zależy tylko od rozwoju szpitalnictwa, liczby personelu fachowego, leków czy wyrafinowanych technologii medycznych lecz w dużej mierze od tego jak poszczególni ludzie postrzegają wartość zdrowia, jaki prowadzą styl życia i co robia by zdrowie wzmacniać, zachować i chronić... Uniwersalna strategia WHO, programy Rady Europy i Wspólnoty Europejskiej a także narodowe programy zdrowia, przesuwają ciężar gatunkowy na działania kształtujące style życia oraz proekologiczne kosztem medycyny naprawczej.
W coraz większym stopniu do tych działań angażowane są instytucje z poza systemu opieki zdrowotnej.
Promocja zdrowia
♣ Promocja: krzewienie, popieranie kogoś lub czegoś (promovere -posuwać naprzód, szerzyć).
♣ Zdrowie: stan żywego organizmu, w którym wszystkie funkcje przebiegają prawidłowo (homeostaza i integracja).
Promocja zdrowia
Ałma Ata - 1977 r.
Po raz pierwszy pojawiło się oficjalnie określenie „promocja zdrowia”, w dokumencie Zgromadzenia WHO:
„Zdrowie dla wszystkich”:
Zdrowie nie powinno być przywilejem lecz prawem dla wszystkich ludzi naszego globu, a rządy poszczególnych krajów powinny stworzyć do tego warunki
Promocja zdrowia
Jest kombinacją działań edukacyjnych i odpowiedniego wsparcia:
¬ Społecznego
¬ Politycznego
¬ Organizacyjnego
¬ Ekonomicznego
¬ Prawnego
¬ Taktycznego
Dla zachowań sprzyjających zdrowiu./Green & Kreuter, 1991/
Promocja zdrowia stopniowo przekształciła się w naukę, w którą zaangażowali się specjaliści z różnych dziedzin np.:
¬ Socjologowie
¬ Demografowie
¬ Antropolodzy
¬ Psycholodzy
¬ Ekonomiści
¬ Politycy i inni
Na przełomie XX i XXI wieku WHO ogłosiła dwa dokumenty o istotnym znaczeniu dla promocji zdrowia.
1. "Światowa Deklaracja Zdrowia", przyjęta na XXXI Światowym Zgromadzeniu Zdrowia w maju 1998 roku
2. "Zdrowie 21", który został przyjęty przez Europejski Komitet Regionalny WHO we wrześniu 1998 roku i ustanowił kierunki polityki zdrowia dla wszystkich w Regionie Europejskim na XXI wiek.
Promocja zdrowia
Dążąc do uzyskania konkretnych wyników dotyczących promocji i♣ poprawy zdrowia WHO opracowała i rozpowszechniła szereg projektów, które zostały przyjęte i zaadoptowane do warunków istniejących w poszczególnych krajach oraz włączyły jednostki i społeczności lokalne, a także określone siedliska do działań na rzecz zdrowia, rozwijając równolegle działania na rzecz środowiska.
Do takich projektów należą "Zdrowe miasta", "Zdrowe miejsce pracy",♣ "Szkoła promująca zdrowie", "Szpital promujący zdrowie" oraz projekty pokrewne, jak "Szpital przyjazny dziecku" i inne.
Definicja wg WHO:
♣ Proces umożliwiający jednostkom i społeczeństwu zwiększenie kontroli nad czynnikami determinującymi zdrowie.
W Europie dopiero w 1984 roku Regionalne Biuro WHO w Kopenhadze♣ opublikowało "Dokument dyskusyjny" na temat promocji zdrowia, wraz z zaproponowaniem jej definicji.
Dokument ten został szeroko rozpowszechniony w Regionie Europejskim,♣ wywołując szeroką dyskusję zarówno na temat potrzeby promocji zdrowia, jak i samej definicji.
Wpłynął on m.in. na powstanie koncepcji tzw. nowego zdrowia♣ publicznego, według której, zdrowie ma być podstawowym zasobem jednostki, społeczności lokalnej i społeczeństwa jako całości i musi być wspierane poprzez konkretne inwestowanie w warunki życia.
Promocja zdrowia
Jednym z najistotniejszych dokumentów w zakresie promocji zdrowia w♣ Unii Europejskiej jest Decyzja Nr 645/96/EC Parlamentu Europejskiego i Rady Europy z dnia 29 marca 1996 roku, przyjmująca program działania Wspólnoty w zakresie promocji zdrowia, informacji, edukacji i szkolenia w ramach działania w dziedzinie zdrowia publicznego (lata 1996-2000).
W Unii Europejskiej problematyka promocji zdrowia stanowi♣ istotną część działań podejmowanych na rzecz zdrowia publicznego. Dla jej rozwoju zasadnicze znaczenie miały:
♣ Traktat z Maastricht (Art. 129), ratyfikowany dnia 20 października 1993 roku,
♣ Traktat Amsterdamski (Art. 159), zawarty w 1997 roku i obowiązujący odl maja 1999 roku,
♣ Traktat Nicejski (2001 r.).
Przyjęto, że promocja zdrowia - jako proces mający na celu♣ umożliwienie jednostkom i społeczeństwu zwiększenie kontroli nad czynnikami warunkującymi zdrowie - ma stworzyć zunifikowaną koncepcję sposobów i warunków życia w celu zachowania zdrowia.
Promocja zdrowia stała się pierwszym z czterech głównych kierunków Europejskiej Strategii.Pozostałe kierunki to:
♣ zapobieganie chorobom i występowaniu czynników ryzyka w otoczeniu,
♣ zapewnienie powszechnie dostępnych i odpowiedniej jakości świadczeń zdrowotnych w oparciu o podstawową opiekę zdrowotną,
wdrażanie zmian polityki zdrowotnej. organizacji opieki zdrowotnej♣ oraz jej ekonomizacji wraz z oceną technologii medycznej i reorientacją kształcenia kadr i informacji.
Aktualna definicja promocji zdrowia podana w słowniku terminów przygotowanym dla uczestników Europejskiej Konferencji na temat Reformowania Opieki Zdrowotnej w Lubljanie brzmi:
„Promocja zdrowia to proces umożliwiający jednostkom i grupom♣ społecznym zwiększenie kontroli nad uwarunkowaniami zdrowia w celu poprawy ich stanu zdrowia oraz sprzyjający rozwijaniu zdrowego stylu życia, a także kształtowaniu innych społecznych, środowiskowych i osobniczych czynników prowadzących do zdrowia„
Zarówno z pozycji WHO, jak i Unii Europejskiej promocję zdrowia♣ określa się dzisiaj jako jednolity proces działań zmierzających do poprawy i utrzymania ludzkiego zdrowia, składający się z trzech ściśle związanych ze sobą elementów, tj.
1) edukacji zdrowotnej
2) zapobiegania chorobom
3) ochrony zdrowia (polityki zdrowotnej).
Definicja promocji zdrowia
♣ Proces umożliwiający każdemu człowiekowi zwiększenie oddziaływania na własne zdrowie, jego poprawę i utrzymanie
Połączenie działań edukacyjnych oraz różnego rodzaju♣ wsparcia-środowiskowego, społecznego, politycznego, ekonomicznego, prawnego i taktycznego-sprzyjających zdrowiu
Podtrzymanie i wzmacnianie aktualnie istniejącego stanu zdrowia♣ poprzesz wdrażanie efektywnych programów, zorganizowanie serwisu oraz prowadzenie odpowiedniej polityki/strategii
Definicja amerykańska:
Promocja zdrowia jest połączeniem działań edukacyjnych oraz różnego rodzaju wsparcia: środowiskowego, społecznego, politycznego, ekonomicznego i prawnego, sprzyjających zdrowiu.
Celem promocji zdrowia jest pomnażanie rezerw i potencjału zdrowotnego ludzi.
Karta Ottawska - 1986 r.
Określono pięć celów strategicznych promocji zdrowia:
1) budowanie polityki zdrowia publicznego
2) tworzenie środowisk wspierających
3) rozwój umiejętności indywidualnych
4) wzmacnianie działań społecznych
5) reorientacja systemu opieki zdrowotnej
Kamienie milowe
♣ I Międzynarodowa Konferencja Promocji zdrowia-Ottawa 1986r.
♣ zapewnienie spokoju i bezpieczeństwa
♣ Dostęp do edukacji
♣ Zaopatrzenie w żywność i wodę
♣ Zabezpieczenie środków do życia
♣ Utrzymanie stabilnego ekosystemu
♣ Zagwarantowanie sprawiedliwości i równości społecznej
Definicja zawarta w Karcie Ottawskiej
Promocja zdrowia to proces umożliwiający każdemu człowiekowi zwiększenie oddziaływania na jego zdrowie w sensie poprawy i utrzymania
W celu osiągnięcia całkowitego dobrostanu (dobrego samopoczucia) fizycznego, psychicznego i społecznego, zarówno jednostka jak i grupa społeczna, muszą umieć określać i urzeczywistniać swoje aspiracje, zaspakajać potrzeby, radzić sobie z wyzwaniami swojego środowiska w jego istniejącym stanie lub dokonując w nim odpowiednich zmian.
Dlatego zdrowie należy rozpatrywać w kategoriach zasobu, na którym człowiek opiera się w swoim codziennym życiu, a nie traktować jako cel, do którego zmierza. Zdrowie to koncepcja pozytywna, kładąca nacisk zarówno na pełną sprawność fizyczną, jak i na sprawność życiową w wymiarze jednostkowym i społecznym.
W związku z tym, odpowiedzialność za rozwinięcie działań promocyjnych dla zdrowia spada nie tylko i wyłącznie na służbę zdrowia lecz spoczywa ona również na tych wszystkich dziedzinach aktywności społecznej, które wywierają wpływ na zdrowy styl życia i szeroko pojmowane dobre samopoczucie wszystkich członków społeczeństwa.
wg Karty Ottawskiejpromocja zdrowia to
proces czynienia ludzi zdolnymi do większej
kontroli nad swoim zdrowiem oraz do zwiększania
jego zasobów
Podstawowe zachowania wynikające ze stylu życia wymagające zmian
♣ Palenie tytoniu
♣ Dieta (tłuszcz i cukier)
♣ Ćiśnienie tętnicze
Rodzaje interwencji brane pod uwagę
♣ Mass media
♣ Edukacja
♣ Kampanie promocyjne
♣ Organizacja systemu zdrowotnego
♣ Szkolenia i lokalne zmiany
♣ Monitorowanie procesu
Do 1995 r. roczna umieralność z powodu choroby niedokrwiennej serca wśród mężczyzn w Finlandii została zredukowana o 65%.
W tym samym czasie umieralność z powodu raka płuc została również zredukowana o ponad 70% w Północnej Karelii i prawie 60% w całej Finlandii.
Piramida zdrowia
Po konferencji w Ottawie kolejnymi ważnymi w dziedzinie promocji zdrowia były następne konferencje o zasięgu światowym:
♣ Adelajda (Australia, 1988 r.),
♣ Sundsvall (Szwecja, 1991 r.),
♣ Dżakarta (Indonezja, 1997 r.),
♣ Meksyk(2000 r.)
Wynikiem ich były odpowiednie deklaracje lub stanowiska np.:
♣ w Dżakarcie był np. program działań promocji zdrowia na XXI wiek.
♣ Meksyku była "Deklaracja" uczestników i „Stanowisko Ministerialne na temat Promocji Zdrowia" .
II Konferencja-Adelajda 1988r.
♣ Popieranie działań na rzecz zdrowia kobiet
♣ Popieranie jakości żywienia i żywności
♣ Ograniczenie zużycia tytoniu i alkoholu
♣ Tworzenie środowisk wspierających zdrowie
III Konferencja-Sundsvall 1991r
♣ Edukacja
♣ Żywność i żywienie
♣ Mieszkanie i sąsiedztwo
♣ Praca i zatrudnienie
♣ Wsparcie i opieka społeczna
♣ Źródła energii i transport
IV Konferencja-Dżakarta 1997r.
♣ Promocja zdrowia - kluczowa inwestycja
♣ Uwarunkowania zdrowia - nowe wyzwania
♣ Promocja zdrowia powoduje zmiany
♣ Konieczność nowych działań
♣ Priorytety promocji zdrowia w XX wieku
V Światowej Konferencji Promocji Zdrowia w Meksyku w 2000 roku
wskazano tam na konieczność wykorzystania nowoczesnych metod♣ komunikacji i swobodnego przepływu informacji do realizacji społecznego priorytetu, jakim jest zdrowie człowieka.
Promocja zdrowia
Również w Polsce od początku lat 90 pojęcie promocji zdrowia♣ podlegało stałemu rozwojowi dzięki zaangażowaniu ludzi pochodzących z różnych środowisk naukowych i zawodowych oraz takich partnerów, jak sektor zdrowia, edukacji i środowiska.
Polska - 1992 r.:
Pierwsza Krajowa Konferencja Promocji Zdrowia
W Warszawie oraz kilku innych większych miastach w kraju istnieją♣ biura promocji zdrowia, a szereg stowarzyszeń zawodowych i organizacji pozarządowych ma w swoich programach promocję zdrowia jako zadanie statutowe.
Dowodem na zrozumienie potrzeby i znaczenia wielosektorowej♣ współpracy na rzecz zdrowia jest Narodowy Program Zdrowia, którego pierwsza wersja powstała już w 1990 roku, następna w 1993 roku, a obecnie obowiązująca została przyjęta przez Radę Ministrów we wrześniu 1996 roku.
Narodowy Program Zdrowia na mocy protokółu ustaleń Rady Ministrów♣ stał się oficjalnym dokumentem nakreślającym kierunki zdrowotnej polityki społecznej w kraju na lata 1996-2005.
W 2000 roku dokonano szereg uaktualnień jego zapisów i rozpoczęto♣ proces legislacyjny, w wyniku którego ma powstać ustawa o Narodowym Programie Zdrowia
♣ „Zadania promocji zdrowia, wychowania zdrowotnego, edukacji zdrowotnej i profilaktyki, w rozwiązywaniu problemów zdrowotnych”.
Edukacja zdrowotna:
To trwały stan uczenia się, który umożliwia ludziom indywidualnie oraz grupie społecznej, podejmowanie dobrowolnych decyzji w zakresie modyfikowania zachowania i zmiany warunków środowiskowych w sposób, który przyczynia się do wzmocnienia zdrowia.
Promocja zdrowia
Edukacja zdrowotna (health education) stanowi podstawowy element♣ promocji zdrowia i ma prowadzić do zapoznania się z celami działań na rzecz zdrowia pozytywnego oraz zapobiegania chorobom poprzez wpływ na zachowania jednostkowe, postawy i wykazanie korzyści płynących z zachowania zdrowia.
♣ Edukacja zdrowotna ma na celu:
¬ dostarczać informacji i wiedzy na temat zdrowia,
¬ wzmacniać działania na rzecz zdrowia,
¬ przekonywać oraz zapewnić wpływ na tworzenie zdrowotnej polityki społecznej.
Cechy:
♣ zmiana sposobu myślenia o zdrowiu w sensie jego promowania
♣ zwiększenie skuteczności oddziaływania i kontroli nad własnym zdrowiem
♣ Promocja zdrowia jest problemem bardziej złożonym niż edukacja zdrowotna.
Edukacja zdrowotna jest pojęciem szerszym od pojęcia wychowanie♣ zdrowotne, gdyż dotyczy nie tylko podmiotu wychowania (ludzi) ale również środowiska w którym oni żyją i tworzą.
Wychowanie zdrowotne = oświata sanitarna = oświata zdrowotna = wychowanie higieniczne
Wychowanie zdrowotne, to:
♣ całościowa dojrzała postawa wobec zdrowia
♣ kultura życia codziennego, której podstawą jest szeroko pojęta higiena (osobista, żywienia, pracy, wypoczynku,
psychiczna).
Profilaktyka:
- Profilaktyka, czyli prewencja - to działanie zapobiegawcze, głównie medyczne, skierowane przeciwko chorobom.
Uwaga!
- Promocja zdrowia - to działanie w kierunku zachowania zdrowia.
Różnice pomiędzy prewencją a promocją zdrowia:
Podejście prewencyjne:
♣ Punkt wyjścia - Choroba
♣ Cel - Uniknięcie choroby
♣ Grupa oddziaływania - Grupa szczególnego ryzyka
Podejście promocyjne:
♣ Punkt wyjścia - Zdrowie
♣ Cel - Pomnażanie rezerw i potencjału zdrowia
♣ Grupa oddziaływania - Cała populacja
Podział prewencji:
* Prewencja pierwotna - I st. - starania zmierzające do zmniejszenia prawdopodobieństwa zachorowalności poprzez przeciwdziałanie szkodliwym warunkom, zanim będą zdolne wywołać chorobę
** Prewencja wtórna - II st. - stosowana jest gdy wykryte zostaną wczesne symptomy choroby. Jej celem jest powstrzymanie choroby.
*** Prewencja III st. - ma na celu zapobieganie skutkom choroby oraz przeciwdziałanie jej nawrotom. Ma zminimalizować ewentualne powikłania choroby.
Promocja zdrowia w miejscu pracy według Deklaracji Luksemburskiej Europejskiej Sieci Promocji Zdrowia w Miejscu Pracy
Zintegrowane zarządzanie zdrowiem w miejscu pracy to połączone wysiłki pracodawców, pracowników i społeczeństwa mające na celu poprawę zdrowia i dobrostanu ludzi w miejscu pracy.
Można to osiągnąć poprzez:
♣ Poprawę organizacji pracy i środowiska pracy
♣ Promowanie aktywnego udziału pracowników w działaniach pro-zdrowotnych
♣ Wspieranie rozwoju indywidualnych osób
Dobra praktyka z zarządzaniu zdrowiem umożliwia pracodawcom i pracownikom zwiększenie kontroli nad determinantami ich własnego zdrowia zależnymi od:
♣ środowiska pracy (uwarunkowań zawodowych)
♣ stylu i kultury życia
♣ społecznych uwarunkowań zdrowia
♣ wpływu przedsiębiorstwa na środowisko (emisje zanieczyszczeń, wpływ produktów na zdrowie i środowisko
W trosce o nasze zdrowie warto przybliżyć
„Dekalog Zdrowego Stylu Życia” wg Zbigniewa Cendrowskiego
1. Wiedza o sobie samym
2. Utrzymywanie sił obronnych organizmu w stałej gotowości
3. Nienadużywanie leków
4. Utrzymanie wszechstronnej aktywności fizycznej !
5. Prawidłowe odżywianie się !
6. Hartowanie się
7. Rozwijanie umiejętności walki ze stresem
8. Wyeliminowanie nałogów
9. Życzliwość dla innych
10. Zachowanie postawy optymistycznej
Nowe strategie w promocji zdrowia
♣ Budowa kapitału społecznego
♣ Budowa kapitału intelektualnego dla zdrowia
Nowa promocja zdrowia
♣ Przemysł informacji i mediów
♣ Przemysł stylu życia i czasu wolnego
♣ Przemysł opieki zdrowotnej
Z badań firmy Marketing and Media, z roku 2006 wynika, że jedna czwarta Polaków korzysta z Internetu. 70 % z nich łączy się z siecią codziennie lub prawie codziennie, jedna trzecia poświęca na to więcej niż godzinę dziennie.
Tymczasem 100 milionów Amerykanów korzysta z Internetu w poszukiwaniu informacji o zdrowiu, a 70% z nich twierdzi, że uzyskane informacje wpływają na ich decyzje dotyczące leczenia
(Gretchen i wsp., 2001)."Badania w dziedzinie medycyny dokonały tak olbrzymiego postępu, że dziś - praktycznie biorąc - nikt już nie jest zdrowy." Bertrand Russell (1872 - 1970)
Rodzaje czynników decydujących o zdrowiu
♣ genetyczne
♣ jakość usług leczniczych i rehabilitacyjnych
♣ czynniki środowiska ogólnego
♣ czynniki środowiska pracy
♣ styl życia
♣ kapitał ludzki/społeczny
Niektóre dane (WHO, 2001)
♣ 6,122 mld populacja świata
♣ 730 mln populacja w Europie (32 osoby na km2 - 110 w Azji)
Przyczyny umieralności:
♣ 32,5% - choroby zakaźne, choroby okresu okołoporodowego oraz niedobory żywieniowe
♣ 19,3% choroby infekcyjne (5,1% HIV)
♣ 58,5% choroby niezakaźne
♣ 29,3% układ sercowo-naczyniowy,
♣ 12,6% nowotwory złośliwe
♣ 9,0% urazy i zatrucia
♣ 2,1% wypadki drogowe
♣ 1,5% zamachy samobójcze
Opieka zdrowotna- jaki koszt?
♣ 2.000 mld USD = 9% produkcji światowej
♣ 1.000 mld USD wydaje ochrona zdrowia w USA
♣ 90% obciążenia chorobami- kraje biedne
♣ 10% dostępnych światowych środków w ochronie zdrowia w krajach biednych
♣ 56 mln zgonów rocznie na świecie
Ochrona zdrowia- ile to kosztuje?
W roku 2012 wydatki na ochronę zdrowia osiągną 3.1 tryliona $ (Modern Healthcare's Daily Dose, 7 Luty, 2003)
„...Do 2012 roku wydatki na ochronę zdrowia w U.S.A. prawie się podwoją do wysokości 3.1 tryliona USD z wysokości około 1.55 tryliona USD w 2002 roku, ... . Oznacza to, że osiągną one wysokość 17.7% PKB do 2012 roku, porównując do 14.8% w 2002. Wydatki na hospitalizacje wzrosną do 860 mld USD w 2012 z 484.6 mld USD w 2002, .... „
Priorytety zdrowotne Polski Narodowy Program Zdrowia 2006-2015
Umacnianie zdrowia i wyrównywania różnic terytorialnych i społecznych♣ poprzez wpływ na styl życia a także wyrównywanie szans osób starszych i niepełnosprawnych
Wczesne wykrywanie i leczenie najczęściej występujących chorób w♣ odwracalnych ich stadiach ze szczególnym uwzględnieniem świadczeń podstawowej opieki zdrowotnej i pomocy doraźnej w stanach zagrożenia życia
♣ Ochrona zdrowia ludności przed najczęstszymi zagrożeniami
Działania efektywne (WHO)
♣ Promocja zdrowego środowiska dla dzieci
♣ Wzmocnienie działań związanych z żywieniem, bezpieczeństwem żywności i żywienia, itd.
♣ Działania zapobiegawcze w celu redukcji zapadalności na HIV
♣ Obniżenie ryzyka związanego z chorobami układu sercowo-naczyniowego
♣ Walka z uzależnieniem od tytoniu
Otyłość CHOROBA? CZY NATURALNA REAKCJA NA PATOLOGICZNE ŚRODOWISKO(żywienie, aktywność fizyczna, stres, zanieczyszczenia żywności i inne)
OTYŁOŚĆ
Ocena stanu odżywienia wg BMI
Stan odżywienia BMI kg/m 2
Niedowaga <18>30
Otyłość olbrzymia ³40
Continuing Survey of Food Intakes (1994-1996, 1998, USA)
♣ Spożycie „fast food” lub posiłków restauracyjnych wzrosło o 300% w latach 1977-1996.
70% dzieci i młodzieży w wieku 2-19 lat nie spożywało zalecanych♣ porcji dziennie owoców, warzyw, produktów mlecznych, zbożowych i mięsnych
♣ częstość nadwagi wśród dzieci w latach1986-1998 wzrosła o 50%
Otyłość - koszty
koszty leczenia osób z nadwagą i otyłością są o 44% wyższe niż♣ osób z prawidłową masą ciała (Sturm R. et al., Health Affairs, 2004)
koszty leczenia farmakologicznego wzrastają wraz z BMI (badania♣ wśród ok. 17 tys. osób objętych programem Kaiser PermanenteMedical Program of Northern California)
wydatki na leki (cukrzyca, nadciśnienie) - 2x większe u osób z♣ BMI>35 kg/m2 w porównaniu do osób z BMI 20-25 kg/m2 (Caan B. et al., Obesity Research 1999;7(Suppl. 1):54S.)
Skutki otyłości
10-letnie dziecko ma 70-80% „szansę” bycia otyłym dorosłym
Nawet najlepszy program leczniczy jest skuteczny tylko w części przypadków prewencja jest najlepszą interwencją Przewiduje się, że bez interwencji obecne pokolenie dzieci będzie miało krótsze średnie trwanie życia niż ich rodzice
Otyłość
Jesteśmy najmniej aktywnym narodem w Europie - taki wniosek wynika z raportu sporządzonego przez Światową Organizację Zdrowia. Ponad 70 procent Polaków nie wykonuje żadnych ćwiczeń fizycznych, a około 10% jedynie sporadycznie (czyli rzadziej niż jeden raz w tygodniu).
Światowa Organizacja Zdrowia bije na alarm:
w XXI wieku grozi nam epidemia otyłości. Specjaliści usiłują jej zapobiec. Wdrażane są długofalowe międzynarodowe programy łączące wysiłki lekarzy i firm farmaceutycznych.
Dla zwrócenia uwagi społeczeństwa na doniosłość problemu dzień 1 marca jest obchodzony jako Światowy Dzień Walki z Otyłością.
• Nowotwory
• Choroby układy krążenia
• Nadciśnienie
• Cukrzyca
• Otyłość
• Brak ruchu
• Odżywianie
• Używki
• Choroby zakaźne
• AIDS