Składniki pokarmowe- składniki pochodzenia roślinnego, zwierzęcego lub mineralnego. Charakteryzują się wartością odżywczą i strawnością. Nie działają szkodliwie lub toksycznie dla zwierząt. Nie obniżają jakości produktów zwierzęcych. Wszystkie składniki pokarmowe paszy podzielone są na grupy składników o podobnym znaczeniu dla zwierząt.
Funkcje składników pokarmowych: budulcowa, energetyczna, budulcowa i energetyczna.
Składniki energetyczne- nie gromadzone, nie kumulowane w organizmie zwierzęcia.
Pasze pochodzenia roślinnego:
[%] |
ziemniaki |
siano |
słoma |
kiszonki |
zboża |
motylkowe |
Okopowe |
Białko |
1,5-4 |
10 |
3-4 |
15 |
10 |
6-40 |
4-12 |
Włókno |
3-10 |
<25 |
>40 |
>20 |
2-10 |
8-15 |
2,5-10 |
Tłuszcz |
Do1 |
1,5 |
1,7-2,1 |
0,8 |
2-5 |
1-7 |
0,1-1,5 |
Pasze pochodzenia zwierzęcego:
białko |
tłuszcz |
popiół |
Włókno |
14-serwatka 36- mleko, maślanka 32-70- mączki zwierzęce |
1-28 mączka rybna |
10-20 |
brak |
Schemat rozkładu celulozy w żwaczu: celuloza- celobioza- glukoza- kwas pirogronowy, mlekowy- lotne kwasy tłuszczowe.
Włókno pokarmowe- zwłaszcza w żywieniu drobiu i świń. Pojęcie szersze niż włókno surowe obejmuje obok składników włókna te węglowodany które nie są trawione w przewodzie pokarmowym za pomocą enzymów trawiennych pochodzenia endogennego, a więc węglowodany nieskrobiowe (głównie pentozany) oligosacharydy, frakcje skrobi, które nie ulegają strawieniu.
Strawność składników pokarmowych wynika ze złożonego procesu mechanicznego, fizycznego i biochemicznego. W wyniku których występujące przede wszystkim w paszach związki wysokocząsteczkowe ulegają rozkładowi i mogą być wchłaniane w przewodzie pokarmowym
Metody badania strawności:
- Biologiczne- badania na zwierzętach (in vivo). Ilość zwierząt na których powinno się prowadzić badania sprawnościowe: bydło, konie- 3-4, świnie 6-10, drób>11. Okres wstępny- ma na celu przyzwyczajenie zwierząt do badanej paszy i sposoby jej podawania. Powinien on wynosić: bydło- 14dni, świnie 6-7, drób 6. Okres właściwy- prowadzi się kontrolę ilościową zadawanej paszy i wydalonego kału (metoda bilansowa)oraz pobiera się próby do analiz. Powinien trwać 7dni.
- Chemiczne- np. określanie strawności białka ogólnego metodą pepsynową.
-Mikrobiologiczne- określa się strawność składników pokarmowych na podstawie tempa wzrostu mikroorganizmów.
- Badania in vitro- prowadzone poza organizmem zwierząt. Próbki paszy inkubowne są w warunkach zbliżonych do panujących w przewodzie pokarmowym.
- Badania in sacco- polegają na umieszczeniu małych prób paszy w woreczkach nylonowych a następnie wprowadzeniu ich przez przetoki (żwaczowe lub dwunastnicze) do układu pokarmowego. Ta metoda pozwala określić strawność jelitową i rozkład składników w żwaczu.
Rodzaje składników:
- Naturalne: krzemionka, lignina, barwniki roślinne.
- Chemiczne- trójtlenek chromu Cr2O3, glikol polietylenowy, pierwiastki znakowane.
Warunki spełniane przez wskaźniki: nie wpływa na strawność składników pokarmowych w przewodzie pokarmowym. Nie może być wchłaniany w przewodzie pokarmowym. Nie może być toksyczny. Powinien być prosty do oznaczenia.
Czynniki wpływające na strawność: gatunek zwierzęcia- budowa i rozwój układu pokarmowego, enzymy trawienne, trawienie enzymatyczne, trawienie bakteryjne.
Czynniki decydujące o przebiegu trawienia: ze strony zwierzęcia- jak wyżej, ruch, praca. Ze strony paszy- czynniki obniżające np. włókno surowe, czynniki konieczne- dla prawidłowego przebiegu trawienia np. białko, przygotowanie paszy - parowanie, ekstruzja, chemiczne traktowanie.