Kościec Kończyny Dolnej

I. Obręcz kończyny dolnej
- kość miedniczna
- kość biodrowa
- kość kulszowa
- kość łonowa
- panewka
II. Obręcz kończyny dolnej wolnej
- kość udowa
- kość podudzia ( piszczelowa, strzałkowa )
- szkielet stopy ( 7 kości stępu, 5 kości śródstopia, 14 kości palców stopy )
-----------------------------------------------------------------------------------------------------

1. Kość miedniczna - największa i najszersza kość szkieletu, składa się z 3 kości połączonych chrząstką : biodrowa (ku górze), kulszowa (ku dołowi, do tyłu), łonowa (dół z przodu). Trzy te kości łączą w dole zwanym panewką.

a) kość biodrowa - składa się z trzonu i talerza kości biodrowej - granica między nimi to kresa łukowata.
Trzon stanowi dolną część kości biodrowej, zajmuje 2/3 panewki. Po wew. stronie na złączeniu trzonu biodrowego z łonowym znajduje się wyniosłość biod.- łon.
Talerz kości biodrowej składa się z pow. pośladkowej (bocznie , ku tyłowi), pow. krzyż.-miedniczna (zagłębiona). Górna krawędź talerza to grzebień biodrowy.
- pow. pośladkowa - miejsce przyczepu 3 mięsni pośladkowych, które są oddzielone kresami
(kresa pośladkowa tylna, kresa pośladkowa przednia - najdłuższa, kresa pośladkowa dolna)
- pow. krzyżowo - miednicza (wewnętrzna) - oddzielona jest od kości trzonu biodrowej kresą
łukowatą, przedni odcinek tworzy dół biodrowy (miejsce przyczepu mięśnia biodrowego) a
odcinek tylny stanowi pow. stawową kości biodrowej (pow. uchowata).Odcinek tylno-górny
to guzowatość biodrowa (przyczepiają się więzadła krzyżowo- żebrowe)
- grzebień biodrowy - rozpoczyna się kolcem biodrowym przednim górnym, kończy się
kolcem biodrowym tylnym górnym. Poniżej kolca przedniego górnego znajduje się kolec
przedni dolny. Poniżej kolca tylnego górnego jest kolec tylny dolny. Na grzebieniu są trzy
listewki kostne : warga zew., wew., kresa pośrednia

b) kość kulszowa - składa się z trzonu i gałęzi.
Trzonu - tworzy 2/3 panewki. Kolec kulszowy (brzeg tylny trzonu) oddziela wcięcie kulszowe większe od wcięcia kulszowego mniejszego. Poniżej wcięcia mniejszego trzon przechodzi w
gałąź. Tylna pow. tworzy guz kulszowy.
Gałąź - gałąź odchodzi od dolnej części trzonu pod kątem prostym i łączy się z gałęzią dolną kości łonowej.

c) kość łonowa - przednio-dolna część kości miednicznej. Składa się z trzonu, gałęzi górnej i dolnej.
Trzon - to 1/5 część panewki. Znajduję się na trzonie wyniosłość biod.- łon. utworzona przez kość łonową i biodrową
Gałąź górna - odchodzi od trzonu w kierunku przednio - przyśrodkowym. Posiada grzebień kości łonowej (brzeg górny), który przechodzi w kresę łukowatą. Kresę graniczną tworzy obustronnie biegnący grzebień, kresa łukowata oraz linia między pow. miedniczą a podstawą kości krzyżowej (oddziela miednicę większą od mniejszej). Grzebień kości łonowej jest zakończony guzkiem łonowym. Od guzka łonowego w kierunku panewki jest grzebień zasłonowy. Pow. spojeniowa znajduje się w miejscu przejścia gał. górnej w gał. dolną
Gałąź dolna - wąska, płaska, skierowana w dół i bocznie, przechodzi w gałąź kości kulszowej. Obie gałęzie i gałąź kości kulszowej ograniczają otwór zasłoniony (otwór zamyka błona zasłonowa - tworzy kanał zasłonowy)

d) panewka - miejsce zrośnięcia się trzonów wszystkich trzech kości tworzących kość miedniczną. Wgłębienie to obejmuje wysoki wał kostny przerwany u dołu wcięciem panewki, które prowadzi do dołu panewki (dół otacza pow. stawowa zwana pow. księżycowatą). Panewka służy do połączenia stawowego kości miednicznej z kością udową.

1. Kość udowa - najdłuższa i najmocniejsza kość szkieletu. Składa się z trzonu, dwóch nasad : bliższej, dalszej
Trzon - wypukły ku przodowi, posiada dwa guzy zwane krętarzami. Krętarz większy to 4-ścienna wyniosłość skierowana ku górze w przedłużeniu trzonu. U podstawy pow. przyśrodkowej znajduje się dół krętarzowy. Krętarz mniejszy jest położony niżej i przyśrodkowo od krętarza większego. Oba krętarze są połączone grzebieniem międzykrętarzowym. Od przodu łączy je kresa międzykrętarzowa (biegnie skośnie od krętarza większego). Trzon jest gładki, nie ma na nim brzegów ani pow. Po stronie tylnej trzonu biegnie kresa chropowata składająca się z 2 warg (przyśrodkowej i bocznej - rozchodzą się ku dołowi i kończą się na nadkłykciach : przyśr. i bocznym). Znajduje się kresa grzebieniowa i guzowatość (do której przyczepia się część mięśnia pośladkowego większego)
Nasada bliższa - tworzy ją głowa i szyjka. Na głowie znajd. się pow. stawowa głowy służąca do połączenia z pow. stawową panewki, w części przyśrodkowej znajduje się dołek głowy. Szyjka łączy głowę z trzonem pod kątem otwartym przyśrodkowo (kąt wynosi 135 stopni)
Nasada dalsza - jest zgrubiała, składa się z dwóch kłykci : większy przyśrodkowy, mniejszy boczny. Kłykcie posiadają pow. stawowe. Kłykcie oddzielone są kłykciem międzykłykciowym. Dół ograniczony jest kresą międzykłykciową. Pow. stawowe służą do poł. stawowego z kłykciami kości piszczelowej.

2. Rzepka - spłaszczona kość kształtu trójkątnego, zaokrąglone brzegi. Chroni staw kolanowy od przodu, gdyż jest włączona w ścięgno mięśnia czworogłowego uda. Przednia pow. jest nierówna - do niej przyczepia się część włókien ścięgna mięśnia czworogłowego uda. Tylna pow. jest gładka, podzielona na część boczną i przyśrodkową. Pow. ta służy do poł. z pow. rzepkową kości udowej. Brzeg górny - podstawa rzepki, brzegi boczne - łącza się w wierzchołki rzepki.

3. Kość piszczelowa - kość długa, składa się z : trzonu, nasady bliższej i dalszej.
Trzon - posiada 3 brzegi i pow. Brzeg przedni - najostrzejszy, esowato wygięty. Brzeg przyśrodkowy - zaokrąglony. Brzeg międzykostny - skierowany do boku (miejsce przyczepu błony międzykostnej). Pow. przyśrodkowa tworzy przedni i przyśrodkowy brzeg. Pow. boczna znajduje się między brzegiem przednim i międzykostnym. Pow. tylna ogranicza brzeg międzykostny i przyśrodkowy. Tu znajduje się listewka kostna - kresa mięśnia płaszczkowatego.
Nasada bliższa - posiada 2 kłykcie - większy przyśrodkowy, mniejszy boczny. Na kłykciach znajdują się pow. stawowe. Pow. kłykcia przyśrodkowego duża, głęboka, kształtu owalnego. Pow. kłykcia bocznego krótka i płaska. Wyniosłość międzykłykciowa znajduje się pośrodku między pow. stawowymi i oddziela od siebie pole międzykłykciowe tylne od przedniego. Oba pola to miejsce przyczepu więzadeł krzyżowych stawu kolanowego. Na nasadzie bliższej znajdują się pow. stawowa strzałkowa służąca do zestawienia z głową strzałki.
Nasada dalsza - nasada wydłuża się i tworzy kostkę przyśrodkową, która pokryta jest pow. stawową kostki i służy do połączenia z bloczkiem kości skokowej. Druga pow. stawowa przeznaczona jest do połączenia kości piszczelowej z kością skokową i nosi nazwę pow. stawowej dolnej. Znajduje się wcięcie strzałkowe (przylega trzon kości strzałkowej)

4. Kość strzałkowa - jest położona bocznie od kości piszczelowej, posiada : trzon , nasadę bliższą i dalszą.
Trzon - posiada 3 pow. i 3 brzegi. Pow. przyśrodkowa, pow. boczna, pow. tylna. (największa, położona między brzegiem tylnym i międzykostnym, znajduje się grzebień przyśrodkowy). Pow. przyśrodkowa i pow. boczna są małe i oddzielone są brzegiem przednim od siebie.
Nasada bliższa - posiada głowę, która przechodzi w wierzchołek głowy strzałki. Głowa pokryta jest płaską pow. stawową, która bierze udział w wytworzeniu stawu piszczelowo - strzałkowego.
Nasada dalsza - kostka boczna spłaszczona, duża i kostka przyśrodkowa mała oraz pow. stawowa kostki, który służy do poł. z kością skokową.


Kości stopy :
Odcinek tylny (kości stępu)
Odcinek środkowy (kości śródstopia)
Odcinek przedni (kości palców stopy)

1. Kości stępu - to 7 kości : skokowa, piętowa, łódkowata, 3 kości klinowate, kość sześcienna. Kości stępu tworzą szeregi - bliższy (kość skokowa, piętowa), dalszy (3 kości klinowate, sześcienna), między szeregiem bliższym a dalszym (kość łódkowata). Kości szeregu bliższego rozwojowo odpowiadają kością szeregu bliższego nadgarstka. Szereg dalszy to kość klinowata, leży przy brzegu przyśrodkowym stopy. Następnie kierując się do brzegu bocznego występ. kolejno : kość klinowata pośrednia, boczna i kość sześcienna.

2. Kość skokowa - od góry łącz się z kośćmi podudzia, od dołu z kością piętową, z przodu z kością łódkowatą. Składa się z trzonu, który przewęża się w szyjkę i zaokrąglonej głowy. W trzonie znajduje się bloczek kości skokowej, który ma 3 pow. stawowe. Pow. górna największa skierowana ku górze. Pow. dolna, pow. kostkowa przyśrodkowa (znajdująca się na bloczku). Pow. kostkowa boczna duża trójkątnego kształtu. Obie pow. kostkowe wraz z pow. stawową górną bloczka tworzą staw skokowo - goleniowy. Wyróżniamy wyrostek boczny - przedłużenie pow. kostkowej bocznej. Wyrostek tylny - przedłużenie pow. stawowej górnej. Wyrostek tylny jest przedzielony bruzdą ścięgna mięśnia zginacza długiego palucha. Pow. stawowa piętowa tylna znajduję się na dolnej stronie trzonu. Zatoka stępu tworzy bruzda kości skokowej i bruzda kości piętowej. Tutaj znajdują się dwie pow. stawowe, które służą do połączenia kości skokowej z kością piętową (pow. stawowa piętowa środkowa, pow. stawowa piętowa przednia)

3. Kość piętowa - to największa kość stępu położna pod kością skokową, składa się z trzonu i trzech wyrostków. Największy wyrostek - guz piętowy (punkt podparcia stopy). Bloczek strzałkowy - najmniejszy wyrostek na pow. trzonu. Podpórka kości skokowej - jest to występ kostny w kształcie gzymsu znajduję się pośrodku kości. Na trzonie znajdują się trzy pow. stawowe, które służą do połączenia kości piętowej z kością skokową. Pow. stawowa skokowa tylna (największa, położona na podpórce skokowej).Pow. stawowa skokowa środkowa i pow. stawowa skokowa przednia (najmniejsza). Bruzda kości piętowej - między pow. tylną a środkową i przednią. Zatoka stępu - tworzy ją bruzda kości piętowej z bruzdą kości skokowej.

4. Kość łódkowata - leży po przyśrodkowej stronie stępu, miedzy głową kości skokowej a 3 kośćmi klinowatymi. Posiada pow. stawowe i guzowatość kości łódkowatej.

5. Kości klinowate - dzielimy na : przyśrodkową, pośrednią, boczną. Mają kształt klina, ułożone szeregowo obok siebie. Kość przyśrodkowa i boczna, zwrócone są podstawami w stronę podeszwy. Kość klinowata pośrednia podstawą kieruje się ku górze. Kości klinowate łączą się z kością łódkowatą od strony tylnej i posiadają pow. stawowe.

6. Kość sześcienna - największa kość szeregu dalszego. Leży między kością piętową oraz kośćmi śródstopia. Posiada pow. stawowe.

7. Kości śródstopia - 5 kości, podobne są kształtem do kości śródręcza.
Kość I - najkrótsza i najgrubsza
Kość II - najdłuższa
W każdej kości wyróżniamy : podstawę, trzon, głowę. Pow. stawowe znajdują się na podstawach kości śródstopia i służą do połączenia z szeregiem dalszym kości stępu.
Kość V - na niej znajduje się silna guzowatość
Trzony kości śródstopia są przewężone i wypukłe. Na głowie kości śródstopia znajdują się pow. stawowe, które służą do połączenia z paliczkami bliższymi.

8. Kości palców stopy - podobne do kości palców ręki. Palec I zwany paluchem podobnie jak kciuk posiada dwa silnie rozwinięte paliczki. Trzeszczki stopy leżą po stronie podeszwowej. Największa to trzeszczka przyśrodkowa i boczna palucha (leżą na wysokości głowy I kości śródstopia)

Połączenia Kończyny Dolnej

I. Połączenia obręczy
II. Połączenia kończyny dolnej wolnej

----------------------------------------------------------------------
I. Połączenia obręczy kończyny dolnej

1. Staw krzyżowo - biodrowy - jest to staw prosty, płaski łączący obręcz kończyny dolnej z kością krzyżową. Pow. staw. tego stawy tworzą pow. uchowate, są one pokryte chrząstką staw. Jama stawowa jest wąska, a torebka staw. silnie napięta

Więzadła dzielą się na bezpośrednie i pośrednie
1. Więzadła krzyżowo - biodrowe brzuszne
2. Więzadła krzyżowo - biodrowe międzykostne
3. Więzadła pośrednie stawu krzyżowo - biodrowego
4. Więzadła biodrowo - lędźwiowe
5. Więzadła krzyżowo - guzowe
6. Więzadło krzyżowo - kolcowe

2. Spojenie łonowe - jest bezpośrednim poł. kości miednicznych od przodu. Pow. obu kości łonowych są pokryte chrząstką szklistą, do których przymocowany jest krążek międzyłonowy. Krążek zbud. jest z chrząstki włóknistej, ma kształt klina, podstawą skierowany ku przodowi. Wew. krążka znajduje się szczelinowata jama spojenia, zawierająca maź stawową. Od góry spojenie wzmocnione jest więzadłem łonowym górnym. Od strony dolnej przebiega więzadło łukowate łonowe.



3. Miednica jako całość - tworzą ją dwie kości miedniczne i od tyłu kość krzyżowa. Kresa graniczna dzieli miednicę na 2 części - miednicę większa (niższa, szersza), miednicę mniejsza (węższa).
Kresa graniczna biegnie od wzgórka i kieruje się dalej jako grzebień kości łonowej.
Miednica większa jest szeroko otwarta ku górze i do przodu. Od strony tylnej ogranicza ja kręgosłup lędźwiowy. Miednica większa należy do jamy brzusznej.
Miednica mniejsza stanowi kanał ograniczony od tyłu kością krzyżową i guziczną. Od strony bocznej kośćmi kulszowymi i częściowo biodrowymi. Od przodu zamyka je spojenie łonowe.
U mężczyzn miednica jest wąska i wysoka, u kobiet - niska i szeroka.
Wymiary : 1. sprzężna anatomiczna (odległość między wzgórkiem a brzegiem spojenia)
2. wymiar poprzeczny (największa odległość między dwoma punktami kresy granicznej)
3. wymiar skośny (odległość stawy krzyżowo - biodrowego do wyniosłości biodrowo - łonowej)

II. Połączenia kończyny dolnej wolnej

1. Staw biodrowy - łączy miednicę z częścią wolną kończyny dolnej. Jest stawem kulisto - panewkowym, prostym wieloosiowym.
Występ. pow.: 1. pow. księżycowata (panewki kości miednicznej)
2. pow. staw. głowy kości udowej

Pow. stawowe pokrywa chrząstka szklista, która przedłuża się w chrząstkę włóknista wytwarzając obrąbek panewkowy. Tutaj występ. więzadło poprzeczne panewki oraz otwór przez który przechodzi tętnica. Dół panewki nie jest pokryty chrząstką staw. Dół wypełnia tkanka tłuszczowa. Torebka staw. jest krótsza i bardziej napięta.

Torebkę stawu biodrowego wzmacniają więzadła :
1. więzadło biodrowo - udowe - najmocniejsze, kształt odwróconej litery V, więzadło to hamuje ruchy prostowania uda, a także ogranicza ruch przywodzenia, nawracania i odwracania.
2. więzadło kulszowo - udowe - hamuje ruchy nawracania i przywodzenia uda.
3. więzadło łonowo - udowe - ogranicza ono ruchy odwodzenia uda i jest najsłabszym więzadłem.
3. więzadło warstwa okrężna - przebiega dookoła najwęższego miejsca szyjki.

Ruchy w stawie biodrowym mogą się odbywać dookoła niezliczonej liczby osi

2. Staw kolanowy - jest największym stawem ustroju ludzkiego. Łączy udo z golenią. Jest to staw złożony, biorą udział trzy kości - udowa, piszczelowa, rzepka. Pow. staw. wypukłą tworzą kłykcie kości udowej. Od przodu przylega do kłykci kości udowej rzepka. Pow. staw. pokrywa warstwa chrząstki szklistej. Tutaj znajdują się łąkotki (boczna i przyśrodkowa). W łąkotce można wyróżnić róg przedni i tylny. W przekroju łąkotka ma kształt klina. Łąkotki pogłębiają panewkę, oraz dzielą części jamy staw. na dwa piętra : górne i dolne. Torebka stawu kolanowego jest dosyć zawiła. Znajduje się tutaj bona maziowa. Na obu łąkotkach błona maziowa przyczepia się do brzegów. Poniżej rzepki znajduje się ciało tłuszczowe podrzepkowe. Jama staw. jest jednolita. Więzadła stawu kolanowego dzielimy na wew. i zew.
Więzadła wew. - więzadła krzyżowe kolana (tylne, przednie, poprzeczne).
Więzadła zew. - więzadło poboczne piszczelowe, więzadło rzepki, w. podkolanowe skośne, w. podkolanowe łukowate.

Staw kolanowy to staw zawiasowo - obrotowy o dwóch osiach ruchu : poprzecznej i pionowej.

3. Stawy stopy - staw skokowo - goleniowy, s. międzystępowe, s. stępowe - śródstopne, s. międzyśródstopne oraz stawy palców stopy.

1. Staw skokowo - goleniowy (skokowy) - łączy goleń ze stopą, pow. staw. tworzy bloczek kości skokowej. Pow. staw. górna, przyśr., boczna. Pow. obu kostek - boczna i przyśr. Torebka staw. luźna z tyłu i przodu, po bokach napięta
2. Staw skokowo - piętowy - stanowi poł. między pow. staw. piętową tylną, a pow. staw. skokową tylną.
Więzadła : skokowo - piętowo boczne, skokowo - piętowo przyśrodkowe, więzadło skokowo - piętowo międzykostne.
Czynność tego stawu jest związana z czynnością stawu skokową - piętowo - łódkowego.
3. Staw skokowo - piętowo - łódkowy , łączy 3 kości stępu - staw złożony, torebka staw. przyczepia się wzdłuż pow. stawowych. Wzmacniają torebkę więzadła : przyśrodkowe, skokowo - łódkowe, piętowo - łódkowe. Wykonuje się w tym stawie ruchy dolnej części stępu i śródstopia wraz z palcami. Ruchy stopy w stawie skokowym dolnym odbywają się dookoła osi nietypowej





4. Stawy palców stopy :
- stawy śródstopno - paliczkowe łącza głowy kości śródstopia z podstawami paliczków bliższych palców
Torebki staw. są wiotki. Wzmacniają je więzadła : poboczne, podeszwowe, poprzeczne głębokie
śródstopia. W stawie tym wykonuje się ruch zgięcia podeszwowego i grzbietowego oraz ruchy
odwodzenia i przywodzenia palców stopy.
- stawy międzypaliczkowe stopy - duże podobieństwo do stawów ręki. Torebki staw. wzmacniają więzadła

poboczne. W stawach tych występ. ruchy : zgięcia podeszwowego i grzbietowego palców stopy.

---